اراک ومشکل اداره شهرهای زیر مجموعه اش

(بخش دوم)

از : دکتر محمد خالقی مقدم

جامعه شناس شهری ومنطقه ای

 

در مقاله قبلی ام گفتم که در تاریخ 9/11/1356ش اراک از فرمانداری کل ،به استانداری تبدیل شد ولذامسئولیت اداری بسیاری از شهرهای کوچک نواحی مرکزی ایران، به اراک سپرده شد ومسئولیت عده ای دیگر هم در مناطق شرقی کویرایران ،به اصفهان سپرده شد  که جمعابه 40 الی 50 شهر در فلات مرکزی ایران می رسند  ولی اینجانب در چند سفرم به شهرهای استان مرکزی ونواحی شرقی کویر که با مردم این منطقه ، مصاحبه می کردم  وبه گله های سکنه آنها گوش می دادم ،واز این وضعیت راضی نبودند  ومعتقد بودند که زمانی که شهرهای ما، زیر نظر استانداری تهران بود ، وضعیت اقتصادی مان بهتر بود ، زیرا پرسنل کارمندی دوایر تهران  ،از گذشته  وبرای اداره یک استان ، مهارتهای لازم را کسب کرده بودند  ولی از وقتی  که شهرهای ما ،اداره اش به اراک ویااصفهان واگذار شده است به مشکلات اقتصادی ماها وبرنامه ریزیهای اداری لازم آن توجه نمی کنند  واز این رو،اقتصاد شهرهای ما کلا خوابیده است واین در حالی است که این 40 الی 50 شهر کوچک نواحی مرکزی ایران ویاروستاهای محروم اطرافش ودر اقلیم وجغرافیای سه کویر ایران قرار گرفته اند وشرایط بسیار سختی دارند که بدلیل نامرغوبی خاک وهوای گرم کویری  است ویا بدلیل آب نامناسب شهری وآموزشهای نارسای دانشگاهی ونظام اداری نارساست ویا بدلیل گران شدن هزینه های اخیر هم هست که  اقتصاد ،بسیاری از این شهرها خوابیده است وبعلاوه تردد به این شهر ها کم است ویابه مهاجر فرستی شدید  دچار می شوند  ونیزآسیب پذیری شدیداین شهر ها را بوجود می آورد واز این رو پیشنهاد می شود که در هیات دولت " ستاد ویژه اداری شهرهای مرکزی ایران " تشکیل بشود ویاوظایف 18 وزارتخانه وچند سازمان اداری بزرگ  ایران را ودر ارتباط ّبا آنها دگر گون  بکنند

لازم به ذکر است که این40 الی 50 شهر کوچک ایرانی ویاروستاهای محروم اطراف آنها، در سه کویر مرکزی ایران  قرار گرفته اند که شامل : ا- کویرمیقان است که در شمال اراک می باشد 2- ویاکویر نمک که در شمال شرقی قم است 3- کویرسیاه کوه که در جنوب شرقی کاشان می باشد و هر سه کویرهم، در ناحیه مرکزی ایران قرار دارند . واین 40 الی 50 شهر محروم مرکزی ایران  هم در دامنه ویا در وسط برخی ازباریکه های کوهستانهای کم ارتفاعی می باشند که برخی هادر دامنه های کوهستانهای کرکس هستندو نظیر شهرهای کوچک  انارک ویانائین واردستان وزواره ونطنز وقمصر وآران وبیدگل وجوشقان ونراق وکاشان است که در دامنه ها ویا دروسط کوهساران کرکس است واطرافشان کویر میباشدویابرخی هم در امتداد آن رشته کوههای کویری سابق  است که در چهار طرف دامنه کوههای تفرش وآشتیان  ودستجردمی باشند ویابرخی نیز در دامنه های شمالی کوههای لرستان وبختیاری وبطرف کویر مرکزی ایران قرار دارند که نظیر شهر های خوانسار ویا گلپایگان وخمین ومحلات واراک وشازند وکمیجان وساروق می باشند  وبرخی نیز در نواحی هموارتر کویر ونظیرشهرهای ساوه وقم و فراهان ونوبران وجعفریه ومامونیه وآوج ودلیجان وسلفچگان وغیره می باشند وبعلاوه در دامنه های این رشته ارتفاعات کویر مرکزی ایران، برخی چشمه های متوسط و یاکوچک آب ویا قنوات وجود دارند که منشا حیات ویازیست  این نوع 40 الی 50 شهرکویری ایران می باشند  ولی تنهاجمعیت کوچکی را می توانند تغذیه شرب بکنندویا در اطراف آن شهرهاهم ،برخی دهات کوچک وجود دارند که چشمه های کوچک ویا قنات کوچک دارند ویاچند درخت  روییدنی ویامعدودی زراعت دارند وبعلاوه دهات شهرستانهای مزبورهم نسبت به دهات مناطق دیگر ایران بسیار اندک وقلیل می باشند ونیز تعداد زیادی از آنها هم خالی از سکونت شده اند  وهمچنین هوای منطقه مزبور نیز گرم وخشک می باشد وبجز از شهرهای نیمه کوهستانی منطقه مزبور ،اغلب هوای خشن کویری رادارند  ویابجز از اراضی شهرهای یاد شده که در ناحیه مرتفع از دریا هستند ویا در دامنه برخی ازارتفاعات کوه کرکس می باشند که به صحرای کویر باز میشوند ،هوای بقیه اراضی اش مناسب نیست وبعلاوه بیشتر اراضی این سه کویر ایران  هم،خاکهای بی حاصل بوده ویابدلیل وجود خاکهای آهکی ویا نمکی می باشدکه ، گیاهان مفید ویا صیفی جات ویادرخت میوه ،در آنها نمی روید ویابجز از درخت انارکه ریشه اش به اراضی شور غیر حساس می باشد ودر برخی از دهات ساوه وقم می رویند  ویا برخی ازدرختان معدود توت ویاگردو که ریشه های عمیق دارند ودر برخی از ارتفاعات تفرش وآشتیان  ودستجردمی رویند  ویا در دهات کوچک فراهان وکمیجان وساروق  که فقط اراضی دیمی دارند و در صورت بارندگی سالیانه ،فقط گندم دیم می روید وبقیه 80- 90 درصد اراضی این سه کویر ایران وازمرز اراک ونایین وتامرز نزدیکیهای 10 -20 کیلومتری شهر ری تهران ،خاکهای بی حاصل بوده  وفقط با دانستن فنون مهم علم کشاورزی است که قابل استحصال می باشند که آنهارا هم دانشجویان پیام نور ویاآزاد ویا دبیران شهرهای مزبور ودر محافل آموزشی خود یاد نمی گیرند ویا رودخانه های فصلی وسیلابی وغیر دائمی دارند  ونظیر قمرود ورود قره چای وخرروداست که در انتهایش به حوضچه کویر نمک میریزند ویاسیلابهای اراضی این سه کویر هم سه حوضه آبی گود دارند که برخی سیلابهای فصلی این ناحیه بزرگ  ایران به آنها می ریزند که شامل تالاب میقان است که در بالای اراک می باشد ویادریاچه نمک  وحوض سلطان است که در شمال شرق قم می باشد ویاحوضچه کویرسیاه کوه ودق سرخ است که در اطراف نائین واردستان می باشد  واز این رو 80الی 90 در صد خاکهای سه کویر مزبور ،فقط بوته های کویری ریشه دار ویاغیر قابل مصرف تولید می کنند  ونتیجتا زراعت ویاباغداری ویا اداره کشاوزری هم ودر استان اراک ،معنی ومفهوم دیگری دارد  ویابا "اداره کل کشاورزی "سایر استانهای ایران ،فرق دارد واز سوی دیگرهم ،این 40 شهر کویری ایران که در دل کوهپایه های ناهموار مکان گزینی کرده اند ویاراههای ارتباطی منظم بایگدیگر ندارند ولو آنکه دو شهر مزبور ودر پشت یک کوه باشندویا فاصله نزدیک بهم داشته باشندواز این رو، جاده های ارتباطی این چهل الی50 شهر ناحیه مرکزی ایران هم جاده های گسیخته از هم بوده واز این رو"اداره کل راه" ویاجاده سازی اراک ویاوسایل نقلیه اش به شهر های زیر مجموعه اداری خودش هم در استان مزبور،طور دیگری می باشد ویا در اتصال جاده های اصفهان، به شهرهای مزبورنیز همین وضع را دارند وبا سایر استانهای ایران، معنا ومفهوم متفاوتی دارند ویاسایر ادارات کل این استان هم ودر بر خورد با وظایف محوله اداری  خود ،همین سیاق را دارندومثلا دانشگاه امیر کبیر که پرسنل اش صرفا مهندس می باشند واطلاعی از مسایل منطقه ویامسایل اجتماعی در وزارت علوم ندارند ودر شهر تفرش  استان مرکزی ،شعبه خود را دایر کرده بودند  ویاسرمایه گذاری کرده اند وبه این بهانه که دکتر حسابی از این شهر می باشد ولی با بن بست روبروشده است  ویا پرسنل سازمان برنامه استان  اراک ،که،تونلی راو در وسط کوههای مابین آشتیان وفراهان طراحی کرده اند و700 متر طول دارد ونیمه حفر کرده اند ولی سالهاست که بودجه آنرا قطع نموده اندونیمه کاره رها نموده اند واز این رو راننده های بیرون شهری این منطقه  هم سالهاست که گردنه های این منطقه را دورمیزنند تا بطرف اراک ویامرکز استان خود بروند وبعلاوه مشکلات شهرهای زیر مجموعه استان اراک هم،از این مقوله می باشد که سکنه اشان، به اینجانب درد دل نمودند  ویامشکل گلخانه داران محلات راهم که قشر وسیع بودند وبه اینجانب گفتند ودو، سه سال قبل هم اینجانب مقاله ای را ودرباره محلات ومشکل آنان وبا پرسنل سازمان برنامه استان اراک نوشتم ویا مشکلی که سکنه ساوه دارند که مجبورندتا محصولات انار ویا طالبی ساوه خود راو بجای بردن به مرکز استان اراک ،تنها به شهرهای نزدیکتر  کرج ویا شهریار ویاتهران ببرند تا ضرراقتصادی نکنند  وهمین نوع ازمشکلها را شهرهای خوانسار ویاگلپایگان وفریدن ونائین واردستان  ویازواره وانارک   وآران وبیدگل وقمصر ونراق وابیانه وغیره هم دارند ویابا 18 اداره کل استان اصفهان دارند، که پرسنل  اداری اش ،از سر سیری ،این  نوع شهرهای زیر مجموعه خود را اداره می کنند  وبهمین دلیل  هم دولت باید، برای رفع سرگردانی این نوع شهرهای محروم نواحی مرکزی ایران ،ویاجهت رفع تنگناهای معیشتی آنها، ودر عصر خصوصی سازی، فکر اساسی بکند که به اضمحلال ویامهاجرفرستی شدید دچار نشوند ویابرای حل شدن آنهاهم موارد ذیل پیشنهاد می شود:

  1. برای رفع مشکل اقتصادی آنها،نخست  باید به جذب گردشگرو به سوی این شهرهای محروم نواحی مرکزی ایران، پرداخته شود ومثلا پیشنهاد می شود که میراث فرهنگی ویا رسانه ملی ویامطبوعات ایران،دیدگاههای مردم ایران را وازمفهوم گردشگری کنونی ،دگر گون بکنند  ویابا تهیه اخبار وگزارشهای مناسب  ویا با تبلیغات فرهنگی لازم، مردم گردشگر تهران ویاکرج ویاسایر شهرهای ایران رامتقاعد بکنند که بجای مسافرت ورفتن به شهرهای شمال ،که در طول سال  انجام می دهند وحداقل 30 الی 40 روزاز سال را به آن شهرهای شمال می روند ویاجاده هایش را شلوغ کرده ویا تصادف کرده ویا درختان جنگلی اش را وبا روشن کردن آتش ،به جنگل سوزی  ویاریختن اشغال دچار می کنند ،این بار تغییرمسیر سفر داده وحداقل نیمی از آن  مسافران می توانندکه  به سفرهای کویری بروندویا به سیاحت کوههای زیبای زاگرس و در انتهای کویربروند وبپذیرند که در اروپا ویاروسیه نیز ،مسافرت تنها ،به کنار دریا رفتن نیست  وبلکه مسافرت تفریحی به کوههای قفقازهم در روسیه ویا مسافرت به کوههای آلپ در اروپا نیز سفر تفریحی به حساب می آید  وایرانیان نیز می توانند  که نصفی از مسافرتهای شهرهای شمالی  خودرا به این شهرهای محروم ایران اختصاص داده ،ومسافرت بکنند ، چراکه  از نظر توریستی وتفریحی نیز ، به "سه دسته شهرهای توریستی "تقسیم میشوند  ویادر سه فصل سال، قابل استفاده مسافران می باشند  وشامل :
  2. الف شهرهای توریستی – تاریخی فراهان ویاآشتیان وتفرش وساوه  ودستجرد وساروق ونراق ویاابیانه که شهرهای تاریخی وقدیمی بوده ومشاهیر معروفی دارند ونظیر پروین اعتصامی ویادکتر اقبال مورخ ویامستوفی الممالک  که در شهر تاریخی وزیبای آشتیان است ویا دکتر حسابی که در تفرش است ویاسلمان ساوجی وقلعه سلجوقی که در ساوه است ویا قائم مقام فراهانی وامیر کبیر که در فراهان وهزاوه اراک  ، زادگاه دارد
  • سفرکویری به شهرهای توریستی کویری ،که در حاشیه کوههای کرکس می باشد  واغلب شهرهای آن  ناحیه نیز تاریخ قدیمی دارند ویابا تورهای کویرنوردی ویابادوچرخه سواری وموتور سواری کویری ودر کرانه های آن کویرلذت خاص ببرند ویادر حاشیه شهرهای تاریخی نائین واردستان وزواره وانارک اقامت بکنندویابا سفر به ابیانه ونطنز وقمصر ونراق  وجوشقان وغیره.
  • سفرتوریستی به شهر های توریستی وزیبای کوههای شمال مرکزی زاگرس ایران که در کرانه جنوبی کویرایران  می باشند ویا آب وهوای لطیف آنهاو در تابستان هابسیار خوب است ،واز ترکیب هوای گرم کویر وهوای خنک وکوههای پر برف  وبلند لرستان  وبختیاری می باشد  وبرای سفرهای تابستانی ایرانیان،از شهرهای شمالی ایران مناسب تر می باشند که هوای گرم دارند ویابا عرق ریزی شدیدهمراه است ولی هنوز کسی آن نواحی را نمیشناسند  ویاچشمه سارهای قشنگ آنهارانمی شناسد  که بطرف کویرمرکزی ایران جاری است  ویااغلب سکنه آن را نمی شاسدکه از اقوام بختیاری شمالی می باشند و شهرهای بزرگتر ی داشته که در منطقه ملایم وغیر سرد استان بختیاری جنوبی قرار دارندکه مرکزش شهرکردمی باشد ولی دره های عمیق کارون ویادهات کوچک بختیاری جنوبی ویا راههای کوهستانی وسردش مسیر آن نواحی جنوبی بختیاری را، وبرای مسافرت وگردش  ایرانیان، محدود می سازد ولی شهرهای بختیاری شمالی ودرانتهای کویرایران، قابل استفاده برای خیلی از ایرانیان می باشد ومثلا شهر زیبای خوانسارکه در دامنه شمالی کوههای بختیاری است ویا چشمه سارهای قشنگ ودرختان بلند چنار دارد که دهها کیلومتر شهررا سبز می سازد ویا تونل سبزو درتک خیابان کنار دره رودخانه اش می سازد وخیابان بزرگ سایه دار است وبرای سفرهای تابستانی  ویابا هوای لطیفش ،بسیار مفید می باشد ویا شهر زیبا وسرسبز گلپایگان  که در کنارش می باشد و در پای درختان آن شهر هم،آب جوب روان جاری می باشد ویا شهر زیبای محلات  وبا درختان زیبای چنار ش ویاباچشمه سارهای قشنگش که از دل کوههای شمالی لرستان بیرون می آیدوبطرف کویرمرکزی جاری می شود  ودر پشت کوههای اراک قرار دارد ویا شهرهای زیبا وخنک فریدن ویاداران که در پشت خوانساراست ولی متاسفانه مرکزیت اصفهان، به آنها بی تفاوتی نموده است وبعلاوه دو شهر بسیار زیبای "ازنا" ویا"الیگودرز" که سکنه اش معتقد بودند که از اقوام بختیاری می باشند ودر منابع تاریخی هم به آن مسئله، اذعان شده است  وهر دوشهرنیز ، در دامنه کوههای بسیار زیبا ویاپربرف وبلند اشترانکوه واقع شده اندو در وسط تابستان هم کوههایش پربرف می باشدویا دارای آبشارها وچشمه ساران قشنگ میباشد وراه ارتباطی خوبی هم دارد که از قدیم ودوره سلجویان تیسفون وبغداد را به اصفهان وصل می کرد وتاریخ نویسان، به آن معبر خوب  وخنک  کوهستانی اذعان دارند وبرای سفرهای تابستانی همه ایرانیان مناسب است ،ویااز شهرهای گرم گیلان ومازندران مناسب تر میباشند ویا برای مسافرتهای کوهنوردان ایرانی  هم مناسب است که اگر همراه با راهنما ویاتدابیر ایمنی لازم باشدکه در کوه گم نشوند  واگر این دو شهر زیبای ایرانی ودر جنوب اراک ،شهرداران متخصص ویابا تجربه میداشتند ویابه زیبا سازی شهر ودرختکاریهای منظم شهرتوجه می کردند ویابه اصلاح سیستم آبرسانی ویاآبیاری شهر وحومه اش میپرداختندویا به نحوه استحصال آب ازکوههای بلندمزبور ویاچشمه سارهای آنرا می شناختند که به جنوب ایران روانه می شود    ،واز شهرهای سوئیس  در اروپا هم زیباتر می شد وبعلاوه شهر های زیبای بروجرد ویادرودکه با هوای ملایم وخنکش در غرب اراک  قرار دارندو برای مسافرتهای تابستانی  ایرانیان بسیار مناسب می باشندویا فاصله بسیارکمی هم با شهرهای کویری یادشده ما دارند
  •  ولیکن برای جذب توجه ایرانیان به  نظام گردشگری در مناطق مزبور، مسئولان سازمان میراث فرهنگی ایران ویامدیران وکارکنانش ،باید نخست  دیدگاه سنتی خود راواز مفاهیم کنونی گردشگری تغییر بدهند  ویارشد گردشگری را تنها در ساخت وساز هتلهای مجلل ویاگرانقیمت در شهرهای مزبور جستجو نکنند  ویا در ساخت وساز رستورانهای مجلل  وبا غذاهای گران قیمت که هزینه دکوراسیون مجلل اش را در آورندرویادر تهیه ماشین های کرایه گرانقیمت ومابین شهرها جستجونکنندویادر تبلیغات غلط آنها  وبلکه برای جلب گردشگر به شهرهای محروم مزبور، نخست باید زمین های شهری ارزانقیمت را به کسانی بدهند که خانه های پیش ساخته ویاارزان قیمت ویابادوام وکم خرج  ودر شهرهای مزبور بسازند که هدفش جلب مسافرباشد ویا جهت کمک به اقتصاد سکنه شهرهای مزبور باشد ویا برای اقامتگاه نیسان داران وکامیوندارانی باشد که کالا برای شهرهای مزبورمی برند ویابرای مسافران آن شهرها می برند ولذاشبها هم با کرایه ارزان ودر آن شهرهای بن بست کویری ایران مجبورند که بخوابند ،تا صبح دوباره برگردند  والا گردشگری به شهرهای مزبور  وبدلیل کم توانی شالوده های اقتصادی اش پا نمی گیرد  ودر آن صورت است که مغازه پنجر گیری ودر حال تعطیلی این شهرها فعال شده ویا اغذیه فروشان ویانانوایانش فعال می شود  ویا فلان تعمیر گاهش فعال میشود والا مجبور به مهاجرت می باشند تا منطقه بزرگی از ایران را خالی از جمعیت بکنند
  •  وزارت نیرو می بایست  که دیدگاه پرسنل  کارمندی خودش را از مفهوم " مرکز تحقیقات آبشناسی ایران"  ویامحققان گذشته این وزارتخانه را تغییر داده ویا از مفهومی که در آموزش مهندسی آب  وآبرسانی که داردویا در دانشگاههای صنعتی ایران  ودانشکده های ایران که می جویند را باید اصلاح بکنند ویاپوشه های جدیداداری ودر وزارتخانه مزبورو برای " چگونگی آبرسانی شهرهای 50 گانه محروم مزبورتشکیل بدهندوبه معرض افکار عمومی  هم بگذارند ویا روشهای اصلاح ویا بهبود سیستم آبرسانی شهری ودهات این  نوع شهرهاراتغییر دهند ویا برای بهبود کیفیت آب ویا احیانا افزایش مقدار مقدورآب شرب این نوع شهر هاراتغییر بدهد ویابه اصلاح عملکرداداری کارکنان خودو درشهرهای مزبوربپردازد ویا در ساخت وساز تکنولوزی لاز م آبرسانی وتصفیه آب ویاراههای جدید استحصالش رابجویدویاموادودستگاه لازم وبرای تصفیه آب این نوع50 شهر محروم رابجویدکه کیفیت آب ویا اندازه آب شرب شهری اش هرکدام بایکدیگر متفاوت می باشد ویا چگونگی آبرسانی اش درروستاهای مزبور که با یگدیگر متفاوت می باشد ویادسته بندی خود را از امور آبرسانی شهرهای مزبوررا تغییر بدهد ویاتنگناهایش را در اینترنت بگذارد ویااز صاحب نظران ومحققان دانشگاهی مختلف راه حل ّهای لازم را بجوید ویا راههای ارتقاء آنها را بپرسدکه پرسنل اداری موجودش  هنوز نمی شناسند ؟ وسپس تحقیق ویابهبود کاربردی آنهاراو به دانشجویان مهندسی آب ویا مهندسی شیمی آلی ویامهندسی ساخت وسازتکنولوژی دانشکده های مهندسی شریف بدهدویا به دانشجویان امیر کبیر ودانشگاه تهران وعلم وصنعت بدهدویا راههای ساخت فلان تکنولوژی ارزان تصفیه آب روستایی را ویاراههای شیرین سازی آنهااز املاح راتهیه کندویاروش تقطیرو با انرژی خورشیدی راویابا دستگاهای استفاده از آب باران وبارش کویری راویابرای تامین آب شرب مناطق مزبور جستجوبکند ویابا همکاری دانشجویانی باشدکه قدرت تیپولوژی شناسی روستایی را  می شناسند که به آن مهندسین آزمایشگاهای شیمی آلی صنعتی شریف ویا امیر کبیرکمک بکنندویا جهت بهبود آب شهری قمصر ویا آشتیان ویا مامونیه کمک بکنند که اکنون در دانشگاهها وشرکتهای دانش بنیانش ایران از راه پایان نامه خری کنار خیابانها ،دکتری خریده و فارغ التحصیل می شوند ویا چگونگی املاح شناسی دهات این نوع منطقه را بشناسند که هر کدام از روستاها وشهرهای مزبور،املاح خاص آشامیدنی مختلف دارند که آزار دهنده برای سکنه اش  می باشد و در شهر ویا روستای خود به آن دچار هستند ولی مامورین تصفیه آب وزارت نیروهم، چیزی در آن مورد وبه شرب کنندگان آن آب نمی گویند ویا روش وتکنولوزی آبرسانی شهری سابق را عوض نمیکنند که فرضا در شهرهای شمالی زاگرس  ایران ،شیب رودخانه ها یش بطرف خورستان وجنوب ایران است  ونمی توانند ازاین آبها استفاده لازم بکنندویابیشتر از نواحی شمالی شهر شیب دارد که در جنب آن کوههای پر برف می باشد ولذا بدون تکنولوژی اختراعی سکنه اش ،آب شرب شهری اشان هم کم خواهد بود وبعلاوه از نظر تیپولوژی آب  ویااقلیم شناسی آب هم باید بیافزایم که چگونگی املاح ویا کیفیت آب آشامیدنی منطقه مزبورهم ویاچگونگی شرب این 50 شهرایرانی   ویا کیفیت چشمه ها وقنواتش ویا آبهای جاری فصلی اش  ودر مسیل های سیلابی منطقه اش ،به سه گونه بزرگ، تقسیم میشوند که باید به محققین تجزیه وترکیب املاح آبرسانی  آنها راگفت و یابه افرادی که تحلیل شیمیایی آب آزمایشگاهای دانشگاههامی پردازندو باید آنها را گفت ویاعلنی کرد ،تا فرمول لازم تصفیه اش را بیابند ویا به طراحان ابزارهایش کمک بکنند ویابه وسایل سازی  صنعتی اش ویا به تصفیه صنعتی اش ،باید آنها را گفت تا بهتر عمل بکنند وفرضا "آب شرب " ویا"آب کشاوزری روستاها وشهرهای منطقه کویری ایران سه گونه بزرگ است که در دهات  حوضه صحرای میقان قرار دارند واز نظرمیزان املاح نامطلوبش بهتر از آب شرب روستاهای حوضه کویر نمک می باشند ویاآب شرب روستاهای منطقه کویر سیاه کوه ودرکیفیتش  هم ودرحد وسط آن دوقرار دارد که در مناطق اطراف نائین و یانطنز قرار دارند وهر کدامشان نیز تصفیه خاص ویادستگاه خاص تصفیه را می طلبند که امور تحقیقات آب وزارت نیرو باید به آن مسایل ودر "اداره آب منطقه "توجه بکند ویا دروسایل اداره کل آب منطقه مزبوراعتنا بکند تا تصفیه خاص آب شرب شهرهای مزبور را بهتر بکنند  ویاباعث بقای سکنه ودر شهرهای مزبور بشوند
  •  وزارت راهسازی  هم می بایست  که با مطالعه وتحقیق عمیق تر ودر مورد  ساماندهی راههای روستایی ویا شهری مزبور بپردازند ویاتنگناهای عدم ارتباط آنهارا شناخته و یا وسایل نقلیه لازم راوبرای رونق رفت وآمدهای ضروری ومیان هر" محور حرکت را" اصلاح بکند
  • وبعلاوه وزارت شهرسازی  هم می بایست که" ستاد احیاء وبهسازی شهری " این نوع 40 -50 شهر نواحی مرکزی ایران راودر "اداره کل شهرسازی منطقه مزبور "واز نو سازماندهی کرده  وبرای توریستی کردن  شهرهای مزبورویاجهت احیاء اقتصادی آن پارامترهارا در نظر بگیرد  ویا مدل اصلاح آنها راو برای شهرهای تاریخی مزبوردر نظر گرفته ویابرای شهرهای کویرنوردی ویا شهرهای تفریحی –توریستی تابستانی در نظر بگیردویاباگنجاندن آن دستوالعملها ودر ابعاد مختلف شهر سازی اش ویا درزیر بناسازیهای شهرهای مزبور را در نظر بگیردتا تنگنای آینده برایشان تولید نکند
  •  وزارت صنایع ومعد ن  هم با ید اصلاحاتی را در مجوز دهی سابق ویادر مجوزهای صنعتی وصنایع منطقه بوجود آورد که با "کارکرد منطقه ای ویاآمایش سرزمینی شهرهای مزبور" سازگاری داشته ومغایرت نداشته باشد  وفرضا دادن مجوز کارخانجات سنگبری وبه صنایع اطراف شهرالیگودرز ویا نجف آباد اصفهان ویا محلات  اشتباه کارشناسان وکارمندان این وزارتخانه و در مناطق مزبوراست وبه این دلیل که نزدیک کوههای سنگ لرستان میباشندو یک اشتباه علمی وصنعتی تجزیه وتحلیل  اداری می باشد ،و زیرا که کامیونهای بزرگ  ایران ،مجبور به حمل ونقل  سنگهای ساختمانی وبه شهرهای مختلف می باشند وچه آنها را بصورت سنگهای بزرگ از منطقه خارج ساخته وبیرون ببرند ودر شهرهای خود به صورت سنگ ساختمانی در بیاورند  وچه در کنار همان معدنهای سنگ  کارخانه های سنگبری بسازند ویا مجوز دهند ومثلاآنچه که در شهر های الیگودرز ومحلات وغیره اتفاق افتاده که تابحال عمل کرده اند  وضایعاتش رابصورت خرده سنگ ،همگی را در جاده الیگودرز ویاجاده هایش انبوه شده است ویا آب تمیز وصاف منطقه را خراب کرده ویا برای برش سنگها ،آلوده وسفید رنگ می شوند  وبرعکس سرمایه گذاران آنها می توانند که پیچ ویامهره صنایع مزبورخود را بازکرده وبه شهرهای مختلف برده وسنگبری رادر آن شهرها ی متفرقه انجام داده ودر عوض شهر زیبای الیگودرزویا نجف آباد ومحلات وغیره را به صنایع تبدیلی ویاصنعت گوشت ویا دامداری و یاباغات نمونه اختصاص بدهند که هم زیبایی توریستی منطقه را بهم نزند وهم اشتغالزایی بکند
  • وزارت علوم  وبهداشت  هم می بایست  که درانواع رشته های دانشگاهی این مناطق محروم که رواج داده  تجدید نظر کرده ویادرمحتوای دروس آنها تجدید نظر اساسی بکند  وبخشی از آن دروس را به محتوایی اختصاص بدهد که قدرت شناخت سکنه این منطقه ویاخانواده های ساکن آنها را بالا ببرد ویاشناخت دبیران این ناحیه را وبه کمبودها ویا مزیت های منطقه مزبورافزایش بدهد تا انتشار عقیده وانتشار اجتماعی در منطقه بدهند ویاقدرت تطابق پذیری سکنه اش رابا آن منطقه زیاد کرده ویادر سکنه این شهرهابالا ببرند ویاعلاج مشکلاتشان رابالا ببرند وتاباعث بقای آنها ودر منطقه مزبور و محل زادگاهشان بشوند  ولذابجای درسهای موجود واز افرادی استفاده بکنند که شناخت کافی به آب وهوای منطقه دارند ویابه کیفیت آب منطقه ویابه تاریخش دارند ویا به برنامه ریزیهای منطقی  وکشاورزی ممکن منطقه دارندویابه ساخت وسازوخریدابزاهای لازم وبرای کار در منطقه رادارند ویابرای کاربردمناسب دراین منطقه رادارند واز آنها بخواهند که سرفصلهای درسی جدیدطراحی بکنندویا برای درس خواندن سکنه محروم این مناطق بنویسند که به زندگی ویادوام زندگی ودر این نوع ازمناطق  محروم منجر بشود  ویا به مناسب سازی اقتصادی دهات  منطقه ویا شهر های محروم آن منطقه منجر بشود واز درسها ی تکراری  ویا غیر ضروری ویااز رشته های تکراری در شهر های دیگرایران و برای سکنه این شهرهاپرهیز کرده ویا  در تحمیلش برروسای دانشگاههای این منطقه ،بپرهیزد
  • وزارت کشورهم می بایست که دیدگاههای پرسنل خودش را واز نحوه استانداری در مناطق زیر مجموعه استان اراک ویااستان اصفهان راو در شهرهای محروم عوض بکندویابهره برداری از مزایای طبیعت و در مناطق مزبوررا دگر گون بکند  ونیزبپذیرد که "مفهوم استانداری "ودر دوران جدیدایران ویادر منطقه مزبورچیز دیگر می باشد،و یک  نوع تخصص حرفه ای می خواهد ویاشناخت عمیق منطقه ای را می طلبد وبا مفهوم حکومت ویا حاکم سیاسی عصر قاجاریه فرق دارد که افراد قبیله قاجار ودر اداره 15 ایالت بزرگ ویادر اداره  19ایالت کوچک ایران  ، آنهارابکار می بردند وفقط ملاحظات قبیله ای راودر حکمرانی منطقه ای ،رادر نظر می گرفتند ولی سایر ملاحظات معیشتی ویا اداری وبرای آن حاکم های ایالتی  دوره قاجار، مهم نبود وبعلاوه با استانداران عصر رضاشاه فرق دارند که وی نیز د راداره 16 استان عصر خودش ودر سطح ایران واغلب آن استاندارانش راو ازمیان سرلشگرهای نظامی پادگان خود می گذاشت  تا صرف اطاعت نظامی راواز سکنه استانهای مزبور بطلبد ولیکن امروزه وبا پیدایش مفهوم18 اداره کل در هر استان ایران  که هر کدامشان نیز  وظیفه خاص اداری در آن استان،بعهده گرفته اند وبعلاوه مفهوم"استانداری " که امروزه موقعیت خاص اداری یافته ولذا همه وزرای مختلف دولت وتنها با نظر استاندارمنطقه ، مدیرانشان رادر آن استان مزبور تعیین می نمایند واز این رو، مسئولیت انجام ویا عدم انجام وظایف آن مدیران هم ودر استان مزبور ،وبگردن آن استاندارمی افتد ولذا تخصص حرفه ای بالا یی رامی طلبد که در مورد محرومیت شدید شهرهای مرکزی ایران باید فکر ویا تلاش لازم بکندواین امر ،وظیفه آنهارا سنگین تر می کند وبویژه آنکه معاونان استانداران مزبور هم ودر آن استان خاص،کارشناسان سازمان برنامه وبودجه ریزی آن منطقه را هم بعهده  خود گرفته اند ولذا مسئولیت حرفه ای اشان ودر شناخت صحیح  ویا غلط مسایل آن استان  هم بیش از همگان می باشد،تا تنظیم هماهنگ  سیاست آن 18 اداره کل استان مزبور را انجام بدهند وبهمین دلیل باید استانداران  ایران ،شناخت کافی ،از کشاورزی منطقه  ویااز بودجه ریزی منطقه ویااز مشکل درمان منطقه ویااز تنگنا های آموزشی استان خود داشته باشند تابتوانند درست عمل بکنند  ویاپرسنل زیر نظر خود را وبه وظایف محوله استانی لازم وابدارند
  • وزارت کشاورزی هم باید پرسنلش را واداربکند که شناخت عمیق واز تنگناهای کشاورزی ویاباغداری منطقه داشته باشد که ویژگی خاص دارد ویااز دامداری  منطقه ویاازمشکل فروش محصولاتش ودر منطقه کویری را داشته باشدویاتفاوت  گونه شناسی آنرا با مناطق کشاورزی پر رونق دیگر راتشخیص بدهدویااز متخصصان  ایرانی ،وروش علاج آنها را بپرسند؟ ویابه سکنه محروم ویادهات مناطق مرکزی ایران آنها را یاد بدهد ویا روش آموزش وترویجی خود را به دیگران تفهیم بکنند تا مشکلاتی راازاداره کل کشاورزی  مناطق کویری  ایران حل بکنندویا تنگناهای زراعی وباغی آنهارا حل بکنند ویا در دگرگونی ابزار کارشان وبرای غلبه بر سختی محیط  راه حل بجویندکه تابلو مدیریت کشاورزی آن  منطقه راوبردرب اداره خود زده اند
  • سازمان برنامه منطقه مزبور هم باید شناخت خودشان را از منطقه مزبور ویاراههای رفع نیاز آنهارا بالا برده تا برنامه ریزی ویابودجه بندی مناسب ودر استان مزبور داشته باشند  ویاضعف معلومات خودشان را ازمسایل منطقه حل بکنندوالاآسیب شدیدی وبه اهالی آن استان خواهند زد
  • پرسنل ومسئولان شبکه خبر استان مرکزی هم ویا رسانه های دیگر محلی اش  هم ویا   ngo های دیگرایران هم باید تجربیات خود راو در تهیه خبربالا برده ویا در پخش خبر های مفیدو از سطح استان مورد نظربالا برده ویا نظیر دیگر استانهای ایران  یاد بگیرند که سکنه آگاه دیگر شهرهای ایران راهم ودرجریان تنگناهای سکنه کل این استان قرار بدهند وتا بتوانندکه از نظرات کارشناسانه آنها ویااز محافل  دانشگاهی آنهاو در حل مسایل این استان مرکزی ایران کمک بگیرند.