The Impact of Industrial Management of a "Baku Woman" Weber on the Construction and Design of the Fi

  1. The Impact of Industrial Management of a "Baku Woman" Weber on the Construction and Design of the First Sock Weaving Factory in Abbasabad Bazaar, Tehran

From

  1. From Dr. Mohammad Khaleghi Moghadam - Graduate of the University of Tehran and son of Hajieh Ms. Forough Azam Mehregan and Haji Yahya Khaleghi Moghadam Hafez Quran
  2. Venice: Dr. Fatemeh Mohammadi (Mehreganzadeh) - Graduate of Management, University of Tehran
  3.  
  4. (And the granddaughter of an acceptable girl, Ms. Mehregan, or the daughter of Asghar Agha Mohammadi, or the founder of the first hosiery factory in Iran )
  5. My grandmother "Ms. Maqbool Mehregan" was a woman manager and manager, and she was from a noble family of Baku merchants, who often called themselves by their family names "Mehregan". The house of Hajj "Ezzat Mehregan" or "Nemat Mehregan" was also next to my grandmother's house or the house of their cousin "Ebrahim Mehregan"It was in their alley that he was one of the reputable businessmen of Baku and they had been informed about import, export and commercial management of Baku since ancient times. Mehregan was accepted in Baku and in his youth he got married to his cousin Ebrahim Mehregan so that according to the ancient tradition, the families of their Baku business would keep their family wealth and the rest of their family members and also due to family upbringing and my grandmother and She knew the profession of business management or learned business policy well and was also a successful female manager in family management. In addition, she knew business coordination or business organization, which is one of the principles of modern management science, or business supervision and family culture They were well educated themselves and also had a good family cultureThey had families and, for example, had the roofs of their houses and wooden paintings, or supposedly there was a first floor in their houses, or a large wooden radio on the ledge of their room, as well as a beautiful wooden box for putting on their ironed clothes. It was the good behavior and upbringing of their families that I had learned from my good behavior as a child and their acculturation, but in other Iranian families and such literature there was no talking to each other to learn, and in addition to the qualities of persuasion or patience. They knew the problems or upbringing of their children and they educated them with technical principles, or by training associates and skills that they knew, and for example, my grandmother knew the principles of optimal organization of family wealth, or managed it in a technical or commercial way. Or knew the principles that later became the lessons of the universities of administrative managementOr the business management of Iranian universities, how to use them in the management of factories, and because my grandmother's experience was "acceptable to Mehregan" and one step ahead of the others, and therefore knew the "principles of industrial management" or "industrial construction" or Industrial organization "and well out of the old theories of business management and as industrial management used the first industrial hosiery factory in the market of Abbas Abadtehran or in the two years 1300 (1320 to the traditional business model of Baku) and 1337 to 1342 AD (industrial trade model) Tehrani) and theorized, and so it was a long time ago that in 1344 a new branch of Sharif University of Technology was established in Tehran.It was found or the field of industrial turning and industrial welding appeared or the field of industrial machine building and emerged in Sharif faculties of industrial mechanics or it was found in Amir Kabir University of Tehran but before that date or about 5 years before that date with intellectual design, coordination and policy making. My grandmother's technical experience in technical management was formed, so the foundations of a new and complex factory were found in the science of human management, or with the help of herself and her creative technical children, or the first sock weaving industrial machine before the establishment of Sharif University of Technology. His technical design was found in my grandmother's house in a house in the south of Tehran. He was also born a technician in a technical workshop belonging to his children in Abbasabad Bazaar in Tehran. Heads and invoices for selling socks or designing models of engraved socks and found in Che Abbasabad market in Tehran.Either the job category of sock weavers in Tehran was found, or the hosiery of the Chamber of Commerce or the import and export of socks and yarns and sock fibers were formed in the Ministry of Commerce, and this is in a year when the industrial towns of Karaj and outside Tehran had not yet existed. "Ministry of Industries and Mines "It was formed, but my grandmother or her son Asghar Mohammadi, who is the acceptable son of Mehregan Bakui, and in 1337 he obtained the permission to establish the first hosiery factory in Iran from the Ministry of Industries and Mines of Tehran, or his job permit in a small management room. He hanged himself in an old house in Abbasabad Bazaar neighborhood, or stuck close to Seyed Nasruddin in Tehran, or got the license of the most skilled lathe operator in Iran, or the most delicate lathe operator, or carefully got the most diligent welder in Tehran from the Tehran Technical and Vocational Office. His mother was a technician and he had stuck them all on the wall of his mud-brick room in one of the alleys of Abbasabad, Tehran. !But his fine turning skills were great, or he was accepted by Mehregan because of his mother, who advised him in Tehran to study technical turning with the most skilled Armenian lathes in Tehran, or to learn the exact science of geometric work that could lead to a new invention, or He was about 17 years old to learn the exact profession, but before that they did not know the history and different strata of Iran and the "science of modern turning" or the science of setting up advanced turning machines. In addition, the technical geneticist Viatiz Hooshi had his technical design and "his mother's gene invertebrates"He had received Bakui or had received his technical training from his mother's training method, or had learned the most difficult profession in Iran, and in addition to working as a technician and a group of his two brothers, his mother and in a technical workshop had taught him how to practice. They were named Mahmoud Mehregan or Reza Mohammadi, who died separately from their two different husbands. They were brought to Zanjan and then taken from Zanjan to Abbasabad Bazaarcheh neighborhood. They were all under the disciplinary orders of their mother. Later, he was placed under the command and technical obedience of Asghar Mohammadi. My grandmother escaped from Baku after the war with the death of her ex-husband and this time in Zanjan with a person named Assadollah MohammadiShe was married to her second husband and also owned an inn in Zanjan. His brothers, such as Nemat Mehregan or Ezzat Mehregan, came to Zanjan, or came to Zanjan with his nephew, Javad Agha Mehregan, or his nieces, Akhtar Mehregan, Aqdas Mehregan, Adeleh Khanum Mehregan, or his brother's wife, and settled in Zanjan. Nizo is the daughter of Forough Azam Mehregan, whose mother is Dr. Mohammad Dr. Khaleghi Moghaddam, an Iranian scholar or author of contemporary Baku history. She married a Quran memorizer in Zanjan. They were from my grandmother's first husband and had two children in BakuThey were born and the first was named Forough Azam Mehregan, who was orphaned at the age of 11, and the second was named Mahmoud Mehregan at the age of 9. She came to Zanjan or emigrated from Baku in a group and came to Zanjan Azar Bayjan. My grandmother was also accepted by Mehregan. He was Assadollah Mohammadi and was the owner of a guest house in Zanjan. My grandmother also came from her second husband or gave birth to two other children in Zanjan. They were named Asghar Mohammadi or Reza Mohammadi Zanjani. And his father is also the creator of the first industrial hosiery machine in Iran, but because my grandmother's second husbandHe was old and old, so after the birth of my grandmother's fourth child, he died or he died due to old age. In order to seize the family wealth, my grandmother asks him to marry her, but after marrying her, she turns away or they do not reach an understanding due to her strict financial expectations, so she leaves my grandmother or her daughter, and this time he marries a younger woman. The same Mr. "Khalil Mohammadi" is from the ruined Dizeh village of Zanjan and the fifth child of my grandmother who had gone to Tehran with her mother and her name is "Nasrin Khanum Mehregan"Is or is the last child of my grandmother and why immediately after the birth of Ms. Nasrin Mehregan and the same Mr. Khalil Mohammadi who was my grandmother's third husband and did not take care of her daughter and for this reason my grandmother took her with her three brothers to Tehran which later "Tehran marries an Air Force major as well as female children."Nasrin Mehregan is also a worthy person or most of them are engineers or managers of some important factories. In addition, the eldest daughter of Ms. Mehregan is also accepted and my mother was named Forough Azam Mehregan, but she got married in Zanjan and I am her second child and also a child. My sisters are also educated and my older sister's daughter is a specialist doctor and a graduate of Tehran University of Medical Sciences. She is an honorable industrialist or the daughter and daughter-in-law of Akhtar Ms. Mehregan are also specialist doctors. She was the daughter of Ms. Mehregan and the daughter of my mother's uncle. They were both born in Baku. World War II and "The families of Mehregan Bakui and two families became dark and some of their Bakugan families remained in Zanjan. There are now about 150 Mehregans, most of whom have doctors of medicine, engineering, administrative management or nursing. My grandmother's children are accepted by Mehregan and her other relatives, who are of the "Mehregan Tehrani clan", which is about 200 people, many of whom also have engineers or doctorates from Tehran or Sharif University of Technology or Tabriz University, as well as urbanites. They are from the three civilized cities of Baku or Zanjan and Karaj. Also, a large number of Mehregans are the children of Ms. Masoumeh Jafari Karaji, whose father was Asghar Mohammadi and born in Zanjan, or whose grandmother and acceptable wife is Mehregan, who was born in Ku and today wants them. Formation of nq0 - are special specialized sciences called "The Scientific Association of Baku-born Turks living in Tehran should act with their own expertise and assist in the development of their hometown of Baku, or provide technical and professional advice, or through "knowledge-based offices" to the newly independent ministries and colleges of Baku and "technical advice". "Give it to a city that has just emerged from the Soviet Union, which was the home of our grandparents and great-grandparents, who left it in World War II and fled Baku, or escaped from the tyranny of Stalin and his Red Army in 1320. The cities of Azarbaijan came to the Turkish occupation of Iran, and because the ideology of Stalin's Red Army was opposed to the Mehregan Baku business families, and on the same date they emigrated to Baku and other prestigious Baku families or to other prestigious residents of other Azarbaijan cities or other countries. "The urban petty bourgeoisie was watching."For this reason, they were severely oppressed and the property and houses of many Mehregan Muslim Turkish families were taken from Baku, or confiscated and looted in 1320 AH, or members of some Mehregan families or other prestigious Azerbaijani Turkish families, and in 1320, orphaned, including the elder father. I am a "descendant" of Mehreganzadehs living in Tehran, Karaj, Zanjan or Tabriz. One of them is the phenomenon of hosiery and bazaar industry in Abbasabad, Tehran, which was born of my grandmother's merit or very high knowledge, so the civil and technical role of invertebrates is high in Iranian cities, or more importantly, the role of the "prayer lineage".It is in Shiraz that the Namazi Hospital or Prayer Conservatory was built in Shiraz, so the role of the "Mehrgani dynasty of Iran" and "tens of times more" than the "Namazi dynasty of Shiraz, etc."
  6.  They made or invested in Mehregan craftsman family and only Asghar Mohammadi's son had the same surname and only had a physical resemblance to Mohammadi's names. The villagers sold socks. They probably expected their children to take off their shirts and give them to them, or to remove the shroud of their father-in-law, Asghar Mohammadi, from his grave, and to sell sock bags in Tehran at the same time, or to pay off their loan, which is the greatest joke in contemporary history! Today, the mausoleum of Ms. Maqbool Mehregan Bakuei is literate but silent and is buried in Tehran's Zahra Paradise. It was either obtained from the gold of Ms. Maqbool Mehregan, who had given her a wedding gift in Baku, but was used in Tehran to buy the factory's first lathes, or also spent large sums on the technical training of her friend Asghar Mohammadi, who As an apprentice, he was sent to skilled lathe workers in Tehran, or over ten years old, and to the most skilled lathe workers in Qazvin Gate, Tehran, or the government gate of Tehran and Bahar Street, to make his son an innovator or inventor! Or get a certificate of new machine-building skills from the technical and professional department of Tehran and for him! Or get a professional certificate from the Technical Standards Office for her child! And all these issues and "family management" In addition, he had promised that his other two children would be under his care. The names of Mahmoud Mehregan or Reza Mohammadi were from his first and second husbands, and they all obeyed the orders of his son Asghar Mohammadi, who acted as the factory's CEO and his "technical employer" responded. ! Or in the "first workshop of making socks in Tehran" and find a family! Or have to report their success to their mother, who was "supervising the coordination of their industrial management", or caused the "group industrial organization of her children" or the currents of the "Twelve" workshop The room follows the early machine-building workshop of Tehran, where in each of its brick-and-mortar rooms a new type of machine-tool was installed, or several new welding machines were purchased, and also Asghar Mohammadi as the "technical engineer of his workers." 
  7. Finally, it should be said that in the years after the revolution and the "Zanjan Department of Industries and Mines"Mr. Asghar Mohammadi did not try to return to Zanjan, or as the first inventor of machine-knitting machine weaving in Iran, to return to his hometown of Zanjan, or to build a large hosiery factory in his hometown of Zanjan, and he did so for a while. She was also involved in charity and acted as a charitable person, helping as a charity and developing the urban green space of Zanjan, or helping to establish a specialized library in Zanjan for the happiness of her young husband, who was Ms. Masoumeh Jafari, but also in Zanjan, unfortunately due to material abuse. She lost her workers or lost her mother's mother, sisters, and her husband Masoumeh Jafari in Zanjan due to industrial copying of her sock weaving machine and lack of supervision by the authorities. As a result, some of his son's children also died in their youth and laterMr. Asghar Mohammadi used to travel to different European countries for a while to forget the bitter memories of the past. He returned to Karaj at the end of his life and when he was no longer able to work, and his two daughters also provided him with a rented house in Karaj. He died a few years ago in Karaj, and then at the grave of his young wife, Masoumeh. Jafari was buried or in the Karaj Ghanoud shrine and the story of the transfer of the industrial management gene from Baku to Zanjan is like this! And then the transfer of the same "industrial gene"This is the case in Tehran, and Baku, the hometown of his mother Mehregan, also believed in him, so that he could tell the story of Mehregan's new family technology by sneezing with his devoted or charitable wife and young man and the bitter story of Mehregan's new family technology. The plain of Arn Azar Bayjan, north of Aras, was reminiscent of a kind of local rulers of the Sassanid era, and another time they came in the form of innovative descendants and then slept peacefully. Who is my mother and is sleeping in the sanctuary of Zanjan and next to the graves of her uncle Mehregan, and all of them with the family name of the tomb of "Mehregani family"They themselves have recited that once they had Mehregan alley in Bakumenzel city and today their Mehregan graves have been put together in the cities of Iran. Or they revived the memory of "Mehregan Alley in Baku" or always inspired their cultural movements  

 

تاثیر مدیریت صنعتی یک "زن باکویی" وبر ساخت وساز وطراحی اولین کارخانه جوراب بافی بازارچه عباس آباد

  1. تاثیر مدیریت صنعتی یک "زن باکویی" وبر ساخت وساز وطراحی اولین کارخانه جوراب بافی بازارچه عباس آباد تهران

                                     

از

  1. از دکتر محمد خالقی مقدم-فارغ التحصیل دانشگاه تهران وفرزند حاجیه خانم فروغ اعظم مهرگان وحاجی یحیی خالقی مقدم حافظ قران
  2. ونیز از:دکتر فاطمه محمدی (مهرگان زاده)– فارغ التحصیل رشته مدیریت دانشگاه تهران
  3.  
  4. (و نوه دختری مقبول خانم مهرگان ویا  دختر اصغرآقا محمدی ویا بنیانگذار  اولین کازخانه جوراب بافی ایران )
  5. مادر بزرگ من "خانم مقبول مهرگان "یک زن مدیر وکاردان بود ونیز از یک خانواده اصیل تاجر باکویی بود که اغلب اسامی خانوادگی خود راو بنام "مهرگان "می نامیدند وبعلاوه از دوران ساسانی هم در یکی از 28 محله قدیم باکوی ترک نشین،ومنزل داشتندومثلا منزل حاج"عزت مهرگان" ویا "نعمت مهرگان "نیزو در جوار خانه مادر بزرگم  بود ویا خانه پسر خاله اشان "ابراهیم مهرگان "هم  ودر کوچه آنها بود که یکی از تاجران معتبرشهر  باکو بود واز قدیم الایام در کار واردات ویا صادرات ومدیریت تجاری باکو وخبره شده بودند ونیز ثروت خانوادگی اش هم واز طریق زنش مقبول خانم مهرگان وبه دستگاههای تراشکاری اولین کارخانه جوراب بافی تهران تبدیل گشت   ومادر بزرگ من مقبول مهرگان باکویی ودر ایام جوانی خودش وبه عقد ازدواج پسر خاله اش ابراهیم مهرگان در آمد وتا طبق سنت دیرینه خانواده های تجارت پیشه باکویی خود عمل کرده  وثروت خانوادگی خودشان را ودر درون اعضای خانواده خودشان وباقی نگه دارند  وبعلاوه در اثر تربیت خانوادگی  ومادر بزرگ من و حرفه مدیریت تجارت را بلد بود ویا خط مشی گذاری  تجاری را خوب آموخته بود ونیز در مدیریت خانواده یک مدیر زن موفق بود وبعلاوه  هماهنگی تجارت ویا سازماندهی تجارت را بلد بود که جزو اصول علم مدیریت امروزین است ویا نظارت بر تجارت  را ودر فرهنگ پذیری درون خانوادگی خودشان وخوب آموخته بود وهمچنین فرهنگ خانوادگی خوبی هم در خانواده های خود داشتند ومثلا سقف خانه هایشان ونقاشهای چوبی داشت ویا فرضا در خانه هایشان واولین تلبمه دستی وجود داشت  ویا رادیوی بزرگ چوبی ودر تاقچه اتاقشان بود وهمچنین  صندوق خانه چوبی قشنگی وبرای گذاشتن لباسهای اطو کرده خودشان  داشتندوبعلاوه  فرهنگ وهنر وادب سخن گفتن را بلد بودند ویا رفتارخوب وجزو تربیت خانواده اشان بود که من در ایام کودکی ام و فرهنگ پذیری خودم را از رفتار های خوب انان یاد گرفته بودم  ولی در خانواده های دیگر ایرانی وچنین ادبیات سخن گفتن با یکدیگر وجود نداشت که یاد بگیرم وبعلاوه خصلت های قانع بودن ویا صبوری بر مشکلات ویا تربیت فرزندان خود را بلد بودند  وبا اصول فنی آنها را تربیت می کردند ویا با تربیت کاردانی ومهارت آموزی که  بلد بودند  ومثلا مادر بزرگم واصول سازماندهی بهینه مصرف ثروت خانوادگی را بلد بود ویا براه انداختن آن در یک شیوه فنی ویا تجاری را وخوب بلد بود ویا اصولی را بلد بود که بعدا بصورت درسهای دانشگهاههای  مدیریت اداری ویا مدیریت بازرگانی دانشگاههای ایران در آمد که چگونه در اداره کارخانه ها بکار گیرند وچرا که تجربه  مادر بزر گ من "مقبول مهرگان "ویک قدم جلو تر از بقیه بود  ولذا " اصول مدیرت صنعتی "را می شناخت ویا "ساخت وساز صنعتی" ویا "سازماندهی صنعتی" را وخوب از درون تئوریهای قدیمی مدیریت تجاری بیرون می  آورد وبصورت مدیریت صنعتی اولین کارخانه جوراب بافی صنعتی بازارچه عباس آبادتهران بکار می انداخت ویا در دو فاصله سالهای 1300 (الی 1320 مدل تجارت سنتی  باکویی) وسال 1337الی 1342 شمسی ( مدل تجارت صنعتی تهرانی )وتئوریزه کرد ولذا مدت ها بعدبود  که در سال  1344 شمشی تازه دانشگاه صنعتی شریف تهران تاسیس شدوانرا یاد گرفت  ویا با کمک فکری امریکایی ها تاسیس شد ویا در آن دانشگاه شریف و"رشته مدیرت صنعتی " پیدا گشت  ویا رشته تراشکاری صنعتی وجوشکاری صنعتی پدید امد  ویا رشته ماشین سازی صنعتی ودر دانشکده های مکانیک صنعتی شریف بوجود آمد  ویا در دانشگاه امیر کبیرتهران پیدا شد ولی قبل از آن تاریخ ویا حدود   5 سال قبل از آن تاریخ وبا طراحی فکری وهماهنگی وخط مشی گذاری فنی مادر بزرگ من تجربه مدیریت فنی شکل گرفته بود ولذا پی ریزی پایه های یک نوع کارخانه جدید التاسیس وپیچیده در علم مدیریت انسانها پیدا شد ویا با کمک فکری خودش وفرزندان خلاق فنی اش پیدا شد ویا اولین ماشین صنعتی جوراب بافی قبل از  تاسیس دانشگاه صنعتی شریف پیدا شد وبلکه طراحی فنی اش در خانه مادر بزرگ من ودر یک خانه جنوب شهری تهران پیدا شد ونیز در یک کارگاه فنی متعلق به فرزندانش در بازارچه عباس آباد تهران متولد فنی گشت  وبعد از آن تاریخ بود که مغازه ها ویا فروشگاهای جوراب بافی شکل گرفت  ویا سربرگها وفاکتورهای فروش جوراب ویا طراحی مدلهای نقش نگار جوراب و در بازار چه عباس اباد تهران پیدا گشت ورشد کرد ویا رسته شغلی جوراب بافان تهران پیدا شدند ویا قشر اتاق بازرگانی جوراببافها  ویا واردات وصادرات جوراب ونخ والیاف جوراب و در وزارت بازرگانی شکل گرفت واین امر در سالی  می باشد  که هنوز شهرک های صنعتی کرج ودر بیرون تهران بوجود نیامده بود ویا تنها در سال 1334شمسی و"وزارت صنایع ومعادن "شکل گرفته بود ولی مادر بزرگ من در همان ایام ویا پسرش  اصغر محمدی که پسر مقبول مهرگان باکویی می باشد و درسال 1337 ش واجازه تاسیس اولین کارخانه ماشین جوراب بافی ایران را واز وزارت صنایع ومعادن تهران اخذ کرد  ویا جواز شغلی  خود را وبر اتاق کوچک مدیریت فنی خود ودر یک خانه قدیمی محله بازارچه عباس آبادآویخت ویا نزدیک به سید نصر الدین تهران چسبانید ویا جواز ماهرترین تراشکارایران را  ویا جواز ظریف کار ترین تراشکار را گرفت ویا با دقت کار ترین جوشکار تهران را واز اداره فنی وحرفه ای تهران گرفت که بر اثر تربیت فنی مادرش بود وهمگی را بر دیوار  اتاق خشت وگلی خود ودر یکی از کوچه های عباس اباد تهران چسبانیده بود  ویا مدرک  تراشکاری فنی خودش را  ویا مدرک جوشکاری ماهرانه وی واز مدرک دکتراهای مکانیک واتومکانیک دانشگاه شریف بالاتر بودکه نمی توانستند یک پیچ ومهره را باز وبسته بکنند ! ولی مهارت آموزی تراشکاری ظریف وی زیاد بود ویا بخاطر توصیه مادرش مقبول مهرگان بود که در تهران به وی توصیه کرده بود تا نزد ماهرترین تراشکارهای ارمنی تهران وعلم تراشکاری فنی بیاموزد ویا علم دقیق کاری هندسی را بیاموزد که بتواند به اختراع جدید نایل بی آید ویا تا  حدود 17 سالگی  اش حرفه دقیق بیاموزد ولی قبل از آن تاریخ وقشر های مختلف ایران و"علم تراشکاری نوین" را نمی دانستند ویا علم راه انداختن دستگاههای پیشرفته تراشکاری را نمی دانستند د وبعلاوه مادرش مقبول خانم مهرگان وبه همان اصغری محمدی آموخته بود که  سومین فرزندش بود وبعلاوه ژنیتک فنی ویاتیز هوشی طراحی  فنی اش را هم واز"ژن  مادرش مهرگان" باکویی اخذ کرده بود ویا تربیت فنی اش را هم واز روش تربیتی مادرش آموخته بود ویا در آموزش سخت ترین حرفه ایران ویاد گرفته بود وبعلاوه  کار کشیدن فنی وگروهی از دو برادرش را هم ومادرش ودر کار گاه فنی به او آموزش داده بود که چگونه عمل بکند ؟که بنامهای محمود مهرگان ویا رضا محمدی نامیده می شدند که از دو شوهرفوت کرده جداگانه خانم  مقبول مهرگان  بودند  که مکررافوت کرده بودند ولی مادرش هیچ کدام را رها نکرده بود وبلکه همراه مادرشان به تهران امدند  وبعنوان چند فرزند سر بریزو تحت اطاعت مادر واز باکو به زنجان آورده شده وسپس از زنجان به محله بازارچه عباس اباد تهران  برده شده بودند  وهمگی  تحت دستورات دیسیپلین گونه مادرشان  بودند وبعدا هم تحت فرمان واطاعت فنی اصغر  محمدی قرار داده بود  و اصغر محمدی هم  زاده زنجان ولی از یک فرد مسن بدنیا آمده بود که بعد از فرار مادر بزرگم از باکوی جنگ زده وبا کشته شدن شوهر قبلی اش واین بار درزنجان وبا فردی  بنام اسداله محمدی ازدواج کرد   که شوهر دومش بود  وهمچنین صاحب یک مسافرخانه زنجان بود ولذا مادر بزرگم وبعد از قتل شوهر اولش ابراهیم مهرگان که تاجر باکویی بود ودر سوانح جنگی جنگ جهانی دوم واز باکو فرار کرده بود ویا از محله اعیان نشین باکو   مهاجرت کرده بود وبهمراه خانواده اش ویا برادرهایش ونظیر   نعمت مهرگان ویا عزت مهرگان وبه زنجان آمده بود ویا بهمراه برادر زاده اش ونظیر جواد آقا مهرگان ویا خواهر زاده هایش ونظیر اختر مهرگان ویا اقدس مهرگان ویا عادله خانم  مهرگان ویا زن برادرش وبه زنجان امده بودند ودر زنجان سکن شدند وهمچنین  فرزند اول مادر بزرگم نیزو دختر ی بنام فروغ اعظم مهرگان می باشد  که مادراینجانب دکتر محمد  دکتر خالقی مقدم ایرانشناس ویا نویسنده تاریخ باکوی معاصر می باشد که در زنجان با یک حرفه مند حافظ قران ازدواج کرد   وبرادرکوچک مادرم نیزدر باکو و  بنام محمود مهرگان بود کههر دو  در باکو متولد شده بودند  و از شوهر اول مادر بزرگم بودند وان دو فرزند که در باکو متولد شده بودند واولی بنام فروغ اعظم مهرگان بود که در 11 سالگی یتیم شد ودومی هم  بنام محمود مهرگان در 9 سالگی بود وآنها پدرشان ابراهیم مهرگان راو در سوانح جنگ دوم جهانی واز دست داده  بودند وبعنوان اوارگان جنگی وبهمراه مادر بزرگشان نظیر  زیبا خانم مهرگان (بالا خانم )به زنجان آمده ویا دسته جمعی از باکو مهاجرت کرده وبه زنجان آذر بایجان آمده بودند  ومادر بزرگم مقبول مهرگان نیز وبعد از مهاجرت به زنجان ویا بعد از قتل شوهر اولش ودر حادثه جنگ جهانی دوم ودر زنجان به عقد ازدواج شوهر دومش در امد که بنام اسدالله محمدی بود وصاحب میهمانخانه زنجان محسوب می شد  ونیز مادر بزرگم از شوهر دوم خودش درآمد ویا در  زنجان ودو فرزند دیگر از وی متولد نمود که بنامهای اصغر محمدی ویا رضا محمدی زنجانی نامیده می شدند که  اولی پدرخانم  فاطمه محمدی می باشد  که استعداش ونظیر  پدرش می باشد وپدرش هم  ومبتکر اولین ماشین جوراب بافی صنعتی ایران می باشد  ولی چونکه شوهر دوم مادر بزرگ من  مسن وکهن سال بود ولذا بعد از تولد فرزند چهارم مادر بزرگم وفوت نمو د ویا  بر اثرکهنسالی وفوت می کند وهمچنین بعد از فوت شوهر دوم مادر بزرگم در زنجان نیز ویکی از خویشاندان دورشوهر دومش  وبنام "خلیل محمدی"از اوو تقاضای ازدواج مجدد می کند  ویا جهت تصاحب ثروت خانوادگی مادر بزرگم وتقاضای ازدواج با اورا می کند ولی بعد از ازدواج با وی  عدول کرده ویا بخاطر توقع های مالی شدیدش وبه تفاهم نمی رسند ولذا مادر بزرگم  ویا فرزند دخترش را رها کرده واین بار با یک زن جوانتراز خودش  ازدواج می کند ونیز همان اقای "خلیل محمدی" وازمحمدیهای  دهات دیزه خرابه زنجان می باشد و فرزند پنجم مادر بزرگم که به همراه مادرش به تهران رفته بود وبنام "نسرین خانم مهرگان" می باشد  ویا آخرین فرزند مادر بزرگم می باشد  وچرا که  بلافاصله بعد از تولد خانم نسرین مهرگان وهمان آقای خلیل محمدی که سومین شوهر مادر بزرگم بود وفرزند دخترش را نگه نداشته بود وبهمین دلیل هم  مادربزرگم  هم اورا وبه همراه سه برادرانش وبه تهران می برد  که بعدادر تهران  با یک سرگرد نیروی هوایی ازدواج می کند وهمچنین فرزندان خانم "نسرین مهرگان نیز  اغلب افراد لایق بوده ویا اغلب مهندس می باشند ویا  اداره کننده برخی از کارخانجات مهم می باشند   وبعلاوه دختر بزرگ مقبول خانم مهرگان نیز ومادر من می باشد وبنام فروغ اعظم مهرگان بود ولی در زنجان ازدواج کرده وومن فرزند دوم وی می باشم وهمچنین بچه های خواهرانم نیز وتحصیل کردهمی باشند  وفرضا دختر خواهر بزرگم وپزشک متخصص وفارغ ا لتحصیل از دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد ویا برادرش هم و مهندس فوق لیسانس برق واز دانشگاه تبریز بود ه ویابرادرم نیز ودر دانشگاه صنعتی امیر کبیر می باشد وهمچنین خواهر زاده دیگرم ومتخصص کامپیوتردانشگاه  صنعتی شریف است ویا دختر وعروس اختر خانم مهرگان نیزو پزشکان متخصص می باشند  واختر خانم مهرگان ودختر دایی مادرم بود وهر دو در باکو متولد شده بودند  ویا خانواده حاج عزت مهرگان ویا کربلایی نعمت مهرگان در زنجان نیز وچنین می باشند  ونیز متذکر می شوم که بعد از جنگ جهانی دوم  و" تیره خانواده های مهرگان باکویی ودو تیره گردیدند   وبرخی از خانواده های باکویی آنان در زنجان ماندند که اکنون حدود 150 نفر مهرگان می باشند  که  اغلب دکتراهای پزشکی ویا مهندسی ویا مدیریت اداری ویا پرستاری دارند ودسته دوم نیز  مهرگانی های تهرانی می باشند  که اغلب از  نسل پنج فرزند مادر بزرگم مقبول مهرگان ودیگر خویشاندانش می باشند   که بصورت تیره و"طایفه مهرگان تهرانی "می باشند  که حدود 200نفر هستند  که بسیاری ی از آنان نیز واغلب  مهندس ویا دکتری از دانشگاههای تهران ویا صنعتی شریف ویا از دانشگاه تبریز دارند   وبعلاوه  از قشر شهر نشین های سه شهر متمدن باکو ویا زنجان وکرج می باشند وهمچنین تعـدادی زیادی از مهرگان زاده ها هم واز فرزندان  خانم معصومه جعفری کرجی می باشند  که پدرش اصغر محمدی ومتولد زنجان بود ویا مادر بزرگشان  وخانم  مقبول مهرگان می باشد که متولد شهر با کو بود  وامروزه آنها خواستار تشکیل nq0 -  علمی تخصصی خاصی هستند  که بنام "انجمن علمی متولدین باکوی ترک نشین مقیم تهران عمل بکنند  وتا با تخصهای بالای خودشان  وبه توسعیه وعمران شهر مادری خودشان  باکو کمک کرده ویا مشاوره فنی وتخصصی بدهند   ویا با واسطه "دفترهای دانش بنیان "وبه  وزارتخانه ها ودانشکده های تازه استقلال یافته باکو و"مشاوره فنی" بدهند ویا به شهری که تازه از سلطه اتحاد جماهیر شوروی بیرون آمده  است که منزل ومحله پدر بزرگهاومادر بزگ هایمان بود که در جنگ دوم جهانی انرا رها کرده و از باکوفرار کردند  ویا از ظلم وستم استالین وارتش سرخ وی  ودر سال 1320 ش فرار کرده وبه شهر های  آذر بایجان ترک نشین ایران آمدند  وچرا که ایدئولوژی ارتش سرخ استالین  وبا  خانواده های تجارت پیشه مهرگان باکو مخالف بود وودر همان تاریخ آنها ودیگر خانواده معتبر باکو را مهاجرت داد ویا سکنه معتبر شهر های دیگر آذر بایجان شمالی ویا کشورهای دیگر را وبه عنوان "قشر خرده بورژوازی شهری می نگریست "وبهمین دلیل  ستم فراوان به آنها کردویا اموال وخانه های بسیاری از خانواده های  مهرگان ترک مسلمان باکو را گرفت ویا در سال 1320ش ومصادره وغارت کرد ویا اعضای برخی از خانواده های مهرگان ویا دیگر  خانواده های معتبر ترک آذربایجانی را ودر سال 1320ش یتیم کردواز جمله پدر بزرک اینجانب را  وآری "دودمان " مهرگان زاده ها ی مقیم تهران ویا کرج وزنجان ویا تبریز وامروزه قشر بزرگی از متخصان فنی ومهندسی وپزشکی هستند ویا قشر برنامه ریزی ایران را دارند وتشکیل می دهند  ویا پایه گذار بسیاری از موسسات فنی وعمرانی وفرهنگی وپزشکی ومهندسی ودانشگاهی ایران هستندومثلا یکی از آنها وپدیده صنعت جوراب بافی  وبازارعباس آباد تهران می باشد که مولود لیاقت مادر بزرگ من ویا دانش بسیار بالایش می باشد  ولذا نقش عمرانی وفنی مهرگانی ها و در شهر های ایران زیاد است ویا مهمتر از نقش "دودمان نمازی "ودر شیراز است که بیمارستان نمازی ویا هنرستان نمازی را ودرشهر  شیراز ساختند ولذا نقش "دودمان مهرگانی های ایران و"دهها برابر بیشتر از " دودمان نمازی شیراز   وغیره می باشد
  6.  وآری تئوری "مدیریت صنعتی توسعه بازارجوراب بافی عباس آباد تهران واز ایده های فنی وفرهنگی بانوی بزرگوار" مقبول خانم مهرگان باکویی می باشد  ولی  اکنون قبر ساده وبی آلایش وی و در قبرستان بهشت زهرای تهران ارامیده است   ودر حالیکه  رهگذرانش هنوز ونقش مدیریت فنی وی را نمی شناسد ویا نقش علمی وی را وجهت توسعه صنعت جوراب بافی تهران را ونمی شناسند که چگونه راه اندازی آنرا ویا توسعه دادن آنرا به ایده مزبور و به پنج  فرزندش سپرده بود که جهت شکل گیری صنعت جوراب بافی تهران عمل بکنند وخودش هم وبخش اعظم جواهرات دو عروسی خودش را صرف نمود  ویا  جهت خرید ماشین الات تراشکاری ولوازم جوشکاری واجاره گارگاه کوچک در بازارچه عباس آبادبکار انداخت  ویا جهت تامین لوازم اولیه آن صنعت وبکار گرفت وتنها  وبخش ناچیز ی از ثروت باکویی خودش را نگه داشت  و صرف خرید منزل کوچک ومحقر وبرای خودش کرد ویا در محله فلاح آباد جنوب امامزاده حسن تهران وصرف نمود که حدود 40 سال هم وخودش در آن منزل زندگی می کرد ویا چهار فرزند مهرگان زاده اش ویا عروس نسبتا متمول زاده کرجی اش که  بنام معصومه محمدی بود ودر آن منزل کوچک محله فلاح آباد بود وزندگی می کردند وبقیه اش را وصرف شکل گیری اولین کار خانه جوراب بافی ایران نمود ویا منزل پنج نوه معصومش نیز ودر همان خانه محقر فلاح آباد تهران بود که زندگی توام با قناعت داشتند  ولی   بقیه اش صرف ساخت وساز وشکل گیری اولین کارخانه جوراب بافی ایران شد ولیکن   دهاتی های همنام با "واژه فامیلی محمدی "که از اداره ثبت احوال شناسه محمدی گرفته بودند وبه بالا کشیدن همه اموال اینچند  زن عاقل ودخترش وعروس متمول کرجی اش پرداختند که فقط فقر ویا بدبختی وبرای اشان  باقی ماند  ومتاسفانه خدا نشناسانی مثل استالین ویا ارتش سرخ وی  واین تیپ خانواده های فرهنگ دوست ویا صنعت جو وقناعت پیشه رانمی پسندید ویا  "قشر خرده بورژوای باکو" می نامیدولی قشر دهاتی دزد را وقشر محروم زحتمکش کارگری ودر ایدئولوژی احمقانه خودش  می نامید وبهمین دلیل  ومادر بزرگ بیچاره من نیز  ویا مردن زود س نوادگان بدبختش روبرو گردید  ویا با جوانمرگ شدن عروس متمول بدبختش روبرو شد ویا در همان منزل کوچک تهران روبرو شد که بر اثر دزدی دهاتیهای احمق اتفاق افتاد که از  اموال اصغر محمدی شوهرش در گارگاه انجام می دادند  وهمگی  نتیجه این نوع از اید ئولوژی پراکنی های  احمقانه می باشد    ودر حالیکه عروس اش هم واز خانواده های متمول کرج بود ویعنی خانم معصومه جعفری  کرجی  ویا  عیال آقای اصغر محمدی واز دختران متمول ویا نسبتا زیبای کرج بود که با صلاح دید سرمایه گذارانه مادر بزرگم وبه عقد ازدواج فرزندش اصغر صنعت گر درآمد بود ودر حالیکه در شرایط ضمن عقد می توانست که درامد شوهر صنعتگرش را  وجهت خرید ماتیک ویا خرید مبلمان منزل کرده ویا جهت خرید منزل لوکس ودر شهر شهر تهران بکندکه نکرد   وبلکه به صلاح دید سرمایه گذارانه مادر بزرگم ترجیح داد که در منزل محقر تهران باقی بماند ویا همنشین با چند برادرشوهرش وزندگی بکند  وتا سرمایه طلا جات فراوان عروسی اش را وصرف صنعت کرده ویا کادوهای فراوان فامیلش را وصرف اشتغال زایی بقیه بکند  ویا صرف     بنیانگذار صنعت جوراب بافی  ایران بشود  ویا صرف پاگرفتن صنعت توربافی چراغ زنبوری ایران بشود ! وهمچنین طلا جات مادر من نیز چنین بود که از پول پدرش ابراهیم باکویی تاجر بود واو هم  به صلاح دید مادر بزرگم عمل کرد  و به آقای  اصغر اقا محمدی داده بود وتا  صرف سرمایه گذاری خرید ماشین های جدید تراشکاری واز خارج بکند ولی برعکس شد واین بار صرف ماهیچه پلو خوردن روزانه کارگران دهاتی شد که از روستاهای پنبه جوق ویا دیزه خرابه بودند  ولی  مدعی بودند که بازار جوراب فروشیهای  عباس آباد تهران را وقبضه کرده اندوبجای خوردن سیب زمنی جهت ناهار خود وعلاقه فراوان داشتند که نصف ماهیچه ناهار خود را وجهت گربه های بازار عباس آباد باقی بگذارند  ویا مصرف کاربردی چند کیلویی طلاهای خانم معصومه محمدی نیز چنین بود که از خانوداه متمول کرج بود ویا خانواده اش ودر عروسی او  وبه اوهدیه داده بودند  واو هم می خواست که صرف شکل گیری اولین کارخانه جوراب بافی تهران بکند  ویا سودش وبه رفاه حال بعدی وی ومنجر نشد  ونیزترجیح  داده بود  تا با مصرف پولش بیکاران تهران وشغل یافته ویابی جوراب وپا برهنه نباشند ولی خودش در ایام جوانی وجوانمرگ شد ویا  در 33 سالگی " وبر اثر بیماری ریه ودر ایام جوانی اش فوت کرد وچراکه نمی توانست از سرمایه خودش وجهت معالجه بیمارستانی خودش واستفاده لازم را بکند ولذا چند فرزند خود ش راهم  در همان خانه فلاح اباد تهران یتیم گذاشت وزیرا شوهرش اصغر محمدی وحد اقل  دو سه کیلو طلا وجواهرات هدیه عروسی خویشاوندانش در کرج  را وصرف خرید ماشین الات تراشکاری بازار عباس اباد تهران کرده بود ویا جهت خرید از خارج کشور کرده بود ودیگرپولی  برای معالجه زن جوانش نداشت ویا  دربساط نداشت وبعلاوه  همان خانم مقبول مهرگان باکویی هم وحداقل مقادیر زیادی از طلاجات خریداری شوهرش ابراهیم مهرگان باکویی را ویا جواهرات دختر اولش را که صرف "سرمایه اولیه "ساخت وساز کرد ویاجهت  طراحی اولین کارخانه جوراب بافی تهران نمود  ومادر بزر گم ومنطق خاصی وبرای سرمایه گذاری صنعتی خودش داشت وتا  "تئوری "مدیریت تجاری "باکویی سال 1300 الی 1320 شمسی را واز حالت تجاری جامد ومحض آموزش خانوادگی بیرون  آورده واین بار در تهران سال 1337 الی 1357و به صورت "تئوری مدیریت صنعتی" تبدیل بکند وبا همین فلسفه صنعتی بود که  ثروت خانوادگی طلاجات عروسی خودشرا مصرف نمود  ویا طلاجات دخترش وعروس اش را وبصورت "شرکت سهامی خاص خانوادگی مهرگانی خودش" در آورد که کارکرد طلا جات فرزندانش  وعروس اش ودخترش وخودش عمل بکند  وسود صنعتی دوباره به او بدهد که "سهامداران  خاص " اولین کارخانه جوراب بافی صنعتی ایران باشند  ویا انتظارش را  داشتند که  روزی سود سهام خانوادگی اشان  وثمر بدهد وبهمین دلیل و خانه بهتری از فلاح اباد تهران نخریدند    ویا عروس اش معصومه جعفری  ویا دو نوه اش ودر ایام کودکی وجوانی وبخاطر مریضی ویا بخاطر غم وغصه فوت نمود  ویا حداقل فرزند مبتکرش ودر اواخر عمرش هم وآسایش نیافت   وبلکه هزینه اش وتوسط دو دخترش واداره گردید  وعلت ان چنین است که   متاسفانه "اداره ثبت شرکتهای صنعتی "خوب عمل نکرد ویا حقوق ثبت شرکت مبتکرانه وی را ورعایت ننمود وبهمین دلیل خیلی از نوکیسه های قشر روستایی بازار جوراب فروش تهران سوئ استفاده لازم را کرده ویا با غفلت اداره ثبت صنعتی تهران وبصورت دزدی صنعتی عمل کرده واین بار کپی برداری صنعتی از خلاقیت وی کرده که  تنها از اختراع خانوادگی آنان محسوب می شد   ولذا با "مارک تقلبی " ماشین سازی جوراب محمدی" ومدل ماشین ساخته شده وی را  "وکپی برداری صنعتی کردند  ویا همان قشر روستا یی و مهاجر به بازار عباس آباد تهران وعمل منصفانه نکرده ویا اتاق بازر"گانی وبد عمل نمود   و یا بدون زحمت کشی فنی ویا بدون زحمت خانوادگی سود نمود ویا بدون تربیت فنی ویا اموزش دیدن زیاد ووبه نان ونوا ی کثیر رسیدند وبر عکس خانواده خلاق ومبتکروشهر نشین متمدن  ماشین سازی مهرگان ایران ورشکست شدند وبدنباله های  بعدی اش  وهمان خانواده ها ودچار انواع الام شدید اقتصادی گردیدند ویا هدیه های ایام عروسی خود را وهدر دادند و نتوانستند که صرف بهبود مریضی خود شان هم وبکنند وبرعکس بصورت ثروت خانواده های قشر نوپای جوراب فروش تهران در آمد که اغلب از روستا نشین های دیزه خرابه زنجان ویا ده پنبه جوق زنجان مقیم بازار عباس اباد تهران  بودند ولی به اداره ثبت احوال زنجان وتهران مراجعه کرده بودند ویا با گرفتن شناسنامه محمدی وبه کپی برداری صنعتی "ماشین جوراب محمدی "نمودند ویا ازسرمایه گذاری  خانواده صنعتگر مهرگان کردند وتنها فززند اصغر محمدی همان نام فامیلی را داشت  و فقط شباهت خانوادگی ظاهری با اسامی محمدی روستائیان جوراب فروش داشت  ولذا بعد از بالا کشدن ثروت خانوادگی آنان هم وبه دخترش گفته بودند که اصغر اقا محمدی وبه آنها   نیز  بدهکار می باشد  ولابد انتظار داشتند که فرزندانشان هم وپیراهن خودشان را درآورده وبه انها بدهند یا کفن پدرمبتکرانشان اصغر محمدی را هم واز قبرش در آورده وبه همان نو کیسه های جوراب فروش تهران بدهد ویا بعنوان پرداخت قرض ادعایی اشان  بدهد که بزرگترین ظنز تاریخ معاصر می باشد ! وامروزه مقبره  خانم مقبول مهرگان باکویی باسواد ولی خاموش ودر بهشت زهرای تهران غنوده است واو که " تئوری صنعتی خودش را وبصورت "شرکت سهامی خاص خانودگی مهرگان "در آورد  ویا تربیت فرهنگی اش طوری بود که باعث ابتکار  اولین ماشین جوراب بافی ظریف وحساس ایرانی گردید ودر حالیکه که هنوز در دانشگاههای صنعتی شریف ویا امیر کبیروجود نداشت که ادعای خلاقیت آفرینی با پول دولتی دارند  ویا حتی در دانشگاه مدیریت مهندسی باکوهم وشیوه عملش  ومورد توجه علمی ویا مداقه قرار نگرفته است ولی مقبول خانم مهرگان تحقق بخشید ویا با تربیت فنی بچه های باسوادش و آن را تحقق داد  ویا از ژن همان شهر باکومهاجرت داده ودر شهر تهران وبصورت عملیاتی و "در بازار جوراب فروشان تهران  و"تحقق بخشید  ولیکن  امروزه خفته در خاک بهشت زهرای تهران می باشد وامروزه  مدل نبوغ مدیریت صنعتی اش وهنوز مورد اعتنامی باشد   ویا مدل همگاری گروهی فرزندانش ویا مدل سرمایه گذاری خانوادگی اش  ومورد اعتناست که چگونه  در خاک تهران روئید وبصورت نهال اولین کارگاه صنعتی جوراب بافی وتحقق عملیاتی  یافت   ویا چگونه اشتغال بازار عباس اباد تهران را بوجود آورد ویا "مدل کاسیک تئوری اش "بصورت  مدل سرمایه گذاری مادر اصغر بود (ویعنی یا با مدیریت فکری ومشاوره ای مادرش مقبول مهرگان که همان مادر اصغر محمدی بود ) وبعلاوه با مدل سرمایه گذاری خانوادگی طالا جات همسراصغر  ویا خواهر ومادر اصغر بود که همگی طلاجات عروسی اش خودشان را وبه مادرشان  داده بودند تا صرف خرید ماشین تراشکاری صنعتی پسرش بکند  وهمچنین  مادرشهم و با سرمایه گذاری طلا جات فروغ اعظم مهرگان عمل کرد  بود که خواهر ناتنی اصغر محمدی بود  ویا از ابراهیم مهرگان باکویی متولد شده بود  ویا در   11سالگی وهنگام فرارکودکانه اش  واز باکو وپدرش ابراهیم مهرگان ومقدارزیادی  دست بند ویا گردن بند دخترانه در باکو وبرایش خرید بود واو هم وبا توصیه مادرش مقبول خانم مهرگان وبه برادر ناتنی اش اصغر داده بود کهصرف خرید ماشین بکند و شاید روزی سهامداری کارخانه مزبور وبرایشان    سوددهی  ببار اورد  ویا سود سهامداری خانوادگی خود را واز شرکت او بگیرند ولی هیات  که چنین نشد ویا ابدا سرمایه گذاری خانوادگی اشان به انها  بر  نگشت وزیرا که صرف پر شدن جیب تاجران بازار جوراب فروش تهران شده بود که بعنوان کارگر فرصت طلب عمل کرده  وبه استخدام کارگاه اصغر محمدی در آمده بودندوبا چاخان بازی کار نمی کردند  ویا بجای خوردن سیب زمینی پخته کارگری ودر ناهار وروزانه مخارج ماهیچه پلواز وی رامی طلبیدند  ویا در رستورانهای بازار عباس آبادواز وی طلب می کردند  ویا ماشین تازه برای خودشان می خریدند  ولی پرداخت پول وقروض آنرا به گردن اصغرآقا  محمدی می انداختند  واز این راه  بود که  مقدارزیادی ی ازسرمایه گذاریهای  شرکت سهام خاص خانوادگی آنان وضرر کرد  که از   فروش جواهرات عروسی آنان "تامین سرمایه صنعتی "شده بود ویا  از طلاجات خانم مقبول مهرگان تامین شده بود که در باکوو به او هدیه عروسی داده بودند ولی در تهران و جهت خرید اولین دستگاه های تراشکاری کارخانه  مصرف شد ویا همچنین مقادیری زیادی هم و جهت  تربیت فنی فررندش اصغر محمدی صرف کرد که او را به عنوان شاگردی وبه نزد تراشکاران ماهرتهران  سپرد ویا بالای دهسال وبه نزد ماهر ترین تراشکاران دروازه قزوین تهران ویا دروازه دولت تهران وخیابان بهار فرستاد وتا از فرزندش  یک نوع  مبتکرویا مخترع بسازد !ویا سازنده اولین ماشین جوراب بافی ایران تربیت بکند ! ویا از اداره فنی وحرفه ای تهران وبرای او وگواهی مهارت ماشین سازی نوین بگیرد ! ویا از اداره استاندارد فنی وگواهی حرفه ای وبرای فرزند ش بگیرد !وهمگی این مسایل را و "مدیریت خانوادگی "می کرد وبعلاوه وی سپرده بود که  دو فرزند دیگرش هم زیر دست وی باشند وبنامهای محمود مهرگان ویا رضا محمدی از شوهراول  ودومش بودند وهمگی گوش به فرمان پسرش اصغر محمدی باشند که بعنوان مدیر عامل کارخانه عمل کرده باشد  وتا "کار فرمائی فنی"وی جواب بدهد ! ویا در "اولین کارگاه ساخت ماشین جوراب تهران" وتحقق خانوادگی بیابد !ویا مجبور باشند که گزارش موفقیت خودشان را و به مادرشان بدهند که" ناظر هماهنگی مدیریت صنعتی آنان" بود ویا باعث  "سازماندهی صنعتی گروهی فرزندانش "بود ویا جریانات  "کار گاه دوازده اتاقه "کار گاه ماشین سازی اولیه تهران را وتعقیب می نمو د   که در هر اتاق خشت وگلی اش  ویک نوع ماشن تراش نوین نصب شده بود ویا چند دستگاه جوش کاری نوین وخریده شده بود  وهمچنین اصغر محمدی هم وبعنوان "سر مهندس فنی کارگرانش "عمل می کرد ویا  در اتاقهای مزبور وانواع مهارت ساخت ماشین جوراب بافی را به آنها یاد می دادویا  می اموخت وهم چنین دو برادرش هم وبعنوان معاون ا داری وی عمل می کردند  ویا جهت تدارکات کارگاه  عمل کرده ویا جهت دستورات مدیریت فنی و یا جهت هماهنگی صنعتی وفنی بقیه وانها را  به اجرا می گذاشتند وچنین مدل جدید سازماندهی فنی وهنوز در ایران آن روزگار وجود نداشت وبلکه آنان اولین مدل نوین را وبرای "اداره کارخانجات بعدی ایران " وفرمول بندی  می کردند  وسپس گزارش موفقیت روزانه خودشان را هم وبه مادر باسوادشان می دادند ویا در خانه محقر فلاح آباد تهران و"گزارش فنی"می دادند وبعلاوه مدیریت فروش هم می کردند وفرضا  بخشی از جوراب تولیدی خودشان راو به مغازه خزاری برادرشان  عزت مهرگان درشهر  زنجان می فرستادند  وتا  صرف رفاه برادر زاده اش جواد مهرگان ویا مادرش عادله خانم مهرگان بشود  که مدتی جهت کار به تهران آمده بودند وبعداهم وهمان جواد آقا مهرگان وکارمند بانک ملی زنجان گردید  وهمچنین  برخی از فرزندانش هم ودر رشته پرستاری درس دانشکده پرستاری درس خوانده ند  ونیز برخی از بچه های اقدس خانم مهرگان ویا اخترخانم  مهرگان  و دکتراهای پزشکی زنجان ویا دانشگاه تبریز هستند 
  7. ودر پایان باید  گفت که در سالهای بعد از انقلاب و"اداره صنایع ومعادن زنجان "سعی نمو د که آقای اصغر محمدی وبه زنجان برگردد ویا بعنوان اولین مبتکر ماشین جواب بافی وتور بافی ایران وبه شهر زادگاهش زنجان برگرد د ویا به ساخت وسازهمان  کارخانه بزرگ ماشین سازی جوراب بافی ودر شهر زادگاهش زنجان بپردازد واو هم چنین کرد ومدتی هم به این امر مشغول بود وبعلاوه در زنجان هم وبعنوان خیریه گذار عمل نمود  وبه عنوان خیریه وبه عمران وفضای سبز شهری زنجان کمک نمود ویا به تاسیس کتابخانه تخصصی زنجان وجهت شادی روح همسر جوانش کمک نمو د که خانم  معصومه جعفری بود  ولی در زنجان نیز  ومتاسفانه بدلیل سوئ استفاده مادی کارگرانش ضرر کرد ویا بدلیل کپی برداری صنعتی ماشین جوراب بافی اشن وعدم نظارت مسئولان ورشکست شده ویا بقیه ثروت خانوادگی خودش ویا مادر وخواهران وهمسرش معصومه جعفری را هم ودر زنجان از دست داد وبچها هیش هم ودر عنوان نوجوانی ودچارانواع شد ویا  مشکلات عدیده اقتصادی شد ند   ودر عواقب آن نیز برخی از فرزندان پسرش هم  و در ایام جوانی فوت کردند  وبعدا  آقای اصغر محمدی ومدتی برای فراموشی خاطرات تلخ گذشته مزبور و در کشورهای اروپایی مختلف سیار بود  ویا بعنوان مهندس فنی دعوت به کارودر همان کشورها  میشد ویا مشغول تعمیر ماشین آلات نساجی ویا جوراب بافی ودر ترکیه می شد ویا در کشورهای بلوک اروپای شرقی وتعمیرات  تخصصی کارخانه انجام می داد   وتا اینکه  در اواخرعمرش و دیگر  توان کارینداشت  ولذا   وبه شهر کرج برگشت ودو دخترش هم وخانه ای کرایه ا  ی برای وی در کرج  تدارک دیده بودند وتا   در چند سال قبل و  وی در شهر کرج مرحوم شد  وسپس در کنار قبر همسر جوانش "معصومه جعفری" دفن گردید  ویا در آرامستان کرج غنود وداستان انتقال ژن مدیریت صنعتی از شهر باکو به زنجان چنین است !وسپس انتقال همان "ژن صنعتی" به تهران چنین است وباکو شهر زادگاه مادرش مقبول مهرگان  هم به او باورانده بود  وتا اینکه با غنودن در کنار همسر فداکارش  ویا خیریه خواه وجوانش وداستان تلخ فناوری نوین خانوادگی مهرگان را وقصه گویی بکند و"لفظ مهرگانی " که روزگاری  "خانواده مهرگانی" آنها  ودر دشت ارن آذر بایجان شمال ارس ویک نوع حکمرانان محلی ایام سا سانی را یاد آور بود  وزمانی دیگرهم وبصورت  نوادگان مبتکردر آمدند  وسپس آرام خفتند ومثلا  یکی در  آرامستان بهشت زهرای تهران آرامید ویا با خاطرات اندوهگین  اش خفته است ودیگری هم و در آرامستان کرج غنوده است وسومی هم که مادر من باشد  ودر آرامستان زنجان ودر کنار قبر های دایی مهرگان خود خفته است  وهمگی با عنوان فامیلی مقبره "خانواده مهرگانی "خودشان غنوده اند که روزگاری کوچه مهرگان درشهر  باکومنزل  داشتند وامروزه قبرهای مهرگانی آنها ودر شهر های ایران کنار هم چیده شده است  ودرود خداوند بر روح وروان مهرگانی آنها باشد که فرهنگ دوستان  شهر های ایرانی شدند   که همیشه در امور خیریه ویا عمرانی وفنی سر آمد روزگارخودشان  بودند   ویا یاد اور وخاطره "کوچه مهرگان باکو" را وزنده نمودند  ویا همیشه الهام بخش حرکات فرهنگی آنهاگردید  

 

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part One From: Dr. Mohammad Kha

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part One From: Dr. Mohammad Kha The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part One From: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam- Anthropologist of Asian ethnicities

The article is the roots of my Baku urban ethnicity and a documentary summary or a few pages of my four ethnographic research works of Azeri ethnicities on both sides of the Aryan Asian, which today are a single Azeri, Turkic, Seljuk and Anatolian ethnic group with a population of 150 million in West Turkestan. These Turks form the Caspian Sea in the western and southwestern part of the Caspian Sea, which is located in a geographical area bordering the Caspian Sea. South of the Black Sea and North of the Mediterranean Sea and Turkish ports on the shores of the Mohammara Sea and the Caspian Sea, which are Turkish cities in the middle of the country and all belong to Turkish cities that have a single Turkish language or a single religion or a single history or race. That of "Oghz Khan Turk race" and "Yafth Turk"H Or do not disturb the order of the cities around the city of Ankara, Turkey, whose original administrative and civil foundations were laid by the Seljuks of Turkey, and later the Timurids also completed the administrative system, or wanted to strengthen the administrative system and defeat the primitive tribes and the power of Ilderm. Do not let the war break out! The Mongols had given the fate of the new Turkish administrations of Ankara and Konya to Moinuddin Parvaneh, who, like Khajeh Jovini, was a literate prime minister, or worked in the administrations of Tabriz under the leadership of the "primitive tribes of Turkey." He was in the cities of Turkey and the same Amir Chakhmaq appointed Shami Teymourian and in Yazd and Kerman provinces who replaced the drugs of Al-Muzaffar and also had a good regional development role in that province, but with the conquest of Herat city The primitive Safavid people fell, including the Shamlu forces, and the Safavids dragged them to conquer Herat and the Levant or from northern Syria to the city of Herat to kill 10,000 literate Herat Timurids! Eventually, all the civil-administrative plans of the Timurid Empire were shattered, and 220 years of Asia Minor development were pushed back. And act impartially or do not act fairly towards the conflicting interests of the two Asian nations, which was not possible with the ethnic army! Or it would not lead to greater regional comfort, and not to think about not depriving one region of peace, and ultimately harming it in favor of another Asian region, or disrupting it in favor of other ethnic groups and regional order! Or the commercial security of roads and the security of different markets of different consistencies! Or be shaved in the shadow of ethnic armies and various commercial and economic crimes, or be created in Asian cities! Thus, the theory of the Timurid model of Weber is contrary to the German theory of Wetz Wittfowl, who says that it is an "Asian political institution" and an "Eastern tyranny," or that "contemporary George Biden" also claims democracy, or more recently a "virtual conference." Democracy has acted on its own and demands from other countries and the unknown "thesis of democracy"! New Timurid organization was built and implemented! Or in all Asian cities and new cultural trends and finally the old administrative and organizational models of Asia and extinct. Asians and tried, and first in this way and "literal movements" provided the two Azars of Bayjan, which was made by the Muslim Joji tribes of the Joji city of Astrakhan, or with the concurrence of the Mamluk rulers and intellectual and financial support, as well as the interests of the tribes in the north of Shirvan It was Azerbaijan that built the "letter movement" in the city of Shirvan, or with the money and help of readers, it was Joji who gave the dervishes Fazlullah Estar Abadi and others to speak in the Shirvan monastery or sing the satirical political and satirical city, and their goal was to " Peter the Great ruled the Caspian Sea and later, with the support of Western governments, the Safavid dynasty, and the Turks living in Iran, they ousted the capital from the city of Tabriz, Azerbaijan, or from the city of Qazvin, the Turks, or the capital andDifferent ethnic groups have become Asian-speaking. While only 20 percent of the country's population is Russian-European and the rest are Asian Tatars. The government of the Timurids and the hegemony of the Chinese army is the same and is not agreed upon by the Uyghurs and Tibetans or agreed upon by the Mongols, Manchurians, Ganges, Taiwanese, Vietnamese, Japanese, South Korean or Singaporean armies, but not yet under the jurisdiction of the philosophers. Has not the ethnic army or the great Asian army taken place? That the Joji royal family was following in Russian territory, or was it following Azar Bayjan in launching the "Shirvan city alphabet movement"? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back Did Azar follow Bayjan? And here I come back , To the philosophy of execution of "Darwish Fazlollah Esther Abadi" committed by the Russian communists in Moscow by exploiting the ignorance of the Asian people Or in ignorance of the nature of "people's movements" and have considered it as a popular movement of Azerbaijan and have learned or have learned! "In this way, they should follow the Russians and regional interests, and in this regard, they have instructed their followers to write many books about the "letter movement" or to distribute them among the illiterate class of Asians, and here I add that following the reports of spies. "Shirvan City Department" and transferred Miranshah Teymouri to Tabriz for trial. Fazlollah Astarabadi was transferred from Shirvan Prison to Nakhjavan Azar Bayjan Prison. The literacy of the Muslims of Asia has been misused and turned into the blood of Uthman! It was probably the same trip that Timur crossed the "Berlas Turk Creek" or "Bilqan Creek" Azar Bayjan and cut the Aras River and brought to the Turkish settlements of Moghan and the plain of Iran that historical sources to the Berlas Creek and Bilqan Creek and by Berlasi drug agents of the city The pages of Azar Bayjan are mentioned, including pages 1218 and 1119 of Zafarnameh Yazdi's book, but still Petroshovsky is a Russian communist or Mir Fatros is an Iranian leftist or other Baku communists. Azerbaijan "

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part 2 by: Dr. Mohammad Khaleghi

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part 2 by: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam - Swimming people The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River The second part of: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam- Anthropologist of Asian ethnicities

Fazlullah tore up Esther Abadi in Nakhchivan Cemetery and took out his body and set it on fire. It was probably the same trip that Timur made to "Berlas Turk Creek" or "Bilqan Creek" to Azar Bayjan or cut from Aras River and took to the Turkish settlements of Moghan and Aran plain. Berlasi pharmacists have mentioned the cities of Azarbaijan, including pages 1218 and 1119 of Zafarnameh Yazdi, but still Petrushevsky, a Russian communist, or Mir Fatros, an Iranian leftist, or other communists in Baku. Deprived peoples of Azerbaijan " In the Timurid period, the northern cities of Aras, such as the administrative and organizational performance of Khajeh Nizam-ol-Molk Tusi, was the Seljuk period, which was the most important administrative organization for the Seljuk Turks in Isfahan. He was an Ismaili and according to the fatwa of the caliphs ruling Al-Azhar in Egypt, he was set on fire and Nizam al-Mulk himself became a Shafi'i and was assassinated. Are the administrative organizations of the Malekshah era inspired by the model of the Zoroastrian family organization (under the name of Isfahan Shafi'i jurisprudence)? Or they have made the model of Isfahan administrative organization bigger than the administrative model of Saman Khodah Zoroastrian in Bukhara and in the city of Isfahan, where the Samani family or the children of "Saman Khodah"

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part 1: Dr. Mohammad Khaleghi Mog

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River Part 1: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam - Swimming people The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River The first part of: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam- Anthropologist of Asian

ethnicities All the lands of Shirvan and the northern subdivisions of Aras had been destroyed! It should also be noted that in the administrative letter of the Timurid Empire and the legal concept of "governor" and such responsibility took the organization that Sheikh Ibrahim Shirvanshahi and economic responsibility was taken and with the legal concept of the great regional military general and the responsibility of "his son Miranshah" It was in Tabriz or in the great system of the Timurid Empire that this kind of military order was established, and therefore "legal sects" had organizational forces with each other that many contemporary historians do not understand its administrative meaning or in reading the historical material of the period and "epistemological understanding". they do not ! It had good in that province, but at the end of the empire, with the conquest of Herat, the Timurids changed their administrative and civil policy, and the civilized city of Herat fell to two primitive tribes, the Uzbeks and the Safavids. He had dragged them to conquer the city of Herat and the Levant or from the north of Syria to the city of Herat to kill 10,000 literate Herat Timurids! To capture Herat or to overthrow all the important bureaucracy of the civilized city of Herat! Eventually, all the civil-administrative plans of the Timurid Empire were shattered, and again after 220 years of development in Asia Minor, it was postponed. It was the administrative model of the Timurid cities and should not be ignored, or it was with this political thesis that Timuro acted in the construction of his new Asian empire, creating a kind of "great democracy of the Asian tribes" that could be merged with ethnic armies. It is possible either to act impartially in a "great Asian military and intelligence army" or to act justly towards the conflicting interests of the two Asian nations and to be neutral in a military that was not possible with an ethnic army! Or it would not lead to greater regional comfort, and not to think about not depriving one region of peace, and ultimately harming it in favor of another Asian region, or disrupting it in favor of other ethnic groups and regional order! Or the commercial security of roads and the security of various markets of different consistencies! Or be shaved in the shadow of ethnic armies and all kinds of "various commercial and economic crimes" or be created in Asian cities! They had not been able to implement its model, so during 65 years of wars and in all Asian cities, such an administrative, military and educational model was implemented, or an admirable political model, or a new Timurid organization was implemented! Or in all Asian cities and new cultural trends and finally the old administrative and organizational models of Asia and extinct. Asians and tried, first in this way and "literal movements" provided the two Azar Bayjan, which was made by the Muslim Joji tribes of the Joji city of Astrakhan, or with the concurrence of the leaders of the Muslim countries of the religion and intellectual and financial support, as well as the interests of the tribes in North of Darbandushmal, Shirvan, Azerbaijan, also helped the "Alphabet Movement" They are Asians or, on the contrary, they like the former great Asian army. It eventually led to the overthrow of the Turkish Timurid government, as well as secret aid to the East India Company and their opponents. There are many groups of Turkic tribes in Asia that are displaced to European or American cities! And while they once had a lot of honor and respect in their native land and in Asia, but today all the tribes of Qir Qiz or Uzbek or Armenian or Georgian in Asia and at least a "piece of their ethnic soil"

The origins of the conflict between religions and on both sides of the Aras River - Part 3 by: Dr. M

The origins of the conflict between religions and on both sides of the Aras River - Part 3 by: Dr. Mohammad Khaleghi Moghadam - Anthropologist of Aqwa Third part of: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam- Anthropologist of Asian ethnicities

And about the collapse of the Seljuk or Timurid Muslim civilization of the Asian Turkic language and on both sides of Aras, which I mentioned in my previous article, which occurred due to the emergence of the Ismaili sect and the growth of Asian monasteries. It has not yet clarified its jurisprudential system to the Muslims of one billion Asian lands, which religion does it follow? Or why did they do the same with the advanced Turkic civilization of Asia during the reign of the Mamluks of Egypt? Who had previously converted to Islam with the Seljuk government and the Timurids who had replaced the Mongol law with Hanafi Qur'anic jurisprudence or implemented it in Asian cities? Their largest Hanafi-Quranic seminary was in the city of Herat, Afghanistan, which followed an administrative system based on the jurisprudential ijtihad of 80 religious schools in Herat. Or is it derived from the government revenue of the Seljuks and next to the mosques of the mentioned Asian cities and monasteries? Or even launching superficial arguments of religious schools is one of the inventions of Nizam-ol-Molk, which tried to develop religious sciences, or to reconcile and forgive the dervishes who sang in the monasteries of the Seljuk era and for the people of the same city and poetry, or produced poetry collections and social inventions. Nizam-ol-Molk is a Seljuk who has had negative consequences in Iranian civilization or has popularized populism in society, including the Qur'an and in "Surah Shu'arai". Seyyed Jamal al-Din and his thoughts, written by Mr. Morteza Modarresi Chahar Dehi and written on pages 49 and 50 of the book, or confirms the membership of Seyyed Jamal al-Din Asadabadi in the Masonic lodge of Cairo, but unfortunately Dr. Shariati has also written a book describing him or confirmed him. And the same Seyyed Jamal Asadabadi who, in the name of Islam, gave the revolution and the fatwa of assassination of the Qajar Shiite king in Tehran, while the same miserable Qajar king always mourned in the days of Muharram and in the support of the Tehran government, and every year or in the days of Muharram and every year he held mourning ceremonies for Shiite Imams, or for the pilgrimage of Imams, for the pilgrimage of Shah Abdul Azim, or for Karbala, Mashhad and Imam Masoumeh of Qom, or the historical documents of that period also show that he prays, but it is not known whether the fatwa on his murder or by Al-Azhar teacher and from which Quranic verse has jurisprudential inference been deduced? Or was it issued by Seyed Jamal and for what reason? Or teacher of Al-Azhar School Or some educated people of those Muslims also follow the division in the Qur'an and therefore do not have an administrative opinion of their own or to manage the property or property of the Muslim lands and pay attention to the Qur'an and the division in that book or in the administration of nations under their domination and personal property. Do not use! Or under the personal whims of Egyptian governors and Arab rulers, or do not govern the fate of the people with personal desire, or people under the rule of Arab governors and personal administration, or Egyptian and Syrian cities are not governed by rain, or Iraqi cities or Iranian cities are not governed by taste, but unfortunately Despite this type of Qur'anic reminders or mention of sectarianism in a Quranic verse, it was about 132 years that there was still no "religious sect" in the city of Damascus or the Umayyads, or in the city of Fustat and Cairo, Egypt had a religious seminary or by People with literacy have been established according to the concepts of the Qur'an or in the "jurisprudence of Damascus" Or they took it from Uthman that the father of the other woman was a relative of the Prophet, or they and the Rashidun caliphs called their relatives the founders of the Sunni or Sunni religions. But in different verses, the Qur'an does not consider kinship or being an Arab as the basis of the emirate and being a ruler in the government of the country, or Amiri interprets the believers differently, or does not know the right to give orders to others because of his Bani Abbasi kinship, or does not mention them in different verses. Says who has the right to claim the Imamate of prayer or to judge or to have an emir and command in judgment / or have the legitimate right to govern Muslims? And this is the reason why the inheritance of Imamate in the Qur'an and by denying the Imamate of the unrighteous children of Prophet Noah and Prophet Ibrahim and Marvdu and only those and "obedience to the Qur'an" They took it and yes, Hanafi jurisprudence and in the principles of derivation of the rulings did not pay attention to the worship jurisprudence of prayer, fasting, zakat and Hajj, but also paid attention to administrative jurisprudence, military jurisprudence and Hanafi jurisprudence, and that was why Timur Lang Of Asia and resorted to Hanafi jurisprudence or to obey the fortified soldiers of Asian cities or to control the accounting system of the city accountant or to control the weight or weight or price of cities mentioned in the Qur'an, but its method of execution and in the Qur'an Was it unknown? But in order to implement its executions, the method of Quranic instructions of the "Neo-Hanafi" sect They only knew the "chapters of ijtihad" in Qur'anic worship, but they did not know the difference between the jurisprudential inference related to religion and government, or the jurisprudence of other means of livelihood and ijtihad, or the jurisprudential difference between the four Sunni jurisprudence and the three Shiite jurisprudences. For example, the difference between the Shiite jurisprudence of the four Imams of the Sana'a area of ancient Yemen and Mazandaran, or the jurisprudence of Jafari, the 12 Imams of the Al-Buwayh period in Baghdad, or the jurisprudence of the 7 Imams of Egypt, or their political jurisprudence, do not know the difference? They themselves considered him a supporter of Ismaili jurisprudence in Egypt, while Majmal Fassihi, in both of his pages, and the lineage of the Fatimids, do not know Egypt and the descendants of Hazrat Fatima, who claim it. His other son did not accept Ishmael or because of his sinfulness did not accept that the Fatimid caliphs of Egypt and themselves and the "ninth grandson of Ishmael" They know that either they allow themselves to be martyrs for the ninth ancestor, they demand that he be Ishmael, and they ask others to kill themselves and others for the consent of their ninth ancestor, or to convince others to become disciples or martyrs for the jurisprudence of Ismail! Or teach "Jafari sect" in Al-Azhar, Egypt It had turned any dialogue of civilizations in the Middle East into a challenge, so I do not know whether the emergence of civilizations in the Middle East and whether it is in the interest of the inhabitants of this small region of Asia or not? And I can only say that the cultural contradictions of the area endangered the cultural unity or religious unity of the Hanafi jurisprudence of Herat Teymourians, who had a uniform Hanafi religion outside of the gates of Tehran and China and in addition to the pre-Islamic religion, but later The destruction of the capital of Herat Teymourian in 912 AH and a religious, administrative and cultural hand of Central Asia and the geographical feature of the connection of the three continents of Europe, Africa and Asia with three different and contrasting cultures and at the end of Asia that the civilization of the Turks and Asia Minor ? Therefore, the cultural system of the Middle East today, like the broken glass of many museums of religions, is a "cultural component" every day.

باکووریشه های تخاصم مذهبها ودر دوسوی رودخانه ارس - بخش سوم از : دکتر محمد خالقی مقدم- مردم شناس اقوا

باکووریشه های تخاصم مذهبها ودر دوسوی رودخانه ارس -

بخش سوم از : دکتر محمد خالقی مقدم-

مردم شناس اقوام آسیایی

ودر باره فرو پاشی تمدن اسلامی سلجوقیان ویا تیموریان مسلمان ترک زبان آسیایی ودر دوسوی ارس که در مقله قبلی ام اشاره کردم که براثر پیدایش فرقه اسماعلیه ورشد خانقاههای آسیا اتفاق افتاد و حوزه علمیه الازهر مصرمقصراست که سازنده فرقه اسماعلیه ویا خانقاههای سیاسی عصر تیموریان است ولی هنوز نظام فقهی اش را تابحال برای مسلمانان یک میلیارد ی خاک آسیا روشن نکرده است که از کدام دین تبعیت می کند ؟ ویا چرا در دوره دولت ممالیک مصر وهمان کاری را با تمدن ترکان پیشرفته تیموریان آسیا انجام دادند؟ که قبلا با دولت سلجوقیان مسلمان کرده بود وتیموریانی که فقه حنفی قرانی را جایگزین یاسای مغولی کرده بودند ویا در شهر های آسیایی پیاده می نمودند ؟ وبزرگترین حوزه علمیه حنفی_قرانی آنها هم در شهر هرات افغانستان بود که نظام اداری مبتنی بر اجتهاد فقه 80 مدرسه دینی با سواد شهر هرات را دنبال می کرد وصدها کتاب فقه حنفی پیشرفته داشتند ونظیر کتاب فقه امام بخاری ویاکتاب "سنن ابن ماجه" ویا "سنن ابو داود"ویا "صحیح بخاری" ویا "صحیح مسلم" داشت ویا "فقه اداری" ویا "فقه نظامی" را وبرمبنای قران وجهت امپراطوری خود وجهت تشکیلات اداری اشان ساخته بودند ولی محتوای فقه مدرسه دینی الازهر مصرودر دورانهای بنی امیه مصر ویا در دوران خلفای فاطمی مصر ویا دوران ممالیک مصر وخدیو های مصر چه اصولی دارد وجای سوال است ؟ ویا حوزه الازهر مصر در تاریخ 1100 ساله تاسیس خودچه دارد ویا از کدام آیات قران الگوی می گیرد؟ که مذهب تروریستی اسماعلیه را ودر طول 11 قرن گذشته وبوجود آورد ویا در خاک آسیا ترویج کرده است چه بود وبعلاوه آنها از فقر سواد دینی سکنه آسیا ونهایت سوء استفاده را کردند ویا مسایلی بنام "مهدی سودانی "ویا "مهدی تونسی" ومذهبی بوکو حرام نیجریه وغیره را ودر خاک افریقا رواج می دهند وتا سکنه سیاه پوست افریقا را هم واز دین اسلام وبیزار بکنند ویا بنام رواج دین اسماعیلی ورفتاری با تمدن پیشرفته امپراطوری سلجوقیان مسلمان کردند که غیر قابل باور می باشد وسلجوقیان مسلمانی که در عمل کردن به آیات قرانی و نظام بازاری خوب ودر شهر های آسیایی براه انداخته بودند ویا عمران شهری ویا نظام مدرسه سازی نظامیه هارا وبوجود آورده بودند ویا رشد جاده های تجاری عصر سلجوقیان را وبوجود آورده بودند ولی خلفای7 امامی فاطمیان مصرودر خاک اسیا چه کردند که اعراب اموی وعباسی واین همه وحشیگری در خاک اسیا نداشتند ویا برای دست اندازی به خاک آسیا وازهمان قاره افریقا وافرادی نظیر حسن صباح را آموزش دادند ویا افرادی نظیر ناصر خسرورا تربیت کردند ویا افراد دیگر را وبه مدرسه الازهر مصر دعوت کردند ودر آنجا روش ساختن گروههای تروریستی فدائیان اسماعیلی را وبه آنها آموختند ویا نحوه تسخیر قلعه های نظامی الموت ویا سمیران ویا قلعه های قهستان خراسان جنوبی ویا قلعه نظامی دژ کوه جنب اصفهان را وبه آنها یاد دادند و یا باروش ترور پروری انان بودکه خواجه نظام الملک دانشمند سلجوقیان کشته شد ویا دهها شاهزاده سلجوقی ترور گشتند ویا برای ترساندن آنها وخنجر بر بالش آنها فرو می کردند ولذا فدائیان اسماعیلیه اصفهانی وطوری آموزش دیده بودند که مدرسه نظامیه اصفهان را وآتش زدند ویا قصر ملکشاه را در اصفهان وآتش زدند ویا دیوانهای اداری وی را ودرشهر اصفهان و سوزاندند ویا دهها هزار نفر و از طرفدارا ن آنها راودر اصفهان ربودند وسپس کشته وبه چاه منزل خودشان انداختند که باعث گشت تا برکیارق سلجوقی ویا سلطان محمد سلجوقی وپایتختی خودشان را وازشهر اصفهان و بیرون ببرند وهمین کار را هم وبا امپراطوری تیموریان ودر دو سوی ارس انجام دادند که بزرگترین تمدن اداری را در خاک آسیاودر کناره های ارس وتاسیس کرده بود ند ویا با همکاری جانی بیگ جوجی زاده مغول وبراه انداختند که عمر شیخ ویا محمد سلطان ویا شاهرخ تیموری را وترور مذهبی بکنند ویا توسط افراد خانقاههای وابسته به آنها وترور بشوند ویا میرانشاه تیموری هم ودرناحیه سرد رود آذر بایجان وکشته بشود ویا امیرا براهیم شیروانشاه وحاکم آذر بایجان شمالی هم ودر نزدیکی گنجه وکشته بشود وآری ساختن مدرسه دینی عوامانه نظامیه خواجه نظام الملک اشتباه بود ویا تاسیس خانقاه واز اختراعات غلط خواجه نظام الملک طوسی می باشد ویا تاسیس خانقاه طوس که امام محمد غزالی طوسی ونظام الملک وملکشاه پول آنرا داد ند واز اشتباهات دولت سلجوقیان بود ودر حالیکه خانقاه سازی و در 5قرن سابق اسلامی وجودنداشت ویا در دوره امپراطوری اموی ویا در امپراطوری عباسی وجود نداشت ومسلمانان آن دوره تاریخی وفقط برای نماز خواندن به مسجد می رفتند وهیچ گونه هم بحث واستدلال ودر مورد دین را انجام نمی دادند واین گونه از بحث ها اختصا ص به قشر نخبه قران شناس داشت ولی راه انداختن این گونه از بحثهای عوانانه گروهی ودر مسا جد ایران ویادر خانقاههاورسانه های گروهی ویا در کشاندن طبقه عوام جامعه وبدنبال استدلالهای مزبوروشعر گفتن های احساساتی در خانقاهها و از اشتباهات نظام الملک طوسی بود و یا تنها و تنها از ابتکارات این چند نفر متولدان شهر طوس نشات می گیرد که "خانقاه "درخاک آسیا اختراع شد ویا بحث های رسانه ای عوامانه ودر شهر های آسیا اختراع گشت وبعد از ظهور استالین هم در خاک آسیا ویا تربیت این گونه از ایدئولوگها عوام فریب مردمی وتوسط روسیه نیز وبه طریق دراویش خانقاهی وتنها در دانشگاهای الحادی مسکوویادر دانشگاه کیروف اباد( گنجه دوره استالین )واختراع جدید بود که افکار مردم راو به انحراف بکشانند وهرچند نیت خود نظام الملک طوسی چنین نبود ولی خودش هم ویا برخی از فرزندانش هم وبخاطر رواج همین نوع از عقاید مزبور و ترورگشتند واین در حالی بود بزرگان طوس توصیه کردند که شاهان سلجوقی ویا حکام سلجوقی ودر شهر ها ی مختلف آسیا وخانقاه برای طبقه عوام بسازند !ویا از درآمد دولتی سلجوقیان ودر کنار مسجد های شهر های آسیایی مزبور وخانقاه زائیده بگردد ؟ ویا حتی راه اندازی استدلالهای سطحی مدارس دینی هم واز اختراعات نظام الملک می باشد که سعی اش ان بود علوممذهبی رشد بکند ویا صله دادن وبخشش دادن به دراویشی که در خانقاههاعصر سلجوقی وبرای مردم همان شهر وشعر می سرائیدند ویا دیوان شعر تولید می کردند واز اختراعات اجتماعی نظام الملک سلجوقی می باشد که تبعات منفی ودر تمدن ایرانیان ببار آورده است ویا عوام گرایی در جامعه را وگسترش داده ا ست که قران هم ودر "سوره شعرای "خود واین گونه از شعر بافی های احساسی را ومحکوم می کند ونیز بخاطر این گونه ازبذل وبخشش های بیرویه سلجوقیان بود که پدیده خانقاه در شهرهای آسیایی عصر سلجوقیان کثرت یافت وبهمین دلیل ابن بطوطه ودر شهر های ترکیه وحدود30 الی 40 خانقاه را ودیده بود ویا به مهمانی انواع خانقاههای عصر ابوسعید ایلخانی ودر شهر های ایرانی ویا در ماوراء النهر دعوت شده بود که درکتاب سفر نامه اش ذکر می کند ویا مردم نگاری خانقاههای شهر های ترکیه ویا ایرانی ویا ماء ورالنهر را وذکر کرده است که همه اش از بی عقلی حکام سلجوقی نشات می گیرد که باعت منقرض شدن دولت خود آنان هم شد ویا با سرمایه گذاریهای بی رویه آنان بود که تاسیس شده بود و نهایتا کارکردبهره برداری اش و بدست دست خلفای ممالیک مصرافتاد ویا بدست جانی بیگ وبرکه خان وافراد دیگر خاندان جوجی مغول افتاد که کارکرد ایدئولوژی آفرینی در آسیا وبرای اهداف پنهانی خود بوجود آورند ویا جهت متلاشی کردن امپراطوری تیموریان بوجود آوردند ویا توسط خانقاه ها ی مزبور ایجاد کردند وبدنبالش فرقه اسماعیله حوزه الازهر مصرهم ودر این رابطه فرصت یافتند که "فقه باطنیه "خود را ورواج بدهند ولذا در دوره سلجوقیان ویا با تلاش خلفای فاطمی مصروفرقه فدائیان اسماعیلی ایرانی وبوجود آمد ویا با جذب حسن صباح ویا ناصر خسرووافراد دیگر وبه دانشگاه الازهرمصروبوجود آمد ویا توسط آموزش های آنان بوجود آمد که با ترور های خود واز سران سلجوقی ترک وامپراطوری آنان را وبه براندازی محکوم بکنند! ودر این باره باید گفت که اززمان ترور نظام الملک طوسی شافعی مذهب که وزیر ملکشاه سلجوقی بود وتا زمان آمدن هلاکو خان مغول به ایران وفرقه اسماعلیه فرصت یافتند که حدود 180 الی 200 قلعه نظامی در خاک ایران وبدست آورده باشند ویا در کوهستانهای البرز والموت وطارم وقاینات وبیرجند ودامغان واصفهان وبدست آورده بودند ولی با امدن هلاکوخان به ایران وهم این 180 قلعه فدائیان اسماعیلیه و ویران گشت ویا آخرین روسای آنان هم ودر قلعه الموت تسلیم گشت ولی در طول حکومت 120 ساله خاندان هلاکوخان در ایران وروش اجتماعی آنان دگرگون شد واین بار وبجای مکان گزینی در قلعه های نظامی واین بار در انواع خانقاههای ساخته شده سلجوقیان لانه گزیدند ویا در شهر های ایرانی وترکیه وعراق ولانه گزینی کرده بودند که دوباره با تحریک خلفای ممالیک مصروعمل بکنند واین بارهم وامپراطوری تیموریان ترک را ومنقرض بکنند ویا بجای سلجوقیان ترک آسیا واین بار ترورخاندان تیموری را و نشانه گیری کرده باشند واگر هلاکوخان ویا غازان خان ویا اولجایتو ودرجنگ با ممالیک مصر موفق نبودند ویا در پنج جنگ نظامی وبا خلفای ممالیک مصرو موفق نبودند ولی تیمور لنگ موفق شده بود وبعلاوه با سیاست مداری خود وخاک عراق ویا در مناطق کرد نشین وخوزستان ویا در سوریه ویا دمشق ولبنان واورشلیم را واز چنگ ممالیک مصر وبیرون آورده بود ودر عوض سران ممالیک مصرهم دست بکار شده وقرایوسف قرا قویونلو ویا سلطان احمد جلایر( ویا حاکم بغداد وبصره وهویزه خوزستان را )به مصر دعوت کرده بودند که با تیمور لنگ در گیر شده بودند وتا نقشه چینی بکنند وتا اساس خانقاههای دراویش مشعشعیه خوزستان وجنوب عراق وکردستان ولرستان را ودر جلسه مصر بریزند ویا اساس خانقاههای دراویش علی الهی کردهای قلخانی ویا گوران ویا کرند وصحنه ویا خرماتو وسنجار را بریزند ویا اساس خانقاهها ویا اساس دراویش علی الهی شهر های لاذقیه وطرسوس دمشق سوریه را بریزندکه امروزه "علویان سوریه "گفته می شوند که خانواده بشار اسد هم وجزو همان علویان سوریه می باشد ویا اساس شیعیان دروزی لبنان را بریزند که شیعه 7 امامی نزاری ساخته بود ویا خانواده قرا یوسف قرا قویونلو وسلطان احمد جلایر هم که از تیمور لنگ ضربه جنگی دیده بودندودر مصر بودند ورفته بودند که اساس خانقهاهای حروفیه آذر بایجان را در میان ترکان عوام پایه گذاری بکنند ویا اساس خانقاههای مناطق لر نشین اتابکان لرستان را ودر شهر های دزفول وبروجرد را وریخته باشند وتا به بوسیله آنان وعمر شیخ تیموری وحاکم منطقه مزبور راو ترور بکنند که حاکم منطقه مزبور شده بود ویا همان ممالیک مصر واز خوانین اوزبک وخاندان جوجی وساکن "آستا را خان" خواسته بودند به اهداف مزبور کمک بکنند که شهر شان آستارا خان ویا حاجی طرخان آنان وتوسط تیموروبه آتش کشیده شده بود ولذا همان ممالیک مصرو به همان اوزبک های خاندان جوجی یاد دادند که بعد از مرگ تیموروچگونه عمل بکنند ویا چگونه تا نزدیکی های سمرقند ترکستان حمله فرسایشی بکنند وسپس فرار بنمایند !وچرا که بعد از تیمور لنگ وتا مرگ شاهرخ تیموری ودر سال 850 هجری وحاکمیت همان شهرهای سمرقند ویا بخارای ترکستان مرکزی آسیا وهنوز دردست الغ بیگ میرزاتیموری بود ویا هنوزخاکش به کشور اوزبک نشین امروزین تبدیل نشده بود ویا به اوزبکها یاد دادندکه با کمک دراویش نوربخشیه گناباد وقائنات غرب هرات وفراه عمل کرده وخاک تیموریان را ومورد تهاجم قرار بدهند ویا توسط دراویش ختلان وقبادیان شمال بلخ افغانستان ومورد تهاجم قرار بدهند که از دوره ناصر خسرو قبادیانی ودر دوره سلجوقیان وبرخی از سکنه قبادیا ن وختلان مزبور ودین اسماعلیه راداشتند ویا از دعات الازهر مصر پذیرفته بودند وبرای اثبات حقانیتشان هم وشهر مزار شریف را وبجای شهر بلخ ساخته بودند وتا در همان منطقه اطراف بلخ وهرات تیموریان وعملیات سیاسی کرده باشند وتا قوم هزاره جغتایی شمال افغانستان را تجزیه کرده وبرخی از "قوم هزاره" را واز بقیه اقوام هزاره جغتایی افغانستان جدا کرده وسپس آنها را هم و شیعه هفت امامی اسماعیلی بکنند وتا بوسیله شگرد مزبور وجاده ابریشم شمال افغانستان واز دست تیموریان بیرون بیاورند ویا توسط ترور شاه وتوسط دراویش نوربخشیه قاینات ویا احمد لردرویش وشهر هرات سقوط بکند وبهمین دلیل است که دراویش لرستان ویا دراویش قاینات خراسان همدست شده وشاهرخ تیموری ویا فرزند تیمور ودر پایتخت هرات خودش وترور می گردد وتا امپراطوری اشان وفرو بپاشد وبرای اینکه هزاره های افغانی شمال افغانستان هم وبه مذهب صوفیگری دراویش 7 امامی اسماعیلی دانشگاه الازهر بپیوندند وشایعه کردند که مقبره امام علی ودر نجف عراق نیست وبلکه در جنوب بلخ ودر مزار شریف افغانستان دفن شده است ونیز همان ادعا ها را ویا همان شگرد دینی را هم ودر مورد سر امام حسین ودفنش در شهر قاهره خود را داشتند ویا شایعه کردندکه مقبره حضرت زینب نیز ودردمشق دفن نشده وبلکه درشهر قاهره است ودر حالیکه امروزه شیعیان ایران وبرای زیارت حضرت زینب وتنها به دمشق می روند ولی ممالیک مصر مدعی بودند که در مکانی وبنام زینبیه قاهره می باشد ویا در قاهره دفن شده است ونیز ادعا کردند که سر بریده شده امام حسین هم ودر کربلا دفن نشده که پسرش امام سجاد برده باشد ویا بعد از برگشت از تبعید شام ودراربعین وبه کربلا برده باشد ویا در آنجا دفن بنماید وبلکه مدعی بودند که سر امام حسین نیز ودر مقبره ای ودر قاهره می باشد ویا در مقبره ای بنام مسجد راس الحسین ( ع ) ودر شهر قاهره دفن شده است وتا به وسیله این نوع از شگرد های تبلیغاتی وبه مشروعیت حکومت خلفای فاطمیان مصرمنجر که به نقل کتاب مجمل فصیحی از اولاد حضرت فاطمه نبودند وبلکه کتاب مجمل فصیحی نژاد دیگری وبرای آنان ذکر کرده است وسپس به مشروعیت ممالیک مصر پرداخته شود وفلسفه تاسیس حوزه علمیه الازهر قاهره آفریقایی نیز در قرن سوم ویا چهارم هجری از این مقوله می باشد که امروزه به حوزه دینی اخوان المسلمین فراماسونری مصر تبدیل شده است که فتوای ترور جمال عبد الناصر را داد که کانال سوئز انگلیسی را و"کانال ملی "کرده بود ویا به دشمنی با اسرائیل می پرداخت ویا واجب بودن ترور جمال عبدالناصر وتوسط فتوای سید قطب اخوان المسلمینی آنها صادر شده بود که از مدرسین مهم مدرسه الازهر بود ولی توسط امریکایی ها وجهت تحصیل واز حوزه الازهر قاهره وبه خاک امریکا دعوت شده بود ویا فتوای ترور ناصر الدین شاه شیعه هم بدهند ویا به وسیله به میزرا کرمانی وتوسط سید جمال الدین اسدآباد افغانی صادر بگردد که در مدرسه الازهر قاهره تدریس می کرد ویا بنای فقه اخوان المسلمینی را گذاشته بود ویا حسن البنا ء ویا .محمد عبده ویا سید قطب اخوان المسلمینی را وتربیت کرده بود ولذا کتاب خاطرات سر آرتور هاردینگ وسفیرکبیر انگلیس در مصرمی گوید ویا در ص 55 کتابش می نویسدکه : سید جمال الدین اسد آبادی افغانی ودر سال 1871میلادی ودر حوزه علمیه الازهر مصر تدریس می کرد ویا اسماعیل رائین هم ودر کتاب فراماسونری خود واسم سید جمال الدین را وجزو لژ های فراماسونری آورده است وهمچنین کتاب" سید جمال الدین واندیشه های او که تالیف آقای مرتضی مدرسی چهار دهی می باشد ودر ص 49 و50 کتاب مزبورنوشته است ویا عضویت سید جمال الدین اسد ابادی را ودر حوزه لژفراماسونری قاهره تائید می کند ولی متاسفانه دکتر شریعتی هم وکتابی در وصف وی نوشتهاست ویا اورا تائید می کند ونیز همان سید جمال اسد آبادی که به اسم اسلام انقلابیگری وفتوای ترور شاه شیعی قاجار را در تهران می دهد ودر حالیکه همان شاه بدبخت قاجار و همیشه و در ایام محرم ودر تکیه دولت تهران که ساخته بود وهمه ساله عزاداری می کرد ویا در ایام محرم وهمه ساله مراسم عزاداری امامان شیعه را وبرگزار می نمود ویا برای زیارت ائمه وبه زیارت شاه عبد العظیم ویا به کربلا ومشهد وحضرت معصومه قم می رفت ویا اسناد تاریخی دوره مزبورهم ونشان می دهد که وی نماز می خواند ولی معلوم نیست که فتوای قتل وی وتوسط مدرس الازهر واز کدام آیه قرانی استنباط فقهی شده است ؟ ویا توسط سید جمال وبه چه دلیل صادر شده است؟ ویا مدرس مدرسه الازهرو چگونه آنرا استنباط فقهی کرده است ؟واحتمال می رود که سید جمال جزودار دسته آقا خان محلاتی باشد که "پیرو فرقه اسماعلیه "بود ولی چونکه در دوره پدر ناصر الدین شاه وبا ارتش قاجاریه در افتاده بود و ارتش قاجار هم وحاکمیت قم ومحلات را از او گرفته وبه کرمان رفت ودر شهر کرمان وبم وبلوچستان هم ودارودسته وی ودر دوره محمد شاه قاجارو سرکوب شده بودند وسید جمال هم واز پیروان اسماعیلی آقا خان محلاتی بوده بعد از سرکوب مزبور وبرخی از دارودسته وی به شمال افغانستان رفته ومثلا به آبادی اسد آباد جنب کابل فرار کرده بودوبرخی از فرقه اسماعلیه هم به هندوستان فرار می کنند ولذا در دوره ناصر الدین شاه همانتقام می گیرد ویا از پسر محمد شاه قاجار و انتقام خود را گرفته باشد ولذا سر از حوزه علمیه الازهر مصر درمی آورد ویا دوباره مذهب ترور الازهررا واحیا ئ می کند که در دوره دوره حسن صباح وبه ترور نظام ا لملک منجر شده بود ویا در دوره قاجاریه " قالب بندی تئوری اخوان المسلمین الازهر ودوباره احیاءشده واحرار الشامرا بوجود می اورد وهمان مدرس الازهری که با پول انگلیسها ودر اروپا مرتبا میگشت ویا نشریه عروه الوثقی بیداری مسلمان را منتشر می کردویا "توجیه شرعی ترور ها را "وبه مدرسان اخوان المسلمین می آموخت که چگونه فقه شافعی را در الازهر جدید خراب بکنند ویا فقه شافعی را ودر تدریس آن حوزه از بین ببرند که امام شافعی یاد داده بود وهمان امام شافعی که در غزه شام متولدشده بود ولی برای اشاعه فقه اسلامی شافعی خود وبه قاهره رفته بود ولی با فوت امام شافعی و درسال 204ودر شهر فسطاط مصر وهمان فقه شافعی هم ودرخاک مصر دفن گشت وتنها ادعای ظاهری اش را نگهداشته بودند ولی بجای فقه شافعی الازهر واین بار و"فقه اسماعیلی شکل گرفته بود "ویا فقه دروزی"ویا فقه فراماسونری ویا فقه اخوان المسلمینی ویا "فقه بوکوحرامی "در الازهر روئیده بود ویا فقهی که توسط معلمین اخوان المسلمینی در خاک اردن وقطر شکل گرفته ومنجر به پیدایش احرار الشام شد ولذا بعد از سال 2012 فقه احرار الشام وازدل فرقه اخوان المسلمین بیرو ن آمد ودر حالی است که حوزه دینی الازهری که بةظاهر ادعا می کند که فقه شافعی را ودر میان مسلمانان اهل سنت آسیا رواج می دهد ولی بجای فقه شافعی وتنها در طول 12 قرن گذشته وفقط "فقه فدائیان اسماعیل مصری " راو رواج داده است ویا در میان اعراب فاقد سوادومعلومات دینی افریقایی مصر رواج داده است ولازم به ذکر است که فقه شافعی اهل سنت ودر مصر متولد شدولی در خاک مصر موفق نگشت وتنها در میان برخی از کردهای آسیایی طرفدار یافت ودر این باره و به نقل ص309 کتاب مجمل فصیحی اشاره می کنم که می نویسد :وامام اعظم محمد بن ادریس شافعی ودر سال 204 هجری ودرشهرفسطاط مصر وفات یافت وفقه پایه گذاری وی یکی از چهار فقه فرقه مذهب اهل سنت می باشد وگرچه همان فقه شافعی مزبورهم وظاهرا فقه مدارا گرمی باشد ویا مدارا گری با ملل مختلف را ودر رویه دینی خود ودر بر دارد وبهمین دلیل نیز بود که مورد پسند نظام الملک بود ویا در دوره سلجوقی بود ولذا وی نیز وجهت ترویج فقه شافعی خود و16 مدرسه نظامیهخود را در دوره سلجوقیانرا براساس فقه شافعی ساخت ولی با فوتش وتعالیم مزبور به تعطیلی کشیده شدند وچرا که حاکمان مصروبا فقه شافعی وی مخالف بودند وبعلاوه بخاطر فقه شافعی صلاح الدین ایوبی کرد هم ومخالف بودند ولذا بقایای ایوبیان را نیز ودر مصر منقرض کردند ودوباره فقه باطنی گری خود را وراه انداخته ویا ودر الازهر احیاء کردند ویا در خاک افریقایی مصر وبجای فقه شافعی مزبور وتنها فقه فدائیان اسماعیلی ترورپرورانه ترویج داده می شد ویا در طول 12 قرن واز حوزه دینی الازهر رواج دینی داده می شد که برای خیلی ها ومکانیزم پنهانی اش وروشن نمی باشد ولذا برای روشن گشتن فقه اسلامی مصرمزبور که "فقه باطنی گری"خوانده می شود و لازم به توضیح می دانم که بگویم اعراب مصری وحدود 132 سال بود که تحت سلطه حکام بنی امیه شهر دمشق بودندولی در طول این مدت 132 ساله هم وگرچه ادعای دین می کردند ولی از آیات قران بی خبر بودند ویا ادعا می کردند که بخاطر پیاده کرده قران وفقه دینی قرانی و وارد شهر ها ودهات مصر شده اند ولی از دین وایمان خبری نبود وتفکری که عمر وعاص ویا مشاور معاویه وبه مصر برده بود !ویا حکام اولیه عرب مصررا واو تعیین می کرد وگرچه قران هم گفته است که اداره امورمسلمانها باید وطبق فقه اداره بشوند ویا نظام حقوقی شهروندان تحت تابعه اعراب وباید که "تفقه در قران "بکنندویا برخی از افراد باسواد آن مسلمانان هم وتفقه در قران را وحتما دنبال بکنند ولذا از نزد خودشان ونظریه اداری ندهند ویا جهت اداره املاک ویا اموال اراضی گشوده شده مسلمان وبه قران وتفقه در آن کتاب توجه داشته باشند ویا در اداره ملل تحت سلطه خود وامیال شخصی را وبکار نگیرند ! و یا تحت هوی وهوس شخصی فرمانداران وحکام عرب مصری نرفته ویا سرنوشت مردم را وبا میل شخصی اداره نکنندویا افراد تحت سلطه فرمانداران عرب واداره شخصی نشود ویا شهرهای مصری وشامی وبه روش دیمی اداره نشود ویا شهر های عراقی ویا شهرهای ایرانی وسلیقه ای اداره نشوند ولی متاسفانه وعلیرغم این نوع از تذکرات قرانی ویا تذکر تفقه در یک آیه قرانی مزبور وحدود 132 سال بود که هنوز هیچ گونه "حوزه تفقه دینی "ودرشهر دمشق اموی وجود نداشت ویا در شهر فسطاط وقاهره مصرو بوجود نیامد ه بود که حوزه علمیه دینی داشته باشد ویا توسط افراد با سوادو به مفاهیم قران وتاسیس شده باشد ویا در "فقه دمشق "وبوجود بیاید ولذا در طی این مدت وفرمانداران عرب شهر های مصرهم واساس مشروعیت حکومتی خود را واز آیات قرانی نمی گرفتند ویا از نصوص آن کتاب دینی اخذنمی کردند وبلکه مشروعیت احکام فرمانداری خود را واز مسئله قرابت خویشاوندی خود و با پیغمبر عرب زبان می گرفتند که قران در یک ایه اش واعراب را شدید القلب دانسته و محکوم می کند ویا همان حکام عرب واقوام دیگر آسیایی را قبول نداشتند ولذا دین خود را یک نوع دین قبیله ای عرب قریش می دانستند ویا مشروعیت حکومتی خود واز تعلق اشان به قریش عرب وامیر بودن درفرهنگ قریش استخراخ سیاسی می کردند که حکم فرمان داری حکومتی خود را وبخاطر فامیل بودن با پیغمبر می دانستند که سران حکومتی اشان بخاطر انست که اغلب عموهاوعمو زاده های بنی امیه ای پیغمبر هستند ویا بنی عباسی ویا بنی فاطمه مصر هستند ویا از این روش خویشاوندی گرفته اند ویا همان فرمانداران عرب ادعا می کردند که حکم فرمانداری خود را واز از دست ابوبکر گرفته اند که پدر زن پیامبر می باشد ویا از دست عثمان گرفته اند که پدر زن دیگر خویشاوند پیغمبر بود ویا انان وخلفای راشدین خویشاوند خود راو پایه گذار دین سنت ویا تسنن می نامیدندولی سنت ویا اهل سنت وتسنن عربی بودن چه مفهومی می باشد وبرای کسی معلوم نبود؟ ولی قران در ایات مختلف ش وقرابت ویا عرب بودن را واساس امارت وامیر بودن در حکومت کشور نمی داند ویا امیری مومنان را وطور دیگر تفسیر می کند ویا حق دستور دادن به دیگران وبخاطر خویشاندی بنی عباسی خود نمی داند ویا در ایات مختلفش ذکر نکرده است وبرعکس می گوید که چه کسانی حق ادعای امامت نماز ویا قضاوت را دارند ویا امیر وامرکردن در قضاوت را دارند/ ویا حق مشروع اداره مسلمین را دارند؟ وبهمین دلیل است که توارث امامت در قران وبا نفی امامت فرزندان ناصالح حضرت نوح وحضرت ابراهیم را ومرودو می داند وتنها کسانی را و"مطاوعت پذیرقرانی " می داند که به محتوای کتاب خدا ورسولش معتقد باشد ویا تنها اورا الوالامر حکومتی می داند ویا در عمل کردن به کتاب قران وعدم گناه ویادر عدم ظلم به دیگر را حق امیر ی شهر ها نامیده است ویا در قران ذکر کرده است ولی اعراب بخاطر جهل مردم آسیا واز اسلام وتنها یک نوع دینی نژاد پرستانه سیاسی ساخته بودند که فقط اعراب ویا خانواده های قریشی آنان وحق مشروع حکومت براقوام دیگر آسیایی را دارا هستند ویا اقوام دیگر آسیایی هم وحق تشکیل هیچ گونه حکومت سیاسی را ندارند ولو انکه معتقد به قران هم شده باشند ولی اغلب آیات مربوط به اطاعت سیاسی از حاکمان قرانی وچنین چیزی را وقبول ندارد ویا چنین سیادت خویشاوندی را نمی پذیرد ویا نمی گویدوبلکه معیار های دیگری و برای اطاعت پذیری سیاسی واز یک نفردر نظر دارد ویا شرح قرانی می دهد وبعلاوه از تفسیر آیه اولوالامر قرانی ودر نظریه دینی خود دارد ویا آیه "عدم بغی به وی"در نظر دارد ویا از آیات مربوط به "عدم تبعیت از طاغوت "وقران در نظریه اش دارد وبلکه همگی محتواهای خاص قرانی دارند ولی برای اعراب قرون 132 ساله اموی وهیچ کدام از معیار های قرانی مزبور ومطرح نبود ویا آیه تفقه دینی در قران را هم وقبول نداشتندوتا حوزه علمیه باسواد ودر دمشق داشته باشند وتا اینکه امپراطوری اعراب بنی امیهبرافتاد ویا در پایان 132سال ومنقرض گشت ویا به وسیله امپراطوری بنی عباس ومنقرض شد وبعد از این تاریخ می باشد که خلفای بنی عباس متوجه شدند که باید به آیه تفقه در دین وتوجه بکنند ولی همان قوم عرب واز درون خودشان وافراد باسوادی در این باره نداشتند ولذا تفقه در قران را هم به گردن ابو حنیفه کوفی انداختند که اصالتا ایرانی می باشد ویا حتی اعراب مزبور تنها تلفظ شفاهی عربی را بلد بودند ولی صرف ونحو نحوعربی قران را هم نمی دانستند ویا دستور زبان آنرا هم وتا سال 160 هجری نیز نمی دانستند که تدریس ا ش در دروس حوزه های علمیه امروزین ورایج است ویا برای فهم درست فقه قران ولازم است وتنها در سال 160 هجری وعلم نحو درست کردند ویا "نحو" وبرای زبان عربی را هم ودر مدرسه بصره وبه گردن "سیبویه ایرانی" انداختندکه از استان فارس ایران بود وبه معنی "بوی سیب "لقبش بود که به وی می گفتند وتا سال 179 هجری ونحوه ساختن علم نحو عربی را وتکمیل کرد ( ماخذ ص 273 مجمل فصیحی ) ونیز در این دوره تاریخی مابین 133 الی 150 هجری است که منصور دوانقی عباسی واز "ابو حنیفه کوفی "می خواهد که پایه تفقه دینی را ودر"حوزه بغداد"وپایه ریزی بکند ویا این بارو جهت تحقق ایه تفقه قرانی عمل کرده ویک نوع حوزه علمیه دینی در بغداد بسازد ویا با "فقه حنفی " ودر پایتخت بغداد امپراطوری عباسیان ودرست بکند و امام اعظم ابوحنیفه هم آن وظیفه را ناچارا می پذیرد که به نقل ص 246 مجمل فصیحی یک فرد باسواد ایرانی ولی متولد کوفه بود ولی پدرانش همگی ایرانی بودند ولی ابوحنیفه وفات یافته در محله خیزران بغداد می باشد وبهمین دلیل هم او در ایام حکومت ابوالعباس وبعلاوه مدتی نیزو درایام حکومت منصور عباسی وپایه "فقه حنفی" را ودرشهر بغداد پی ریزی می کند ویا شاگردانی را هم وبرای آموزش آن نوع از "فقه حوزوی" می پذیرد ولذا همان ص 246کتاب مجمل فصیحی نشان می دهد که چگونه اجداد ابوحنیفه وافرادی با نامهای ایرانی می باشند که نسبت پدر بزرگش وبه برادر انوشیروان ساسانی می رسد که بنام "کنارنک زرتشتی "می باشد که در دوره ساسانی وشیوه استنباط فقهی واز کتاب اوستا رابلد بودند ویا استخراج فقهی از اوستا وبرای برای تاسیس ادارات ونهاد های اجتماعی عصر امپراطوری ساسانی ها را وبلد بودند ویا از فقهای با تجربه بودند که استنباط فقه زرتشتی را بلد بودند ویا مبانی وتئوری استنباط صحیح فقه زرتشتی اوستا را وبلد بودند وواین باز استخراج از ایات قرانی را دنبال کرده وبجای کتاب اوستا وتفقه از قران وبه ابو حنیفه واگذار شده بود وبعلاوه به نقل ص 231 همان کتاب مجمل فصیحی وابولعباس السفاح ودر سال 132هجری وبا گماردن خالد بن جعفر برمکی ایرانی وبه نخست وزیری خود واز او خواسته بود که "دوایراداری "وبرای عباسیان بسازد ویا با مدل دیوانهای برید ویا دیوان استیفا ویا دیوان اشراف عصر ساسانیان ودر شهر بغدادرا بسازد وخانواده برمکیان هم وافراد باسوادی از زرتشتیان بلخ بودند ولذا از او خواستند که دیوانهای اداری مورد نظر عباسیان را تاسیس بکند وبجای استنباط از "ایات اوستا" واین بار با تکیه به استنباط از آیات قران وشیوه اداری بسازد ویا در "دیوانهای اداری بغداد "وپی ریزی بکند که بعدا مورد عمل خالد بن برمکی وخاندان فضل زرتشتی شد ویا بعدا ا لگوی دیوان سازی دولت های بعدی ایرانیان گشت ویا جهت تاسیس بوروکراسی اداری نخست وزیری جیهانی بود وبعدا نیز مورد تقلید نخست وزیران بعدی ایرانی قرار گرفت که بعد از برمکیان وجیهانی وزیردولت سامانی شدند واو هم و7 دیوان برید ویا دیوان استیفائ وغیره دولت سامانی ها را در شهر بخارا ساخت ویا برای دولت سامانی ها ساخت ویا با استنباط از ایات قرانی ساخت ویا بیهقی نخست وزیرهم بعد از آنها ودنبال کرد ودر دولت غزنویها ودر شهر غزنین ساخت ونوبت به ساخت وساز دیوانهای اداری عصر سلجوقیان رسید که در حوزه فقهی نظامیه اصفهان استنباط شد که توسط نظام الملک طوسی شافعی مذهب می باشد ونظیر اسلاف خود وبا استنباط "فقه شافعی از قران وساخت وسازاداری کرد واسناد تاریخی در این باره می گوید :نظام الملک به ملکشاه توصیه می کند که در ساخت وساز تشکیلات اداری ونظامی وآموزشی سلجوقیان وبجای تکیه به استنباط فقه حنفی مورد نظر خلفای عباسی وفقط به فقه شافعی توجه بکند وزیراکه در فقه حنفی ونکاتی وجود دارد که مانع است و فقط مشروعیت حکومت عباسیان را در قران واستباط می کردوتوجیه پذیر می کند که مانع استقلال سلجوقیان واز خلافت عباسیان می شود ولذا دولت غزنوی وادارات غرنین نیز وابستگی به خلیفه یافته اند ویا دولت سامانی ویا ادارات بخارای سامانی هم ویا ادارات دولت طاهریان ودر نیشابورهم وچنین بود وتنها با پذیرش خلافت عباسیان مشروعیت اداری می یافتند ویا با لواءبستن خلیفه ویا با خلعت فرستادن خلیفه بغدادوبه فرمانداران مشروع می شدند ویا سربازان وکارمندان غزنین هم در آن صورت واز آن فرمانداران اطاعت سیاسی می کردند ویا برای آنان مشروعیت اداری اطاعت پذیری قائل می شدند ویا احکام اداری در شهر ها می گرفتند ولی بدون خواندن خطبه وبنام خلیفه بغداد وهرگونه مشروعیت فرمانداری آنهاناممکن بود ویا در "فقه حنفی" ممکن نبود وبه همین دلیل بود توصیه نظام الملک طوسی وبه ملک شاه والب ارسلان سلجوقی انجام گرفت که آنها تصمیم گرفتند که 16 مدرسه نظامیه را وبا "فقه شافعی" بسازند ویا در شهر های مختلف ایران بسازند وملکشاه هم وقضات ویا خطبای شهری ویا ممیزان مالیاتی دیوان استیفای خود را وجهت تحصیل وبه همان مدارس نظامیه سلجوقیان وبا اموزش شافعی می فرستادکه ملکشاه را بعنوان سلطان مشروع بداند ویا جهت کادر پروری اداری وکارمندی می فرستاد وتا با تحصیل مزبور و از سلطه فرهنگی خلیفه عباسی بغدادونجات بیابند ولذا اساس تاسیس 16 مدرسه نظامیه سلجوقیان ودر شهر های بغداد وبصره ونیشابور ومرو واصفهان وغیره وبا "فقه َشافعی"ریخته شد که با مخالفت فقه فرقه خلفای اسماعلی مصرروبرو شد که طرفدارنش مدرسه نظامیه اصفهان وکتابخانه بزرگ آن را سوزانیدند ویا اسناد اداری 7 دیوان بزرگ سلجوقی راو در اصفهان آتش زدند ویا قصر ملکشاه نیز آتش گرفت ویا کارمندان ادارات اصفهان را هم وربوده وکشته ودر چاه منزل خود انداختند وتا کتاب سیاست نامه نظام الملک و از بیخ وبن بریده شود وهدف سفرنامه ناصر خسرو به اصفهان هم ویا اقامت چند ماهه اش ودر اصفهان ویا درکاروانسراهای اصفهان وجهت تحقیق ویا طراحی عمیات مزبور بود که در سفرش به مصر فاطمی و الازهرو فتوای ترور دینی را ویاد گرفته بود وسپس بیک نفر "کرد" جانباز فدایی اسماعیلی یاد دادند که نظام الملک را وتحت نظر خودش داشته باشد ویا در هنگام عبور از شهر صحنه کرمانشاه ویا در رفتن به نظامیه بغداد ویا در هنگام غفلت محافظانش واو را بکشند وتا با قتل نظام الملک که معمار دیوانسالاری سلجوقیان بود ونظام اداری نو پای سلجوقیان وفرو بپاشد ویا ناصر عباسی ویا مستنصرویا معتصم عباسی هم ودر مخالفت با امپراطوی خوارزمشاهیان چنین کرد که طرفدار فقه شافعی در خوارزم وبخارا ومروبودند وخلیفه با حکومتشان مخالفت می کرد ند واز این راه خواهان استقلال از خلیفه عباسی بودند ولی با امتناع خلیفه هم روبرو بودند ولذا سلطان محمد خوارزمشاه وجهت کسب استقلال اداری خود وتا گردنه اسد آباد همدان ولشگر کشی می کند ولی خلفای عباسی وبا ساختن مدرسه فقه حنفی مستنصریه بغداد وبجای مدرسه نظامیه شافعی بغداد واقدامات اورا خنثی می گرداند ویا مشروعیت امپراطوری خوارزمشاهیان را وبه "زیر سوال فقهی" خود بردند وآری فقه حنفی و در اصول اسننباط احکام مژبوروتنها به فقه عبادتی نماز وروزه وزکات وحج توجه نداشت وبلکه به فقه اداری وفقه نظامی وفقه قضائی حنفی نیزتوجه داشت ویا پیشرفت کرده بود وبهمین دلیل بود که تیمور لنگ هم وجهت ساخت وساز تشکیلات عظیم داروغه گری شهر ها ی آسیا وبه فقه حنفی متوسل شد ویا جهت اطاعت پذیر کردن سربازان قلعه بانی شهرهای آسیایی هم ویا جهت کنترل نظام حسبه واداره محتسب شهر ها ویاجهت کنترل وزن ویا کیل ویا قیمت شهر ها که در قران تذکر داده شده بود ولی روش اجرائیات آن ودر قران ونامعلوم بود ؟ ولی برای پیاده کردن اجرائیات آن نحوه دستورات قرانی وفقه "نئو حنفی "شهر هرات راوانتخاب نمود ویا در طول 170 سال عمرش ودر حوزه دینی هرات تاسیس کرد ویا با سیاست گذاری مالی نمود ویا مدیریت شهریه ای کرد ویا ساخت وسازفیزیکی مدرسه ها وکلاسهایش را وبوجود آورد ویا مدیریت بحث طلبه هایش را وبوجود آورد ویا مخزن ها کتا بخانه اش را وانبوه کرد ویا فارغ التحصیلان فقه هرات مزبوررا وبصورت خطبای تمامی شهرهای آسیایی فرستاد ویا به آنها آلو تمغای حکومتی می داد وسپس می فرستاد ویا قاضی شهر ها را وازمیان فارغ التحصیلان حنفی مدرسه دینی هرات می فرستاد ویا ممیز های مالیاتی شهر ها را وازمیان محصلان 80 مدرسه هرات می فرستاد که بزرگترین وغنی ترین نظام فقهی قاره آسیا را بوجود آورده بودند که هیچ کدام از حوزه های فقه نظامیه بغداد وچنین نبودند ویا حوزه الازهر مصرنیز وچنین نبود وحتی مدرسه فقه مسیحی استانبول هم به پای حوزه علمیه هرات نمی رسید که تیمور آنرا تسخیر کرده بود وبرخی از کتابهای نایا ب کتابخانه استانبول را وانبار "گاری" کرد ه وبه کتابخانه هرات فرستاد وبه میرانشاه هم گفته بود که انواع کتابهای کتابخانه ربع رشیدی تبریز وسلطانیه وغازانیه تبریز ویا ارگ علیشاهی را وبا ر گذاری گاری کرده وبه کتابخانه هرات بفرستد وتا بخاطر توحش بازیهای قوم بدوی قرا قویونلودر شهر تبریز وسلطانیه وسرنوشتی مثل آتش سوزی کتابخانه تخت جمشید پیدا نکند که قوم وحشی یونانی ها ی اسکندرواسناد وکتب والواح قدیمی آنها را سوزانید که همگی انواع مکتوب انواع کاتبان بابلی ویا حمورابی ویا آشوری وسریانی بودند که با سه هزار سال قدمت تدوین شده اش ودراختیار هخامنشیان بود ولی در یک دقیقه اتش زده شدند وآنگاه زحمات همه دستاورد تمدن 3000 سال تمدن بشری واز بین رفت که درکتابخانه تخت جمشید بود ولی در یک دقیقه سوزانیده شدند وتوحش اعراب بیابانهای ربع خالی وحضرالموت نیز چنین بود که همراه سعد وقاص آمدند و کتابخانه پیشرفته تیسفون را وآتش زدند که حاصل زحمات کاتبان 1100 ساله تمدن اشکانی وساسانی ها واز بین رفت ودر دفعه سوم نیز وتوحش فرقه اسماعلیان براه افتاد که آموزش دیده جنگل های افریقا ودر کانون بربریت پرور الازهر بودند وبرای از بین بردن فقه تمدن سلجوقیان ترک وکتابخانه نظامیه اصفهان واسناد 7 دیوان اداری اصفهان سلجوقیان را آتش زدند وتا حاصل تمدن 500 ساله بعد از اسلام هم و نابود بشود ولی تیمورکه تجربه داشت به فرزندانش یادد اده بود که در هنگام احساس خطر واز توحش گری قوم چوپان پیشه قره گوسفندهای تبریز وتمدن پذیری شهر تبریز وسلطانیه را رها بکنند وخودشان را نجات بدهند وبعلاوه کتابهای همراه گاریهای کتاب ربع رشیدی تبریز وسلطانیه وغازانیه ورصد خانه مراغه وارگ علیشاهی را وبه کوچ تمدن ازشهر تبریز وبه شهر هرات وادار بکنند وبگذارند که فرهنگ سکنه ترک تبریز بدست خانقاه پرستان حروفیه تبریزبیفتد ویا بدست خانقاه پرستان صفویه اردبیل بیفتد وعمر میرزا ویا ابوبکر میرزانوادگان تیمور هم که در تبریز وسلطانیه بودند و بعد از مرگ تیمور وبهنگام فرار از مقابل توحش بازیهای گوسفند چرانهای قره قویونلو تبریز وهمه کتابهای کتابخانه های بزرگ تبریز را ودر خزانه در ربع رشیدی وغازانیه تبریز وسلطانیه زنجان ومراغه را بارگذاری گاریهای مختلف کرده بود وبه شهر هرات فرستادند ویا بعد از سقوط هرات وتوسط اقوام بدوی شاملو ویا اوزبک چوپان پیشه وهمه آن کتابخانه های مهم هرات هم ودر سال 912 هجری به دهلی کوچ فرهنگی داده شده وبعد از سقوط بابریان هند هم ودر سال 1850 میلادی وسر از کتابخانه های لندن در آوردند واین امر در حالی می باشد که خواجه نصیرالدین طوسی وبا هم فکری صاحب دیوان جوینی وهلاکوخان ومغولان رمه دار را وبا هزاران ن بدبختی متقاعد کردند ک انواع کتابهای کتابخانه مستنصریه بغدادرا به رود خانه نریزند ویا کتابهای نظامیه بغدادرا ودر رودخانه دجله نریزند وبلکه به آنها بدهند وتا به تبریز وکتابخانه رصد خانه مراغه وتبریز ببرند واز مغولان هم وخزانه 8 کتابخانه مهم مرورا گرفتند که ابن حوقل ودر شهر مروسلطان سنجر سلجوقی دیده بود ویا کتابهای انبوه نظامیه نیشابور را حفظ کردند که عطار وعمر خیام در آنجا درس خوانده بودند ویا کتابهای 16 مدرسه نظامیه عصر سلجوقیان واز توحش قوم چوپان مغول نجات داده وبه تبریز پایتخت برده بودند ولی بعد از 160 سال که درکتابخانه تبریزبود ودوباره کوچ تمدنی جدید کرده وبا انواع گاریهای اسب کش واز آرشیو ربع رشیدی تبریز وغازانیه تبریز ورصد خانه مراغه وحمل جغرافیایی به هرات شدند وتا از توحش قرا گوسفندها وآق گوسفند هانجات بیابند وتا به سر نوشت چهاردوره آتش سوزی مکتوبات تمدنی آسیا ودچار نشوند ووقتی آن نوه های تیمور دیدند که پسر عموهایشان ونظیر بایسنقر میرزا وابراهیم سلطان میرزا وبهترین خطاطان عصر خود ودر شهر هرات وشیراز بودند ویا زن عمویشان نیز وبجای بزک کردن ودنبال آنست که کتابخانه گوهر شاد مشهد رابسازد ویا تاسیس بکند ویا کنیزک او هم بنام پریزاد خانم مدرسه علمی در مشهد می سازد ولی سکنه تبریز دنبال هورا کشان خانقاه حروفیه تبریزافتاده اند ویا بعضی هم دنبال خانقاه شیخ صفی الدن اردبیلی هستند ولذا ان همه کتاب غنی ربع رشیدی وبه درد آنان نمی خورد وبعلاوه با چسبانیدن نام عماد الدین نسیمی حروفی وبر در ودیوار کوچه وخیابان محله حروفیه تبریز مزبور ودنبال سوزانیدن کتابخانه های مهم تبریز وسلطانیه هستند ومقداری پول به گاریچی ها دادند ودوباره همان کتابها را و به حوزه تمدنی هرات کوچانیدند که میراث پدر بزرگ ترکشان را ودر شهر هرات وبهتر پاسداری بکنند واین پدیده سرنوشت تمدن مکتوب بشری است که اقشار باسواد بشری وهزارا ن سال تلاش می کنندوزحمت می کشند تا تمدن آفرینی برای دیگران بکنند ویا دهها قرن وتمدن بشری راو بصورت کتاب ودست نوشته وپوست نوشته مکتوب انبوه میکنند ولی برعکس اقوام وحشی هم هستند که نظیر یونانی های وحشی هستند ویا دزدان دریایی جزایر وسط مدیترانه هستند که همراه اسکندر آمدند وچونکه معنی زحمات بشری کاتبان بابل وکلده وآرامی ویا سومری را نمی فهمند ودر یک دقیقه کبریت کشیده وحاصل زحمات میلیونها کاتب بشری را ودر یک دقیقه سوزانده ویا ازبین می برند وتمدن بشری را به مرحله قبلی تمدن آن شهر برمی گردانند واتش زدن تخت جمشید هم بخاطر سوزاندن میز وصندلی تخت سلطنتی آن ویا ستونهای سنگی اش نبودکه اجناس قیمتی را غارت کرده وبرده بودند وتنها چیزی که در آنجا می سوخت ومیلیونها اسناد پوست نوشته ویا اسناد اداری مکتوب چند هزار ساله بشری بود وبرخی از اسناد آنرا هم ذزدیده وبنام کتاب فلسفه ارسطوویا افلاطون ویا فیثاغورث ویا هندسه طالس وکتاب تاریخی پلینی را بنام خودشان چاپ کردند که بگویند یونان در فلسفه وریاضیات ونجوم بیشتر از 5000 سال تمدن آسیا معرفت دارد وبدبخت مردم آسیا که بعد از حمله اسکند ر واز نو مجبور بودند که زحمات زیادی کشیده واز نوع کشف فنون بشری جدید بکنند ویا کتابت ویا خط نویسی جدید ویا هنر آفرینی را واز نوآغاز بکنند ویا از آغاز دولت اشکانی شروع بکنند ودوباره حاصل زحمات کاتبان هزاران ادارات آسیا ومدارس اولیه شهر هایش وبا کبریت کشی دوباره ودر کتابخانه تیسفون سوخت وتا تمدن اداری ودینی زرتشیان از بین برود ویا دین 2000 ساله دولت کیانی ویا ماد ویا هخامنشی واشکانی وسا سانی را وبا کبریت سعد وقاص واز بین ببرند و شهر هرات وفقه حنفی پیشرفته آن هم وبعد از سال 912 هجری وبه چنین وضعی برگشت که تیمور تازه آنرا ودر سال 785 تسخیر کرده بود ولی دوباره فرهنگ از آن دیار کوچ جغرافیایی کرده ولذا امروزه کسی گذشته هرات را نمی داند ویا گذشته این شهر را ونمی شناسد ویا بدلیل فقر سواد ودر میان افاغنه موجود که مانع است که به چنین سیستم پیشرفته تمدن هرات گذشته افغانستان وپی برده شود ویا تفاوت حوزه فقهی آنرا وبا حوزه های فقهی وهابیان عربستان وبهتر بفهمند وتا اسیر فقه الازهر واخوان المسلمنی مصر نشوند ویا نظیر اقبال لاهوری پاکستانی وبه ستایش اخوان المسلمین مصری نپردازند ویا فرق فقه حنفی هرات تیموری را وبا چها ر فرقه فقه شافعی ومالکی وحنبلی وحنفی قدیم بغداد را بهتر بدانند که برخی ها وفقط به فقه ایات عبادتی قران پرداخته بودند که در مورد نحوه نماز خواند ن است ویادر مورد روزه گرفتن بود ویا تنها "بابهای اجتهاد" در عبادات قرانی را وبلد بودند ولی در تفاوت استنباط فقهی مربوط به به دین وحکومت وادارت را نمی دانستند ویا فقه شیوه معاش وباب اجتهاددیگر نداشتند ویا تفاوت فقهی چهار حوزه فقهی اهل سنت وبا سه فقه اهل تشیع را نمی دانستند _ ( ونظیر تفاوت فقه شیعه زیدی چهار امامی حوزه صنعای یمن ومازندران قدیم ویا فقه جعفری 12 امامی دوره ال بویه بغدادکه بود ویا فقه 7 امامی مصرکه داشت و )ویا تفاوت فقه سیاسی آنان را نمی دانند که تفاوتش در چیست ؟ که خودشان راو طرفدار فقه اسماعیله مصر می دانستند ودر حالیکه مجمل فصیحی ودر دو ماخذصفحاتش و نسب فاطمیان مصر را واز نسل حضرت فاطمه نمی داند که ادعای آنرا می کنند ودر ثانی امام صادق هم وامام موسی کاظم راو به امامت پس از خود تعیین کرده بود وهمچنین فرزند دیگرش اسماعیل را قبول نداشت ویا بدلیل گناهکاری اش وقبول نداشت که خلفای فاطمی مصر وخودشان را و"نوه نهم اسماعیل "می دانند ویا فدایی بودن برا ی جد نهم خودرا جواز می دهند که اسماعیل باشد را واز دیگران می طلبند وتا بخاطررضایت جد نهم خودشان ودیگران را بکشندویا دیگران را به مریدشدن ویا فدایی شدن برای فقه اسماعیل متقاعد بکنند! ویا در الازهرمصر وآموزش بدهند "وفقه جعفری "12 امامی هم وپایه گذاری شیخ کلینی در حوزه علمیه محله کرخ بغداد دوره آل بویه می باشد بعداز سال 344 هجری است وتنها مشروعیت حکومت آل بویه وفرمانداران ودستورات اداری آنان را قبول داشت وصرفا بخاطرمسلمان بودن و نماز وروزه گرفتن سران آل بویه است ویا بدلیل دوست داشتن اهل بیت توسط انهاست ویا بدلیل ساختن آرامگاه امام حسین در کربلا ویا بارگاه امام علی توسط ال بویه در نجف است وبا تسلط غزنویان بر شهر ری واصفهان ویا با امدن طغرل سلجوقی به بغداد وفقه شیعی وبه شهر حله عراق وتحت حاکمیت خاندان مزید می رود که علامه حلی از ان شهر می باشد و قبلادر دوره خلفای عباسی ونظیر متوکل وغیره وآن مقابر متبرکه نجف وکربلا وتوسط خلفا شخم زده می شدند ویا به زیر آب فرات برده می شدند ولی این نوع از استباط فقهی شیخ کلینی ودر فقه جعفری واز پذیرش حکومت ال بویه ودر نزد فقه روحانی دیگر 12 امامی طرفدار صفویه ارزش ندارد که انتقال قدرت به نادر شاه را ودر دشت مغان و"نا مشروع" می دانست واز نظراو تنها سلطنت خاندان خاندان صفویه ومورد قبول بود که همه خاک کشور را وبه بیگانگان داده بود واشاره به اعتراض آن روحانی مخالف دولت افشاریه ودر کتاب "عا لم آرای نادری "آمده است ودر حالیکه نادر شاه هم ونظیر شاهان ال بویه و حرم امام رضا را وطلا کاری کرده بود ویا در کربلا ونجف هم وطلا کاری کرده بود ولی از نظر آن روحانی دوره صفوی وحکومتش مشروع نبود وتنها حکومت صفویه را مشروع می دانست که نظیر ساروتقی نخست وزبر ی داشتند که به خواسته انگلیسها وهم جنس بازی در اصفهان را راه انداخته بود ویا ارامنه ویا سیک های گاو پرست را وحاکم شهر های ایران کرده بودند وهمچنینفقه حنبلی هم در بغداد رشد چندانی نکرد وبعلاوه تیموریان هم وبرای تثبیت مشروعیت دولت خود وفقه حنفی "را قبول داشتند که حدود 80 مدرسه دینی ودر شهر هرات وبا فقه " نئو حنفی " ساخته بودند وفقهای حنفی همان حوزه پایتخت هرات دوره تیموریان هم و تحول در استنیاطهای فقهی حنفی بوجود آورده بودند ویا با استنباط حقوقی جدید خودشان وبجای مشروع دانستن دولت عرب نژاد بنی عباس ویا بنی امیه ویا بنی اسماعیل مصر وتنها دولت لایق ترک تیموری آسیایی خود را ودولت مشروع دینی از نظر قران می دانستند که نماینده یک میلیارد مسلمان ترک نژاد ومغول آسیایی تلقی می شدند که بعد از ظهور دولت تیموریان وهمگی اقوام واز مذهب شمن پرستی وبودایی وبیرون آمده بودند وهمگی اقوام قیر قیز ویا بلوچ ویا مغول ویا ترک وقزاق وچچن وقنقرات وترکمن ویا افغانی هم ودین حنفی جدید را وپذیرفته بود ند وخودشان رااز زیر سلطه فرقه اسماعیلی افریقایی ودین مسیحی اروپایی مستعمره گر بیرون کشیده بودند وبعلاوه تیمور ونوادگانش وصد ها مسجد ودر شهر های سمرقند وهرات ودهلی وسمنان ویزد وخواف وغیره ساخته بودند ویا حتی شاهرخ تیموری دستور منع شراب فروشی ودرشهر هرات را داده بود ویا فتوای جهاد با بودائیان چین داده بود وبعلاوه با شیعیان نیز رفتار خوب داشتند ومثلا شاهرخ تیموری ویک قندیل طلا ودر حرم امام رضا ی مشهد آویخته بود ویا زنش گوهر شاد بیگم ودر کنار مقبره امام هشتم شیعیان وکتابخانه گوهر شادساخت ویا مسجد گوهر شاد مشهد شیعی را ساخته بود ویا امیر علی شیر نوائی ونخست وزیر حنفی مذهب تیموریان وصحن امیر علی شیر نوایی مشهد را ساخته بود ویا آب شرب به شهر مشهد واز راه دورآورده بود و علمای حنفی هرات هم شاهرخ تیموری را وبخاطر اعمال نیک وخیرات وموقوفات زیادش دولت مشروع دانسته ویا بخاطر رفتار های مذهبی اش و"خاقان سعید اسلامگرا " نامیده بودند ولقب اولوا لامر به او دادندکه سر کشی از فرمانهایش راو برای سربازان تیموری را حرام می دانستند وبعد از سقوط بغداد وبدست هلاکو خان وترکان عثمانی هم وآخرین نوادگان خلفای عباسی را واز بغداد به استانبول بردند وتا دوره سلطان عبدالمجید عثمانی وجنگ جهانی اول ومشروعیت دولت خود وفتوای خلیفه عرب عباسی را ولازم داشتندکه مدتی حوزه عیمیه الازهر مصر را به زیر بیدق فقه عباسیان بردند ودولت ممالیک مصر را برانداختند ولی غلبه ترکان عثمانی بر الازهر مصر ودوام چندانی نداشت وچرا که ناپلئون بر مصرمسلط شد وسپس تسلط انگلیسها بر مصرپدید آمد وبه نقل ص 40 کتاب سر آرتور هاردینگ وعلمای الازهر مصر و.حکومت محمد علی خدیو مصررا در سال 1805میلادی وبر حکومت پاشاهای عثمانی ترجیح دادند ولذا همه علمای عرب الازهر مصرو فتوی به مشروعیت دولت خدیو مصر دادند ویا در همان ایام می باشد که فقه مالکی شهر مدینه ومکه هم برافتاد ویا با تلاش مستر همفر انگلیسی تغییر یافته واز "فقه سالم مالکی" وبه "فقه انگلیسی وهابیت" تبدیل شد که عبدالوهاب طلبه دینی بصره پدید آورده بود ویا با کمک مستر همفر انگلیسی طراحی شده بود که بتواند مشروعیت "دولت سعودی" را تثبیت بکند ویا تاسیس دولتهای جدید شیخ نشین قطر ویا امارات وغیره را وبا فقه وهابیت مزبور وتثبیت بکند ویا رادیو تلویزیون ویا ارتش به آنها بدهند ونیز در دوران مزبور فرد دیگری در کشور سودان وادعای مهدویت کرده ونام خودش راو "مهدی سودانی" می گذارد ودولتی در آنجابرای خودش تشکیل می دهد "ودر افغانستان هم وطلبه های ترک شهر های بخارا وسمرقند وهرات وفرغانه وکاشغر هم که در شهر هرات بودند وبعد از سال 912 هجری وبه هندوستان مهاجرت کردند وتا قشر صوفی مسلک صفویه ویا اوزبکهای بدوی شمن پرست ویا فرقه اسماعیله هزاره وبر هرات مسلط بشوند 80 مدرسه دینی نئو حنفی آن شهر هرات متلاشی شدویا کارمندان اداری باسوادش هم واز هرات رفتند وشمال افغانستان وشهر هرات هم وبدست هزاره های اسماعیلی افتاد ویا با کمک قبیله روملو وشاملو طرفدار صفویه افتاد که روزگاری تیمورلنگ می خواست انها راو بخاطر هرج ومرج آفرینی اشان وبه ترکستان مرکزی کوچ بدهدولی شیخ صفی الدین اردبیلی واسطه آنها شد واز تیمور لنگ خواست که این چند قبیله سرکش شمال شام را و به شیخ صفی الدین شاه ببخشد که روزگاری در شمال سوریه وآلت دست سلطان برقوق ممالیک مصر شده بودند ولی بعدا در دوره بدیع الزمان میرزا تیموری وبه شهر هرات حمله آوردند وپایتخت هرات را گرفتند وامروزه هم وبا قدرت گیری طالبان در شمال افغانستان ودوباره آواره کشور های دیگر می شوند وماجرای حوزه علمیه الازهر مصر هم چنین می باشد که روزگاری در دوران بنی امیه ومصر در دست حکام طرفدار بنی امیه بود وبعد ا امام شافعی خواست که فقه شافعی را ودر مصر تاسیس بکند ولی در سال 204 فوت کرد وطرفداران وی نیز ودر مصر دوام نیاوردند وچرا که 50 سال بعد واحمد بن طولون وحاکم مصراز سوی بنی عباس تعیین گردید که از غلامان ترکی بود که به همراه سربازان نظامیان دیگر ترک واز سوی عباسیان بغداد وبرحکومت مصر گماشته شده بودند ولی در مصر واعلام استقلال کرده واز خلفای عباسی بریدند ویا غلامان ترکی بودند که روزگاری سامانیان وآنها را برده گرفته بودند وبه مامون عباسی ودر شهر مرو هدیه داده بودند ومامون هم وآنها را به پادگان های بغدا د وسامرائ عراق فرستاده بود وبعدا هم و به مصر فرستاده شدند ولی بعد از آنکه سرنوشت ترکان طولونی ویا حکومتشان در مصر به اغتشاش کشید ه شد ونوبت به حکومت ترکان آل اخشیدی مصر رسید که از ترکان فرغانه ترکستان بودند وآنها هم بعد از طولونیان وتا سال 297 هجری ودر مصر حکومت داشتند ودر همین ایام است که دولت آل بویه هم وادعای فقه شیعی 12 امامی را می کند وبرپایتخت بغداد وفقه حنفی قدیم آن شهرو در سال 344هجری دست می یابد ونیز در مصر و گروهی عرب زبان نامعلوم ولی ادعای فقه شیعه اسماعیلی7 امامی در مصررا می کنند ودر عین حال خودشان را واز نسل فاطمه ودختر پیامبر میدانند وتا مشروعیت سیاسی در حکومت بیابند وگروه مزبور که معلوم نیست که آیا از بقایای امویان مصر می باشند ویا واقعا نوه هشتم اسماعیل وفرزند امام صادق ( ع)می باشند که منصور عباسی وامام صادق را در سال 148 ه در مدینه مسموم می کند ویا بدلیل ادعای "فقه جعفری "اش ودر شهر مدینه مسموم می کند وتا فقط فقه حنفی دولتی بغداد وباقی بماند ودر همان زمان هم وفرد دیگری هم درشهر مدینه وادعای تاسیس ،"فقه مالکی" را ودرشهر مدینه می کند که مالک بن انس حجازی می باشد وخودش را تابع "فقه خلفای راشدین" مدینه می دانست که شامل استباطات فقه شفاهی ابوبکر وعمر از قرآن است ولی حوزه فقهی مالکی مدینه ومکه هم ونظیر فقه جعفری امام صادق ودر مدینه تنها ویا توسط عباسیان مهار می شود وتا طرفداران بیشتری نیابند وتا اینکه در سال 297 هجری وفردی بنام ابومحمد عبدالله وبا لقب" مهدی" ویا "مهدی موعود" وادعای نسل بنی فاطمه ودر تونس می کند وشهری را در تونس وبنام "شهرمهدیه "تاسیس می کند وهمگام با تسخیر بغداد توسط ال بویه وخاندان ابومحمد عبدالله هم واز تونس حرکت کرده وشهر فسطاط وقلعه القهره (ویا قاهره مصر رادر سال 356 هجری) تسخیر می کند و دولت فاطمیون مصر را تاسیس کرده ودر همین ایام وحوزه علمیه االازهر قاهره را تاسیس می کنند وبخاطر آنکه ادعا می کنند که پدر بزرگ هشتم آنها اسماعیل وفرزند امام صادق در مدینه است وفقه ترویجی مدرسه الازهر مصر را "فقه فدائیان اسماعیلی "می نامندکه مدعی هستند خلافت پیامبر واز طریق دخترش فاطمه وبا 8 نسل فرزند ذکورش وبه ابو محمد عبدلله خلیفه عرب قاهره مصر رسیده است که از نسل اسماعیل می باشد ودر حالیکه اسناد تاریخی می نویسد که امام صادق فرزندش اسماعیل را وبدلیل گناهکاری اش ولایق امامت نمی دانست ویا با نص آیه هود قران که می گوید ولایت عهدی وامامت وبه افراد ظا لم ویا به گهنکار نمی رسد وحضرت صادق هم ودرعمل به نص آیه قرانی مزبور وامام موسی کاظم را بجای اسماعیل ولایق امامت بعد از خودش می دانست ولی ادعای خلفای فاطمی مصر برعکس آنست ومعصومیت از گناه را واساس امامت خود نمی دانند وچنین خلفایی فاطمی که در حیله گری واز بنی امیه وبنی عباس حیله گر تر بودند واساس فقه ترور پروری حسن صباح اسماعیلی را می ریزند که مسبب قتل دانشمندانی نظیر نظام الملک ویا شاهرخ تیموری ویا ناصر الدین شاه قاجار ویا جمال عبدالناصر را در سال 1962 بوجود آورد ویا ترورهای احرار الشام که در سالهای اخیر ودر حلب وحمص سوریه وبوجود آمدند ند وهمچنین "فقه های زیدی "صنعای یمن هم وبعد از سال 356 وبر یمن مسلط می گردد و یا گروه دیگری از خوارج عرب هم بر کشور عمان وبحرین تسلط یافته و"فقه خوارجی" خود را ودراین نواحی مزبور توسعه دادند ومثلا پرده کعبه را عوض کرده ویا مدتی هم حجرالاسود کعبه راو به بحرین بردند وسفرنامه ابن بطوطه هم می نویسد که ممالیک مصری ودر دوره خودشان پرده کعبه را وبرنگ سفید وبه مکه می فرستادند وتا پرده سیاه رنگ خلیفه عباسی بغداد وبه دورتا دور کعبه چسانیده نشود ویا خطبه در مکه وبنام خلفای ممالیک مصر خوانده شود ویا فقه حوزه فقه شافعی نظامیه اصفهان را قبول نداشتند ودر این میان وترکان دوسوی ارس وضربه بیشتری خوردندکه ا ز یک طرف در خاورمیانه دچار فقه های متعارض با یکدیگر بودند واز سوی دیگرهم وبا استقرار جامعه کوچ روانه جدید در کناره ارس که از اقوام ترک کم تجربه توام بود واز محتوای دین های متخاصم با یکدیگر در خاورمیانه وسر درنمی آوردند ولی تحت تاثیر تبلیغات سطحی نگرانه انواع خانقاههای خاورمیانه قرار گرفته بودند که از یک نوع الهیات صوفیانه ومسیحینشات می گرفت ویا صوفیگری اپیکوری یونانی وا روپایی بهره مند بود واز سوی دیگرهم از فرهنگ مصری افریقایی متصل به تمدن خاک ا سیایی و تاثیر می پذیرفت ولذا ترکان کم تجربه دوسوی ارس ویا ترکان کم تجربه عثمانی رامتاثرمی کرد ونهایتا هم ومنجر به متلاشی کردن تمدن مترقیانه اداری ومدنی ترکان سلجوقی وتیموری آسیا شد ویا سالها درگیری و ستیز قومی انواع قومیت ترکها رابدنبال آورد ویا در دوسوی ارس با هم دیگرتولید کرد ونظیر درگیری خونین دو قوم ترک آق قویونلو وقرا قویونلو با یکدیگربود ویا در گیری دو قوم ترک آق قویونلو وترکان صفویه بود ویا درگیری دو قوم ترک افشار وقوم ترک عثمانی بود ویا در گیری دو قوم ترک تیموری وقرا قویونلو با یکدیگربود ونهایتا هم ودر گیری اقوام روس ویا سه قوم ترکیه وآذربایجان شمالی وجنوبی ودر جنگهای دوران قاجار ویا در جنگ کریمه دریای سیاه وجنگ اول جهانی وجنگ دوم اتفاق افتاد که تمدن ترکان دوسوی ارس را ونشانه گرفته بود ودر چند مقاله بعدی ام وبه بافت قومی دوسوی ارس خواهم پرداخت ویا به تاثیر8 حوزه فقه های متضاداسلامی می پردازم ویا به تاثیرفقه های متضاد یهودی ومسیحی واسلامی وزرتشتی وبرحوزه تمدن دو سوی ارس می پردازم ویا به تضادآفرینی دینهای صابئی وآسوری ودروزی ومارونی وعلویان سوریه ولبنان ویا دین یهودیت اورشلیم ویا دین ارمنی گری گرجستان وارمنستان وبر حوزه تمدن ارس می پردازم ویا به گم گشتکی مذهب چهار کردستان آسیا که بجای فقه شافعی وتنها به دین صوفیگرایانه روی آورده بودند ویا دین عجیب وغریب اقوام لر وعرب خاورمیانه که همگی دیگ "هفت جوش فرهنگی می باشد " که ترکان کم تجربه دوسوی روخانه ارس را وبجان هم انداخته بود که در چند مقاله بعدی ام وبه شرح آن خواهم پرداخت وخاورمیانه ویا دوسوی فرات وارس را وبه "موزه دینهای گوناگون" جهان و"موزه تنازع های مذهبی "تبدیل کرده بود که هرگونه گفتگوی تمدنها را ودر خاورمیانه وبه چالش می کشاند ولذا نمی دانم که آیا پیدایش تمدنها ودر حوزه خاورمیانه وآیا به نفع سکنه این منطقه کوچک اسیا می باشد ویا نه ؟ وفقط می توانم بگویم که تضاد های فرهنگی ناحیه مزبور ویکدستی فرهنگی ویا وحدت مذهبی فقه حنفی شهر هرات تیموریان را به خطر انداخت که از بیرون دروازه ری تهران وتا دروازه های چین ومذهب یکدست حنفی داشتند وبعلاوه قبل از اسلام نیزو مذهب یکدست زرتشتی داشتند ولی بعدا با نابودی پایتخت هرات تیموریان ودر سال 912 هجری ویک دستی مذهبی ویا اداری وفرهنگی آسیای مرکزی هم وبهم خورد که خاصیت جغرافیایی اتصال سه قاره اروپا وافریقا وآسیا وبا سه فرهنگ پذیری گوناگون ومتضاد ودر انتهای خاک اسیا می باشد که تمدن آفرینی ترکان برلاسی آسیا را هم وازبین برد ؟ ولذا نظام فرهنگی خاورمیانه امروزین ونظیر شیشه شکسته موزه متعدد مذهب هاست که هرروزه "خرده اجزائ فرهنگی "آن بیشتر می شود ویا شکافهای فرهنگی آن وبیشتر می گردد

باکووریشه های قومیت ترکان آذری آسیاودر دوسوی رودخانه ارس بخش اول از : دکتر محمد خالقی مقدم- مردم شنا

باکووریشه های قومیت ترکان آذری آسیاودر دوسوی رودخانه ارس

بخش اولاز : دکتر محمد خالقی مقدم-

مردم شناس اقوام آسیایی

 

مقاله ریشه های قومیت شهری باکوی اینجانب وخلاصه ای مستند ویاچند صفحه ای از چهار اثر پژوهشی قوم شناسی اینجانب واز اقوام آذری دوسوی ارس آسیامی باشد که امروزه بصورت یک قوم واحدآذری وترک زبان سلجوقی وآناطولی هستند که جمعیتی معادل 150 میلیونی ترکستان غربی آسیا راودر بر می گیرند ویا ترکان مزبورو در ناحیه غربی وجنوب غربی دریای خزر را تشکیل می دهند که درون یک منقطه جغرافیایی حاشیه خزرقراردارند ویا در شهرهایی نظیر باکوی ترک نشین ودربند وتا بندر انزلی ترک نشین است واز سوی دیگر تاشهر ترک نشین استانبول ودر انتهای خاک آسیا است وهمچنین شهر های ترک نشین جنوب دریای سیاه وشمال دریای مدیترانه وبندرهای ترک نشین ساحل دریای مرمره وتا ساحل دریای خزربوده که شهر های ترک نشین ودر وسط چهار دریای مزبور هستند وهمگی متعلق به شهر های ترک نشین بوده که زبان واحدترکی دارند ویا مذهب واحد ویاتاریخ واحد ویا نژاد واجداد واحد داشته که از "نژاد اوغز خان ترک" و"یافث ترک" هستند که مقبره متبرکه اش و در کنارمقبره پدرشان حضرت نوح ودر کناررود خانه ارس نخجوان می باشد ویا (نام رودخانه ارس ویا آرازوبه لغت ترکی ) می با شد واقوام شمال اراضی ارس هم شهرهای ترک نشین آذربایجان بوده ویا در اراضی جنوب ارس است وتا دره قزل اوزن می باشد که آبادیهای اطرافش ترک نشین بوده ونیز دره قزل اوزن نیز وبا لغت ترکی هم "دره اقوام ترک افشار" بوده و نظیررود خانه ارس است که به دریای خزر می ریزد ولذا سکنه دو طرف وشمال وجنوب دو رودخانه مزبورخالصا ترک نشین ومتعلق به ترکان آسیایی بوده وبرخی هم در آذربایجان جنوبی می باشند وبرخی نیز اقوام ترک شمال ارس می باشند وبعلاوه جمعیت غرب ارس نیزوترک نشین بوده ویا شهرهای ترک نشین حاشیه دریای سیاه هستند ویا در شهرهای جنوب ترکیه هم وشهرهای ساحلی ترک نشین مدیترانه ای می باشند وبعلاوه مرزهای غربی جغرافیای ترکستان آسیا غربی را تشکیل داده واغلب ارضی جغرافیایی ترکان آسیایی ساحل دریای مرمره وسیاه ومدیترانه خزر بوده که تا غرب جغرافیای اراضی ترکان آسیایی وتا ناحیه دریاچه خزرامتداد می یابند ودریاچه خزرهم یک واژه ولغت ترکی می باشد وبه معنی "دریای ترکان کوچ رو"است ویا با "لغت دریای گزر"می باشد وچرا که جمعیت سرتاسر بندرهای درون جغرافیایی این چند دریاچه بزرگ آسیا یی وهمگی جمعیت ترک زبان بوده که دور تا دور این چند دریاچه بندرساحلی دارند وبا این تفاوت که از شاخه های مختلف ترک زبان آسیایی می باشند وطرح سیاسی تیمور لنگ آن بود که از وحدت شهرهای ترک نشین مزبور ویک کشور واحد بنام ترکستان غرب آسیابوجود آورد ویا در دولت خودش بیرون بیاورد ولی بعد از مرگ خودش وفرزندانش نتوانستند ایده مزبور پیاده بکنند ودر پائین بنادر مزبور هم و از بندرترک نشین انزلی گرفته وتا "بندر باکوی" ترک نشین وتا بندر دربند وهمگی وبنادر ترک نشین آذری زبان می باشند وبعلاوه از بندر دربند وتا بندرقیز لار وبندر ماخاچ قلعه نیز وبندرهای "ترکان تاتار "اطراف خزر هستند وهمچنین بندر آستاراخان قدیم وجدیدساحل خزر نیز تاتار نشین ترک بوده که ساخته شده سال 754 هجری می باشد ودرمصب جنوبی رود خانه اتیل هستند و(ویا با لغت ترکی اتیل بوده وامروزه رود ولگا نامیده ") می شود که سفرنامه اولئاریوس آنرا معرفی مردم نگارانه می کند که سر تا سر سکنه دوطرف رودخانه ولگا نیز وهمگی تاتار نشین ترک بوده وتا بندر آستاراخان وبندر دربند ساحل خزر وهمگی و شهرهای ترک نشین واز نژاد تاتارهستند ویا معرفی مردم نگاری کرده است که امروزه "تاتارستان ترک روسیه "نامیده می شوندوآن منطقه هم وتا سواحل شمالی دریای سیاه واکراین وتاتارستان بوده ومتعلق به تاتار های "اولوس جوجی "بوده و"سفرنامه ونیزیان" آنرا تائید می کند واسناد دیگر تاریخی هم آنرا تائید می کند وناحیه مزبور را وسفرنامه ونیزیان "تاتارستان فرنگ "در کتابش نامیده است که امروزجغرافی دانهای دانشگاه مسکو انکارش می کنند و می گویند که از قدیم جزو اراضی قوم روس می باشد ولی برعکس و سابقا اراضی قومی اشان و در ناحیه فنلاند اروپا بود ( ونه در خاک آسیا؟)که سفرنامه ابن فضلان نیز در قرن چهارم آنرا گزارش داده است وبعلاوه کتاب ظفرنامه یزدی هم ودرص 180کتابش ودر سه قرن بعد می نویسدکه : شهر سرای (ویا استارا خان کنونی را وباتو خان تاتارساخت ویا پسر جوجی ونوه چنگیز خان ساخته است ویا در سال654 هجری تاسیس کرد که تا شهر "قازان" ودر بالای ولگا وتاتار نشین اولوس جوجی بوده وشهر آستاراخان هم ترک بوده ویا همزمان با تسخیر" تبریز "وتوسط هلاکو خان ونوه دیگر چنگیز خان بوجود آمد که مغولان ایران از" نژاد تولی" بوده که مرکزیت دو ناحیه جغرافیایی بزرگ "تاتارستان آسیا "ویا دیگری هم وبنام "ترکستان بزرگ " آسیا را بوجود می آوردند ویا در تقسیم بندی جغرافیایی "یاسانامه چنگیزی "چنین طراحی جغرافیای سیاسی شده بود که امپراطور کل آسیا را تشکیل می داد ولذا دو نوه متفاوت چنگیزخان هم وحاکم این دوناحیه جدا از هم بودند وبنامهای "باتو خان "ویا "هلاکو خان" را ودر دو شهر مرکزی متمایز تبریز وآستاراخان ( سرای )شده بودند وتا سکنه مناطق دو گانه مزبور را وبا دو ارتش جداگانه واداره بکنند ویکی از نژاداولوس تولی در تبریزبود ودیگری هم از ارتش جوجی در آستاراخان بود که اداره بکنند ولی قرار بود که به مرزهای قلمرو همدیگر نیز وتجاوز نکنند ولی عیب تقسیم بندی سیاسی- جغرافیایی آسیا ودر یاسا نامه چنگیزی مزبور ودر قوریلتای امپراطوری مغولان بروز نمود و آنهم اختلاف درنحوه اداره ناحیه جغر افیایی کوچک آذربایجان شمالی بود ویا در ناحیه جغرافیایی ازمرز دربند وتا شهر آستارای خاک ایان ودر کنار خزر بود که امروزه دوشهر استارا ودر مرز ایران وجمهموری اذر بایجان نامیده می شوند وهر دو در انتهای جنوب غربی دریای خرز بود ه ومدتها ست که مورد منازعه دو ارتش اولوس جوجی وارتش اولوس تولی بود که در ناحیه مزبوراختلاف داشتند وچند بار با یکدیگروبخاطر جغرافیای مزبور درگیر جنگی شدند ومنطقه ای که در یاسانامه چنگیزی واشتباه جغرافیایی شده بود ونظام قومیت ترک بودن شهر هایش وندیده گرفته شده بود ند ولی درنظام تقسیم بندی امپراطوری تیمورلنگ قرار بود که اصلاح بشود ویا معضل مزبور و اصلاح جغرافیایی بگردد ویا در " تزوکات نامه تیموری "ووی بخاطر اعتراض سکنه ترک زبانان شهر های شیروان وباکو وتا بندر های ریزش جغرافیایی رودخانه ارس وبه دریای خزرو"اصلاح ژئوپلیتکی " شده بود ویا بوسیله تیمور لنگ واز جغرافیای املاک "اولوس جوجی " تفکیک جغرافیایی گردید و این بار جزو جغرافیای سیاسی قوم ترکان آسیا گردید ه بود ویا جزو "اولوس نظامی میرانشاه "پسرش"در تبریزشده بود که می بایست دوسوی ارس را اداره نظامی بکند که یرلیغ نظامی آلو تمغا" آنرا به میرانشاه پسر تیمورداده بود ومثلا صفحات 834 و 1235 کتاب ظفر نامه یزدی وبه آن موضوع "اصلاح نظامی پادگانهای اولوس میرانشاه اشاره دارند ویا به "امارت نظامی "پسرش عمر میزا تیموری رسید ویانظارتش بر زیر مجموعه نظامی در بلاد مزبور واشاره دارد ویا به نحوه تعیین داروغه های مناطق مزبور وامرای ارتش وزیر نظر وی اشاره داردویا به ضمیمه شدن جغرافیای مزبور به اولوس نظامی وی ودر جغرافیابندی جدید آسیا اشاره دارد و همچین در مدیریت اقتصادی ناحیه مزبور هم وهمان "تیول اداری واقتصادی همان ناحیه کوچک شمال ارس واز حیطه املاک وتیول خوانین اولوس خارج گشتند وبه قومیت ترکان آذری وبا مدیریت امیر ابراهیم شیروانشاهی باکو وشیروان داده شدند ویا با مرکزیت "آستاراخان "خارج کردند ودر طی حکمی وبه امیر شیخ "ابراهیم شیروانشاهی" آذر بایجان شمالی دادند که از نسل وخانواده "ترکان آذری کار دان وکار بلد قدیمی آذری زبان بود که خانواده اش از دوره سلجوقیان ترک بوده ووارد نظام اداری ومالیاتی تشکیلات آذر بایجان شمالی سلجوقیان شده بودند ودر دوره ایخانی ها قدرتشان کاهش یافت ودوباره بوسیله تیمور لنگ وبنیان گذار دولت محلی شیروانشاهی تجدید شد ویا در دوره تیموریان مستقل تر گردیدند که شیوه نوین اداری را در امپراطوری تیموریان را وتعقیب بکند و"امیر طهرتن" نیز ودر خاک ترکیه هم وشبیه آنرابوجود بیاورد ویا برای شهر های ترک نشین ماردین وارزوم وغیره بوجود بیاورد که مورد مخالفت "ترکان بدوی چادر نشین "اطراف روخانه ارس واقع گردید ونهایتا هم منجر به منحل شدن امپراطوری تیموریان می شود که از شدت تنش های بدویت فرهنگی اقوام کوچرو نشات می گرفت ولذا بنا به نقل ص 570 کتاب ظفر نامه یزدی وتیمور لنگ وهمان امیر ابراهیم را وجهت پایه گذاری نظام جدید اداری ترکان آذر بایجان شمالی "انتخاب کرد ویا "والی "تمامی ممالیک شیروان وتوابع ولواحق شمال ارس کرده بود! ونیز لازم به ذکر است که در قاموس نامه اداری امپراطوری تیموریان و مفهوم حقوقی " والی "وچنین مسئولیت سازماندهی را در برداشت که شیخ ابراهیم شیروانشاهی ومسئولیت اقتصادی آنرا بعهده گرفته بود وبا مفهوم حقوقی سپهسالاری بزرگ نظامی منطقه ای وتفاوت داشت که بعهده "میرانشاه پسرش "در تبریزبود ویا در نظام بزرگ امپراطوری تیموریان این نوع نظم سپهسالاری تنظیم شده بود ولذا "فرقهای حقوقی "واداری تشکیلاتی با یکدیگر داشتند که خیلی از تاریخ خوانها ی معاصر ومعنای اداری آنرا نمی فهمند ویا در خواندن مطالب تاریخی دوره مزبور و"درک شناخت شناسانه " نمی کنند !ولی از آنجاکه تغییرات جدید جغرافیایی مورد نظر تیمورلنگ ومورد اعتراض ملکی خوانین اولوس جوجی مغول شمال دربند آذربایجان بود که چشم طمع وبه اراضی جمهوری اذر بایجان دوخته بودند که سکنه اش اغلب از نژاد اقوام آذری ترک بودند (وجزوقوم تاتار نبودند)که زیر مجموعه شهر آستارا خان تلقی بشوند ولذا تنازع سیاسی وبر سر موضوع مزبورادامه داشت ویا تا حدود 120 سال دوام داشت ویا درمورد املاک جنوب در بند وتا مراتع رمه داری اطراف شهر آستارای "جنوب باکو "ادامه داشت وخوانین مختلف شمالی ونوه جوجی هم ونظیر باتوخان ویا برکه خان بودند ویا جانی بیگ خان و یا چرکس خان هم وبر سر آن موضوع ودرگیر ی با آذربایجان جنوب ارس داشتند ویادر سر پرستی قوم تاتار چرکس قفقاز ویا اوزبک خان ونوه دیگر جوجی هم داشتند ودرگیر بودند که ابن بطوطه وخان بزرگ اوزبک رادیده است ویا در شهر سرای کنار خزر دیده است ( ویا در استاراخان تاتار نشین سال 730 هجری ومشاهده کرده بود ودر سفرنامه اش ذکر کرده وتا عصر توقتمش خان نواده جوجی مغول ادامه داشت که نوه بیست وسوم جوجی بود که تیمورلنگ و اساس قدرت وی را ودرشهر آستاراخان برچید ویا برای خاتمه دادن قدرت آنان ودو شهر "حاجی طر خان" ویا "سرای "را آتش زد وتا سکنه اش را کوچانیده واز اولوس نظامی جوجی بیرون بیایند ویا تشکیلاتشان منحل بشود که اروپائیان وآنرا "اردوی زرین مغول" ودر منابع تاریخی می نامیدند ولذا در سال 788 هجری اتفاق افتاد وبرای اینکه به زیر تقسیم بندی جدید تشکلات اقتصادی ونظامی جدید تیمور لنگ نمی رفتند ویا سعی داشتند که به شهرهای اذر بایجان حمله بکنند ویا حدود 160 سال می خواستند از درآمد زراعی وتجاری وشهر های جنوب دربند وتا استا را ونخجوان کنار ارس واستفاده مادی بکنند ودر همین راستا بود که مرتبا از تنگه دربند گذشته وبه شهر های شیروان وشماخی وشمکور ترک نشین آذربایجان وحمله می کردند !ویا داروغه های حاکم تیموری را ودر بلاد مزبور می کشتند که تیمور جهت حفاظت نظامی منطقه مزبور گماشته بود ویا در شهر های شمال ارس گماشته بود وهمگی از قوم برلاس ترک وخویشاوند تیمور بودند ویا ماموران امنیتی بازارهای شیروان وگنجه وباکو وشماخی ونخجوان بودندونظم ادری جدید در شهرهای مزبور وبراساس "فقه نئوحنفی هرات تیموریان بوجود آورده بودند وهمانطوریکه نظم اداری شهرهای شمال ارس ودر دوره سلجوقیان ترک وبرمبنای فقه شافعی 16 مدرسه دینی نظامیه کهدر راس آنها اموزشهای اداری نظامیه اصفهان داشت که تئوری اش را نظام الملک وملکشاه می داد ووتئوری دهی اداری شهرهای شمال ارس هم با 80 مدرسه دینی پیشرفته نئو حنفی هرات بود که تیمور لنگ وِیا پسرش شاهرخ ویا نواده اش سلطان حسین بایقرای تیموری وسه نفره "تئوریسن های فقه اداری نئوحنفی هرات بودند ویا در تشکیلات دهی طی 170 سال امپراطوری اشان بودند که در مقاله های بعدی وبه ان موضوع خوهم پرداخت وهمگی بوسیله حکم "یرلیغ نظامی خود تیمور" وپسرش میرا نشاه سرپرست نظامی آنان ونوه اش عمر میرزابود که ماموران امنیتی جاده های تجاری آذر بایجان شمالی را تضمین می کردند ویا از قوم برلاس وجهت نظامی حفاظت قلعه ودروازه ها گماشته شده بودند ویا جهت حفظ اسلحه خانه های شهر های ترک نشین آذر بایجان شمالی بود ویا در عصر دولت محلی شیروانشاهیان گماشته شده بودندواو هم ورتق وفتق امور اداری وفرهنگی واقتصادی نواحی خاص خودش را انجام می داد ویا در تقسیم کار مزبور وبعهده "دولت محلی شیر وانشاهیان باکو وشیروان گذاشته بود ویا بعهده کارمندان ترک آذر ی انان افتاده بود که نیروی نظامی نداشتند ولی در تشکیلات دهی اداری جدید امپراطوری تیموریان ومهارت کافی داشتند که جایگزین سیستم اداری امپراطوری مغولان شده بودند واز این دوره تاریخی می باشد که تشکیلات اداری ونظامی شهرهای شمال ارس عوض شد ویا دگر گونی اداری یافت ولذا در راستای پیاده کردن همین هدف مزبورهم وشحنه های مغولی واز شهر ها ی مزبوررفته ویا قلعه بانان مغولی ویا اسلحه خانه داران مغولی مزبور عوض شدندکه شیوه نامه اداری دیگری داشتند ویا قراولان مغولی واز شهر های ترک نشین آذر بایجان شمال ارس واخراخ شدند وبجایش وداروغه های نظامی همان شهرها وازمیان نظامیان داوطلب قوم ترک برلاس انتخاب گردیدند که فرهنگ اداری اشان شکل دیگر بود که پاسدار نظام اداری وتشکیلاتی جدیدآذربایجان شمالی باشند ونیز وفاداری عمیق نظامی وجان نثارانه وبه تیمور لنگ برلاسی واهداف امپراطوری اش داشتند وبخاطر همین تغییرات اداری وفرهنگی بود که قوم مغولی جوجی نژاد وتصمیم گرفتند که قراولان نظامی برلاسی شهر های آذر بایجان شمالی را بکشند که تیمورلنگ ترک مانع آن بود و در حکمی وآن طوایف ترک خویشاوند برلاسی خود را ومامور محافظت سه قصر دولت محلی شیروانشاهیان کرده بود ویا ماموران حفاظت قصر هایی کرده بود که شیروانشاهیان داشتند ویا در شهر شیروان وشماخی وباکو ساخته بودند ویا محافظ نظامی ادارات ودفتر داران ترک دولت محلی شیروانشاهیان کرده بود ولی کمتر منابع تاریخی وبه تشکیلات اداری دولت شیروانشاهیان عصر تیموری وهنوز اشاره نکرده است وبعلاوه نظیر این نوع از تشکیلا ت دهی اداری ونظامی عهد تیمورلنگ ودر اذر بایجان جنوب ارس بود وهمچنین درخاک ترکیه نیز چنین "مدل سیاسی "درست کرده بود که قرا تاتار های بدوی قره قویونلو مخالف آن سیستم اداری وحکومتی بودند ولی تیمور می خواست که انهادر مرتع نواحی مزبور و تنها به چرا داری مشغول شده ونظام متمدن اداری ساخته شده بوسیله مدنیت "سلجوقی- تیموری "را بهم نریزند ویا در شهر های ارزروم وماردین ووتوقات وغیره ترکیه را واژ گون نکنند! ویا نظم شهر های اطراف شهر آنقوره ترکیه را بهم نریزند که پی ریزی اداری ومدنی اولیه اش وتوسط سلجوقیان ترکیه ریخته بود ویا بعدا هم توسط تیموریانترک متمدن وآن نوع نظام اداری و تکمیل گشت ویا می خواست که تحکیم اداری بشود وتا اقوام بدوی ترکیه مزبورهم وقدرت ایلدرم بایزیدعثمانی را وبعد از شکست جنگ انقوره ودر خاک ترکیه بهم نریزند! وهلاکوخان مغول هم وسرنوشت آن ادارات جدید ترکیه آنقوره ویا قونیه ترکیه را بدست "معین الدین پروانه" داده بود که نظیر خواجه جوینی نخست وزیرباسواددر اداره تبریز وزیر مجموعه اش بود ویا در نحوه ادارات تبریز وعمل می کردند وبدست "اقوام بدوی ترکیه "نداده بود که "نژادگرایانه قومی" عمل بکنند ویا در شهر های قرامان نشین ترکیه هم چنین بود که طراحی سیاسی نمود ویا در شهر های ترک نشین شمال سوریه نیز وچنین تئوری سیاسی را داشت که سلاطین ممالیم مصر نگذاشتند ویا بعد از شکست دادن سلطان فرج بن برقوقی ممالیک مصر عمل کرد که حاکم مصری ومسلط برخاک سوریه بود وتیمور لنگ هم وپس از اخراج نظامیان ممالیک مصر واز شهر های دمشق وحلب وحمص وحماه وبیت المقدس وموصل لبنان واین سیستم اداری جدید را می خواست بوجود آورد ویا در نواحی مزبور درست کرده بودویا حکام وداروغه های برلاسی دیگر رابرای پیاده کرده این تئوری اداری ودر شهر های بغداد وبصره عرب نشن ویا در دزفول وشوشتر وبروجرد ارنین وغیره نصب نمود که سکنه قومی وغیر نظامی شهر های مزبور وفرهنگ پذیر به نظم اداری مزبور نشدند از اقوام متفرقه کردخاورمیانه بودند ویا از اقوام لرنشین ویا از اقوام عرب نشین خاورمیانه بودند ولی قبلا در دوره حکومت ال جلایر بر بغداد وحکام همه آن اقوام شهر های عرب نشین ویا کردنشین ویا لرنشین آسیا راوبعیت از الگوی اداری مغولان می کردند وبعدا هم همانشیوه را سلاطین آل جلایرمغولی حکم بغداد ادامه می دادند واعتراضی به شیوه مزبور نداشتند ولی بعد از نابودی سلطان نشین سلطانیه ( اولوس تولی )واداره بغداد را خاندان مغولی ال جلایر اداره می کردند وتمایلی به حاکمیت تیمور نداشتند وبلکه شیوه های شحنه های آل جلایر را قبول داشتند که قبلا بخشی از قوم مغول سلطانیه بودند وهمان آل جلایر نیز بعدا و با ممالیک مصر وهمکاری تنگاتنگ نظامی وفرهنگی داشتند ولذاتیمور وبعد از بیرون آوردن شهر های مزبور واز دست شحنه های آل جلایر ووابسته به "اولوس تولی سلطانیه نشین" وهمان تیمور لنگ وتشکیلات اداری دیگری ساخت ویا در شهر های مزبور درست کرد وبجایش داروغه های مغولی وآل جلایری وتنها داروغه های ترک برلاسی را ودر شهر های مزبور گماشت ویا دروازه بانان نظامی قوم جلایری شهر های مزبور را عوض کرد که تشکیلات دهی اداری ونظامی شهرهای آسیای غربی هم وعوض بشود! وهمچنین داروغه های وابسته به خاندان آل اینجوی مغولی را در شهرهای فارس هم عوض کرد ویا داروغه های وابسته به آل مظفر یزد وکرمان را هم عوض کردکه تابع خلیفه عباسی بودند وسرنوشت برخی از آنها را بدست خاندان امیر چخماق شامی دادکه عمران کنونی استا نهای یزد وابرقو وکرمان وسیرجان ومعلول خدمات امیر چخماق می باشد ولذا کارکرد اداری وعمران منطقه ای امیر چخماق هم در یزد خوب بود ویا نظیر کارکرد دولت محلی شیروانشاهین آذر بایجان بود ویا نظیر کارکرد "امیر طهرتن "در شهر های ترکیه بود وهمان امیر چخماق شامی گماشته تیموریان هم و دراستان یزد وکرمان که جایگزین داروغه های آل مظفر شده بودند وچنین نقش "عمران منطقه ای "خوب را در آن استان داشت ولی در پییان امپراطوری با تسخیر شهر هرات تیموریان رویه اداری وعمرانی تغییر کرد وشهر متمدن هرات بدست دو قوم قوم بدوی اوزبک وصفویه افتادکه مرامنانه اداری دیگر داشتند ویا بدست قوم بدوی صفویه افتاد که قوای ایل شاملوی جزو ارتش اش بود وصفویه هم آنان را وجهت تسخیر شهر هرات وازخاک شام ویا از شمال سوریه وبه شهر هرات کشانده بود که 10000کارمند باسواد هرات تیموریان را بکشند!وهرات را بگیرند ویا همه دیوانسالاری مهم شهرمتمدن هرات را بهم بریزند! ونهایتا همه نقشه های عمرانی – اداری امپراطوری تیموریان بهم ریخته شد ودوباره 220 سال توسعه آسیای صغیروبه عقب انداخته شد وبعلاوه طوایف بدوی مزبورهم ویا طوایف چوپان منش دولت های قره قویونلو وآق قویونلوهم به انان پیوستند که تمدنشان واز روی "گوسفندان سیاه ویااز روی گوسفدان سفیدشان "مشخص می شد و حدود 290 سال نظام اداری شهرهای ایرانی راو متزلزل کردند ویا وحشی گری قوم قره قویونلو وتا سال 780 هجری ادامه داشت که بعد از مرگ شاهرخ تیموری ویا تا سال 850 هجری وبه تخریب اداری وفرهنگی وشهرهای شرقی ایران هم سرایت کرد وهمگی را دچار "آسیب تمدنی "نمود وهمان تداوم آسیب سازی تمدنی را وهم "اقوام آق قویونلو"ادامه دادند که از سال 780 والی 912 ادامه داشت که آخرین نوه شاهرخ ودر هرات و بنام "بدیع الزمان میرزا تیموری "ودر شهر هرات کشته شد ومقارن با کشته شدن وی هم فرخ یسار شیروانشاهی و درشهر شیروان وباکو ی کشته شد که شهرهای شمال ارس را متمدن کرده بود ویا بدست شاه اسماعیل صفویه ودراویش زیر نظر ش افتاد وچند سال بعد هم ونوبت فرزندان میرانشاه بود که از تبریز وسلطانیه بوسیله جنجال افرینی خانقاه حروفیه تحت مدیریت قرا یوسف انان را فراری داد که توسط تئوریسن ها الازهر ممالیک مصر سازماندهی می شدند وودر سال 914هجری هم نوبت فرای دادن نوه میرانشاه از هرات وکابل به دهلی بود بنام ظهیر الدین بابرمیرزابودکه توسط دراویشصوفی خانقاهاردیبل سازماندهی می شدند که که در فقه اداری ومدنی تابع فقه باطنی گری الازهرممالیک مصر در شمال افغانستان بودندوبا فقه اداری حنفیان ترک آسیا مخالف بودند وکاری در شهر هرات حنفی کردند ویا در پایان دوره تیموریان کردندکه باطنی گرایان فرقه اسماعلیه مصر وبا فقه شافعی اصفهان دوره ملک شاه سلجوقی وادارات خواجه نظام الملک اصفهان کردند ودوسال بابرمیزرا تیموری شهرهای بلخ وکابل وتا نظام متمدن اداری وفرهنگی تشکیلات بزگ تیموریان ونظیر فروپاشی تمدن سلجوقیان اصفهان نشود ویا دو سال در افغانستان مقاومت کرد ولی بعدابا اقوام ترک برلاس به دهلی رفت وبعدا تمدن تکامل یافته افغانستان ودر طی 170 سال وبدست دو قوم بدوی اوزبک وصفویه افتاد ویا بدست سه قوم بدوی شاملوها وروملو وذوالقدرهای زیر مجموعه صفویه افتاد که هزاره های هزاره های شمال افغنشان را هم تحت تاثیر فرهنگی خود قرار دادند ونیز پای اوزبکان را نیز به شمال افغانستان کشاندند ودر قوم بدوی هم و از شمال سوریه کوچیدهومدتها تحت تاثیر فرهنگی فقه باطنگری ممالیک مصر در شمال سوریه بودند ولی وبکمک خانقاه صفویه به شمال افغانستان رخنه فرهنگی یافتند ومزار شریف وبا کمک هزاره باطنی شده واوزبکها درست کردند ونهایتا چنین نوع از مدل تشکیلات اداری ونظامی امپراطوری پیشرفته تیموریان آسیا نابود شد که از اول اقوام بدوی مزبور در خاک سوریه وترکیه وتحت تاثیر تمدن مصروالازهر مصر بودند ویا جزو مخالفین امپراطوری اول تیموریان آسیایی بودند که می خواست به سلطه مصری های آفریقایی ودر خاک سوریه آسیایی وپایان بدهد که 170 جریان داشت ولی بعداز مرگ شاهرخ تیموری ودر شهر هرات سال 850 هجری وتشکیلات تیموریان ونظام فرهنگی مورد نظر انان ورو به اضمحلال گذاشت ویا ازسال 750 الی 914 هجری هم وچندین شاهزاده تیموری هم کم تجربه در مهار بحران بودند ولذا نتوانستند که وزارتخانه های مرکزی هرات ونظام فرهنگی آنرا نگه دارند ویا دوایرش ویا مدارس پیشرفته ویا کتابخانه های عظیمش را نگهدارند که فقط 60 0زار کتاب از کتابخانه ربع رشیدی تبریر وبه کتابخانه هرات وبهد از قتل میران شاه در اطاف تبریز انتقال یافته بود ویا از کتابخانه های سلطانیه ورصد خانه مراغه ویا کتابخانه غازانیه تبریز وکتابخانه ار گ علیشاهی تبریزانتقال یافته بود ویا 7 وزارتخانه ودیوان مرکزی هرات ودر دوره سلطان حسین میرزا بایقرائ 10000 کارمندبا سوادداشت ویا 80 مدرسه داشت که باقی نماند ویا با دیوانهای مختلف اداری ومدارس پیشرفت هرات بودند که در کتاب ماثرالملوک وحبیب السیرواسامی اش ذکر شده است ونهایتا آن نوعاز تشکیلات اداری ونظامی آموزشی پیشرفته آسیا وهمگی نابود گردید وچنین بود که در سال 914 هجری وظهیر الدین بابرشاه تیموری واز نسل "میرانشاه " تیموری وصلاح خود را در ان دید که همان 10000 کارمند را بردارد ویا انواع داروغه های دیگرآسیایی را بردارد ووبه غرب افغانستان وهندوستان برود ویا قلعه بانهای نظامی برلاس راوبهمراه انواع گاری های حمل کتاب های کتابخانه های هرات را بردارد واز افغانستان خارج بشود وبه دهلی ببرد وبعدا هم واعضای طوایف دیگر برلاس آسیا نیز وبه آنها پیوستند ویا برخی از سر بازان جغتایی اقوام افغانستانی هم وبعنوان قرا چریک ویا قراولان راهها که سربازان نظامی ارتش تیموری بودند واز کابل خارج شده وبدنبال انها رفتند وهمان "بابریان تیموری" وبا کمک آنها ودوباره ازناحیه سند وتا دکن هندوستان راگرفتند ویا مجددا تسخیر کردند که تیمور در اواخر عمرش وحدود سال 803 هجری وآنرا تسخیر کرده بود ومنطقه اش جزو "اولوس نظامی " پسر بزرگش و"جهانگیر میزرا تیموری" شده بود وبعدااز وفات جهانگیر میزرا به پسرش رسیده بود ویا بنام نوه اش و پیر محمد تیموری داده شد ولی بعد از مرگ تیمور وخانواده وی هم نتوانسته بودند که تشکیلات اداری ونظامی مورد تیموریان راو درشهر های هندوستان وپاکستان وبنگلادش وبرمه بر قرار بکنند وبجایش نوه میرانشاه تیموری عمل کرد ویا بعد از سال 914 هجری عملکرد و آن نوع از تشکیلات جدید مورد نظر تیمور رادر منطقه مزبور ساخت ویا بنام" تشکیلات مغول کبیر" ساخت ویا در جهت امنیت عمران منطقه ای هندوستان پیاده کرد وهمان بابر میرزاتیموری برلاسی وآخرین نفر از و"اولوس نظامی تبریز" بودکه به هند رفته بود ویا از اولوس نظامی پدر بزرگ میرانشاه بود که به مقام "اولوس نظامی دهلی رسیده بود "وبنام امپراطوری مغول کبیر و"انتقال منطقه وجغرافیایی داد وبعدا هم وبا آن تشکیلات نظامی جدید هندوستان وارتش بزرگ ملی ساخت و دولت های محلی "عادلشاهیان هند ویا دولت "قطب شاهیان هند" ویا "برید شاهیان" ویا "نظامشاهیان "ویا دولت "عمادشاهیان" وچند" دولت محلی دیگر هندوستان بزرگ راوبرچید ویا ملوک الطوایفی نظامی هندوستان را برچید و در تشکیلات یک پارچه ارتش بزرگ امپراطوری مغول کبیر هندوستان خود وادغام کردند وگذاشتن لقب ارتش مغول کبیرو به لقب ارتش خود هم فلسفه خاص داشت وبخاطر انتقام گرفتن از نژاد جوجی بود که اوزبکهای مغولی هم وآنان را واز هرات بیرون رانده وبه هندوستان فراری داده بودند ومدعی نژاد مغول بودند ویااغلب به شهر های شهر های آذر بایجانی واز اولوس جوجی مغولی می تاختند وتیمور لنگ پدر بزگش هم وبرعکس عمل کرده ودر زمان حیات خودش وبخاطر ادعاهای مکرر همان خانواده جوجی ودر شهر آستاراخان ودر حاشیه خزرعمل کرد وشهر انان را اتش زد وبهمراه ارتش پسرش میرانشاه وازتنگه دربند گذشته ووارد خاک نژاد جوجی ها شده بودو شهر های "سرای "ویا "حاجی طرخان "تاتار نشین آنها را و آتش زده بود ویا بعد از خارج کردن سکنه اش از شهرهای مزبور وآتش زده بود ویا شهر قازان (تاتار نشین) ودر انتهای ولگا را وگرفته بود ویا ارتش بزرگ توقتمش خان جوجی نژاد را ودر کنار همان رود ولگا وشکست داده بود وسپس شهر مسکورا هم گرفته ویا قصر کرملین وابسته به حاکم جوجی را ودر آن شهرمسکو را وتیمور گرفته بود ویا به نقل ص 817 ظفر نامه گرفت ویا تیمورلنگ در سال 797 هجری وهمان شهر مسکو راواز دست اقوام اولوس جوجی وخارج کرده بود ! ویا به نقل ص818 وشهر های چرکس نشین تاتار فققاز را هم که تابع شاخه خوانین جوجی و تابع خاندان جوجی بودند واز دست شحنه های جوجی نژاد گرفته بود وبجایش داوغه های نژاد تاتار ترک برلاسی رادر چرکستان ناحیه قفقاز گماشته بود ویا درهمان شهر های مزبورو گماشته بود وبعلاوه چونکه اقوام اوزبک ساکن شهر سرای هم ویا شهر حاجی طرخان حاشیه کنار خزر هم ومقاومت می کردند ولذا به نقل ص 825 کتاب ظفر نامه یزدی وهمان تیمورلنگ ودر سال 797 هجری وشهرهای حاجی ترخان ویا سرای را گرفته (ویا شهر آستاراخان قدیم وجدید طایفه جوجی واز اوزبک ها گرفت ویا بعد از خارج کردن سکنه اش وآتش زد وتصمیم داشت انها را بجای دیگرآسیا وکوچ بدهد ! وبعلاوه در همان موقع هم وسربازان جغتایی ارتش تیمورنیز وموافق عمل مزبور بودند وچراکه واز دوره چنگیزخان وهمان جغتائان مغولی هم ومخالف اولوس جوجی بودند وبهمین دلیل نیز و بخاطر مخالفت باخاندان جوجی وتولی وهمان اقوام جغتایی هم وبه ارتش تیموری پیوسته بودندکه اقوام افغانستانی کنونی نیز وهمگی برمبنای اسناد تاریخی وجزو شاخه های جغتایی ارتش تیمور بودند ویاتیمور را جهت قبضه کردن قدرت در اسیا و داماد خاندان جغتایی _مغولی خود کرده بودند که لفظ تیمور"گورکانی" هم ودر زبان ترکی انها وبه معنای "گورکان"می باشد ویا به معنی داماد در زبان ترکی است .وهر جا هم که تیمور تسخیر می کرد وجغتایی ها همراهش بودند یا در همه شهر های آسیایی که تیمورمی گشوده واز طایفه ترک برلاس منطقه کش وفرغانه ترکستان وفرمانده نظامی قله تیی ن می کرد وجغتایی ها را بعنوان سربازان انها می گماشت ویا بعنوان داروغه های ترک آسیایی ونصب می نمود وجغتایی ها هم بعنوان سربازان داروغه خانه تعیین می کرد که کثرت داشتند ویا بعنوان سربازان فرماندهی داروغه خانه عمل می نمودند ویا زیر نظریک فرمانده برلاسی محافظت همان قلعه ها را بعهده می گرفتند ویا امنیت نظامی دروازه هایش را وبعهده می گرفتند ودر همان شهرها آسیایی وقوم ترک برلاسی وبعنوان فرمانده –وجغتایی ها وبعنوان سربازان اسلحه خانه های همان شهر ها وعمل می کردند ولذا اقوام جغتایی مغول هم که کثرت داشتند وسر بازان تحت فرماندهی همان ترکان برلاسی طایفه تیموری آسیا بودند که خودشان را "ترکان تاتار آسیا "می نامیدند واقوام گوناگون عرب ویا گرجی ویا کرد ویا قوم لر وبلوچ و غیره واقوام غیر نظامی در فرهنگ انها وشهروند منطقه ای بودند ویا اقوام عرب ویا روس ویا اوکراینی وچینی هم وغیر نظامی محسوب می شدند که در زبان وگویش و مذهب تشکیلات جدید آزاد بودند ویا در "نظم اقتصادی امپراطوری جدید تیموریان" وآزاد بودند ویا در نظام تمدنی تیموریان نیز وحق عمران منطقه ای خاص خود را داشتند ویا در اقتصادشان هم آزاد بودند وهمگی به شیوه محلی هر قوم و"برنامه ریزی محلی "می شدند وتنها در امور نظامی وآزادی قومیتی نداشتند وتا در تکیه به ارتش محلی آزادی نداشتند و تا درگیری قومی ومنطقه ای براه نیندازند ولذا فرماندهی نظامی همان استانها ودر مدل امپراطوری تیموریان مدل تکامل یافته جدید بود ونظیر مدل امپراطوری هخامنشان بود ویانظیر نظام فرماندهی حفاظت قلعه ها ی شهر ها دوره امپراطوریهای قدیم بود وچنین نظمی داشت ولذا حفاظت نظامی دارالحکومه شهر های آسیایی وانحصارا وبعهده فرماندهان نظامی برلاسی بود وبعلاوه با مکانیزم نظام ادری آنها بودکه زبان ترکی اویغوری رواج یافت ویا در شهرهای آسیایی رواج داده شد ویا تکامل داده شد که باعث شدهاست امروزه اغلب اقوام ترکمن ویا اقوام قر قیز ویا اقوام اوزبک آسیا ویاقوم چرکس ویا قوم چچن ومغول ویا قوم قزاق وهمگی زبان ترکی خاص خودشان را داشته باشند که صحبت ترکی با هم دیگر بهمند وزبان غالب اسییی ها بشود ویا همگی بخاطر فرماندهی ترکان برلاسی در آسیا فرهنگ واحد شهر ی بیابند که با سر بازان جغتایی سر بازخانه ها عمل می شد وسیستم رسمی واداری تمدن امپراطوری تیموریان رامی ساخت واداره می کرد ویا با مکاتبات پیکهای اداری خود ومکاتبه ترکی می شد ونیز در طی 170 سال امپراطوری تیموریان وبا زبان ترکی جغتایی نامه بری انجام می شد ویا توسط پیک چاپارخانه ها وبرید های تیموری نامه ترکی اداری می فرستادند ومذهب آسیایی نیز چنین بود وهمگی اقوام ترک وتاتار آسیایی وهم مذهب حنفی را پذیرفته بودند وتنها قوم کوچکی از کردان آسیا ویا عربها ومذهب شافعی ویا مالکی داشتند وهمچنین بجای تمدن اداری خالصا مغولی نوادگادن چنگیز خان واین بار "تمدن جدید تیموریان ترک" شکل گرفته بود ویا تشکیلات اداری ونظامی واقتصادی وزبانشناختی "ترکی-وتاتاری" بود که حداقل یک میلیارد عضوآسیایی دارد وبعلاوه اغلب شهر های آسیایی واز این راه وتکامل فرهنگی ومدنی یافته بودند ویا "ترکیب "فرهنگی تمدن مغولی وترکی واسلامی داشتند ویا با عناصر "سه گانه آسیایی اش بوجود آورده بودند وزیراکه تیموریان و مدل تشکیلات نظامی را وازمدل "تمدن نظامی مغولها "اقتباس فرهنگی کرده و"مبانی حقوقی نهاد هار "و از "تمدن اسلامی "اخذ کرده بودند وبعلاوه " مبانی مدیریت امپراطوری " را هم وبا سازماندهی هوشیارانه ترکان برلاسی آسیا یی عجین کرده بودند و در شا لوده ریزی امپراطوری جدید خود وبکار گرفته بودند ولذادر دوره مزبور دین شمن پرستی سابق مغولان را هم کنار گذاشته بودند ویا در تشکیلات آفرینی مزبورو کنار گذاشته بودند که قبلا اساس "یاسا نامه "حقوقی ارتش مغولان بود ویا اساس تفکرات شمن پرستی چنگیز خان بود وتنها درتفکرات امپراطوری قبلی بود که حدود 120 سال رواج داشت ولی تیموراین بار وبجای "یاسا نامه "چنگیزی ومرامنامه جدید اداری پدید اوردندویا برای سکنه آسیا ساختند ودر یا تشکیلات سازی اداری ونظامی جدید ساخت ومدتی شهرهای مختلف را به نظام فرهنگی مزبور وفرهنگ پذیر کردند ویا اساس امپراطوری تیموریان خود را با تئوری مزبور ساختند ویا بر اساس 34 بندواصول " تزو کات نامه تیموری "قرار داده بودند که تواما "فقه نئو حنفی خشن ونیز توام با شایسته سالاری همراه شده بودوفقه اداری قدم خلفای بغداد را به فقه اداری جدید هرات وبا فتواهای جدیدش تبدیل کرده بودند ویا از آیات قرات استخراج کرده بودند که علمای حنفی مذهب ارتش تیمور آنرا ساختند ویا علمای حنفی هرات وبخاری حنفی کادر پرور آنرا ساختند که زیر نظر امپراطوری تیموریان بودند ویا از آیات قرانی واستخراج جدیداداری فقهی کرده بودند وآنها را به تیمور گفته بودند که اساس تشکیلاتسازی شهر ها ی آسیایی را بسازد ویا با آن اصول 34 گانه فقهی وادارات شهر اداره بشود ویا دایره حسبه شهر ها اداره بشود ویا سیستم ازدواج وطلاق خانوادگی ویا رتق وفتق 7 نهاد خانواده وویا نهاد قضایی شهر ها وویا نهاد خیریه ای واموزشی شهر وبه فقه حنفی هرات اداره بشود وبعلاوه در گزینش حاکمان شهر ها هم ولحاظ می شد ویا در سپردن امور وبدست نظامیان وتجارشایسته ویا بدست قضات شایسته شهر ها لحاظ می شد وهمان 34 اصل شایسته سالاری "تزو کات تیموری"والگوی اداری شهر های تیموری بود ونمی بایست و ندیده گرفته می شد ویا با این تز سیاسی بود که تیمورو در ساخت وساز امپراطوری جدید آسیایی خود وعمل می کرد ویک نوع " دمو کراسی بزرگ اقوام آسیایی را"ومی آفریدند که با ادغام ارتش های قومی امکان پذیر باشد ویا در یک "ارتش برزگ نظامی واطلاعاتی آسیایی" وبیطرفانه عمل بکند ویا نسبت به منافع متضاد دوقوم آسیایی وعادلانه عمل کرده وبیطرف نظامی باشند که با ارتش قومی ممکن نبود ! ویا به آسایش منطقه ای وبزرگتر منجر نمی شد وتا به عدم سلب آرامش واز یک منطقه فکر نشود ونهایتا بضررویا به نفع منطقه دیگر آسیا یی شده ویا به نفع اقوام دیگر ونظم منطقه ای بهم بریزد! ویا امنیت تجاری جاده ها وامنیت بازارهای گوناگون ا قوام مختلف و بهم بریزد! ویا در سایه ارتش های قومی وانواع "جرمهای تجاری واقتصادی متعددوگوناگون" تراشیده شود ویا در شهرهای آسیایی وبوجود آورده شود ! واذا تئوری امپراطوری مدل تیموری وبر خلاف تئوری وتز ویتفو گل آلمانی است که می گوید :"نهاد سیاسی آسیایی " و" "استبداد شرقی "می باشد ویا "جورج بایدن معاصر" هم وادعای دموکراسی دارد ویا در دوره اخیر وبا راه اندازی "کنفرانس مجازی دمکراسی "خودعمل کرده واز بقیه کشورها و"تز دموکراسی خواهی "نا معلوم را و می طلبد! وهرچند تزسیاسی "تشکیلات سازی تیمور لنگ" ودر عصر خودش نوین بود ولی طرفداران موافق ویا مخالف زیاد ی هم داشت که بعدا مخالفان تز دموکراسی غیرنظامی تیموری و زیاد کشتند ولذا بعد از مرگ وی معتقد شدند که هر قوم آسیایی وباید که ارتش قومی خودش را داشته باشد که در پایان قضیه مزبور و به ضرر همان آسیایی ها ومنجر می گردید وهمچنین طرفداران تئوری مزبور هم وحدود 170 سال تمام وجانانه از عقاید تیمور عمل کرده ویا با ابتکارات همکاری دسته جمعی خودشان وبا عقیده تیمورهمراهی می کردند ویادر جهت پیاده سازی تز امپراطوری جدید تیمور لنگ ودر جغرافیای بزرگ اسیا وجانانه می کوشیدندویا می جنگیدند ودر گیریها را خاموش می کردند ولذا با نحوه همکاری جالبشان که فرهنگ پذیرشده بودند ومعتقد به نظم امپراطوری مزبور بودند ویا نحوه اطاعت پذیری اشان از تئوری وی وجالب فرهنگی می باشد که توسط فرماندهان برلاس ترک آسیایی رواج سیاسی داده می شد وانجام می گرفت که به آفریدن چنین امپراطوری بزرگ آسیایی ومنجر شدندکه در قاره های دیگر جهان ونتوانسته بودند ومدلش را وپیاده سازی بکنند ولذا در عرض 65 سال جنگهای ودر همه شهرهای آسیایی وچنین مدل اداری ونظامی واموزشی پیاده شد ویا مدل سیاسی قابل تحسین ویا تشکیلات سازی جدید تیموری وپیاده سازی شد ! ویا در همه شهر های آسیایی ورواج فرهنگی نوین یافت ونهایتا مدلهای قدیمی اداری وتشکیلاتی آسیا ومنقرض شدو"مدل جدید شالوده سازی سیاسی ومدتی طرفدار یافت ولی مخالفان تز ارتش واحد آسیایی تیمورهم وبیکار ننشسته بودند وبلکه برای مشروعیت دادن به تز "ارتش های محلی" اقوام گوناگون آسیایی ومی کوشیدند وابتدا در این طریقت و"جنبش های حروفیه "دو آذر بایجان را فراهم کردند که ساخته شده اقوام جوجی مسلمان نژاد جوجی شهر آستاراخان بود ویا با هم فکری سران ممالیک مصرباطنی مذهب بود وهمراهی فکری ومالی می کرد وهمچنین منفعت طلبی اقوامی که در شمال دربندوشمال شهر شیروان آذربایجان هم به ان کمک می کرد که "نهضت حروفیه" شهر شیروان را وساختند ویا با پول وکمک خوانین جوجی همراه بود که به درویش فضل الله استر ابادی ودیگران پول معیشت می دادند وتا در خانقاه شیروان سخن رانی بکند ویا شهرهای مختلف اشعار صوفیانه سیاسی ویا طنز امیز بسراید وهدفشان هم آن بود که با "خانقاه حروفیه شیروان عمل کرده "و بجای "خانقاه مذهبی معمولی عصر سلجوقیان "بنشانند که در خانقاههای مذهبی سابق رواج ایده سیاسی وجود نداشت ویا سخنان سیاسی در مکانهای مزبور زده نمی شد ویا در پوشش تصوف دینی زده نمی شد ویا بر علیه داروغه های برلاس ترک آذر بایجان زده نمی شد که بنقل متن خود اشعار فضل الله استرابادی وسکنه شیروان همشنوای آن نبودند ولی او سکنه شیروان را نظیر "شمرزمانه " می می نامید ولی مردم شهر وگوش شنوایی وی را نداشتند ولی در اشعارش ذکر می شد ممکن است و همان شهر شیروان آذر بایجان را به خاک کربلاوبه قتل وی تبدیل بشود ویا مکانی برای قتل وی تبدییل بشود ! که نمونه اشعار وی را ودرمتن ص 212 کتاب ادوارد بروان آمده است که نشان می دهد :که در"خانقاه شیروان" آذر بایجان وطرفدارانی برای خودش نداشت ولی وی دائما به تحریک سیاسی خود ودرهمان "خانقاه شیروان" ادامه می داد وبدنبالش داروغه برلاسی همان شهر شیروان هم ویاکمک سربازان قرا چریک جغتایی داروغه خانه شیروان واورا گرفته وبه زندان شیروان انداختند وبعلاوه براساس اصلهای 7 و25 "تزوکات نامه تیموری" هم عمل کرده که نحوه حقوقی اداره شهر ها را وتعیین می کرد وبا آن نحوه از سخنان وعظ آلودسیاسی وی ومجبور به دستگیری ویا زندانی کردن رهبر حروفیه و درزندان شیروان بودند ولی "دیوان برید شهر شیروان "هم بیکار نمانده و براساس اصل دوم (2) تزوکات تیموری واداره جاسوسخانه شیروان رابوجود می اورد وعمل کرده ودر ایفای وظایف شهری خود ومجبور بودندکه از طریق پیک جاسوسی خود خبر به مرکز فرستاده ویا از طریق چاپارخانه های آسیا یی عمل کرده وگزارش همان موضوع را به میرانشاه تیموری ودر قرارگاه نظامی مرکزی تبریز و به شهر تبریزبدهند ویا به میرانشاه دادند که وی هم و بعنوان فرمانده نظامی کل شهرهای ترک نشین غرب آسیا ودر تشکیلات تیموری تعیین شده بود ویا مسئول پیاده کردن 34 اصل اداری ونظامی منطقه بود ویا در نظم امپراطوری تیموریان بود که تیمور برای وظایف 12 صنف شهر نشین وبرایش تعیین کرده بود ویا جهت ادارات وتشکیلات محله های شهری طراحی کرده بود ویا برای رتق وفتق بازار شهر های آسیایی وتعیین وظایف شهری کرده بود ویا در" تزوکات نامه" حقوقی خود ووضع کارمندی کرده بود که براساس اصل اول واصل 5 تزوکات تیموری ودادگاه قضایی تبریزومسئول اجرائیات ان قوانین شهری بود که نگذارند تا خطیبان منبر ها ویا مفسران دینی خلاف نظم سیاسی حرف نزنند ویا واعظان متعدد ونظم داروغه خانه های شهری را بهم نریزندواهالی محلات را بجان هم بیندازند ویا حتی شاعران خانقاههاو ومدارس دینی هم عمل کرده وهمان خانقاه مذهبی ویا جلسه قهوه خانه های شهرهای ترک نشین راو بهم بریزند ویا به کانونهای شورش شهری تبدیل بکنند که خارج از چهارچوب فقه دینی حنفی هرات بود که معیار های نظو داروغه خانه دوره هرات را پدید می اورد وبا با معیارهای "اداره شرطه اعراب" ویا "اداره شحنه های دوره سلجوقی -مغولی " ومقداری تفاوت فرهنگی وسیاسی داشت وهمگی بر اساس آیات قران ونظم سیاسی شهر های امپراطوری تیموری را بوجود می آورد وتا مانع شود که بعنوان وعظ ادبی ویا شعر گویی ونظم شهری بهم زده شود که در "تزوکات نامه تیموری" ممنوع بود که نظیرهمان سخنان سیاسی را وصد سال قبل نمی زدند ویا در خانقاه قونیه و"مولوی" شاعربلخی وبزبان نمی آورد!ویا شعرسیاسی نمی سرود ویا امام محمد غزالی ودر خانقاه طوس وبزبان نمی آورد وبعلاوه چونکه سخنان تحریک آمیز وی هم باعث شده بود که طرفداران حروفیه ودر شهر خرماتو وعمر شیخ تیموری وفرزند دیگر تیمور وترور بکنند ولذا در محاکمه دادگاه تبریزدرویش فضل الله استر ابادی محکوم شد ویا دردادگاه جنوب رودخانه ارس وهمان فضل الله استر ابادی ومحکوم شد که 32 حرف الفبای فارسی را بهانه سیایسی کرده ویا پوششی برای وعظ سخنان سیاسی کرده بود که از مشرب فقه باطنی الازهر مصر افریقایی هدایت فرهنگی می کردند ویا توسط خلفای عرب زرنگ مصر هدایت می شد که ترکان آسیایی ساده لوح را دنبال مطامع بقایای بنی امیه مصر بکشانند که از ظهور خود پیامبر دین اسلام وهمان اعراب اموی مصر ودمشق معاویه وعمروعاص در دمشق ومصر و"فقه دین اسلام "ملعبه خود کرده بودند وبعدا نیز 12 قرن "فقه اسلام باطنی" رااز الازهر مصر رواج می دادند ودر دوره تیموریان وبعنوان فقه باطنی حروفیه وبر علیه تشکیلات سازی اداری امپراطوری تیموریان ترک لم کرده بودند که زبان ترکی جغتایی ویا تمدن اسلام ترکی را در اسیا رواج می داد ولذا طرفداران عقیده خود راو به "نهضت حروفیه خانقاه شیروان وخانقاه تبریز " فرستاده بودند وبعلاوه سخنان وی هم وبا پشتیبانی خوانین جوجی نژاد شمال دربند هم روبرو بود که هم سو با ممالیک مصر وعقایدشان بودند و همان شگردی را تعقیب می کردند که "فرقه اسماعیلیه "انجام می داد ولی هلاگو خان وبا آمدن به تبریز وهمه قلاع نظامی تیموریان را وتارومار کرد ولی صد وبیست سال بعد ودوباره توسط یک "درویش استر ابادی"و آغاز شده بود وقبلا همان "فرقه اسماعلیه "وبرای فرو پاشیدن امپراطوری سلجوقیان شافعی مذهب وطراحی سیاسی کرده بودند ویا جهت کشتن خواجه نظام الملک شافعی مذهب وبدست "کردان علی الهی "شهر صحنه کرمانشاه انجام دادند که مغز متفکر تشکیلات سازی سلجوقیان را واز بین ببرند ودر امتداد پیروی اش از خانقاه شیروان ودرویش فضل الله واز خانقاه سبزواردرویش عزیز واز خانقاه حروفیه تبریز ودرویش عماد نسیمی تبریزبیرون امد ویا از خانقاه اردبیل درویش صفی الدین اردبیلی بیرون آمد که مقر سابق تولد ودرویش استرابادی که از این شهر و به شیروان رفته ودر ان شهر برعلیه نظم اداری وتشکیلاتی تیموریان تبلیغ می کرد بدنبالش و کردان غالی حروفیهکردستان هم ود شهر خرماتو عمل کرده وفرزند تیمور را کشتند ویا متاثر ازدراویش حروفیه شیروان شده بودند وخانقاه انان هم وفتوای قتل عمر شیخ وپسر تیمورلنگ را دادند که حاکم نظامی منطقه کرد نشین شده بود ویاحاکم منطقه عرب نشین آسیا شده بود ولی در شهر خرماتو"و ترور" گشت ودر حالیکه کردان ناحیه مزبور وهمگی سر از اطاعت شحنه های آل جلایرمغولی بیرون آورده بودند واین بار مایل بودند که پیروی از دستورات منطقه ای تیموررا بکنند بعلاوه علمای کرد شهر حلب هم ومخالف قتل مزبور بودند واطاعت از دستورات تیموری را وبجای اطاعت از دستورات ال جلایرمغولی رامی پسندیدند ویا توصیه به "کردان منطقه مزبور "کرده بودند وبعلاوه وسکنه شهر های منطقه لرنشین ایران هم وچنین بودند که در دوره هلاکو خان وتبعیت از شحنه های مغولی کرده ویا توسط "اتابگ یوسف لر" وغیره را وپذیرفته شده بود ولی دردوره امپراطوری تیموریان وبرعکس عمل شد وطرفداران افراطی اقوام لرنیز حروفی شده وجهت تشکیل ارتش قومی لرستان عمل کرده ودر طرفداری از فرقه حروفیه وطرفدار ترور شاهرخ تیموری ودر شهر هرات شده بودند ولذا قوم لر هم وفرزند تیمور را وبوسیله احمد لر ویبا فتوای درویشی در خانقاه حروفیه ذزفول لر نشین وترور کردند که شاهرخ تیموری و بر اثر جراحت چاقوی احمد لرودر شهر هرات ومدتی مجرو ح گردید ویا با فتوای درویشی دیگر وبنام سید محمد نوربخش ودر "حانقاه قاین وگناباد" بودکه مجروح شد وقبلا هم دراویش قهستان و همگی از اعراب قرون اولیه اسلامی هستند که به خراسان جنوبی امده بودندودهها قلعه نظامی قهستان رادر دوره سلجوقیان ترک مسمان شافعی تشکیل می دادند که با تروهای اسماعلیه قهستان خراسان جنوبی روبرو شدند وبا مدیریت حسن صباح عرب نژاد شهر مرو سازماندهی می شدند تاسیس که از الازهر مصر دستور می گرفت وانها هم خواستار ارتش عربی خراسان جنوبی بودند ولی قلاع نظامی اعراب اسماعلی ناحیه مزبورو بوسیله هلاکوخان وبعد از سلجوقیان برچیده شده بود واین بارنوبت فتوادهی خانقاههای نوربخشیه قاین وگناباد برعلیه تیموریان بود که جهت ترور تیموریان وبوجود آورده شده بودند وهمان رهبرفرقه درویشی قاین با "احمد لر"همکاری کرده ویا در ترور شاهرخ تیموری وهمکاری کرد ه وبدنبال خط مشی آنان بود ند که فرقه های دیگر" دراویش بکتاشی "ترکیه هم چنین مامی داشتند وبرای مخالفت با ترکان عثمانی بوجود آمده بودند ویا دراویش مشعشعینان خانقاه هویزه خوزستان ویا جنوب عراق هم در منطقه عرب نشین آسیا چنین بودند وهمگی بعد از مرگ تیمور بوجود آمد] بودند ویا خانقاه صفی الدین اردبیلی هم چنین بود ویا خانقاه"درویشان مرعشیه مازندران" نیزکه بقایای اعراب 4 امامی قبلی طبرستان بودند و چنین مرامی داشتند وهمگی بنام شعر خوانی خانقاهی در شهرهای ساری وامل دایر کرده و به لعن ونفرین دارو غه های تیموری می پرداختند ویا به سخنرانی های سیاسی ودر خانقاه ها وتکیه ها ی آمل وساری اقدام می کردند ویا در خانقاه شیخ زاهد گیلانی ودرشهر لاهیجان عمل می کردند وتا اساس مشروعیت دادن به ارتش محلی قوم گیلک را بدست اورند ویا ارتش قوم لررا وبوجود آورند ویا بهانه تشکیل ارتش قومی عرب جنوب عراق بودند که اساس خانقاهای کرد ویا قوم مازندرانی ویا قهستانی را وبوجود آورده بود وبا این نوع از تبلیغات فرهنگی وادبی وجامعه ایران را وبطرف ملوک الطوایفی می بردند ولذا در مقابله با آنان نیز وخاندان تیموریان هم بیکار نماند وجهت دفاع از"تز ارتش امپراطوری آسیایی "بزرگ خود وخانقاههای نقشبندیه حنفی " را وبراه انداختند وزیرا که اغلب اقوام مغول وترک آسیای مرکزی هم در دوره تیموریان از دین شمن پرستی دست برداشته ومسلمان حنفی شده بودند ویا از دین زرتشت گری دست برداشته و مذهب حنفی را ودر دوره تیموریان پذیرفته بودند ودر این راستا هم وخواجه بهاء الدین محمد نقشبند بخاری ودر سال 791 هجری ودر شهر بخارا واین "تئوری متقابل" را براه انداخت که مورد پشتیبانی تیمور واقع شد وبعلاوه بعد از ترور شاهرخ تیموری و"خانقاه نعمت الهی شهر ماهان "کرمان هم و تقویت گردید که با اهداف خانقاههای دیگرایران ومخالف بودند ولذا مورد پشتیبانی شاهرخ وفرزندان عمر شیخ گردید وشاهان بابری هندوستان هم که نوادگان میرانشاه بودند وبعلاوه پدر بزرگشان هم و مقتول درناحیه سرد رود تبریز شده بود وبعدا تئوری مخالف را پذیرفته واین دو نوع خانقاه اخیر را ودر سرتاسر شهر های هند ودکن وبنگلادش براه انداخته ورواج داد ند که حدود سه قرن ونیم واز تشکیلات اداری ونظامی تیموریان برلاسی هند دفاع می کرد که بعد از سال 1850 میلادی ودولت بابران هند بر افتاد که نوادگان تیمور لنگ بودند ولی توسط کمپانی هند شرقی وملغی گردیدند ویا تشکیلات اداری وفرهنگی ومذهبی قوم برلاس ترک هم در هند ممنوع شد وآواره اروپا ویا امریکا شده ومخفیانه وبجای تشکیلات اداری مغول کبیر هند واین بار وتشکیلات اداری ونظامی مخفیانه ومتاثر از فرهنگ اداری لندن ولوس آنجلس را دایر کردند ولذا فرزند ان کثیر تیمورلنگ در اروپا بیکار ننشته ویا نوادگان طایفه داروغه زادگان ترکان برلاسی آسیا وبیکار ننشسته بودند و امروزه در سرتاسر شهر های اروپا وامریکا ویا در خاک پاکستان وافغانستان وپخش وپلا هستند واز ادعای ریاست خود وبر شهر هرات افغانستان دست برنداشته که خلفای عرب زرنگ مصرالازهر از انان گرفته اند ولذا برای دست یابی دوباره به هرات پایتختشان در طی جنگ 20 ساله اخیرافغانستان و ابتدا با ارتش امریکادست به نبرد شدند ویا در پادگان بگرام قندهار ویا در منطقه پشتونستان وکشمیر پاکستان وبلوچستان حنفی مذهب که دست بر نداشته اند و معتقدند اقوام مسیحی غربی ونمی توانند در خاک آسیا پادگانشا ن را نگه دارند ولذا باید پادگان نظامیان مسیحی خاک افغانستان ودر تحت مدیریت آنها باشد که 170 سال پادگانهای افغانستان را اداره می کردند ویا باید ازخاک آسیا بیرون بروند ولذا تئوری سابق اشان را تعقیب می کنند که متاثر از خانقاههای نقشبندیه دکن بابریان می باشد که خواهان دگر گونی تئوری "ارتش مغول کبیر "آسیایی هستند ویا برعکس وارتش بزرگ آسیایی سابق را می پسندند ونیز آنان پیدایش ارتش های قومی آسیا راو معلول پیدایش "خانقاه حروفیه شیروان وتبریز " می دانند کهکه به کشته شدنن میرانشاه وعمر شیخ شدوسپس فرار اببکر میرزا وعمر میرزا از تبریز وسلطنیه در برابر فتنه انگزی حروفیه شد ونهایتا بدنبال نابودی دولت تیموریان ترک منجر شد وبعلاوه کمپانی هند شرقی را هم ومخالفان آنها را کمک پنهانی کرد وبعلاوه در خاک هندوستان وبه منحل کردن خانقاه های حنفی دکن اقدام نمود ویا در سال 1850میلادی هم ودولت بابریان هند را بر انداخت وانان را مجبور کرد که گروه کثیری از طایفه ترک برلاسی آسیا یی باشند که آواره شهر های اروپا یی ویا امریکایی بشوند ! ودر حالی که آنان روزگاری ودر خاک مادر زادی خود ودرقاره آسیا وعزت واحترام زیادی داشتند ولی امروزه همه اقوام قیر قیز ویا قوم اوزبک ویا قوم ارمنی ویا گرجی در خاک آسیا وحداقل یک "قطعه خاک قومی خود" را دارند ولی همان قوم ترک برلاسی آسیاهم همان خاک سابق قومی خود را هم از دست داده اند ودر حالیکه به اندازه اقوام دیگر آسیایی وجمعیت قومی بزرگی داشتند که اکنون اواره اند ویا بر اثر نهضت حروفیه واکنون حتی خاک قومی خود را هم و در خاک آسیا واز دست داده اند وآواره کشور های غربی شده اند ویا امروزه در آسیا و83 کشوردیگر وهنوز خاک قومی دارند ویا قومیتهای مختلف وارتش های ملی ویا قومی خود را دارند که مشغول درگیری با یکدیگر هستند وچرا که شرکت های تجاری تابع کمپانی هند شرقی ودر جنگ اول ودوم جهانی واین همه ارتش ملی ویا ارتش قومی 83 ملت اسیایی بوجود آورده اند وتنها قومیت آنان را حذف کرده اند ومثلاخاک اقوام متعدد قیر قیزدر آسیا وجود دارد ویا خاک قوم ترکمن ویا خاک قوم ارمنی ویا خاک گرجی و یا خاک قوم اوزبک وقزاق وتاجیک وعربی وجود که براه انداخته ولی با تحریک همان اقوام کوچک آسیایی وفقط ارتش قوم برلاس آسیایی منحل شده است که امروزه حداقل 15 ملیون قوم ترک برلاس اسیایی اواره کشور های دیگر هستند وهمان خاک منطقه کش ونسف وفرغانه وچاچ سابق دوره تیموررا هم از دست داده اند که روزگاری متعلق به چراگاههای طایفه ترک برلاس بود وعموی تیمور وبنام حاجی برلاس وحاکم قبله وطوایف ترک برلاس مزبور ودردارلحکومه شهر کش اوزبکستان کنونی بودواکنون اوزبکهای مغولی جوجی واز دست قبیله ترک انان گرفته اندوبرعکس الت دست پادگانهای روسیه در 150 سال قبل شده اند ودر حالیکه قبلا همان ترکان تیموری ودر ایام سابق و از نظر فرهنگی و مورد قبول 83 قوم دیگر اسیایی بودند ولیاکنون بقیه اقوام ترک ویا تاتار کثیر آسیا واز 150 سال قبل تا اکنون وآلت دست ارتش روسیه ویا ارتش چین شده اند ویا تاتارهای آسیایی هم و در شبه جزیره کریمه ویا دو استان تاتار نشین اوکراین وتحت کنترل پادگان روسی بوده ویا پادگان روسی شهر ترک نشین الماتی واویغور نشین قزاقستان ودشت قبچاق سابق اسیا را تصاحب کرده اندکه اغلب انان از تاتار های ترک هستند که ژنرال چرنایف روسی در قزاقستان واوزبکستان وتاجیکستان وترکمستان آن پادگانهای روسی را ودر 150 سبق تاسیس کرده بود ویا در150 سال قبل پادگان ساخت ویا همان تزار های اروپایی وبر استاراخان ودریای خزر ترک نشین چنگ انداختند ویا باعث شدند که در شهر شیروان ونوادگانجوجی و امیر شیخ ابراهیم شیروانشاهی ونوادگانش و به زیر سوال ببرند که باعث گشت تا شاه اسماعیل ویا پدرانش شیخ حیدرویا شیخ جنید صفوی درویش وبار ها وبارها به شهرهای شیروان وشماخی وباکو حمله ببرند ویا توسط پیروان خانقاه صفویه وفرخ یسار شیروانشاهی وکشته بشود !

باکووریشه های قومیت ترکان آذری آسیاودر دوسوی رودخانه ارس بخش دوم از : دکتر محمد خالقی مقدم- مردم شنا

باکووریشه های قومیت ترکان آذری آسیاودر دوسوی رودخانه ارس

بخش دوم از : دکتر محمد خالقی مقدم-

مردم شناس اقوام آسیایی

که در باکووشیروان ودارای حکومت بود ویا بعداشهر های انان وبدست تزار های روسیه بیفتد وپطر کبیربر دریای خزر مسلط بشود وبعدا با حمایت دول غربی وتزار های پطرز بورک وبوسیله کمپانی مسکوی به خاندان صفویه اسلحه گرم وتفنگ داده تا سکنه ترک نشین ایران راوکنار نهاده وپایتختی را ازشهر شهر تبریز آذربایجان ویا از شهر قزوین ترک نشین هم بیرون ببرند ویا پایتختی را وبه اصفهان ببرند که در دیوانهای اصفهان ویا در ادارتش اقوام ترک نباشند وتنها با حاکمیت وفرماندهی ارمنیان جلفا ویا گرجیان گرجستان ویا کارمندان غیر ترک اصفهان اداره بشود ویا حاکم برخی شهرهای ترک ایران هم واز حاکمان چرکسهای داغستان در دوره صفویه باشد ویا حاکمیت کرمان وبم وقندهار به فرماندهی گنعلیخان سیک هندی باشد واز ارتش سیک درشهر کرمان وشهر قندهاردوره صفویه استفاده می کرد ویا بوسیله الله وردخان ارمنی وپسرش اماقلی خان ارمنی درشیرا زفارس وهرمزگان وبوشهر باشد ویا با کمک کردان زنگنه کرمانشاه در غرب باشد که قوم بسیار کوچک کرد می باشد وقبایل بزرگ کرد کنار گذاشته شده بودند ویا ویا در خوزستان ولرستان فرماندهان عرب مشعشعیان هویزه باشد ونه تنها در دولت صفویه اقوام ترک حذف شده بودند که 60 درصد ایرانیان را تشکیل ووبلکه قوام دیگر کرد ولر وترکمن وبلوچ ایرانی هم حذف شده بودند جزو اقوام ایرانی بودند ولذا اساس "ارتش ملی شاهسون" صفویه از اقوام غیر ایرانی ویا قوم کوچک ایرانی بود ویا از آنها ساخته شده بود که فقط منافع شخصی شاهان را می پرستیدند وبه منافع اقوام دیگر ایرانی وتوجه نداشتند که ساخت وساز ارتش شاهسون صفوی ازعناصر گرجی وسیک وارمنی وچنین بود وتنها به توصیه برادران شرلی رایت انگلیسی بوجود آمده بود که متاسفانه "راجر سیوری اروپایی "هم وودر کتابش تئوری "ارتش ملی صفویه "راوقابل قبول می داند ویا در کتاب "تشکیل دولت ملی ایران" وآنرا می ستاید که "اولین دولت ناسیونالیزم" را ودر آسیا بوجود آورده ان ند وبدنبالش هم وبه تخریب هرات وارتش بزرگ امپراطوری بزرگ وآسیایی آن شهر هرات تیموریان پرداخته شد ویا ویا در قالب نهضت های قومی خانقاهی ودر آسیا پرداختند ونهایتا هم بعد از تشکیل ارتش ملی صفویه وبا "ماهیت شاه پرستی اش 82 ملت وقوم دیگر آسیایی هم چنین عمل کرده وطرفدار ارتش ملی قوم خود گردیدند ویا اساس ناسیونالیزمهای گوناگون آسیایی را بوجود آوردند وبعدا نیز "تز ناسیونالیزم ایرانی "واز خاک ایران بیرون رفت وبه جوامع اروپایی هم سرایت یافت که جنگهای خونین بوجود آورد وبعد از تشکیل این نوعاز مدل " ارتش ملی شاه دوستانه" آسیایی که در فقه حنفی هرات حذف شده بود ودیگر اقوام ترک افشار وقاجار ویا شاملو ویا استاجلو یا ذوالقدر وتکلو وغیره که گول خورده بودندشهر هرات را به کمک اوزبکهاتسخیر وپلکان ترقی دولت صفویه گردند و وبعد از قدرت یابی صفویه وهمان اقوام ترک 7 قبیله ترک مزبورکنار گذاشته شده وارتش ملی صفویه متشکل از قوای ارمنی اللهوردیخان ارمنی وگرجی ویاویا ارتش سیک گنجعلیخان در کرمان بوجود امد ویاحتی دروازه بانهای نظامی شهر اصفهان هم از اقوام عرب ودر دروازه کلون آباد اصفهان در حال سقوط بود که ازعرب مشعشعیان هویزه انتخاب شده بودند ولی در برابر افاغنه جغتایی قندهارودوام نظامی نیاوردند که به پایتخت ارتش ملی اصفهان حمله برده بودند ویا با رهبریت محمود افغان ویا اشرف افغان فروپاشیدکه قومی کوچکتراز ایرانیان بودند وبدنبالش هم وسرتاسر ایران وبه اشغال بیگانگان درآمد وتنها با امپراطوری آسیایی نادر شاه وارتش بیگانگان فرار نمودند ولی نادر شاه هم وبا ترورش در فتح اباد قوچان ونظام امپراطوری افشاریه اش نیز فروپاشید وبه سرنوشت امپراطوری آسیایی تیموریان دچار شدوشهر های اذربایجان شمالی که نادر شاه کمکش بود ولی بعد از قتل نادر شاه و به تسخیر ارتش امپراطوری تزار های روسی در امد ویابعدا تسخیر ارتش امپراطوری کمونیسم روسی گردید ویا با مدیریت پادگانهای روسی ودر 180 سال اخیر گردید وتنها در 20 سال اخیر است نفوذشان کم شده است وروسهایی که اختلافهای عمیق قومی ومذهبی ویا زبان شناختی وبا اغلب اقوام دیگرآ سیایی دارند که به نقل یک مولف ارو پاِیی و"ارتش امپراطوری کمونسیم آسیایی"وهم در "پیمان نظامی ورشو" ویک "امپراطوری از هم گسسته" در سال 1991دچار شد که ارتش بی دین بود واغلب با نژاد مسلمان قیر قیز ویا افغان ویا تاجیک اسایی در گیری دارد ویا با قومیت ترکمنستان مسلمان ویا با تاتارهای مسلمان ولگا نشین تضاد دارد ویا با چچن ها ویا با افغانها ویا با بلوچ واویغورها وقیر قیزها ی حنفی اختلاف دارد ودر حالیکه ارتش امپراطوری بزر گ تیمویان ترک زبان چنین نبود وبا نژاد بلوچی ها ویا بنگلادشها وچرکسها وچچن حنفی های ترک زبان اسیا اختلاف نداشت وتنها با خاندان سلطنتی جوجی اختلاف نظامی داشتند ویا با خاندان تولی ویا با شاهان ممالیک مصر واختلاف نظامی داشتند وامروزه هم هیچ گونه وجه اشتراک با نظامیان روس زبان معاصر ندارند که با زبان روسی خود ودر خاک اسیای ترک زبان و زبان روسی ویا منافع روسی ویا دین مسیحیی ارتدکسی روسی خود را رواج می دهند که بر اقوام ترکی زبان ومسلمان وغیر ذینفع آسیا وقابل قبول نمی باشد ویا حتی از نظر نژادی هم وقلت جمعیت ودر خاک آسیا دارند که مشکل ساز اقوام مختلف تاتار زبان آسیایی شده اند وودر حالیکه تنها 20 در صد جمعیت خاک کشورش و تنها قوم روس اروپایی هستند وبقیه اش تاتارهای آسیایی می باشند ولذا وفرق اساسی با ترکان مسلمان ترک زبان تیموریان دارند که وجه اشتراک زیادی وبا اقوام ترک زبان آسیایی داشتند ولذا همکاری با دولت تیموریان را می پسندیدند که "تئوری قومیت گرایانه "ویا" شاه پرستانه" نداشتند وتنها به امنیت عمومی شهرها وجاده های اسیایی فکر می کردند وهژمونی ارتش چین نیز چنین وضعی دارد و مورد موافقت قوم اویغور ها ویا تبتی ها چین نیستند ویا مورد موافقت قوم مغولها ومنچوری ها وهنگ گنگی ها وتایوانی های چین نیستند وویا مورد قبول ویتنامیها وژاپنی ها وارتش کره جنوبی ویا سنگاپور آسیایی نمی باشند ولی تابحال هنوزسوال فلسفی ودر مورد "حقانیت ارتش قومی" ویا "ارتش بزرگ آسیایی "وهنوز انجام نگرفته است ؟که خاندان سلطنتی جوجی ودر خاک روس نشین آنرا دنبال می کردویا در راه اندازی "نهضت حروفیه شهر شیروان وتبریز "آذر بایجان وآنرا دنبال می کرد ؟ ودر اینجا برمی گردم ,به فلسفه اعدام "درویش فضل اله استر ابادی" که کمونیست های روسی مسکو وبا سوء استفاده از نا آگاهی مردم آسیا مطرح می کنند ویا بعلت نا آگاهی نسبت به ماهیت "جنبش های خلقی"مطرح می کنند ویا آنرا بعنوان یک نهضت مردمی آذر بایجان وقلمداد کرده اند ویا خون عثمان کرده اند ! وتا از این راه ومنافع منطقه ای روس ها را ودنبال بکنند! ودر این راستا وبه پیروان خود دستور داده اند که کتابهای زیادی ودر باره "جنبش حروفیه" آذر بایجان بنویسند ویا در میان قشرهای بی سواد آسیایی وپخش بکنند ودر اینجا اضافه می کنم که بدنبال گزارش جاسوسان "اداره برید شهر شیروان" وبه میرانشاه تیموری واو هم جهت عمل به محاکمه قضایی شهر تبریزودرویش فضل اله استر آبادی را واز "زندان شیروان" وبه "زندان نخجوان" آذر بایجان انتقال دادند وخود میرانشاه هم وجهت گرفتن انتقام ترور برادرش وگردن اورازد ویا براساس اصول "تزو کات تیموری "وبا شمشیر زد ویا براساس محاکمه قضات دادگاه تبریز ودر نخجوان وگردن زدوچند سال بعدهم ودر سال 804 هجری که تیمورلنگ و از مرگ فرزندش عمر شیخ تیموری وبشدت متاثر وناراحت بود وبخاطرفتوای علمای حنفی حوزه علمیه بخارا ویا در عمل کردن به فتوای حوزه حلب کرد نشین سوریه عمل کرد که ترور پسر تیمور را ودر منطقه کرد نشین انجام داده بود وآن ترور پسر تیمور به ضرر سکنه کردمنطقه خود می دانستند ولذا در حوزه علمیه حلب نیز ومشرک بودن درویش فضل اله استرابادی رافتوا داده ودر حوزه علمیه حلب اعلام کرده بودند ویا به تیمور فرستاده بودند که مشرک بودن فضل استرابادی ودر ترور یک فرد مسلمان حنفی مذهب ودستور دینی می باشد وزیرا عمر شیخ مزبورو مسلمان بود وبعلاوه زیارت قبرفضل اله استر ابادی و به وسیله طرفدارا نش ودرقبرستان نخجوان ومنع شرعی داشت ویا براساس سوره برائت ريالران ویادر آیات دیگر قران وعملی حرام بود ولذا چند سال بعد هم وتیمورلنگ ودر هنگام سفر جنگی که به شهر نخجوان آمدهبود وقبر فضل الله استر ابادی را در قبرستان نخجوان شکافته وجنازه اش رابیرون اورد و آتش زد وکمونیست های زرنگ روسیه واز فقر سواد مسلمانان آسیا وسوء استفاده لازم را کرده وآنرا خون عثمان کرده اند! واحتمالادر همان سفر بود که تیمور "نهر برلاس ترک"را می کند ویا "نهر بیلقان" آذر بایجان را میکند ویا از رود خانه ارس بریده وبه آبادیهای ترک نشین مغان ودشت اران می رساند که منابع تاریخی وبه نهرهای برلاس وبعلاوه به نهر بیلقان وتوسط عوامل داروغه های برلاسی شهر های آذر بایجان واشاره کرده اند واز جمله صفحات 1218 وو1119کتاب ظفر نامه یزدی است ولی هنوز پطروشفسکی کمونیست روسی ویا میر فطروس چپ گرای ایرانی ویا دیگرکمونیست های باکو وهنوز "نهضت حروفیه" آذر بایجان شمالی را ویا آذر بایجان جنوبی وهنوز "نهضت خلق های محروم ترک آذربایجان"نوشته اند که قضاوت با ترکان منطقه مزبور می باشد واین جانب وفقط واقعه نگاری محض تاریخی می کنم ولی خوب ویا بدقضیه قتل درویش فضل الله راوبه خوانندگان مزبور می سپارم وچند سال بعدهم که جهانشاه قرا قویونلو ودر تبریزحکومت می نماید وبا همان فتنه حروفیه در تبریز به قدرت رسیده بود ویا درتبریز مرکز آذر بیجان جنوبی وحاکم منطقه شده بود بود ویا جایگزین میرانشاه تیموری وفرزندش عمر میر زا تیموری ودرشهر تبریز شده بود ولی برای حفظ اقتدار تشکیلات اداری ونظامی خود ودر برابر فتنه حروفیه تبریز ودوباره تئوری اداری " تزوکات تیموری" را ودر نظام اداری پذیرفت واین بار "عماد الدین نسیمی ویا دختر فضل الله استر آبادی حروفیه رادر تبریز اعدام کرد ویاهمراه با 500 عضودیگر خانقاه حروفیه تبریز را واعدام کرد و آنها هم وآنها هم با فقه باطنی گری خود دوباره مشروعیت داروغه های قراقوینلورا نمی پذیرفتند ویابعدا هم مشروعیت ارتش قراقوینلوآذر بایجان رادر تبریر وبکو وشیوان و به زیر سوال می بردند ویا در تجمع خانقاه تبریز واز" نظر فقه دین حروفیه"خود به زیر علامت سوال می بردند ولی همان اعضای فرقه حروفیه تبریز اذربایجان جنوبی دوره قراقوینلو هم وبا حکم دادگاه تبریز و به سر نوشت درویش فضل الله حروفی ودرقبرستان نخجوان آذر بایجان شمالی دچار شدند واین امر بخاطر آن بود که قبلا آموزشهای کلا سیک دینی ودر مدارس دینی قبل از سلجوقیان معمول نبود ویا آموزش های خانقاهی هم وجود نداشت ویا در قرون اولیه اسلامی معمول نبودوآموزش های از نوع مذهبی وتنها در انجام دادن اعمال عبادی مسجد های ایرانیان خلاصه می شد ویا در قرون اولیه اسلامی وتنها در وعظ و تدریس فقه شافعی ویا حنبلی ویا مالکی افراد متخصص ودر عصر قبل از سلجوقیان شهرهای آذر بایجان ودر شبستانهای مسجد مرکزی شهر انجام می گشت که زیر نظر شرطه اعراب بحث دینی تخصص می کردند ولی این بار ودر عصر تیموریان ورواج عامیانه عمومی ودر انواع خانقاههایافته بود ویا در تنظیم فقه سیاسی حروفیه و درشهر شیروان وتبریز آذر بایجان شمالی وبرای طبقه عوام شهر ها وپایه گذاری شد ویا بضرر "خاندان شیروانشاهی "طراحی شده بود ویا جهت ترویج آموزش های سیاسی سطحی وبی پایه وبدون عاقبت اندیشی رواج یافته بود ویا بدون توجه به هرج مرج آفرینی جامعههای شهری ومنطقه ای بود وتنها در خانقاههای سیاسی آذر بایجان رواج فرهنگی یافته بود که مخترع ومروج آن نوع فقه عوامانه نیزاعراب مصر بود که فقه باطنی اشان در الازهر و متکی به ایات قران نبود وشاهان عرب زرنگ ممالیک مصرآفریقایی هم ودر مدرسه الازهرمصر انرا رواج می دادند وتا فقه دروزی لبنان وعلوی سوریه وفقه علی الهی کردان را بوجود اورند ووبرسوریه وعراق از خاک مصر حکومت بکنندوخلفای عرب زرنگی که از فتوحات تیمور لنگ در ناحیه شام ولبنان وعراق آسیایی ناراحت بودندکه سوریه مستعمره انان شده بود ولذا مروج ان نوع فقه عوامانه ونزاری ودروزی وباطنی گرایی در سوریه وعراق بودند وافرادی نظر امثال جانی بیگ مغول ویا نواده های جوجی شهر استاراخان هم هم نفع بودند که از فتوحات تیمور لنگ ترک آسیایی وناراحت بودند ولذا با سردمداری فکری افردی نظر درویش فضل اله استر آبادی وعمادالدین نسیمی این نوع نهضت حروفیه ودر شهر های دو سوی ارس واین نوع نهضت عوام فریبانه را وبراه انداختند وتا مردم ایران را به تغییر مرام ایدلولوژیکی وبه نفع خاندانهای خود ودچار بکنند ویا افراد جنبشهای مزبور وعضو گیری فرهنگی بشوند ولذا همه تعلیماتشان و بضرر نظم سپهسا لاری نظامی یکپارچه آذربایجان ودوسوی ارس بود ویا تنها به نفع مشروعیت دهی و شکل گیری ارتش های قومی منطقهبود ویا به نفع فرهنگ اقوام بدوی وعقب افتاده اسیا وجهت حفظ منافع سران آنها بود که از فقر سواد اقوام بدوی ترک کوچرو کناره ارس ونهایت سوء استفاده را کردند ویا بضرر والیگری خاندان بدبخت وفرهنگ دوست شیروانشاهیان آذر بایجان بود که نظام اداری خوب ومناسب درست کرده بودند ویا در شهر های ترک نشین اذر بایچان شمالی درست کرده بودند ویا به نفع مردمش درست کرده بودند ویا عمل کرداداری خاندان فرهنگ دوست "شیروانشاهیان باکو" ومورد حمایت خاندان "ارانشاهیان" ومهرگان باکو وخاندانهای مهران و دیگر خاندان باسواد شهر باکو بود که نام برخی از خاندانهای قدیمی باکو ودر ص 32وغیره کتاب " بابک خرم ذکر شده است که تالیف دکتر سعید نفیسی است و مولف کتاب مزبورهم ومدتی "رئیس دانشگاه تهران" بود ومثلا ذکر خاندان مهرگان باکو امده ویا نام خاندان قدیمی مهران باکو امده است که مدتی در اواخر عصر ساسانیان وحاکم شهر ری تهران بود که شهربانو ساسانی ویا خاندان مهران مزبورهم وتوسط اعراب در قلعه ساسانی "شهر ری" تهران دستگیر شده واعراب بردند ویا عملکرد اداری خاندان شیر وانشاهیان باکو و یا "خداندان اومی گنجوی" باکو که نخست وزیر سلطان محمد سلجوقی شده بود وخاندانهای معروف شهر باکو بودند در دوره وسلجوقیان که فیروز شیروانشاه عصر ملکشاه موسس آن ساسله شیروانشاهیانودر تاسیس ادارات جدید آذربایجان شمالی و ونظیر عملکرد خاندان برمکی زرتشتی بغداد عمل کرد که نظام اداری جدید را ساخت ویا در شهر بغداد وبا مدل تشکیلات اداری اشکانیان وساسانیان ساخت ویا برای اعراب بدوی ودر شهر بغدادساختند ووهنوز مقبره خاندانزرتشتی برامکه ودر بغداد می باشد که خانواده اشان وتوسط هارون الرشید قتل عام شدند وهمچنین عمکرد اداری "خاندان شیروانشاهان باکو" ودر دوره تیموریان شهر های شمال ارس نظیر عملکرد اداری وتشکیلاتی خواجه نظام الملک طوسی دوره سلجوقیان بود بود که در شهر اصفهان ومهمترین تشکیلات اداری را برای ترکان غز سلجوقی ساخته بود که تنها رمه گردانی بلد بودند ولی دیوانهای اداری مهم اصفهان وکتابخانه نظامیه اصفهان ومورد خشم باطنی گرایان اسماعلیه بود وبا فتوای خلفای حاکم بر الازهر مصر آتش زده شدند وخود نظام الملک شافعی مذهب وترور شد ویا طرفداران نظام الملک وملک شاه سلجوقی هم در شهر اصفهان وبعد از مرگ ملکشاه اغلب ربوده شده وبه چاه منزلهای فدائیان اسماعلیه شهر اصفهان انداخته شدند که چرا مدل تشکیلات اداری عصر ملکشاه را واز مدل تشکیلات خاندان برامکه زرتشتی و(تحت نام فقه شفعی نظامیه اصفهان ) الهام گرفته اند ؟ ویا مدل تشکیلات اداری اصفهان را از مدل اداری سامان خداه زرتشتی شهر بخارا ودر شهر اصفهان را بزرگتر کرده اند که خاندان سامانی ویا فرزندان "سامان خداه" بخارا هم ومدتی در دوره انوشیروان ساسانی وخاندان حاکم بر شیروان وباکو بود ویا خاندان با فرهنگی خاقانی شیروانی ویا خاندان نظامی گنجوی شاعران عصر سلجوقی واز این قبیل خاندانهای با فرهنگ آذربایجان شمالی بودند ویا خاندان ابوحنیفه کوفی است که اساس فقه اسلامی حنفی را ودر عصر منصورعباسی ودرشهر بغداد ریخت که نخستین نظام فقهی تمدن اسلامی می باشد ولی همه اجداش اغلب زرتشتی بودند واشاره به اجداد ایرانی ابوحنیفه هم در ص 246کتاب مجمل فصیحی آمدهاست ومقبره اش نیز اکنون درمحله خیزران شهر بغداد است ولی همان ابوحنیفه نیز وبه نقل مستند کتاب مجمل فصیحی یک فرد ایرانی بود وبعلاوه موسس فقه حنفی مسلمانان آسیامی باشد وبرخی از اجداد ایرانی اش نیز در دوره ساسانی ها جزو مغان زرتشتی بودند وروش فقه زرتشتی را میدانستند که چگونه از ایات دینی کتاب اوستا وفقه استخراج طلاق وازدواج خانواده های ساسانی را واستخراج فقه اوستایی بکنند ویا فقه دادوستداقتصادی ورهن واجاره عصر ساسانی را واز کتاب اوستا واستخراج دینی بکنند وابوحنیفه هم جهت ساز وساز ادارات جدید اعراب وتوسط جعفر برمکی نخست وزیر وبه منصور خلیفه عباسی معرفی شده بود ولی به نقل کتاب مجمل فصیحی وخود ابوحنیفه بغدادی ومایل به قبول پست مزبور ودرشهر بغداد نبود ولی جعفر برمکی وبنیانگذار ادارات اعراب ودر شهر بغداد واورا به این وظیفه فقهی مهم بغداد وتشویق می کند وهمچنین روش فقهی خواجه نظام الملکی شافعی مذهب نیز چنین بود که در مدرسه دینی نیشابور وفقه استخراج دیوانهای اداری سلجوقیان واز ایات قرانی یاد گرفته بود ویا الگوگرفته فرهنگی واز"نظام فقه اداری "ابو حنیفه بغدادی بود و بعلاوه مدل فقه اداری خواجه نصیر الدین طوسی عصر ایلخانی هم ویا در شهر تبریز آذربایجان جنوبی چنین فقهی بود ویا برای تاسیس ادارات ایرانی زیر نظر هلاکو خان مغول نیز وچنین روشهای استنباط دینی را در بر داشت وزیرا که قوم مغول نیز ونظیر اعراب وقوم بدوی رمه گردان بودند وچیزی از نظام اداری تبریزومنشائ قانونی ادارات نمی دانستند ویا در شهر های اذر بایجان دوره اعراب قرون اولیه نمی دانستند نمی دانستند وبعدا نیز ونظیر این کار را هم وخاندان فرهنگ دوست شیروانشاهیان باکو وشیروان ودر عهد سلجوقیان وتیموریان انجام دادند ویا در شهرهای شیروان وباکو وشماخی وشمکور وگنجه وادارات مناسب وبوجود آورده بود ند وبرعکس "طرفداران جنبش حروفیه" ودنبال یکنوع جنبش کور وبی هدف در شهر های مزبور بودند وبعلاوه عواقب آن تحریکات اقوام بدوی کنار ارس را نمی فهمیدند ویا عاقبتش وسنجیده نمیشد ویا سعی می کرد ولذا سعی می کردند تا اقوام کوچرو وفاقد دانش را برعلیه کارمندان آذر بایجان شمالی برانگیزندوبنام جنبش حروفیه برانگیزیند ویا برعلیه داروغه های گمارده تیمورودر آن نواحی ونظم دهی شهر هایش بشورانند ویا از طریق آن افکارهرج مرج گرایانه و به کشته شدن میرانشاه ویا عمر شیخ منجر بشوند ویا به زخمی شدن شاهرخ تیموری ودر شهر هرات منجربشوند ویا به اخراج داروغه های برلاسی واز شهر های دو آذربایجان منجر بشوند که نظم اداری وکوچ روی مناسب بوجود می آوردند ! ویا بعد از مرگ شاهرخ تیموری هم در سال 50 8هجری ونظم شهر های ایرانی را بهم ریختند ویا با ازدیاد خانقاههای سیاسی عوامانه در ایران وطرفداران برپایی ارتش قومی در ایران شدند ویا آنرا زیادتر کردند ومثلا تاسیس خانقاههای مرعشیه مازندان عصر شاهرخی وچنین تئوری خاصی را داشت که بقایای نهضت علویان 4 امامی سابق طبرستان قرن دوم وسوم بود ویا بقایای خانقاههای سربداریه خراسان رضوی ودر شهر های سبزوار ونیشابور واستر اباد ودوباره زنده شدند والواط شهری ونظیر کلو اسفندیار یا پهلوان دامغانی ویا حیدر قصاب را بر شهر های ایرانی تحمیل کردند و"فرهنگ اداری چندین قرنی شهر های ایرانی را بهم ریختند ویا با "فرهنگ چاله میدانی قصابی خود اشتباه کرده بودندولذا از هر دو سه سال یکبار ویک رئیس خانقاه سربدار یه وبدست مردم همان شهر ها کشته می شدند وکس دیگری جانشین می شد ویا بدلیل زور گویی هایشان به مردم همان شهر ها وکشته می شدند ولذا اداره شهر را با لات منشیهای خود اشتباه گرفته بودند وبا وفرمانداران منضبط وخوب تیموری فرق داشتند وحتی فرمانداران عصر آق قوینلو شهرهای شرق ایران هم وبا فرمانداران عمران دوست تیموریان فرق اساسی داشتند وکهبر شهرهای استان سمنان وخراسان حاکم شده بودند وودر شهر های جنوبی ایران هم فرمانداران قرا قوینلو چنین وضعی داشتند ونظیر فرمانداران خوب ووظیفه شناس تیموریان نبودند ویا عمران وآبادی خوب در ان شهر ها نداشتند ویادر شهر های سمنان ودامغان وخواف وتربت جام ومشهد وطوس نداشتند که مقایسه اسناد تاریخی شهر های مزبورودر دوره های تاریخی مزبور ونحوه خیانت خانقاههای شرق کشوررا نشان می دهد ویا در دوره تیموریان را ونشان می دهد و یا خانقاهها ی چند منطقه کرد نشین آسیا هم وچنین وضعی داشت وتغییر مرام داده شدند وبه بقیه پیوستند ویا خانقاههای بکتاشیه و"خانقاه نقوطی "ترکیه هم وچنین وضعی داشت و فعال شدند وتا اغلب سکنه کردستان را به آشوبگرایی بکشند ویا ارامنه ترکیه رابر علیه شهر های اذر بایجان شمالی تحریک کنند ویا بقایای قبیله بدوی قرا قراقوینولو ها را وبرعلیه خانواده ایلدم بایزید عثمانی وشورش بدهند که هر چند از تیمور لنگ ودر جنگ آنقوره خود شکست خورده بودند ولی امیر تیمور واورا بخشیده بود وبرخی از اختیارا تش را هم به او برگردانده بود وتا به عمران ترکیه بپردازد وصلاح هم نمی دانست که آنها را تضعیف بکند ونیز تیمور لنگ با بخشیدن ایلدرم بایزید واو هم قبول کرده بودکه تشکیلات اداری خوب ومورد نظر تیمورلنگ را ودر خاک ترکیه پیاده بکند که سردمداران 7قوم بدوی ترک نگذاشتند ویا کردان منطقه نگذاشتندکه مختلف العقیده بودند ویا متضاد با یکدیگربودند وآن تئوری اداری ومدنی تیمور لنگ را نمی پذیرفتند واز جمله قوم وطوایف ترک معارض بدوی قراقویونلو بود که بر تیمور لنگ شورش کردند ویا در نظم دهی مسیر کوچروی دامدارانه خودشورش کردند ودر حالیکه اغلب قوم بدوی چوپانی بودند که همراه هلاکو خان وبصورت سی والی چهل هزارخانواررمه دار عشایری واز دشتهای ترکستان مرکزی آسیا وبه اراضی ترکیه آمده بودند وتیمور می خواست انها را دوباره به ترکستان مرکزی برگرداند وبعلاوه اقوام آق قویو نلو خاک ترکیه نیزچنین وضعی داشت ویا چنین وضعی را ودر خاک ترکیه عصر تیموریان داشتند وفرهنگ فرهنگ اقوام ترک عثمانی را هم نمی پذیرفتند که باقی مانده ازاقوام ترک متمدن عصر سلجوقیان روم بودند واز نظر فرهنگی مقداری با اقوام دیگر ترکیه تفاوت فرهنگی داشتند واقوام قاجار ویا ترک طالشی همراه هو لاکوخان ودر آذربایجان شمالی ودر اطراف گنجه ولنکران نیز بی طرف نبودند وتنها اقوام ترک بیات ویا قنقلیهای ترک فرق داشتند که همراه جلال الدین خوارزمشاه واز مقابل لشکر مغول فرارکرده و به ناحیه اطراف ایروان وگنجه آذربایجان آمده بودند ومقداری از نظر فرهنگ با همدیگر وفرق می کردند که در دوره تیموریان پذیرای حکومت والیگری ترکان آذری شیروانشاهیان شده بودند که خانواده فرهنگ دوست آنان را می پسندیدند وزیرا در دوره ساسانیان وجزو" ملوک محلی آذر بایجان "بودند ویا در شهرشیروان بودندولازم به یاد آوری است که قبلا بجای شهر باکو وتنها شهر" شیروان" ومرکزیت آذر بایجان شمالی را وبدست خود داشت وخانواده حاکم آنها هم وبا آمدن اعراب به آذر بایجان وکنار گذاشته شدندولذا کتاب اللباب نوشته است که شهر شیروان را وانوشیروان آباد کرده بود ویا بالای آن نیز باب الحدید بود واز دوره انوشیروان وتادوره حمله اعراب وخاندان شیروانشاهیان وبرآن شهر واطرافش حاکم بودند وکتاب تاریخ ساسانیان دکتر مشکور نیز به آنها اشاره دارد وبعداز حمله اعراب هم قدرت خود را از دست دادند وتا اینکه در دوره ملک شاه سلجوقی ودولت محلی آنان ودوباره بوسیله فریبرز شیروانشاهی احیائ شد ولی بعد از حمله اعراب شیروانشاه نیز جزو تیول زبیده خاتون شده بود وشهر گنجه هم وتوسط بوغاو غلام متوکل وشهر "متوکلیه "نامگذاری شد وشهرهای بردغه وبیلقان نیز که خانواده حکمشان ایرانشاهیان بودند (ویا ارانشاهیان ) وحکمرانهای محلی "دشت اران" بودند ولی شهرهایشان ویران شدند وبرخی از خاندانهای مهرگان ومهران آن دشت نیز به باکو رفتند ویا خاندان "سامان خداه" آذربایجان نیز به بلخ کوچ کرد وبعلاوه خانواده سهل بن سنباط زرتشتی هم در دشت مغان مانده بودکه بابک خرم دین را جلو انداختند وبه نقل منابع تاریخی وحدود یک میلیون اعراب اذربایجان ودر درگیری با بابک خرم دین کشته شدند ولذا پایه های حکومت اعراب در هنگام آمدن سلجوقیان ترک به آذر بایجان و سست شده بود وتا اینک مدتی خاندان ایلد گز سلجوقی وحاکم دو ایالت شیروان وتبریز دوسوی شدند واردوی متحرک سلجوقیان در این دوشهر مستقر بود وخاندان شیروانشاهی را هم برای امور اداری خود احیائ کردندولی بعد از حمله مغول وشهرهای شمال ارس وبدست خاندان جوجی افتاد ویا شهرهای جنوب ارس هم وبدست خاندان تولی افتاد که سیستم اداری شهر تبریز وبا فرماندهی هلاکوخان ویا صاحب دیوان جوینی وبهتر ازسیستم اداری شهر شیروان تحت مدیریت خاندان جوجی بود دوباره شهرهای تحت نظر خاندان جوجی افت کرد ویا جهت دسترسی مغولان جوجی وبه مراتع قشلاقی شمال ارس وشهرهای نخجوان ویا بیلقان ومغان ویا گرمی راهم ویران کردند وچندین شاه کوچک شیروانشاهی در دوره مزبور مانده بود که کتاب مجمل فصحی بهاسامی آنها اشاره می کند وقبل از امدن تیمور لنگ به منطقه واقتدارکمی در شیروان وشمکور وشماخی داشتند که چند بار درگیری میان دو ارتش تولی وجوجی ودر اطراف شیروان اتفاق افتادوبعدا دوباره تیمور لنگ وامیر ابراهیم شیروانشاهی راواقتدار بیشتر داد ویا شهر های ویران بیلقان ونججوان را احیاءوبازسازی کردویا بازار جدیدی در بیلقان ساخت که کوچروهادر هنگام قشلاق خرید کنند وبازار قدیمی انها در بیله سوار ویا گرمی ودر چهارشنبه بازاردشت مغان بود وونیز تیمور حکومت شهر های شمال ارس را هم به دست دولت شیروانشاهیان داد ونیز توانستند در شهر باکو قصر حکومتی دیگری برای خودشان در دوره تیموریان بسازند ویا در دولت های قراقویونلو واق قویونلو هم اقتدارخود را در شهرهای شمال ارس از دست دادند وبعلاوه با ظهور صفویه هم وبا قتل فرخشاه شیروانشاهی ومنقرض شدند ولی با ظهور نادرشاه دوباره یکی از اعقاب آنان وبنام قاسم بیگ ومدتی احیای قدرت کرد ولی با قتل نادرشاه ودوباره سلطه روسها بر شهرهای آذربایجان زیاد شد ویا در سال 1812میلادی وبا قرارداد گلستان وحاکمیت اقوام ترک بر شهرهای شمال ارس هم خاتمه یافت ولی هنوز "تنه شهروندی" آن منطقه آذربایجان شمالی با اقوام ترک می باشد ولی بعد از فروپاشی "اتحاد جماهیر شوروی ودرسال 1991م ومدیریت ترکان در "باکو" هم بیشتر می شود ونیز باید بگویم که در تاریخ سلجوقیان وبرخی از "خانوادههای قدیمی شیروانشاهیان" ودر تشکیلات اداری موردنظر اتابکان سلجوقی شهر شیروان وارد گشتند ویا خانواده فرهنگ دوست خاقانی شیروانی نیز وچنین است ویا خانواده نظامی گنجوی نیز ونظیر خانواده حکومتی شیروانشاهیان است وبعلاوه خانوادهای دیگر ی که از شهر گنجه وسمت وزارت سلطان محمد سلجوقی را یافتند ودر دوره سلجوقیان وترقی اداری پیدا کردند وبعدا هم خاندان اداری مزبور ومورد نظر تیمورلنگ ترک برلاسی فرهنگ دوست قرار گرفتند وتیموری که از شاخه ترکان متمدن برلاس آسیای مرکزی بود که طایفه ترک برلاسی مزبورهم ودر شهر کش وفرغانه ونسف ترکستان آسیای مرکزی وزندگی می کردند ویا از بقایای نژاد ترک آسیای مرکزی بودند که هنوزدر ترکستان آسیای مرکزی مانده بودند ومثل بقیه اقوام ترک بلاد مزبور و کوچ در دوره مغول نکرده بودند واسناد تاریخی نشان می دهد که عموی تیمور لنگ همدر دوره مزبور وبنام "حاجی یادگار برلاسی است ویا حاکم شهر کش ترک نشین شمال شرقی ترکستان آسیا بود وبرادرزاده وی نیز تیمور لنگ برلاسی بود وبعد از فروپاشی امپراطوری مغولان وتیمور لنگ هم وبا مرگ ابوسعید ایلخانی ودرشهر سلطانیه وتئوری احیای امپراطوری ترکان آسیا راومطرح نمود ویا بنام "امپراطوری تیموریان "ورواج دادویا با هوش زیاد ش ودر راه هدف مزبور کوشید ویابا جنگاوری وپشتکار شدیدش ودر این راه وایده مزبور را بوجود آورد وطایفه برلاسی خود را هم و"هم فکر" خودش کرد وآنها هم وحدود 60 سال تمام ودر همین راستاکوشیدند ویا همکاری خوبی با وی کردند و تا تئوری حکومتی وی را ودر عرض 60 سال پیاده بکنند ویا تحقق ببخشند ولی هنوز از نظر ترکان بدوی ورمه دارکناره های ارس ومورد سوال اداری بودند ومخالفان فرهنگی آنها هم از اعراب مصر می کوشیدند که وبهخاک خاورمیانه تسلط بیابند ویا به فرهنگ اقوام الاچیق نشین ترک ورمه دار مزبور نفوذ کرده ویا تشکیلات تیموریان را و بخاطرحسادت ومورد سوال قومهای بدوی منطقه مزبور قرار بدهند که دنبال تاسیس ارتش قومی گوناگون خود بودند ویا اقوام مختلف العقیده در غرب آسیا بودند که کارکرد ارتش قومی را نمی دانستند وبعلاوه ترکان ممالیک مصر مزبوروضعف نظام فرهنگی را اساس رخنه خود کردهوفرهنگ پذریی خاص فقه باطنی گرایی را در انان تشدید کردندکه کارکرد اجتماعی اش نامعلوم بود ویا از فرصت سوء استفاده لازم را کردند و"انگیزه قومیت گرایانه" آنها را تحریک می کردند وتا با تئوری مترقیانهاداری تیمور لنگ ترک زبان ومخالفت بکنند وممالیک مصری که در طی چهار جنگ با ارتش هلاکوخان وغازان خان وشاهان دیگر ایلخانی هاودر منطقه سوریه وپیروز نسبی شده بودند ومثلا در جنگ عین جالوت بود ویا در جنگ بیره ورحبه سوریه بود ومغولان ایلخانی را شکست داده بودند ولی از ارتش تیمورشکست خورده بودند ویا درخاک سوریه ولبنان شکست خورده بودند وبدنبالش تیمورلنگ هم وپسرش عمر شیخ را وحاکم نظامی همان مناطق سوریه وغیره کرده بود ولی ممالیک مصر که قبلا حاکم سوریه ولبنان بودند وبعلاوه مدرسه فقهی الازهر قاهره را در این دوره وبا فقه باطنی گری اسماعیلی اداره می کردند ولذا این بار هم به فکر حیله گری جدید فرهنگی افتادند ویا بدنبال راه اندازی نهضت حروفیه در شرق صحرای سینا بودند ونهایتا منجر به ترور عمر شیخ میرزا وفرزند تیمورو در شهر خرماتو شدند که رئیس داروغه های شهر های کردستان ویا عرب نشین سوریه وعراق شده بود ویا حکم فرماندهی نظامی اطراف دمشق وحلب وحماه وحمص وبیروت وبیت المقدس آسیایی را وبدست آورده بود وهمانطوریکه خلفای فاطمی مصر قبلا عمل کردند که مدرسه فقهی الازهر مصر را برمبنای فقه اسماعیلی وباطنی گرایی بوجود آورده بودند وظاهرا تظاهر می کردند که یک نوع مدرسه شافعی واقعی است ویا رواج دهنده دین شافعی مذهب می باشند که ادعای دروغی بود وبلکه فقه باطنی گری نزاری را رواج می دادند که اصول فقهی نامعلومی داشت ولذا در دوره سلجوقی وبا دعوت از حسن صباح که از "اعراب مرو" بود وبه خاک مصر خود دعوت کرده ونهضت فرقه اسماعلیه را ودر خاک ایران وپایه گذاری کرده ویا توسط کوشش او بوجود آورده بودند که امپراطوری ترکان سلجوقی آسیا را ومتلاشی بکنند وخلفای ممالیک مصر و چنین زرنگی های فرهنگیرا داشتند ویا در مقابله با پیشروی تیمور لنگ در سوریه وشام و"نهضت حروفیه آذربایجان "راو دامن می زدند ونیز در همین دوره تاریخی وتیمورلنگ وسپهسالای نظامی شهر های شرق ایران وافغانستان را هم وبه مرکزیت شهر هرات وبه فرزنددیگرش شاهرخ تیموری داده بود وبعلاوه تیمورلنگ و حاکمیت نظامی منطقه شهر های هندوستان راهم به پسردیگرش جهانگیر میرزا داده بود ویا تعیین داروغه های آن ناحیه راهم به او داده بود وبعد ازفوت پسرش جهانگیر ودر تسخیر هندوستان ودر سال 801 هجری اتفاق افتاد واین بار حکومت هندوستان را وبه سلطان محمد ونوه خودش واز نسل جهانگیر میرزا داد که پسر بزرگ تیمورلنگ بود ولی وی وقبل از تیمور فوت کرده بود وسپس همان ناحیه را به پیر محمدتیموری داد وبعلاوه در نقشه کشی ژئو پلیتیکی وقومی امپراطوری آسیایی عصر تیموری ونحوه تقسیمات بندی جغرافیایی جدید امپراطوری اش طوری بود که حاکمیت نظامی شهر های شمالی آسیا ویاشهرهای چین هم با خودش باشد ویا به مدیریت نظامی خودش ودر شهر سمرقند پایتختش ونگهداشته شود که اقوام تاتارشمال آسیا وتئوری مزبور را بپذیرند ویا اقوام مغولی ویا سکنه تاتار شهر های مزبورهم وبراحتی حاکمیت تیمور را وبراحتی می پذیرفتند که داماد خویشاوند جغتاییهای مغول بود ولذا همان تیمور لنگ ودر طی درگیری با روسای اردوی زرین واردوی سیمین مغولان ودر شمال ارس عمل کرد واقوام تاتاررا واز زیر یوغ سلطه خاندان جوجی و آزاد نمود ویا در بقیه آسیا هم از سلطه خاندان اوکتای وخاندان تولی چین وخلاص نمود وبجای آنها وفرماندهی سه خاندان نژاد چنگیز خانی مزبور را به خودش ویا به هژمونی نظامی خودش ودر نظام فقهی حنفی هرات وبعنوان اولوالامر اسیا وابسته کرد ویا به مرکزیت سیاسی شهر سمرقند خودش وانتقال سیاسی داد ودر این راه سعی کرد که اقوام مختلف تاتار راکه دین حنفی را پذیرفته بودند وازسلطه سران سه خاندان مزبورمغول شمن پرست برهاند ویا درقراقوروم نیز ویادر جته هم ویا درسایر شهر های جوجی نشین هم برهاند ونهایتا خودش ودر راس قدرت سیاسی وبه فرماندهی تاتار های آسیا برسد ویا "تنه مردمی "اقوام تاتار نشین غربی ویا تاتار نشین شرقی آسیا را وبه مدیریت خودش وصل بکند !ویا تنه اقوام چینی جنوب رودخانه یانگ تسه را هم وبه مدیریت نظامی خودش وصل بکند ولذا "تشکیلات سازی اداری آسیایی "خودش را ودر طی همین اهداف نهاده بود ویا در طی یورش های چند ساله خودش وبه نقاط مختلف آسیا ومرحله به مرحله وپیاده سازی می کرد ویا در شهر های مزبور و داروغه های شهری خودش را می گماشت ویا به قلعه بانان شهر های مزبور می سپرد وخودش هم وشخصا آن حکام آسیایی را تعیین می نمود وبه فرزندانش موکول نکرده بود وهرچند در سال 802 هجری و مردم چین جنوب رودخانه یانگ تسه هم وبه رهبری هونگ وو واز "سلسله مینک چین" و بر حاکمیت نظامی تیمور لنگ شوریدند ولی در شهر های شمالی چین وهنوز از شخص تیمورو فرمانبرداری داشتند که اغلبشان در اطراف پکن واز مغولها بودند ویا در خود شهر پکن هم واز نژاد مغول بودند وبدنبالش تیمور لنگ نیز ودر وسط زمستان حرکتب ه سوی چین کرد ویا جهت خواباندن شورش چین جنوبی حرکت کرد ویا جهت سرکوب آنان وحرکت نظامی کرد که در هنگام سفرجنگی اش به چین وبرخی از نظامیانش به وی گفتند که در موفع بهار حرکت بکند ولی تیمور قبول نکرد وگفت که تاخیر در حل مسئله مزبور ومشکل درست می کند ولذا در همان وسط زمستان سال 807 هجری حرکت نمود ولی در همان حرکت ودر وسط برفهای اطراف کوههای بلند تیان شان آسیا واز شدت سرمازدگی فوت نمود وسلسله شورشی مینک چین نجات یافت وباید افزود که در زمان تیمورلنگ وخاقان دوم شورشی چین وبنام چینکتسو مینک بود ولی فوت تیمور "سلسله مینک چین" را واز مهلکه حتمی نجات داد ونیز بعد از مرگ تیمورهم و ترکستان غربی اسیا نیز ودچار آشوب گشت که بخطر آنکه وپسرش میرانشاه که حاکم نظامی اذربایجان بود واز اسب افتاده بود وبدنبالش هم اختلال حواس پیدا کرده بود واز این رو و به نقل ص 35 11کتاب ظفرنامه تیموری وتیمورلنگ هم و بدنبال آن واقعه وحاکمیت نظامی ایالت های ترک نشین آسیا را وازدست میرانشاه گرفته وبه پسرش داد که بنام "عمر میرزا تیموری" بود وتا میرانشاه وبه استراحت بپردازد ودر حکمی امرای نظامی منطقه ترک نشین اطراف تبریز ترک نشین را هم وبه عمر میرزا تیموری وفرزند میرانشاه سپرده شدند که در سال 806 هجری حکم مزبور داده شد ولیکن عمر میرزا خردسال بود ویا کم تجربه نظامی بود واز این رو وطوایف قرا قویونلو هم واز فرصت استفاده لازم را کرد ه وبا هم فکری حروفیان منطقه وآشوب در آذربایجان بوجود آورد ومثلا به نقل همان ص 1135 ظفر نامه یزدی که نوشته است وتیمورلنگ وتبریز ویا حکومتگاه اولوس هلاکوخان را ودر تاریخ اواخر عمرش وبه عمر میر زا فرزند میرانشاه داد ویا در طی حکم تمغای "آلو تمغا "داده ونیز در حکم مزبور نوشته شده بود که وی وسپه سالاری نظامی سر تاسرمناطق ترک نشین غرب اسیا بگردد وحکام نظامی غرب آسیاهم واز وی دستور بگیرند ویا در مناطق دوسوی ارس وغرب ارس وحاکم نظامی امپراطوری باشد ویا در غرب دریای خزر باشد وامروزه نواحی ترک نشین مزبور محسوب می گردند وقبلا شامل جمعیت 12 استان ترک نشین شمال غربی ایران بود که جمعیتش امروزه وجمعیتی معادل بالای 50 میلیون نفر ترک آذری می باشد وبعلاوه جمعیت ترکان آذر بایجانی های شمالی ارس را هم وشامل می شد ویا سکنه ترک ساکن در غرب رودخانه ارس هستند وبخشی در اطراف دره ارس ودر خاک ترکیه وترک نشین حوزه غرب رودخانه ارس هستند وهمگی ترک زبان بوده وبرای قشلاق دامهای خود وبه مراتع قشلاقی دوسوی روخانه شرق ارس می آمدند وقبلاهم خودشان را از قوم آذری نوه های یافث ترک می دانستند که قبرش در کناره ارس واطراف نخجوان است که پیامبران ترکی نظیر "نوح نبی" وبه گل نشستن کشتی اش ودر رودخانه ارس ویا "یافث نبی" وپسر نوح وپدربزرگ ترکان ویا "زرتشت نبی "ومتولد اورمیه ویا به نقل دیگر متولد گنزه ( گنجه آذربایجان )و یا "آذربد نبی" ویا بنیانگذار یشت های اوستا ویا "مانی نبی" وبنیانگذار کتاب ارژنگ و"مزدک نبی" داشتند وقبله نمازخواندنشان شان هم ودر دوره زرتشتیان ومعبد مزگت نججوان ارس بود وکتابهای مختلف تاریخی نظیر کتاب تاریخ الرسل والملوک طبری ویا تاریخ پیمبران وشاهان حمزه اصفهانی ویا اخبارالطوال دینوری ویا کتاب مسعودی وغیره ودر قرون اولیه اسلامی وبه ادعای پیامبری انان اشاره دارد وبعداکه ترکان آناطولی_سلجوقی غرب ارس را هم گرفتند که با الب ارسلان سلجوقی سلحشورو وارد خاک روم شرقی شدند ویا وارد یا بیزانس روم گشتند ویا در جنگ ملازگردوبقایای ارتش اسکندررا شکست دادند ویا ارتش رومیان واروپاییها را واز خاک آسیا بیرون کردند وهمانطوریکه گفتم این شهر های ترک نشین سابق غرب آسیا ودر کناره دره طولانی ارس وبا طول 910 کیلومتری ارس ودر وسط چهار دریای خزر وسه دریای دیگر مدیترانه ویا دریای سیاه ویا دریای مرمره بود که تیمور لنگ تئوری ترکستان غربی آسیا ی خود را وبر این اساس پایهگذاری کرده ویا تفکیک قومی آسیایی کرده بود وهمچنین با تسخیر شهر ازمیر ویا چند جزیره یونانی نشین دریای مرمره هم آن طرح منطقه ترکستان را تکمیل نمودوتا ترکستان کوچک شده شهر کش خود را در کناره ارس وبزرگ بکند ویا با تسخیر شهر استانبولبزرگ بکند ویا با بیرون آوردن آن شهر و از دست قیصر روم و پروژه ترکستان بزرگ غرب آسیامورد نظر خود را وتکمیل بنماید که هلاکو خان ویا الب ارسلان سلجوقی نتوانسته بودند ویا هنوز ناقص گذاشته بودند ند ولی تیمور توانست وسرتاسر ناحیه مزبور را ودر طرح سیاسی خودش واز خاک آسیاومحدوده گذاری جدید ترکستان کرد ویا مجددا ترک نشین خالص نمود ویا با مدل اداری ونظامی جدیدش وطراحی جغرافیایی جدید دوره خودش نمود ولذا ُساتراپ نشین های ترک عصرسابق ویا دوره هخامنشی را ودوباره در عصر خودش احیائ نمود که تا تنگه داردانل ادامه داشت وجزو خاک آسیاء بودند و خشایارشاه هخامنشی ویا امپراطور آسیاهم ودر همان تنگه داردانل را ودرید اختیار خود داشت ویا پل متحرک به استانبول ساخته بود وتا ارتش آسیا وبه تنبیه یونانی هاواروپایی های مهاجم بپردازد که به خاک آسیا حمله می کردند ولی هنوز ترکان آسیا وبعد از تسخیر باکو واز دست ارتش اسکندرونتوانسته بودندبه ان هدف برسند ویا بقیه طرفداران اسکندررا وتا تنگه دار دانل واز آسیا بیرون برانند ویا در ابتدای دوره اشکانیان هم نتوانستند ویا تا دوره الب ارسلان سلجوقی ویا دوره تیموریان ترک وهنوز در دست اروپائیان مسیحی بود که همراه اسکندرآمده و باقی مانده بود ویا دربقیه خاک آسیای صغیر وهنوز باقی مانده بودند که الب ارسلان ترک هم وادامه کار اتروپات ترک "باکونشین "را وتکمیل نمود ولذا کتاب "تاریخ امراء وشاهان سلجوقی "ویا "کتاب سلجوقنامه آناطولی" ومستندا به آن تحول شهر ها ودهات ترکیه اشاره دارند که چگونه از دست نظامیان بیزانس روم شرقی بیرون آورده شدند که بعد از حمله اسکندر اتفاق افتاد ولی بعضی از سلوکیان پیرو اسکندر وتعدادی باقی مانده بودند و تا دوره الب ارسلان نامدار وباقی مانده بودند وهنوز پروژه ترکستان بزرگ غرب آسیا وتکمیل نمی شد ویا همچنان در دست بیزانس رو م ویا اروپائیان باقی مانده بود وبهمین دلیل هم واسامی اغلب شهر های منطقه واسامی لاتینی داشتند و مثل لفظ "ارومیه" داشتند ویا اسامی نظیر "ارض روم" داشت ویااسامی شهر " قیصریه" داشت ویا شهر "سیواس" داشت که رومی ها برعنوان شهر های آسیائی گذاشته بودند وبعلاوه همان الب ارسلان نامدار وشهرهای ارض روم ترکیه را تسخیر کرد ویا شهر انقوره(ِیعنی آنکارای ترکیه کنونی ) را تسخیر کرد ویا شهر قیصریه وابسته به قیصر روم را ویا شهر دیار بکر ویا شهر آمد ویا شهر ماردین وغیره راو تسخیر کرد ویا ازدست مسیحیان امپراطوری اروپائیان بیرون آورد که کنستانتین ویا شاه مسیحی اروپاییان ودر آن سوی خاک باقی مانده بودند وهنوز نام کنستانتین رومی خودش را وبرشهر قسطنطنیه نهاده بود (ویا بر استانبول ترک نشین آسیایی گذاشته بود (و یاشهر استانبول ترکیه کنونی نهاده بودکه قبلا ستاتراپ نشین تراکیا ویا لیدیه سابق آسیا یی بود) ولی تا مدتها و جزو خاک امپراطوری بیزانس روم شرقی شده بود ویا جزوخاک اروپا شده بود که حق حکومت بر شهر های آسیایی را نداشتند ولیکن با تکیه بر قدرت شمشیر رومی خود وبدست آورده بودند واما الب ارسلان نامدارترک سلجوقی آسیا ویا تیمور لنگ ترک وتئوری ترکستان غرب آسیا را وتکمیل نمود ند ویا همان الب ارسلان وتیمور لنگ ترک و فقط کردان نواحی مزبور را ودرخاک آسیا باقی گذاشتند که از قدیم ودرخاک آسیا بودند ویا تعدادی از مسیحیان تسلیم شده ارمنستان را هم وباقی گذاشتند که در برابر امپراطوری ترکان سلجوقی آسیا وسر تسلیم فرود آورده بودند که اسناد تاریخی مختلف به آن موضوع اشاره دارند که آلت دست ارو پائیان نشوند ومثلا در کتاب سلجوقنامه رومی بی بی وغیره که ذکر شده است ونیز همان سلجوقیان آناطولی هم وبه کردان خاورمیانه کمک کردند ویا یاد دادند که چگونه ودر حمایت از صلاح الدین ایوبی کرد وعمل کرده وتشکل بیابند وبقیه اروپائیان مسیحی راهم وازبقیه خاک سوریه ولبنان وبیت المقدس وشمال عربستان بیرون برانند ویا در جنگهای صلیبی 100 ساله خاورمیانه وبیرون برانند و نیز در کتابهای جنگهای صیلیبی ویا در انواع کتب اروپایی وبه آن موضوع پرداخته شده است که اسامی اغلب آن کتب راومن و بدلیل اختصار مطلب وذکر نمی کنم ولی بعدا تیمور لنگ ومنطقه کرد نشین آسیا راه ومنطقه قوم نشین دیگر آسیایی کرد ویا در طرح سیاسی جدیدش کرد واز منطقه ترک نشین آسیا جدا نمود وضمیمه منطقه کرد نشین وعرب نشین خاص آسیایی نمود ویا جغرافیای قومی آنان را هم وبه مدیریت عمر شیخ میرزا فرزنددیگرش داد وبعلاوه بارتولد در کتاب ترکستان نامه خود نوشتهاست که " که سه جلد کتاب ترکستان نامه می باشد ویا کتاب آبیاری در ترکستان می باشد وبه جغرافیای اقوام ترک قدیم آسیا اشاره دارد ویا در در 1000 سال قبل می پردازد که صد سال قبل از تیمور لنگ ودر محدوده جغرافیایی غرب فرغانه وخجند وتا بنادر منقشلاق شرق دریای خزروخوارزم بودند که مکان ریزش دو رود خانه سیحون وجیحون به دریاچه خوارزم شرق خزر می با شد ولی بیشتر ترکان وبه همراه هلاکوخان وبه غرب اسیا آمده بودند ودر اطراف کوهای سیحان وجیهان ومراتع ییلاقی داشتند ونیز درآن موقع تاریخی ودر جغرافیای آسیا ودو ترکستان مرکزی ویا ترکستان شرقی آسیا وجود داشت که متصل بهم بودند وبعلاوه هنوز هم واراضی شرق فرغانه نیز ویا اقوام ترک آنسوی کوههای تیان شان هم وبه مرکزیت شهر ترک نشین کاشغروترکستان شرقی است ویا با واژه "ترکستان شرقی" نامیده می شود که امروزه زبانشان و ترک اویغوری می باشد وتا اراضی صحرای تیکله ماکان وتا نزدیکی ها کوههای آلتایی ویا صحرای گبی مغولستان وادامه داشت وتا ناحیه غرب پکن ادامه داشت ونیز تا ناحیه ختای مغولی شمال چین واقوام مغول ادامه داشت که چینی ها ودر ایام جدید وحدود 29 شهر اویغور های ترکستان شرقی راو زیر سلطه خود گرفته اند ویا صد ها دهات اطراف آنرا وبجای ترکستان شرقی آسیااداره می کنند ولی امروزه با لفظ چینی سین کیانگ چینی می نامند که امروزه خاکش وحدود یک ششم خاک چین می باشد وسکنه ترکستان غربی آسیا هم ودر محدوده اطر اف ارس خاورمیانه قرار گرفته است ویا بعداز مهاجرت دسته جمعی ترکان سلجوقی غز وترکان اطراف فرغانه وخوارزم ودر دوره سلجوقیان اتفاق افتاد ه که بعضی از ترکان ایران ویا آناتولی هم دولت ترک خوارزمشاهیان هم وبه غرب دریای خزر امدند وبرخی دیگر از ترکان آسیای مرکزی نیز وهمراه هلاکوخان وبه اطراف ارس آمدند ویا نظیر دولت ترک تیموریان ویا دولت ترکان قرا قویونلو ویا ترکان آق قویونلو بودند که اغلب ترکان آسیای مرکزی بودند وتدریجا ومهاجرت تاریخی کرده ا ند ویا با مهاجرت های دسته جمعی خود و به ناحیه ترک نشین غرب دریای خزرمهاجرت کردند ویا در جغرافیای آسیای غربی وتجمع جمعیتی یافتند که کناره های ارس می باشد ویا تجمع قومی جدید یافته اند و لذا بصورت سه ناحیه بزرگ آسیایی ترک نشین ودراطراف ارس در آمده اند که شهر های بزرگی ونظیر تبریز ترک نشین دارند ویانظر باکوی ترک نشین دارند ویا آنکارا واستانبول ترک نشین دارند وبعلاوه در ناحیه شمال جغرافیای آنان هم وایالت "تاتارستان ترک بزرگ "بزرگ آسیا قرار دارد که تاتارهای ترک زبان اطراف رود ولگا هستند ویا تاتارهای شبه جزیره کریمه ودریای آزف هستند ویاتاتارهای دو استان شرق اوکراین هستند ویا تاتارهای چچن وچرکس وقلموق قفقاز هستند ودر جنوب تاتارستان آسیا هم وامروزه یک ایالت قومی بزرگ وبنام ترکستان غربی آسیا قرار دارد که جمعیتی بالای 150 میلیونی ترک زبان دارد که قبلا در دوره تیموریان وهمگی زبان ترکی ونژاد ترکی وکتابت ترکی جغتایی داشتند ولی امروزه متاسفانه وزبان شفاهی ترکی آذری آنان تفاوت یافته ونظیر ترکی استانبولی آنان که متاسفانه خط مکتوبشان ولاتین شده است ویا برخی هم وخط روسی می نویسند ویابرخی هم و خط عربی دارند ولی در گویش شفاهی ترکی خود واختلاف کمی در تلفظ ترکی خود با همدیگر دارند وآری برخی از همان ترکان بدوی ومتعصب ومهاجرت کرده به کناره های رود ارس وبعد از مرگ تیمور لنگ آلت دست سلطان زرنگ ممالیک مصر شد ند ولذا نظام تمدنی بهینه ترکان برلاسی را زیر سوال بردند ویا بخاطر کم فرهنگی برخی از آنان و بدنبال تمدن ممالیک مصر قاره افریقا افتادند که از دین وفرهنگ ونظام اداری ونظم منطقه ای وچیزی نمی دانست ودر همین راستا بود که برخی از فرزندان تیمور ترورگشتند ونهایتا هم منجر به فروپاشی امپراطوری تیموریان گردید ومتاسفانه در این راه ودولت ممالیک مصر افریقایی وبا همکاری جانی بیگ نواده جوجی مغول همدست شد ویا با مرکزیت آستا را خان همدست شدند که خوانین اش وآلت دست تزار های اروپا نشین پطرز بورگ شده بودند ویا می خواستند که بر تبریزوآستارای جنوبی وشیروان آسیا هم ودست بیابند ولی موفق نبودند ویا با هوشیاری تیمور لنگ ترک وموفق نبودند ولی بعد از مرگ تیمور و موفق شدند و با آفریدن خانقاههای حروفیه آذر بایجان ویا خانقاه مشعشیان خوزستان ویا جنوب عراق ویابا آفریدن خانقاههای بکتاشیه ترکیه عثمانی ویابوسیله خانقاههای نواحی کرد نشین و اهداف خود راو تعقیب کردند ونهایتاهم با دامن زدن به قومیتهایکوچک منطقه ای آسیا وباعث متلاشی شدن ارتش تیموریان شدند ویا در نواحی مزبور گشتند وبدنبالش هم تمدن شهر های آذر بایجان راوحدود چند صد سال و به تمدن عصر قرون وسطایی باطنی گرایی دیکتاتور مابانه ارتش شاهسونی بر گردانیدند

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River  Part II  From: Dr. Mohammad Khal

The roots of the Asian Azeri Turks on both sides of the Aras River

Part II

From: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam-

Anthropologist of Asian ethnicities

In this regard, Al-Azhar seminary in Egypt, whose jurisprudential system has not yet clarified to the Muslims of one billion Asian lands, which religion does it follow? Or why did they do the same with the advanced Turkic civilization of Asia during the reign of the Mamluks of Egypt? Who implemented Hanafi Qur'anic jurisprudence in Asian cities? The largest Hanafi-Quranic seminary in Asia was established in the city of Herat, Afghanistan. Bukhari or Sahih Muslim or "Administrative Jurisprudence" and "Military Jurisprudence" He accepted them, but is the content of the jurisprudence of Al-Azhar religious school relevant? Or has it been established in the 1100-year history or from which verses of the Qur'an does it follow? Who have created and promoted the Ismaili terrorist religion during the last 11 centuries or have promoted it in Asia. In Asia, inventions or popular media debates were invented in Asian cities, and after the emergence of Stalin in Asia or the training of such ideologues, demagoguery by Russia and through monastic dervishes and only in the atheistic universities of Moscow Kirovabad (Ganja, Stalin period). It was a new invention to divert the minds of the people, and although this was not the intention of the Nizam al-Mulk, and he or some of his children were assassinated because of the prevalence of this type of belief, only these great men recommended that Seljuk kings or Seljuk rulers in different cities. To build Asia and Khaneghah for the common people or to be born from the government income of the Seljuks and next to the mosques of the mentioned Asian cities and Khaneghah? Or even launching superficial arguments of religious schools is one of the inventions of Nizam-ol-Molk to develop science or to reconcile and forgive the dervishes who in the Seljuk era monasteries sang poetry for the people of the same city and produced the city court. Seyyed Jamal al-Din and his ideas, written by Mr. Morteza Modarresi Chahardehi and written on pages 49 and 50, confirm the Seyyed Jamal al-Din Asadabadi's membership in the Masonic lodge in Cairo, but unfortunately Dr. Shariati also wrote a book describing him or endorsing him. Kennedy and the same Seyyed Jamal Asadabadi who in the name of Islam gives revolutionaryism and the fatwa to assassinate the Qajar Shiite king in Tehran, while the same miserable Qajar king and always in the days of Muharram and in the support of the government of Tehran that he built and mourned every year or in the days of Muharram Every year he used to hold mourning ceremonies for Shiite Imams, or for the pilgrimage of the Imams, for the pilgrimage of Shah Abdul Azim, or for Karbala, Mashhad, and Imam Masoumeh of Qom. And by which teacher of Al-Azhar and from which Qur'anic verse has a jurisprudential inference been deduced? Or how was it issued by Seyed Jamal? Or teacher of Al-Azhar School Some literate people should follow those Muslims and divisiveness in the Qur'an, and therefore do not have an administrative opinion of their own, or to manage the property or property of the Muslim lands and pay attention to the Qur'an and sectarianism in that book, or in the administration of nations under their domination and personal property. Do not use! Either under the personal whims of Egyptian governors and Arab rulers, or do not govern the fate of the people with personal desire, or people under the domination of Arab governors and personal administration, or Egyptian and Syrian cities are not governed by rain, or Iraqi cities or Iranian cities are not governed by taste, but unfortunately Despite this type of Qur'anic reminders or the mention of sectarianism in a Qur'anic verse, it was about 132 years that there was still no "religious sect" in the city of Damascus or the Umayyads, or in the city of Fustat and Cairo, Egypt had a religious seminary or by Literate people are established according to the concepts of the Qur'an or in " That the father of the other woman was a relative of the Prophet or they and the Rashidun caliphs called their relatives the founders of the Sunni or Sunni religion, but what is Sunnah or Sunni and Sunni Arab and it was not clear to anyone? But the Qur'an does not know in different verses whether it is kinship or Arabism and the basis of the emirate of the country, or Amiri interprets the believers differently or does not know the right to give orders to others because of his Abbasid kinship or does not mention it in different verses and vice versa says what Do people have the right to claim the Imamate of prayer or fasting, or have the emir and the authority to judge / or have the legitimate right to govern Muslims? Wubbahmi Delia is the inheritance of Imamate in the Qur'an and by denying the Imamate of the unrighteous children of Noah, Hazrat Ibrahim and Marvdu, he knows and considers only those who believe in the content of the Book of God and His Messenger, and only knows him first, or in practicing the Book of the Qur'an He considers non-oppression of others as the right of the emirs of cities or has mentioned it in the Qur'an The Wahhabis of Saudi Arabia should understand better the jurisprudence of Al-Azhar and the Muslim Brotherhood of Egypt, or like Iqbal Lahore of Pakistan and praise the Egyptian Muslim Brotherhood, or the sect of Hanafi jurisprudence of Herat, Timurid The jurisprudential verses of the Qur'an were devoted to the method of praying or fasting, or they knew only the verses of ijtihad in Qur'anic worship, but they did not know the difference between the jurisprudential inference related to religion and government, and they did not know the jurisprudence of other means of livelihood and ijtihad. They did not know the four jurisprudences of the Sunnis and the three jurisprudences of the Shiites. Do not know what the difference is? Who call themselves proponents of Ismaili jurisprudence It had turned any dialogue of civilizations in the Middle East into a challenge, so I do not know whether the emergence of civilizations in the Middle East and whether it is in the interest of the inhabitants of this small region of Asia or not? And I can only say that the cultural contradictions of the area endangered the cultural unity or religious unity of the Hanafi jurisprudence of Herat Teymourians, who had a uniform Hanafi religion outside of the gates of Tehran and Chinese pharmacies and religion. The destruction of the capital of Herat Teymourian in 912 AH and a religious, administrative and cultural hand of Central Asia and the geographical feature of the connection of the three continents of Europe and Africa and Asia with three different and contrasting cultures and at the end of Asia that the civilization of the Turks and Asia Minor. To continue? Therefore, the cultural system of the Middle East today, like the broken glass of many museums of religions, and every day "cultural components"

باکووریشه های قومیت ترکان آذری آسیاودر دوسوی رودخانه ارس  بخش دوم  از : دکتر محمد خالقی مقدم-

باکووریشه های قومیت ترکان آذری آسیاودر دوسوی رودخانه ارس

بخش دوم

از : دکتر محمد خالقی مقدم-

مردم شناس اقوام آسیایی

در این باره حوزه علمیه الازهر مصرمقصر که نظام فقهی اش را هنوز برای مسلمانان یک میلیارد ی خاک اسیا روشن نکرده است که از کدام دین تبعیت می کند ؟ ویا چرا  در دوره دولت ممالیک مصر وهمان کاری را با تمدن ترکان پیشرفته تیموریان آسیا انجام دادند؟  که فقه حنفی قرانی را ودر شهر های اسیایی پیاده می نمود؟ وبزرگترین حوزه علمیه حنفی_قرانی  آسیا را در شهر هرات افغانستان بوجود آورده بودند  که نظام اداری مبتنی بر اجتهاد فقه 80 مدرسه دینی با سواد شهر هرات دنبال می کرد  وصدها کتاب فقه حنفی پیشرفته داشت ونظی کتاب فقه امام بخاری ویاکتاب  سنن ابن ماجه ویا سنن ابو داودویا  صیحح بخاری ویا صحیح مسلم داشت ویا "فقه اداری" و"فقه نظامی" انان را قبول داشت  ولی محتوای فقه مدرسه دینی الازهر مصرچه دارد ؟ ویا در تاریخ 1100 ساله تاسیس  خوددارد  ویا از کدام ایات قران الگوی می گیرد؟ که مذهب تروریستی اسماعلیه را ودر طول 11 قرن گذشته وبوجود اورده  ویا در خاک آسیا ترویج کرده اند  وبعلاوه  از فقر سواد دینی سکنه آسیا ونهایت سوء استفاده را کرده ویا مسایلی بنام "مهدی سودانی "ویا "مهدی تونسی" ومذهبی بوکو حرام نیجریه وغیره را ودر خاک افریقا رواج می دهند وتا  سکنه سیاه پوست افریقا را هم واز دین اسلام وبیزار بکنند   ویا بنام رواج دین اسماعیلی  ورفتاری با تمدن پیشرفته امپراطوری سلجوقیان مسلمان کردند که غیر قابل باور است وسلجوقیان مسلمانی که در عمل کردن به آیات قرانی  و نظام بازاری خوب ودر شهر های اسیایی براه انداخته بودند  ویا عمران شهری ویا نظام مدرسه سازی نظامیه هارا وبوجود آورده بودند  ویا رشد جاده های تجاری عصر سلجوقیان را  بوجود اورده بودند ولی خلفای7 امامی فاطمیان مصردر خاک اسیا چه کردند که اعراب اموی وعباسی واین همه وحشیگری در خاک اسیا نداشتند   ویا برای دست اندازی به خاک آسیا وازهمان  قاره افریقا وافرادی نظیر حسن صباح را آموزش دادند ویا افرادی نظیر ناصر خسرورا تربیت کردند ویا افراد دیگر را وبه مدرسه الازهر مصر دعوت کردند ودر آنجا روش ساختن گروههای تروریستی فدائیان اسماعیلی را به آنها آموختند ویا نحوه تسخیر قلعه های  نظامی الموت ویا سمیران ویا قلعه های قهستان خراسان جنوبی ویا قلعه نظامی دژ کوه جنب اصفهان را وبه آنها یاد دادند و باروش ترور پروری  انان بودکه  خواجه نظام الملک دانشمند سلجوقیان کشته شد ویا دهها شاهزاده سلجوقی ترور گشتند  ویا برای ترساندن آنها وخنجر بر بالش آنها فرو می کردند ولذا فدائیان اسماعیلیه اصفهانی وطوری آموزش دیده بودند که مدرسه نظامیه اصفهان را وآتش زدند  ویا قصر ملکشاه در اصفهان راآوتش زدند  ویا دیوانهای اداری وی را ودرشهر  اصفهان و سوزاندند  ویا دهها هزار نفر و از طرفدارا ن آنها راودر اصفهان  ربودند  وسپس کشته وبه چاه منزل خودشان انداختند که باعث گشت تا  برکیارق سلجوقی ویا سلطان محمد سلجوقی وپایتختی خودشان  را وازشهر  اصفهان و بیرون ببرند  وهمین کار را هم وبا امپراطوری تیموریان انجام داند که بزرگترین تمدن اداری را در خاک آسیا وتاسیس کرده بود ند  ویا با همکاری جانی بیگ جوجی زاده مغول وبراه انداختند   که عمر شیخ ویا محمد سلطان ویا شاهرخ تیموری را ترور مذهبی بکنند  ویا توسط افراد خانقاههای وابسته به آنها وترور بشوند  ویا میرانشاه تیموری هم ودرناحیه  سرد رود آذر بایجان وکشته بشود  ویا امیرا براهیم شیروانشاه وحاکم آذر بایجان شمالی هم ودر نزدیکی گنجه وکشته بشود  واری ساختن مدرسه دینی عوامانه نظامیه  خواجه نظام الملک اشتباه بود ویا تاسیس خانقاه واز اختراعات  غلط خواجه نظام الملک طوسی می باشد ویا تاسیس خانقاه طوس که امام محمد غزالی طوسی ونظام الملک وملکشاه پول آنرا داد ند  واز اشتباهات دولت سلجوقیان بود ودر حالیکه خانقاه سازی  و در 5قرن سابق اسلامی وجودنداشت ویا در دوره مپراطوری اموی ویا امپراطوری عباسی وجود  نداشت ومسلمانان آن دوره تاریخی وفقط برای نماز خواندن به مسجد می رفتند وهیچ گونه هم بحث واستدلال ودر مورد دین را انجام نمی دادند  واین گونه بحث ها اختصا ص به قشر نخبه قران شناس داشت ولی راه انداختن این گونه از بحثهای  عوانانه گروهی ودر مسا جد ها ویادر خانقاههاورسانه های گروهی  ویا در کشاندن طبقه عوام جامعه وبدنبال استدلالهای مزبورشعر های احساساتی از اشتباهات نظام الملک  طوسی بود  و یا تنها و تنها از  ابتکارات این چند نفر متولدان  شهر طوس نشات می گیرد   که "خانقاه "درخاک  آسیا اختراع ویا بحث های رسانه ای عوامانه ودر شهر های آسیا اختراع گشت  وبعد از ظهور استالین هم در خاک آسیا ویا تربیت این گونه از ایدئولوگها عوام فریب مردمی توسط روسیه نیز وبه طریق دراویش خانقاهی وتنها در دانشگاهای الحادی مسکوویا کیروف اباد( گنجه دوره استالین )اختراع جدید شد که افکار مردم را به انحراف بکشانند  وهرچند نیت نظام الملک چنین نبود وخودش هم ویا برخی از فرزندانش هم وبخاطر رواج همین نوع از عقاید مزبور و ترورگشتند  ولی تنها این بزرگان   توصیه کردند که شاهان سلجوقی ویا حکام سلجوقی ودر شهر ها ی مختلف آسیا وخانقاه برای طبقه عوام بسازند ویا از درآمد دولتی سلجوقیان ودر کنار مسجد های شهر های آسیایی مزبور  وخانقاه زائیده بگردد ؟ ویا حتی راه اندازی استدلالهای سطحی مدارس دینی هم از اختراعات نظام الملک می باشد که علم رشد بکند  ویا صله دادن وبخششدادن  به دروایشی که در خانقاههاعصر سلجوقی  برای مردم همان شهر وشعر می سرائیدند ودیوان شهر تولید می کردند واز اختراعات اجتماعی نظام الملک سلجوقی می باشد که تبعات منفی ودر تمدن ایرانیان ببار آورده است ویا عوام گرایی در جامعه  را گسترش دادها ست  که قران هم  در "سوره شعرای "خود واین گونه از شعر بافی ها را ومحکوم می کند  ونیز بخاطر این گونه ازبذل وبخشش های بیرویه سلجوقیان بود که پدیده خانقاه در شهرهای آسیایی عصر سلجوقیان کثرت یافت  وبهمین دلیل ابن بطوطه ودر شهر های ترکیه وحدودسی الی 40 خانقاه را ودیده بود ویا به مهمانی انواع  خانقاههای عصر ابوسعید ایلخانی ودر شهر های ایرانی ویا در ماوراء النهر دعوت شده بود که درکتاب سفر نامه اش ذکر می کند  ویا مردم نگاری خانقاههای شهر های ترکیه ویا ایران ویا ماء ورالنهر را وذکر کرده است که همه اش از  بی  عقلی حکام سلجوقی نشات می گیرد که باعت منقرض شدن دولت خود آنان شد ویا با سرمایه گذاریهای بی رویه   آنان بود که تاسیس شده بود و نهایتا کارکردبهره برداری اش و بدست  دست خلفای ممالیک مصرافتاد  ویا بدست جانی بیگ وبرکه خان وافرد دیگر خاندان جوجی افتاد که  کارکرد ایدئولوژی آفرینی در آسیا وبرای اهداف پنهانی خود بوجود اورند  ویا جهت متلاشی کردن امپراطوری تیموریان بوجود اورند ویا توسط خانقاه ها ی مزبور ایجاد بکنند وفرقه اسماعیله دانشگاه الازهر مصرهم ودر این رابطه فرصت یافتند که "فقه باطنیه "خود را رواج بدهند  ولذا  در دوره سلجوقیان وبا تلاش خلفای فاطمی مصروفرقه فدائیان اسماعیلی ایرانی وبوجود آمد  ویا با جذب حسن صباح ویا ناصر خسرووافرد دیگر وبه دانشگاه الازهرمصروبوجود آمد   ویا توسط آموزش های آنان بوجود آمد که با ترور های خود واز سران سلجوقی ترک وامپراطوری آنان را وبه براندازی محکوم بکنند ودر این باره باید گفت که اززمان   ترور نظام الملک طوسی شافعی مذهب که وزیر ملکشاه سلجوقی بود وتا زمان آمدن هلاکو خان مغول به ایران وفرقه اسماعلیه فرصت یافتند وحدود 180 الی 200 قلعه نظامی در خاک ایران بدست آورده بودند  ویا در کوهستانهای البرز والموت وطارم وقاینات وبیرجند ودامغان واصفهان وبدست آورده بودند ولی با امدن هلاکو به ایران وهم این 180 قلعه فدائیان اسماعیلیهو ویران شد ویا آخرین روسای انان هم ودر قلعه الموت تسلیم گشت  ولی در طول حکومت 120 ساله خاندان هلاکوخان در ایران وروش اجتماعی آنان دگرگون شد واین بار وبجای مکان گزینی در قلعه های نظامی واین بار در انواع خانقاههای ساخته شده سلجوقیان لانه گزیدند ویا در شهر های ایرانی وترکیه وعراق ولانه گزینی کرده بودند که دوباره با تحریک خلفای ممالیک مصرعمل کنند  واین بارهم  وامپراطوری تیموریان ترک را ومنقرض بکنند ویا بجای سلجوقیان ترک آسیا واین بار ترورخاندان تیموری را و نشانه گیری کرده باشند  واگر هلاکوخان ویا غازان خان ویا اولجایتو ودرجنگ با ممالیک مصر موفق نبودند  ویا در پنج جنگ نظامی وبا خلفای ممالیک مصرو موفق نبودند ولی تیمور لنگ موفق شده بود وبعلاوه با سیاست مداری خود وخاک عراق ویا در مناطق کرد نشین وخوزستان ویا در سوریه ویا دمشق ولبنان واورشلیم را واز چنگ ممالیک مصر وبیرون آورده بود ودر عوض سران ممالیک مصرهم دست بکار شده  وقرایوسف قرا قویونلو ویا سلطان احمد جلایر( ویا حاکم بغداد وبصره وهویزه خوزستان را )به مصر دعوت کرده بودند کهبا تیمور لنگ در گیر شده بودند  وتا نقشه چینی بکنند  وتا اساس خانقاهای دراویش مشعشعیه خوزستان وجنوب عراق وکردستان ولرستان را ودر جلسه مصر بریزند ویا اساس خانقاههای دراویش علی الهی کردهای قلخانی وگوران ویا کرند وصحنه ویا خرماتو وسنجار را بریزند ویا اساس خانقاهها های ویا اساس دراویش علی الهی شهر های لاذقیه وطرسوس دمشق سوریه را بریزندکه امروزه "علویان سوریه "گفته می شوند که خانواده بشار اسد هم وجزو همان علویان سوریه می باشد  ویا اساس شیعیان دروزی لبنان را بریزند که شیعه 7 امامی نزاری ساخته بود   ویا خانواده قرا یوسف قرا قویونلو وسلطان احمد جلایر که از تیمور لنگ ضربه جنگی دیده بودند واساس خانقهاهای حروفیه اذر بایجان را در میان ترکان عوام پایه گذاری بکنند  ویا اساس خانقاههای مناطق لر نشین اتابکان لرستان را ودر شهر های دزفول وبروجرد را وریخته باشند  وتا به بوسیله انان وعمر شیخ تیموری وحاکم منطقه مزبور راو ترور بکنند که حاکم منطقه مزبور شده بود ویا همان ممالیک مصر واز خوانین اوزبک وخاندان جوجی وساکن  استا را خان خواسته بودند به اهداف مزبور کمک بکنند که شهر شان استارا خان ویا حاجی طرخان آنان وتوسط تیموروبه آتش کشیده شده بود ولذا همان ممالیک مصرو به همان اوزبک های خاندان جوجی یاد دادند که بعد از مرگ تیموروچگونه عمل بکنند  ویا چگونه تا  نزدیکی های سمرقند ترکستان حمله فرسایشی بکنند  وسپس فرار بنمایند وچرا که بعد از تیمور لنگ وتا مرگ شاهرخ تیموری در سال 850 هجری وحاکمیت همان شهرهای سمرقند و  بخاراترکستان مرکزی آسیا وهنوز دردست  الغ بیگ میرزاتیموری بود ویا هنوزخاکش  به کشور اوزبک نشین امروزین تبدیل نشده بود  ویا به اوزبکها یاد دادندکه  با کمک دراویش نوربخشیه گناباد وقائنات غرب هرات وفراه عمل کرده وخاک تیموریان را ومورد تهاجم قرار بدهند ویا توسط دراویش  ختلان وقبادیان شمال بلخ افغانستان مورد تهاجم قرار بدهند که از دوره ناصر خسرو قبادیانی ودر دوره سلجوقی وبرخی از سکنه قبادیا ن وختلان مزبور ودین اسماعلیه را واز دعات الازهر مصر پذیرفته بودند وبرای اثبات حقانیتشان هم وشهر مزار شریف را وبجای شهر بلخ ساخته بودند  وتا  در  همان منطقه اطراف بلخ وهرات تیموریان وعملیات سیاسی  کرده باشند وتا قوم هزاره جغتایی  شمال  افغانستان را تجزیه کرده وبرخی از قوم هزاره را واز بقیه اقوام هزاره جغتایی افغانستان جدا کرده وسپس آنها را هم و شیعه هفت امامی اسماعیلی بکنند وتا بوسیله شگرد مزبور وجاده ابریشم شمال افغانستان واز دست تیموریان بیرون بیاورند  ویا توسط ترور شاه وتوسط دراویش نوربخشیه قاینات ویا احمد لردرویش  وشهر هرات سقوط بکند وبهمین دلیل است  دارویش لرستان ویا دراویش قاینات خراسان همدست شده وشاهرخ تیموری ویا فرزند تیمور ودر پایتخت هرات خودش ترور می گردد   وتا امپراطوری اشان وفرو بپاشد وبرای اینکه هزاره های افغانی شمال افغنستان هم وبه مذهب صوفیگری دراویش 7 امامی اسماعیلی دانشگاه الازهر  بپیوندند وشایعه کردند  که مقبره امام علی ودر نجف عراق نیست وبلکه در جنوب بلخ ودر مزار شریف افغانستان دفن شده است ونیز همان ادعا ها را ویا همان شگرد دینی را هم ودر مورد سر امام حسین ودفنش در شهر قاهره خود را داشتند  ویا شایعه کردندکه  مقبره حضرت زینب نیز ودردمشق دفن نشده وبلکه درشهر  قاهره است ودر حالیکه  امروزه شیعیان ایران وبرای  زیارت حضرت زینب وتنها به  دمشق می روند ولی ممالیک مصر مدعی بودند که  در مکانی  وبنام زینبیه قاهره می باشد ویا در قاهره دفن شده است ونیز ادعا کردند که سر بریده شده امام حسین هم  ودر کربلا دفن نشده که پسرش امام سجاد برده باشد  ویا  بعد از برگشت از تبعید شام ودراربعین وبه  کربلا برده باشد ودر آنجا دفن بنماید   وبلکه مدعی بودند که سر امام حسین نیز ودر مقبره ای ودر قاهره می باشد ویا در مقبره ای بنام مسجد راس الحسین ( ع ) ودر شهر قاهره دفن شده است  وتا به وسیله این نوع از شگرد های تبلیغاتی وبه مشروعیت حکومت خلفای فاطمیان مصرمنجر که به نقل کتاب مجمل فصیحی از اولاد حضرت فاطمه نبودند وبلکه کتاب مجمل فصیحی نژاد دیگری وبرای آنان  ذکر کرده است وسپس به مشروعیت ممالیک مصر پرداخته شود  وفلسفه تاسیس حوزه علمیه الازهر قاهره افریقایی نیز در قرن سوم ویا چهارم هجری از این مقوله می باشد  وکه امروزه به حوزه دینی اخوان المسلمین فراماسونری مصر تبدیل شده است که فتوای ترور جمال عبد الناصر را داد که کانال سوئز انگلیسی را و"کانال ملی "کرده بود ویا به دشمنی با اسرائیل می پرداخت ویا واجب بودن ترور جمال عبدالناصر وتوسط فتوای سید قطب اخوان المسلمینی آنها صادر شده بود که از مدرسین مهم مدرسه الازهر بود  ولی  توسط امریکایی ها وجهت تحصیل واز حوزه الازهر قاهره وبه خاک امریکا دعوت شده بود ویا فتوای ترور ناصر الدین شاه شیعه هم بدهند ویا به وسیله به میزرا کرمانی وتوسط سید جمال الدین اسدآباد  افغانی صادر بگردد   که که در مدرسه الازهر قاهره تدریس می کرد ویا بنای فقه اخوان المسلمینی را گذاشته بود ویا حسن البنا ء ویا .محمد عبده  ویا سید قطب اخوان المسلمینی را وتربیت کرده بود ولذا کتاب خاطرات سر آرتور هاردینگ وسفیرکبیر  انگلیس در مصرمی گوید  ویا در ص 55 کتابش می نویسدکه : سید جمال الدین اسد ابادی افغانی ودر سال 1871میلادی ودر حوزه علمیه الازهر مصر تدریس می کرد ویا اسماعیل رائین هم ودر کتاب فراماسونری خود واسم سید جمال الدین را جزو لژ های فراماسونری  آورده است وهمچنین کتاب" سید جمال الدین واندیشه های او که تالیف آقای مرتضی مدرسی چهار دهی می باشد  ودر ص 49 و50 کتاب مزبورنوشته  ویا عضویت سید جمال الدین اسد ابادی را در حوزه لژفراماسونری قاهره تائید می کند   ولی متاسفانه دکتر شریعتی هم کتابی در وصف وی نوشته ویا اورا تائید می کند ونیز همان سید جمال اسد ابادی که  به اسم اسلام انقلابیگری  وفتوای ترور شاه شیعی قاجار را در تهران می دهد ودر حالیکه همان شاه بدبخت قاجار و همیشه ها در ایام محرم ودر تکیه دولت تهران که ساخته بود وهمه ساله عزاداری می کرد ویا  در ایام محرم وهمه سال مراسم عزاداری امامان شیعه را وبرگزار می کرد ویا برای زیارت ائمه وبه زیارت شاه عبد العظیم ویا به کربلا ومشهد وحضرت معصومه قم می رفت ویا اسناد تاریخی دوره مزبورهم آمده است  ونشان می دهد که وی نماز می خواند  ولی معلوم نیست که فتوای قتل وی وتوسط مدرس الازهر واز کدام آیه قرانی استنباط فقهی شده است ؟ ویا توسط سید جمال چگونه صادر شده است؟ ویا مدرس مدرسه الازهرو چگونه آنرا استنباط فقهی کرده است ؟واحتمال می رود که سید جمال جزودار دسته اقا خان محلاتی باشد که "پیرو فرقه اسماعلیه "بود ولی چونکه در دوره پدر ناصر الدین شاه  وبا ارتش قاجاریه در افتاده بود و ارتش قاجار هم حاکمیت قم وهرات را از او گرفته  وبه کرمان رفت ودر شهر کرمان  وبم وبلوچستان هم ودارودسته وی ودر  دوره محمد شاه قاجارو سرکوب شده  بودند  وسید جمال  هم از پیروان اسماعیلی آقا خان محلاتی بوده   بعد از سرکوب مزبور  وبرخی از دارودسته وی  به شمال افغانستان رفته ومثلا به ابادی اسد آباد جنب کابل  فرار کرده بودوبرخی از فرقه اسماعلیه هم به هندوستان فرار می کنند  ولذا در دوره ناصر الدین شاه هم که پسر محمد شاه قاجار بود واز پسرش انتقام خود را گرفته باشد ولذا سر از حوزه علمیه الازهر مصرسر  درمی  اورد ویا دوباره مذهب ترور الازهررا واحیا ئ می کند  که در دوره دوره حسن صباح وبه ترور نظام ا لملک منجر شده بود  ویا در دوره قاجاریه  " قالب بندی تئوری اخوان المسلمین الازهر ودوباره احیائ احرار الشامی بشود ومدرس الازهری که  با پول انگلیسها  ودر اروپا مرتبا میگشت  ویا نشریه عروه الوثقی بیداری مسلمان را منتشر می کردویا "توجیه شرعی ترور ها "وبه مدرسان اخوان المسلمین می آموخت  که چگونه فقه شافعی را در الازهر جدید احیائ بکنند  وفقه شفعی را در تدریس ان از بین ببرند که امام شافعی یاد داده بود وامام شافعی که در غزه شام متولدشده بود  ولی برای اشاعه فقه اسلامی شافعی خود وبه قاهره رفته بود  ولی با فوت امام شافعی و درسال 204ودر شهر فسطاط مصر  و فقه شافعی هم ودرخاک  مصر دفن گشت  وتنها ادعای ظاهری اش را نگ داشته بودند  ولی بجای فقه شافعی الازهر واین بار "فقه اسماعیلی "ویا فقه دروزی"ویا فقه فراماسونری ویا فقه اخوان المسلمینی ویا "فقه بوکوحرامی "در الازهر روئیده بود   ویا فقهی که توسط معلمین اخوان المسلمینی در خاک اردن وقطر  ومنجر به  پیدایش احرار  الشام شد  ولذا بعد از سال 2012 فقه احرار الشام وازدل  فرقه اخوان المسلمین بیرو ن آمد وحوزه دینی الازهری که بةظاهر ادعا می کند که فقه شافعی را ودر میان مسلمانان اهل سنت آسیا رواج می دهد ولی بجای فقه شافعی وتنها در طول 12 قرن گذشته وفقط "فقه فدائیان اسماعیل مصری " راو رواج داده  است ویا در میان اعراب فاقد سوادومعلومات دینی افریقایی مصر رواج داده است ولازم به ذکر است که فقه شافعی اهل سنت ودر مصر متولد شدولی در خاک مصر موفق نگشت  وتنها در میان برخی از کردهای آسیایی طرفدار یافت  ودر این باره و به نقل ص309 کتاب مجمل فصیحی  اشاره می کنم که می نویسد :وامام اعظم محمد بن ادریس شافعی ودر سال 204 هجری ودرشهرفسطاط مصر وفات یافت وفقه پایه گذاری وی یکی از چهار فقه فرقه مذهب اهل سنت می باشد  وگرچه همان  فقه شافعی مزبورهم  وظاهرا فقه مدارا گرمی باشد ویا مدارا گری  با ملل مختلف را ودر رویه دینی خود ودر بر دارد   وبهمین دلیل نیز  بود که مورد پسند نظام الملک بود ویا در دوره سلجوقی بود ولذا وی هم وجهت ترویج فقه شافعی خود  و16 مدرسه نظامیه در دوره سلجوقیان ساخت ولی با فوتش وتعالیم مزبور به تعطیلی کشده شدند   وچرا که  حاکمان   مصروبا فقه شافعی وی مخالف بودند  وبعلاوه بخاطر فقه شافعی صلاح الدین ایوبی کرد هم ومخالف بودند ولذا بقایای ایوبیان را  هم ودر مصر منقرض کردند ودوباره فقه باطنی گری خود را راه انداخته ویا ودر الازهر احیاء کردند ویا در خاک افریقایی مصر وبجای فقه شافعی مزبور وتنها فقه فدائیان اسماعیلی ترورپرورانه  ترویج داده می شد ویا در طول 12 قرن واز حوزه دینی الازهر رواج دینی داده می شد که برای خیلی ها ومکانیزم پنهانی  اش وروشن نمی باشد   ولذا برای روشن گشتن فقه  اسلامی مصرمزبور   که "فقه باطنی گری"خوانده می شود و لازم به توضیح می دانم که بگویم   اعراب مصری وحدود 132 سال بود که تحت سلطه حکام بنی امیه شهر دمشق بودندولی در طول این مدت 132 ساله هم وگرچه ادعای دین می کردند ولی از آیات قران بی خبر  بودند ویا ادعا می کردند که بخاطر  پیاده کرده قران وفقه دینی قرانی و وارد شهر ها ودهات مصر شده اند ولی از دین وایمان خبری نبود وتفکری که عمر عاص ویا مشاور معاویه وبه مصر برده بود !ویا حکام اولیه عرب مصررا واو تعیین می کرد  وگرچه قران  هم گفته است که اداره امورمسلمانها باید وطبق فقه باید اداره بشوند  ویا نظام  حقوقی شهروندان تحت تابعه اعراب وباید که "تفقه در قران "بکنندویا برخی از افراد باسواد آن مسلمانان وتفقه در قران را وحتما دنبال بکنند ولذا  از نزد خودشان ونظریه اداری ندهند  ویا جهت اداره املاک ویا اموال اراضی گشوده شده مسلمان وبه قران وتفقه در آن کتاب توجه داشته باشدند ویا در اداره ملل تحت سلطه خود  وامیال شخصی را بکار نگیرند ! و یا تحت هوی وهوس شخصی فرمانداران وحکام عرب مصری نرفته ویا سرنوشت مردم را وبا میل شخصی اداره نکنندویا افراد تحت سلطه فرماندارن عرب  واداره شخصی نشود ویا شهرهای مصری وشامی وبه روش دیمی اداره نشود ویا شهر های عراقی ویا شهرهای ایرانی سلیقه ای اداره نشوند  ولی متاسفانه وعلیرغم این نوع از تذکرات قرانی ویا تذکر تفقه در  یک ایه قرانی مزبور وحدود 132 سال بود که هنوز هیچ گونه  "حوزه تفقه دینی "ودرشهر  دمشق اموی وجود نداشت  ویا در شهر فسطاط وقاهره مصرو بوجود نیامد ه بود که حوزه علمیه دینی داشته باشد ویا توسط افراد با سواد به مفاهیم قران وتاسیس شده باشد  ویا در "فقه دمشق "وبوجود بیاید ولذا در طی این مدت وفرمانداران عرب شهر های مصرهم  واساس مشروعیت حکومتی خود را واز آیات قرانی نمی گرفتند ویا از نصوص آن کتاب دینی اخذنمی کردند   وبلکه مشروعیت احکام فرمانداری خود را واز مسئله قرابت خویشاوندی خود و با پیغمبر عرب زبان می گرفتند که قران در یک ایه اش واعراب شدید القلب دانسته و محکوم می کند ویا همان حکام عرب واقوام دیگر اسیایی را قبول نداشتند ولذا دین خود را یک نوع دین قبیله ای عرب قریش می دانستند  ویا مشروعیت حکومتی خود واز تعلق اشان به قریش عرب وامیر بودن درفرهنگ  قریش استخراخ سیاسی می کردند که حکم فرمان داری حکومتی خود را وبخاطر  فامیل بودن با  پیغمبر  می دانستند  که سران حکومتی اشان اغلب عموهاوعمو زاده های بنی امیهای پیغمبر  ویا بنی عباسی ویا بنی فاطمه هستند واز این روش گرفته اند ویا همان فرمانداران عرب ادعا می کردند که حکم فرمانداری خود را واز از دست ابوبکر گرفته اند که پدر زن پیامبر می باشد  ویا از دست عثمان گرفته اند که پدر زن دیگر خویشاوند پیغمبر بود ویا انان وخلفای راشدین خویشاوند خود را پایه گذار دین سنت  ویا  تسنن  می نامیدندولی سنت ویا اهل سنت وتسنن عربی بودن چه  می باشد وبرای کسی معلوم نبود؟ ولی قران در ایات مختلف ش وقرابت ویا عرب بودن واساس امارت کشور نمی دانند ویا امیری مومنان را طور دیگر تفسیر می کند ویا حق دستور دادن به دیگران بخاطر خویشاندی بنی عباسی خود نمی داند نمی داند ویا در ایات مختلفش ذکر نکرده است وبرعکس می گوید  چه کسانی حق ادعای امامت نماز ویا روزهدارند  ویا امیر وامرکدن در قضاوت را دارند/ ویا حق مشروع اداره مسلمین را دارند؟ ووبهمی دلیا است توارث امامت در قران وبا نفی امامت فرزندان ناصالح حضرت نوح وحضرت ابراهیم ومرودو می داند وتنها کسانی را مطاوعت پذیر می داند که به محتوای کتاب خدا ورسولش معتقد باشد وتنها اورا اوال امر می داند  ویا در عمل کردن  به کتاب قران وعدم گناه ویادر عدم ظلم به دیگر را حق امیر ی شهر ها می داند ویا در قران ذکر کرده است ولی اعراب بخاطر جهل مردم آسیا واز اسلام ویک نوع دینی نژاد پرستانه سیاسی ساخته بودند که فقط اعراب ویا خانواده های قریشی  انان وحقمشروع حکومت براقوام دیگر آسیایی را دارا هستند  ویا  اقوام دیگر آسیایی هم  وحق تشکیل هیچ گونه حکومت سیاسی را ندارند ولو انکه معتقد به قران هم شده باشند ولی اغلب آیات مربوط به اطاعتسیاسی  از حاکمان  قرانی وچنین چیزی را وقبول ندارد  ویا چنین سیادت خویشاوندی را نمی پذیرد ویا نمی گویدوبلکه معیار های دیگری و برای اطاعت پذیری سیاسی از یک نفردر نظر  دارد ویا شرح قرانی می دهد    وبعلاوه  از تفسیر آیه  اولوالامر قرانی دارد ویا آیه  "عدم بغی به وی"در نظر  دارد ویا از ایات مربوط به عدم تبعیت از طاغوت قران در نظر  دارد وبلکه همگی محتواهای خاص قرانی  دارند  وولی برای اعراب قرون 132 ساله اموی وهیچ کدام از معیار های قرانی مطرح نبود ویا آیه تفقه دینی در قران را هم وقبول  نداشتندوتا حوزه علمیه باسواد ودر دمشق درست بکنند   وتا اینکه امپراطوری اعراب بنی امیه ودر پایان 132سال ومنقرض گشت  ویا به وسیله امپراطوری بنی عباس ومنقرض شد وبعد از این تاریخ می باشد  که خلفای بنی عباس متوجه شدند که باید به ایه تفقه در دین وتوجه بکنند ولی همان  قوم عرب واز درون خودشان وافراد باسوادی در این باره  نداشتند ولذا تفقه در قران را هم به گردن ابو حنیفه کوفی انداختند که اصالتا ایرانی می باشد  ویا حتی اعرابمزبور تنها  تلفظ شفاهی عربی را بلد بودند   ولی صرف ونحو نحوعربی قرانرا نمی دانستند  ویا دستور زبان آنرا هم وتا سال 160 هجری نیز  نمی دانستند که تدریسا ش در دروس حوزه های علمیه امروزین رایج است ویا برای فهم درست قران ولازم است وتنها در سال 160 هجری وعلم نحو درست کردند ویا "نحو" وبرای زبان عربی را هم ودر مدرسه بصره وبه گردن "سیبویه ایرانی" انداختندکه از استان  فارس ایران بود وبه معنی "بوی سیب "لقبش بود  که به وی می گفتند وتا سال 179 هجری ونحوه ساختن علم نحو عربی  را وتکمیل کرد ( ماخذ ص 273 مجمل فصیحی )   ونیز در این دوره تاریخی مابین 133 الی 150 هجری  است که  منصور دوانقی عباسی واز "ابو حنیفه کوفی  "می خواهد  که پایه تفقه دینی را ودر "حوزه بغدا د"وپایه ریزی بکند   ویا این بارو جهت تحقق ایه تفقه قرانی عمل کرده ویک نوع حوزه علمیه دینی بسازد ویا با "فقه حنفی "را ودر پایتخت بغداد امپراطوری عباسیان درست بکند  و امام اعظم ابوحنیفه هم آن وظیفه ناچارا می پذیرد که به نقل ص 246 مجمل فصیحی یک فرد باسواد ایرانی ولی متولد کوفه بود ولی پدرانش همگی ایرانی بودند ولی ابوحنیفه  وفات یافته در محله خیزران بغداد می باشد  وبهمین دلیل  هم او در ایام حکومت ابوالعباس وبعلاوه مدتی نیزو درایام  حکومت منصور عباسی وپایه "فقه حنفی" را ودرشهر  بغداد پی ریزی می کند  ویا شاگردانی را هم وبرای آموزش آن نوع  از "فقه حوزوی" می پذیرد ولذا همان ص 246کتاب مجمل فصیحی نشان می دهد که چگونه اجداد ابوحنیفه  وافرادی با نامهای ایرانی می باشند  که نسبت پدر بزرگش وبه برادر انوشیروان ساسانی می رسد که بنام  "کنارنک زرتشتی "می باشد  که در دوره ساسانی وشیوه استنباط فقهی واز کتاب اوستا رابلد بودند  ویا استخراج فقهی از اوستا وبرای برای تاسیس ادارات ونهاد های اجتماعی عصر امپراطوری ساسانی ها را وبلد بودند  ویا از فقهای با تجربه بودند که استنباط فقه زرتشتی را بلد بودند ویا مبانی وتئوری استنباط صحیح  فقه زرتشتی اوستا را وبلد بودند وواین باز استخراج از ایات قرانی را دنبال کرده وبجای کتاب اوستا وتفقه از قران وبه ابو حنیفه واگذار شده بود وبعلاوه  به نقل ص 231 همان کتاب مجمل فصیحی  وابولعباس السفاح ودر سال 132هجری وبا گماردن خالد بن جعفر برمکی ایرانی وبه نخست وزیری خود واز او خواسته بود که "دوایراداری "وبرای عباسیان بسازد ویا با مدل دیوانهای برید ویا دیوان استیفا ویا دیوان اشراف عصر ساسانیان ودر شهر بغدادرا  بسازد وخانواده برمکیان هم وافراد باسوادی   از زرتشتیان بلخ بودند  ولذا از او خواستند  که دیوانهای اداری مورد نظر عباسیان را تاسیس بکند  وبجای استنباط از "ایات اوستا" واین بار با تکیه به استنباط از ایات قران وشیوه اداری  بسازد ویا در "دیوانهای اداری بغداد "وپی ریزی بکند که بعدا مورد عمل خالد بن برمکی وخاندان فضل زرتشتی شد ویا بعدا ا لگوی دیوان سازی دولت های بعدی ایرانیان گشت  ویا جهت تاسیس بوروکراسی اداری نخست وزیری جیهانی ومورد تقلید نخست وزیران بعدی ایران قرار گرفت که بعد از برمکیان وجیهانی وزیردولت  سامانی شد واو هم و7 دیوان برید ویا دیوان استیفائ وغیره دولت سامانی ها ی ر شهر بخارا  وبرای دولت سامانی ها  ساخت ویا با استنباط از ایات قرانی ساخت  ویا بیهقی نخست وزیرهم بعد از آنها دنبال کرد ودر  دولت غزنویها ودر شهر غزنین ساخت  ونوبت به ساخت وساز  دیوانهای اداری عصر سلجوقیان رسید  که در حوزه فقهی نظامیه اصفهان استنباط شد که توسط نظام الملک طوسی شافعی مذهب می باشد  ونظیر اسلاف خود وبا استنباط "فقه شافعی از قران وساخت وسازاداری  کرد  واسناد تاریخی در این باره می گوید :نظام الملک به ملکشاه توصیه می کند  که در سخت وساز تشکیلات اداری ونظامی واموزشی سلجوقیان وبجای تکیه به استنباط فقه حنفی  مورد نظر خلفای عباسی وفقط به فقه شافعی توجه بکند وزیراکه  در فقه حنفی ونکاتی وجود دارد که مانع است و فقط مشروعیت حکومت عباسیان را در قران واستباط می کردوتوجیه پذیر می کند که مانع اسقلال سلجوقیان واز خلافت عباسیان می شود ولذا دولت غزنوی وادارات غرنین نیز وابستگی به خلیفه یافته اند  ویا دولت سامانی ویا ادارات بخارای سامانی هم ویا ادارات دولت طاهریان ودر  نیشابورهم چنین بود  وتنها با پذیرش خلافت عباسیان مشروعیت اداری می یافتند  ویا با لوابستن خلیفه ویا با خلعت فرستادن خلیفه بغدادبه دگران  مشروع می شدند ویا سربازان وکارمندان غزنین هم در ان صورت واز  انها اطاعت سیاسی می کردند ویا برای انان مشروعیت اداری قائل می شدند ویا احکام اداری در شهر ها می گرفتند  ولی بدون خواندن خطبه وبنام خلیفه بغداد وهرگونه مشروعیت فرمانداری آنها ودر "فقه حنفی" ممکن نبود وبه همین دلیل توصیه نظام الملک طوسی وبه ملک شاه والب ارسلان سلجوقی بود که آنها تصمیم گرفتند 16 مدرسه نظامیه وبا فقه شافعی ودر شهر های مختلف ایران بسازند وملکشاه هم وقضات ویا خطبای شهری ویا ممیزان مالیاتی دیوان استیفای خود را وجهت تحصیل وبه همان مدارس نظامیه سلجوقیان می فرستاد ویا جهت کادر پروری اداری وکارمندی می فرستاد   وتا با تحصیل مزبور  و  از سلطه فرهنگی خلیفه عباسی  بغدادونجات بیابند ولذا اساس تاسیس 16 مدرسه نظامیه سلجوقیان ودر شهر های بغداد وبصره ونیشابور ومرو واصفهان وغیره وبا "فقه َشافعی"ریخت شد که با مخالفت فقه فرقه خلفای اسماعلی مصرروبرو شد که طرفدارنش مدرسه نظامیه اصفهان وکتابخانه بزرگ آن را سوزانیدند ویا اسناد اداری 7 دیوان بزرگ سلجوقی را در اصفهان اتش زده ویا قصر ملکشاه نیز آتش گرفت ویا کارمندان ادارات اصفهان را هم وربوده وکشته ودر چاه منزل خود انداختند وتا کتاب سیاست نامه نظام الملک  و از بیخ وبن بریده شود  وهدف سفرنامه ناصر خسرو به اصفهان هم ویا اقامت چند ماهه اش در اصفهان ودرکاروانسراهای  اصفهان وجهت تحقیق ویا طراحی عمیات مزبور بود  که در سفرش به مصر فاطمی و الازهرو فتوای ترور دینی را ویاد گرفته بود  وسپیس بیک کرد جانباز فدایی اسماعیلی یاد دادند که نظام الملک را وتحت نظر خودش داشته باشد ویا در هنگام عبور از شهر صحنه کرمانشاه ویا در رفتن  به نظامیه بغداد ویا در هنگام غفلت محافظانش  واو را بکشند وتا با قتل نظام الملک که معمار دیوانسالاری سلجوقیان بود ونظام اداری نو پای سلجوقیان وفرو بپاشد ویا ناصر عباسی ویا مستنصرویا معتصم عباسی هم ودر مخالفت با امپراطوی خوارزمشاهیان که طرفدار فقه شافعی در خوارزم وبخارا ومروبود مخالفت می کرد  واز این راه خواهان استقلال از خلیفه عباسی بودند  ولی با امتناع خلیفه روبرو بودند  ولذا سلطان محمد خوارزمشاه وجهت کسب استقلال اداری خود  وتا گردنه اسد اباد همدان ولشگر کشی می کند  ولی خلفای عباسی وبا ساخت مدرسه فقه حنفی مستنصریه بغداد وبجای مدرسه نظامیه شافعی بغداد واقدامات اورا خنثی کرده وومشروعیت امپراطوری خوارزمشاهیان را به "زیر سوال فقهی" خود بردند  واری فقه حنفی و در اصول اسننباط احکام مژبوروتنها  به فقه عبادتی نماز وروزه وزکات وحج توجه نداشت وبلکه به فقه اداری وفقه نظامی وفقه قضائی حنفی نیزتوجه داشت  وپیشرفت کرده بود وبهمین دلیل بود که تیمور لنگ هم وجهت ساخت وساز تشکیلات عظیم داروغه گری شهر ها ی اسیا وبه فقه حنفی متوسل شد  ویا جهت اطاعت پذیر کردن سربازان قلعه بانی شهرهای آسیایی هم  ویا جهت کنترل نظام حسبه واداره محتسب شهر ها ویاجهت کنترل وزن ویا کیل  ویا قیمت شهر  که در قران تذکر داده شده  بود  ولی روش اجرائیات آن ودر قران نامعلوم بود   ولی برای پیاده کردن اجرائیات آن نحوه دستورات قرانی وفقه "نئو حنفی "شهر هرات راوانتخاب نمود  ویا  در طول 170 سال عمرش ودر حوزه دینی هرات تاسیس کرد ویا سیاست گذاری مالی  نمود  ویا مدیریت شهریه ای کرد  ویا ساخت وسازفیزیکی  مدرسه ها وکلاسهایش  را وبوجود آورد  ویا مدیریت بحث طلبه هایش را وبوجود آورد ویا مخزن ها کتا بخانه اش را وانبوه کرد ویا  فارغ التحصیلان فقه هرات مزبوررا  وبصورت  خطبای تمامی شهرهای آسیایی فرستاد ویا به انها آلو تمغای حکومتی می داد وسپس می فرستاد ویا قاضی شهر ها را وازمیان فارغ التحصیلان هرات  می فرستاد ویا ممیز های مالیاتی شهر ها را وازمیان  محصلان 80 مدرسه هرات می فرستاد  که بزرگترین وغنی ترین نظام فقهی قاره آسیا را بوجود آورده بودند که هیچ کدام از حوزه های  فقه نظامیه بغداد وچنین نبودند  ویا حوزه الازهر مصرنیز چنین نبود  وحتی مدرسه فقه مسیحی استانبول  هم به پای حوزه علمیه هرات نمی رسید که تیمور انرا تسخیر کرده بود وبرخی از کتابهای نایا ب کتابخانه استانبول را وانبار گاری کرد ه وبه کتابخانه هرات فرستاد وبه میرانشاه هم گفته بود انواع کتابهای کتابخانه ربع رشدی تبریز وسلطانیه وغازانیه تبریز ویا ارگ علیشاهی وبا ر گذاری گاری کرده وبه کتابخانه هرات بفرستد وتا  بخاطر توحش بازیهای  قوم بدوی قرا قویونلودر شهر تبریز وسلطانیه  وسرنوشتی مثل آتش سوزی کتابخانه تخت جمشید پیدا نکند که قوم وحشی یونانی ها ی اسکندر<اسناد وکتب والواح قدیمی  آنها را سوزانید که همگی انواع  مکتوب انواع کاتبان بابلی  ویا حمورابی واشوری وسریانی بودند که با سه هزار سال قدمت تدوین شده اش دراختیار هخامنشیان بود  ولی در یک دقیقه اتش زده شدند وآنگاه زحمات همه دستاورد تمدن 3000 سال تمدن بشری از بین رفت  که درکتابخانه  تخت جمشید بود ولی در یک دقیقه سوزانیده شدند  وتوحش اعراب بیابنهای ربع خالی وحضرالموت نیز چنین بود که همراه سعد وقاص  آمدند و کتابخانه پیشرفته تیسفون را آتش زدند که حاصل زحمات کاتبان 1100 ساله تمدن اشکانی وساسانی ها از بین رفت  ودر دفعه سوم نیز توحش فرقه اسماعلیان براه افتاد که اموزش دیده جنگل  های افریقا ودر کانون بربریت پرور الازهر بودند وبرای از بین بردن فقه تمدن سلجوقیان ترک وکتابخانه نظامیه اصفهان واسناد 7 دیوان اداری  اصفهان سلجوقیان  آتش زدند وتا حاصل تمدن 500 ساله بعد از اسلام هم و نابود بشود  ولی تیمورکه تجربه داشت  به فرزندانش یادد اده بود که در هنگام احساس خطر از توحش گری قوم چوپان پیشه قره گوسفندهای تبریز  وتمدن پذیری شهر تبریز وسلطانیه را رها بکنند وخودشان را نجات بدهند وبعلاوه کتابهای همراه گاریهای کتاب ربع رشیدی تبریز  وسلطانیه  وغازانیه ورصد خانه مراغه وارگ علیشاهی را وبه کوچ تمدن ازشهر  تبریز وبه شهر هرات وادار بکنند  وبگذارند که فرهنگ سکنه ترک تبریز بدست خانقاه پرستان حروفیه تبریزبیفتد  ویا بدست خانقاه پرستان صفویه اردبیل بیفتد وعمر میرزا ویا ابوبکر میرزانوادگان تیمور هم که در تبریز وسلطانیه بودند  و بعد از مرگ تیمور وبهنگام فرار از مقابل توحش بازیهای  گوسفند چرانهای قره قویونلو تبریز وهمه کتابهای کتابخانه های  بزرگ تبریز را ودر خزانه در ربع رشیدی وغازانیه تبریز وسلطانیه زنجان ومراغه را بارگذاری  گاریهای مختلف کرده بود وبه شهر هرات فرستادند  ویا بعد از سقوط هرات وتوسط اقوام بدوی شاملو ویا اوزبک چوپان پیشه وهمه آن کتابخانه های مهم هرات هم در سال 912 هجری  به دهلی کوچ فرهنگی داده شده وبعد از سقوط بابریان هند هم در سال 1850 میلادی وسر از کتابخانه های  لندن در آوردند  وواین امر در حالی می باشد که  خواجه نصیرالدین طوسی وبا هم فکری صاحب دیوان جوینی   وهلاکوخان ومغولان رمه دار را وبا هزاران ن بدبختی متقاعد کردند ک انواع کتابهای کتابخانه مستنصریه بغدادوویا کتابهای نظامیه بغدادودر رودخانه دجله نریزند وبلکه به انها بدهند وتا به تبریز وکتابخانه رصد خانه مراغه وتبریز  ببرند واز مغولان وخزانه  8 کتابخانه مهم مرورا گرفتند که ابن حوقل ودر شهر مروسلطان سنجر سلجوقی دیده بود  دیده بود ویا کتابهای انبوه  نظامیه نیشابور بود وعطار وهمر خیام در انجا درس خوانده بودویا کتابهای  16 مدرسه نظامیه عصر سلجوقیان واز توحش قوم چوپان مغولنجات داده بودند وبه تبریز پایتخت برده بودند  وبعد از 160 سال که درکتابخانه  تبریزبود  ودوباره کوچ تمدنی کرده  وبا انواع گاریهای اسب کشواز  آرشیو ربع رشیدی تبریز وغازانیه تبریز ورصد خانه مراغه حمل جغرافیایی شدند  وتا از توحش قرا گوسفندها وآق گوسفند هانجات یابند  وبه سر نوشت چهاردوره اتش سوزی مکتوبات تمدنی آسیا ودچار نشوند  ووقتی آن نوه های تیمور دیدند که پر عموهایشان نظیر بایسنقر میزا وابراهم سلطام میرزا وبهترین خطاطان عصر خود ودر شهر هرات وشیراز بودند و ویا زن عمویشان نیز بجای بزک کردن ودنبال آنست که کتابخانه گوهر شاد مشهد را وتاسیس بکند ویا کنیزک او هم هم بنام پریزاد خانم مدرسه علمی در مشهد می سازد  ولی سکنه تبریز دنبال هورا کشان خانقاه حروفیه تبریزافتاده اند  ویا بعضی هم دنبال خانقاه شیخ صفی الدن اردبیلی هستند واذا ان هم کتاب غنی ربع رشیدی وبه درد آنان نمی خورد وبعلاوه با چسبانیدن نام عماد الدین نسیمی بر در ودیوار کوچه وخیابان محله حروفیه تبریز مزبور  ودنبال سوزانیدن کتابخانه های مهم تبریز وسلطانیه هستند ومقداری پول به گاریچی ها دادند  ودوباره همان کتابها را و به حوزه تمدنی هرات کوچانیدند  که میراث پدر بزرگ ترکشان را ودر شهر  هرات وبهتر پاسداری بکنند واین پدیده سرنوشت تمدن مکتوب بشری است که اقشار باسواد بشری وهزارا ن سال تلاش می کنند تا تمدن افرینی برای دیگران بکنند  ویا دهها قرن وتمدن بشری را بصورت کتاب ودست نوشته وپوست نوشته انبوه میکنند ولی برعکس اقوام وحشی هم هستند ونظیر یونانی های وحشی ویا دزدان دریایی وسط مدیترانه وچونکه  معنی زحمات بشریکاتبان بابل وکلده وارامی را وسومری را نمی فهمند  ودر یک دقیقه کبریت کشیده وحاصل زحمات میلیونها کاتب بشری را ودر یک دقیقه سوزانده ویا ازبین می برند وتمدن بشری را به مرحله قبلی تمدن ان شهر برمی گردانند واتش زدن تخت جمشد بخاطر سوزاندن میز وصندلی تخت سلطنتی آن ویا ستونهای سنگی اش نبودکه غارت کرده بودند وبرده بودند وتنها چیزی که در انجا می سوخت ومیلیونها اسناد پوست نوشته ویا اسناد ادری چند هزار ساله بود وبرخی از اسناد انرا هم ذزدیه وبنام کتاب فلسفه ارسطوویا افلاطون وفیثاغورث وطالس  وکتاب تاریخی پلینی چاپ کردن که بگویند یونان در فلسفه وریاضیات  ونجوم بیشتر از 5000 سال تمدن اسیا معرفت داشت وبدبخت مردم اسیا وبعد از حمله اسکند ر واز نو مجبور بودند که زحمات زیادی کشیده واز نوع کشف فنون بشری بکنند ویا کتابت ویا خط نویس ویا هنر افرینی واز نوآغاز بکنند  ویا از  اغاز دولت اشکانی شروع بکنند ودوباره حاصل زحمات کاتبان هزاران ادارات آسیا ومدارس اولیه شهر هایش  وبا کبریت کشی دوباره ودر کتابخانه تیسفون سوخت وتا تمدن اداری ودینی زرتشیان از بین برود ویا دین 2000 ساله دولت کیانی ویا ماد ویا هخامنشی واشکانی وسا سانی را وبا کبریت سعد وقاص واز بین ببرند  و شهر هرات وفقه حنفی پیشرفته ان هم وبعد از سال 912 هجری وبه چنین  وضعی برگشت که تیمور تازه آنرا در سال 785 تسخیر کرده بود ودوباره فرهنگ از ان دیار کوچ جغرافیایی کرده ولذا امروزه کسی گذشته هرات را نمی داند ویا گذشته این شهر را  نمی شناسد      ویا بدلیل   فقر سواد ودر میان افاغنه موجود که مانع است که به چنین سیستم پیشرفته تمدن هرات افغانستان  وپی برده شود  ویا  تفاوت حوزه فقهی آنرا وبا حوزه های فقهی وهابیان عربستان وبهتر بفهمند وتا  اسیر فقه الازهر واخوان المسلمنی مصر نشوند ویا نظیر اقبال لاهوری پاکستانی وبه ستایش اخوان المسلمین مصری  نپردازند ویا فرق فقه حنفی هرات تیموری را وبا چها ر فرقه فقه شافعی ومالکی وحنبلی وحنفی قدیم بغداد را بهتر بدانند  که برخی ها وفقط به فقه  ایات عبادتی قران پرداخته بودند  که  در مورد نحوه نماز خواند ن  ویا روزه گرفتن بود  ویا تنها  وبابهای اجتهاد در عبادات قرانی را وبلد بودند   ولی در تفاوت استنباط فقهی  مربوط به به دین وحکومت وادارترا نمی دانستند  ویا فقه شیوه معاش وباب اجتهاددیگر نداشتند ویا تفاوت فقهی چهار  حوزه فقهی اهل سنت وبا سه   فقه اهل تشیع را نمی دانستند   _ ( ونظیر تفاوت فقه  شیعه زیدی چهار امامی حوزه صنعای یمن ومازندران قدیم ویا فقه جعفری 12 امامی دوره ال بویه بغدادکه بود   ویا فقه 7 امامی مصرکه داشت   و  )ویا تفاوت فقه سیاسی آنان را نمی دانند که تفاوتش در چیست ؟ که خودشان را طرفدار فقه اسماعیله مصر می دانستند وودر حالیکه مجمل فصیحی ودر دو ماخذ نسب فاطمیان مصر را واز نسل حضرت فاطمه نمی داند که ادعای انرا  می کنند ودر ثانی امام صادق هم وامام موسی کاظم را به امامت پس از خود تعیین کرده بود وهمچنین فرزند دیگرش اسماعیل را قبول نداشت ویا بدلیل گناهکاری اش قبول نداشت که خلفای فاطمی مصر وخودشان را و"نوه نهم اسماعیل "می دانند ویا فدایی بودن برا ی جد نهم خود که اسماعیل باشد را واز دیگران می طلبند وتا  بخاطررضایت جد نهم خودشان  ودیگران را بکشندویا دیگران  را به مریدشدن ویا فدایی  شدن برای فقه اسماعیل متقاعد بکنند ویا در الازهرمصر  اموزش بدهند  "وفقه جعفری "12 امامی هم وپایه گذاری شیخ کلینی در حوزه علمیه محله کرخ بغداد دوره ال بویه می باشد  وتنها  مشروعیت حکومت ال بویه وفرمانداران ودستورات اداری انان را قبول دارد وصرفا بخاطرمسلمان بودن و  نماز وروزه گرفتن سران آل بویه  است ویا بدلیل دوست داشتن اهل بیت  است ویا بدلیل ساختن ارامگاه امام حسین در کربلا ویا بارگاه امام علی توسط  ال بویه در نجف است  و قبلا خلفای  عباسی ونظیر متوکل وغیره وان مقابر متبرکه را  شخم می زدندند  ویا به زیر آب فرات بود ولی این نوع از استباط فقهی شیخ کلینی واز پذیرش حکومت  ال بویه ودر نزد فقه  روحانی دیگر 12 امامی طرفدار صفویه ارزش ندارد  که انتقال قدرت به نادر شاه ودر دشت مغان را ونا مشروع می خواند   واز نظردینی   تنها سلطنت خاندان خاندان صفویه را قبول داشت که همه خاک کشور را به بیگانگان داده بود واشاره به اعتراض ان روحانی مخالف دولت افشاریه ودر کتاب عا لم ارای نادری آمده است  ودر حالیکه نادر شاه هم ونظیر شاهان ال بویه و حرم امام رضا را طلا کاری کرده بود ویا در کربلا ونجف هم وطلا کاری کرده بود بود ولی از نظر آن روحانی مشروع نبود وتنها حکومت صفویه را مشروع می دانست که  که نظیر ساروتقی نخست وزبر ی داشتند  که به خواسته انگلیسها وهم جنس بازی در اصفهان راه انداخته بود ویا ارامنه ویا سیک های گاو پرست را وحاکم شهر های ایران کرده بودند   ولی تیموریان  فقه حنفی "را قبول داشتند  که حدود 80 مدرسه دینی در شهر هرات وبا فقه " نئو حنفی " ساخته بودند وفقهای حنفی همان حوزه پایتخت هرات دوره تیموریان هم و تحول در استنیاطهای فقهی حنفی بوجود آورده ویا با استنباط حقوقی جدید خودشان  وبجای مشروع دانستن دولت عرب نژاد بنی عباس ویا بنی امیه ویا بنی اسماعیل مصر وتنها دولت لایق ترک تیموری آسیایی را ودولت مشروع دینی از نظر قران می دانستند که نماینده یک میلیارد مسلمان ترک نزاد ومغول آسیایی است  که بعد از ظهور دولت تیموریان وهمگی از مذهب شمن پرستی وبودایی وبیرون آمده بودند وهمگی  اقوام قیر قیز ویا بلوچ ومغول ویا  ترک وقزاق وچچن وقنقرات وترکمن وافغانی ودین حنفی جدید را پذیرفته بود ند وخودشان رااز زیر سلطه فرقه اسماعیلی افریقایی ودین مسیحی اروپایی مستعمره گر بیرون کشیده بودند وبعلاوه  تیمور ونوادگانش وصد ها مسجد ودر شهر های سمرقند وهرات ودهلی وسمنان ویزد وخواف وغیره ساخته بودند  ویا حتی شاهرخ تیموری دستور منع شراب فروشی درشهر  هرات را داده بود  وویا فتوای جهاد با بودائیان چین ووبعلاوه با شیعیان نیز رفتار خوب داشتند ومثلا شاهرخ تیموری ویک قندیل  طلا ودر حرم امام رضا ی مشهد اویخته بود  ویا زنش گوهر شاد بیگم و ودر کنار مقبره امام هشتم شیعیان کتابخانه گوهر شاد ویا مسجد گوهر شاد مشهد شیعی را ساخته بود  ویا امیر علی شیر نوائی ونخست وزیر حنفی مذهب تیموریان وصحن امیر علی شیر نوایی مشهد را ساخته بود ویا آب شرب به شهر مشهد واز راه دورآورد و علمای حنفی هرات هم شاهرخ تیموری را وبخاطر اعمال نیک وخیرات وموقوفات زیادش ویا بخاطر رفتار های مذهبی اش و"خاقان سعید اسلامگرا " نامیده بودند ولقب اولوا لامر به او دادندکه سر کشی از فرمانهایش را برای سربازان تیموری حرام می دانستند  وبعد از سقوط بغداد وبدست هلاکو خان وترکان عثمانی وآخرین نوادگان خلفای عباسی را از بغداد به استانبولبردند  وتا دوره سلطان عبدالمجید عثمانی وجنگ جهانی اول ومشروعیت دولت خود وفتوای  خلیفه عرب  عباسی را ولازم داشتندکه مدتی حوزه عیمیه الازهر مصر را به زیر بیدق فقه عباسیان بردند ودولت ممالیک مصر را برانداختند ولی غلبه ترکان عثمانی  بر الازهر مصر ودوام چندانی نداشت وچرا که  ناپلئون بر مصرمسلط شد  وسپس تسلط انگلیسها بر مصرپدید آمد  وبه نقل ص 40 کتاب سر آرتور هاردینگ وعلمای الازهر  مصر  .حکومت محمد علی خدیو مصررا  در سال 1805میلادی  وبر حکومت پاشاهای عثمانی ترجیح دادند ولذا همه علمای عرب الازهر مصرفتوی به مشروعیت دولت خدیو مصر دادند دادند  ویا ودر همان ایام می باشد  که فقه مالکی شهر مدینه ومکه هم برافتاد ویا با تلاش مستر همفر انگلیسی تغیییر یافتهواز "فقه سالم مالکی" وبه "فقه انگلیسی وهابیت" تبدیل شد که عبدالوهاب طلبه دینی بصره پدید آورده بود ویا با کمک مستر هفر انگلیسی طراحی  شده بود  که بتواند مشروعیت "دولت سعودی" را تثبیت بکند  ویا تاسیس  دولتهای جدید شیخ نشین قطر ویا امارات وغیره را وبا فقه وهابیت مزبور وتثبیت بکند  ویا رادیو تلویزیون ویا ارتش به انها بدهند ونیز در دوران مزبور فرد دیگری در کشور سودان وادعای مهدویت کرده ونام خودش را "مهدی سودانی" می گذارد ودولت در انجا تشکیل می دهد  "ودر افغانستان هم وطلبه های ترک شهر های بخارا وسمرقند وهرات وفرغانه وکاشغر هم که در شهر هرات بودند وبعد از سال 912 هجری وبه هندوستان مهاجرت کردند  وتا قشر صوفی مسلک صفویه ویا اوزبکهای بدوی شمن پرست ویا فرقه اسماعیله هزاره  وبر هرات مسلط بشوند 80 مدرسه دینی نئو حنفی آن شهر هرات متلاشی شدویا کارمندان اداری باسوادش هم واز هرات رفتند  وشمال افغانستان وشهر هرات هم بدست هزاره های اسماعیلی افتاد  ویا با کمک قبیله روملو وشاملو طرفدار صفویه افتاد که روزگاری تیمورلنگ  می خواست انها راو بخاطر  هرج ومرج افرینی اشان وبه ترکستان مرکزی کوچ بدهدولی شیخ صفی الدین اردبیلی واسطه آنها شد واز تیمور لنگ خواست که این چند قبیله سرکش شمال شام را و به شیخ صفی الدین شاه ببخشد  که روزگاری در شمال سوریه والت دست سلطان برقوق ممالیک مصر شده بودند ولی بعدا در دوره بدیع الزمان میرزا تیموری وبه شهر هرات حمله  آوردند وپایتخت هرات را گرفتند وامروزه هم وبا قدرت گیری طالبان در شمال افغانستان ودوباره آواره کشور های دیگر می شوند وماجرای حوزه علمیه الازهر مصر هم چنین می باشد   که روزگاری  در دوران بنی امیه ومصر در دست حکام طرفدار بنی امیه بود وبعد ا امام شافعی خواست که فقه شافعی را ودر مصر تاسیس بکند ولی در سال 204 فوت کرد وطرفداران وی نیز در مصر دوام نیاوردند وچرا که 50 سال بعد واحمد بن طولون وحاکم مصراز سوی بنی عباس تعیین گردید  که از غلامان ترکی بود که به همراه سربازان نظامیان دیگر ترک واز سوی عباسیان بغداد وبرحکومت مصر گماشته شده بودند ولی در مصر واعلام استقلال کرده واز خلفای عباسی بریدند  ویا غلامان ترکی بودند که روزگاری سامانیان وآنها را برده گرفته بودند وبه مامون عباسی ودر شهر مرو هدیه داده بودند ومامون  هم  وآنها را به پادگان های بغدا د وسامرائ عراق فرستاده بود وبعدا هم و به مصر فرستاده شدند ولی بعد از آنکه سرنوشت ترکان طولونی ویا  حکومتشان در مصر به اغتشاش کشید ه شد ونوبت به حکومت ترکان آل اخشیدی مصر رسید  که از ترکان فرغانه ترکستان بودند وآنها هم بعد از طولونیان وتا سال 297 هجری ودر مصر حکومت داشتند  ودر همین ایام است که دولت آل بویه هم ادعای فقه شیعی 12 امامی را می کند  وبرپایتخت بغداد وفقه حنفی قدیم آن شهرو در سال 344هجری دست می یابد ونیز در مصر و گروهی عرب زبان نامعلوم ولی ادعای فقه شیعه اسماعیلی7 امامی در مصر می کنند ودر عین حال خودشان را واز نسل فاطمه ودختر پیامبر میدانند وتا مشروعیت سیاسی در حکومت بیابند وگروه مزبور که معلوم نیست که آیا از بقایای امویان مصر می باشند   ویا واقعا نوه هشتم اسماعیل وفرزند امام صادق  ( ع)می باشند که منصور عباسی  وامام صادق  را در سال 148 ه در مدینه مسموم می کند  ویا بدلیل ادعای "فقه جعفری "اش ودر شهر  مدینه مسموم می کند  وتا فقط فقه حنفی دولتی بغداد وباقی بماند ودر همان زمان هم وفرد دیگری هم درشهر  مدینه وادعای تاسیس ،فقه مالکی را ودرشهر  مدینه می کند که مالک بن انس حجازی می باشد  وخودش را تابع "فقه خلفای راشدین" مدینه می دانست که شامل استباطات فقه شفاهی  ابوبکر وعمر از قران است ولی حوزه فقهی مالکی مدینه ومکه هم ونظیر فقه جعفری امام صادق ودر مدینه تنها ویا توسط عباسیان مهار می شود وتا طرفداران  بیشتری نیابد وتا اینکه در سال 297 هجری وفردی بنام  ابومحمد عبدالله وبا لقب" مهدی" ویا "مهدی موعود" وادعای نسل بنی فاطمه ودر تونس می کند وشهری را در تونس وبنام "شهرمهدیه "تاسیس می کند وهمگام با تسخیر بغداد توسط ال بویه وخاندان ابومحمد عبدالله  هم از تونس حرکت کرده وشهر فسطاط وقلعه القهره (ویا  قاهره مصر رادر سال 356 هجری) تسخیر می کند و دولت فاطمیون مصر را تاسیس کرده ودر همین ایام وحوزه علمیه االازهر قاهره را تاسیس می کنند وبخاطر انکه ادعا می کنند که پدر بزرگ هشتم انها اسماعیل وفرزند امام صادق در مدینه است وفقه ترویجی مدرسه الازهر مصر را "فقه فدائیان اسماعیلی "می نامندکه مدعی هستند خلافت پیامبر واز طریق دخترش فاطمه وبا 8 نسل فرزند ذکورش وبه ابو محمد عبدلله خلیفه عرب قاهره مصر رسیده است که از نسل اسماعیل می باشد  ودر حالیکه اسناد تاریخی می نویسد که امام صادق فرزندش اسماعیل را وبدلیل گناهکاریاش  ولایق امامت نمی دانست ویا با نص آیه هود قران که می گوید ولایت عهدی وامامت وبه  افراد ظا لم ویا گهنکار نمی رسد  وحضرت صادق هم ودرعمل به  نص ایه قرانی مزبور  وامام موسی کاظم را بجای اسماعیل  ولایق امامت بعد از خودش می داند ولی  ادعای خلفای فاطمی مصر برعکس آنست ومعصومیت از گناه را واساس امامت خود نمی دانند  وچنین خلفایی فاطمی که در حیله گری واز بنی امیه وبنی عباس حیله گر تر بودند واساس فقه ترور پروری حسن صباح اسماعیلی را  می ریزند که مسبب قتل دانشمندانی نظیر نظام الملک ویا شاهرخ تیموری ویا ناصر الدین شاه قاجار ویا جمال عبدالناصر را در سال 1962 بوجود آورد   ویا ترورهای احرار الشام که در سالهای اخیر ودر حلب وحمص سوریه وبوجود امدند ند وهمچنین فقه های زیدی صنعای یمن هم  وبعد از سال 356 وبر یمن مسلط می گردد  و یا گروه دیگری از خوارج عرب هم بر کشور عمان وبحرین تسط یافته وفقه خوارجی خود را ودراین  نواحی مزبور توسعه دادند ومثلا پرده کعبه را عوض کرده ویا مدتی هم حجرالاسود کعبه را به بحرین بردند  وسفرنامه ابن بطوطه هم می نویسد که ممالیک مصری ودر دوره خودشان پرده کعبه را وبرنگ سفید وبه مکه می فرستادند  وتا پرده سیاه رنگ خلیفه عباسی بغداد وبه دورتا دور کعبه چسانیده نشود ویا خطبه در مکه وبنام خلفای ممالیک مصر خوانده شود ویا فقه حوزه فقه شافعی نظامیه اصفهان را قبول نداشتند  ودر این میان وترکان دوسوی ارس وضربه بیشتری خوردندکها ز یک طرف در خاورمیانه دچار فقه های متعارض با یکدیگر بودند  واز سوی دیگرهم  وبا  استقرار جامعه کوچ روانه جدید در کناره ارس که از اقوام ترک  کم تجربه بودند  واز محتوای دین های متخاصم با یکدیگر در  خاورمیانه وسر درنمی آوردند ولی  تحت تاثیر تبلیغات سطحی نگرانه انواع خانقاههای خاورمیانه قرار گرفته بودند  که از یک نوع الهیات صوفیانه ومسیحی ویا اپیکوری یونانی وا روپایی بهره مند بود    واز سوی دیگرهم  از فرهنگ مصری افریقایی متصل به تمدن خاک ا سیایی و تاثیر می پذیرفت ولذا ترکان کم تجربه  دوسوی ارس ویا ترکان کم تجربه عثمانی رامتاثرمی  کرد  ونهایتا هم  منجر به متلاشی کردن تمدن مترقیانه اداری ومدنی ترکان سلجوقی وتیموری آسیا شد  ویا سالها درگیری و ستیز قومی انواع قومیت ترکها را ودر دوسوی ارس با هم دیگرتولید  کرد   ونظیر درگیری خونین دو قوم ترک اق قویونلو وقرا قویونلو با یکدیگربود ویا در گیری دو قوم ترک آق قویونلو وترکان صفویه بود ویا درگیری دو قوم ترک افشار وقوم ترک عثمانی بود ویا در گیری دو قوم ترک تیموری وقرا قویونلو با یکدیگربود  ونهایتا  هم ودر گیری اقوام روس ویا سه قوم ترکیه واذربایجان شمالی وجنوبی ودر جنگهای دوران قاجار ویا در جنگ کریمه دریای سیاه وجنگ اول جهانی وجنگ دوم اتفاق افتاد   که تمدن ترکان دوسوی ارس را ونشانه گرفته بود ودر چند مقاله بعدی ام وبه بافت قومی دوسوی ارس خواهم پرداخت ویا به تاثیر8 حوزه فقه های متضاداسلامی می پردازم ویا به تاثیرفقه های متضاد یهودی ومسیحی واسلامی وزرتشتی وبرحوزه تمدن ارس می پردازم  ویا به تضادآفرینی  دینهای  صابئی وآسوری ودروزی ومارونی وعلویان سوریه ولبنان ویا دین یهودیت اورشلیم ویا دین ارمنی گری گرجستان وارمنستان وبر  حوزه تمدن ارسمی پردازم  ویا به گم شتکی مذهب چهار کردستان آسیا که بجای فقه شافعی وتنها به دین صوفیگرایانه روی آورده بودند ویا دین عجیب وغریب اقوام لر وعرب خاورمیانه که همگی دیگ "هفت جوش فرهنگی می باشد " که ترکان کم تجربه دوسوی روخانه ارس را وبجان هم انداخته بود که در چند مقاله بعدی ام وبه شرح ان خواهم پرداخت وخاورمیانه ویا دوسوی فرات وارس را وبه "موزه دینهای گوناگون" جهان و"موزه تنازع های مذهبی "تبدیل کرده بود که هرگونه گفتگوی تمدنها را ودر خاورمیانه وبه چالش می کشاند ولذا نمی دانم که آیا  پیدایش تمدنها ودر حوزه خاورمیانه وآیا به نفع سکنه این منطقه کوچک اسیا می باشد  ویا نه ؟ وفقط می توانم بگویم که تضاد های فرهنگی ناحیه مزبور ویکدستی فرهنگی ویا وحدت مذهبی فقه حنفی شهر هرات تیموریان را به خطر انداخت که از بیرون دروازه ری تهران وتا داروازه های چین ومذهب یکدست حنفی داشتند وبعلاوه قبل از اسلام نیزو مذهب یکدست زرتشتی داشتند  ولی بعدا با نابودی پایتخت هرات تیموریان ودر سال 912 هجری ویک دستی مذهبی ویا اداری وفرهنگی آسیای مرکزی هم وبهم خورد  که خاصیت جغرافیایی اتصال سه قاره اروپا وافریقا واسیا وبا سه فرهنگ پذیری گوناگون ومتضاد ودر انتهای خاک اسیا می باشد    که تمدن آفرینی ترکان برلاسی آسیا را هم وازبین برودویا ادمه بیابد ؟ ولذا  نظام فرهنگی خاورمیانه امروزه ونظیر شیشه شکسته موزه متعدد مذهب هاست وهرروزه "خرده اجزائ فرهنگی "آن بیشتر می شود ویا شکافهای فرهنگی آن بیشتر می گردد 

Baku and the language, culture and ethnicity of the civilization on both sides of the Aras River

Baku language, culture and ethnicity of the civilization on both sides of the Aras River

(Part 1)

From: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam-

Anthropologists of Asian ethnicities

He praises the Turkish language or the same Amir Alisher Navai, the Prime Minister of the Timurids, who built a lot of civilizations in the cities of Mashhad, Herat, Khafaf, Torbat-e Jam, and Semnan. He compared the two languages, Persian and Turkish, in which he's book, claiming the preference and superiority of the Turkish language over the Persian language, does the same thing that Mahmoud Kashgar did and wrote the book The Divan of Turkish Language Kashgari. But RN Fry European and in his book "Bukhara" tries to deny the superiority of the Asian Turkic language in favor of the domination of the Aroans! The book "Turkish Origins" Due to his new administrative, regional and cultural position, he developed more and more. Olus Joji fell behind and instead of benefiting from the administrative and cultural services of Tabriz, he went to the administrative and capital subdivision of Shahr Sarai (Astrakhan, the center of the Joji people), which had just been established in 654 AH. He did not know that he did not have any ethnic, racial or cultural unity, and they only managed the minister with the primitive Tatars and without the ministry and the city of Astrakhan, which could manage the civilized cities of North Azarbaijan? Although Timur was lame and opposed to it, and why either the literate advisers and scribes of his military army and tried to find this flaw in the region.

 

Baku and the language, culture and ethnicity of the civilization on both sides of the Aras River (Part II)

By: Dr. Mohammad Khaleghi Moghaddam

- Anthropologist of Asian ethnicities

 

7 And yes, the migration movement to the Turkic tribes of Ramddar and all the Ramadar settlements of Turkestan in the middle of Asia and to the territory of Turkey or to the two Azars of Bayjan and northern Syria and Iraq and in the era of the Mongol Holakukhan or to the villages of Azar Bayjan of Iran and the villages of Azarbayjan north There were three countries that had left the Seljuk period and had a good administrative and civil system due to the high culture of the Seljuk Turks and the Timurid Turks also wanted to increase its cultural development, but with the formation of primitive tribes they migrated or retreated during the next 300 years. The new Turkic tribes of these three countries in the historical period and all knew the "herd economy" and did not know other economic models. Both sides of the "more civil state" areaThey had formed, but with the historical movement of the Turks in Central Asia and in the Mongol Holakokhan period and the long valleys of Aras with a length of 910 km and with good pastures on both sides of the river and its administration was difficult to enter. Well, in the southeast end of Aras and the name of Dasht-e Moghan, which was the center of its rangeland and "Qasbeh Garmi", which before the advent of Islam and the town had a gathering of Zoroastrian Magi clerics with prosperous weekly openings on Sundays and probably on Wednesdays. It was the "town of Aran" and Biliqan, which was the winter settlement of the herdsmen of the Nagorno-Karabakh mountains of North Azerbaijan. He is riding in Iran and the other is close by and "Qasbeh Bilesvar"It is the Republic of Azerbaijan, which has been demarcated after the Turkmenchay agreement between the two towns of Bilesvar and at the same time the same town of Garmi in the center of Dasht-e Moghan is close to the two towns of Bilesvar, but some writers The lexicographers do not know that they have misinterpreted the word "Aran" and do not know that the word "Aran" and the word "Aran Luk"In Turkish, it means the boundary between the smoke of the northern Aran and the southern Moghan plain. It is said that sometimes the winter outbreak of military camps of different governments of Iran was also in the northern part of Qasbeh Bilesvar Iran and during the Pahlavi regime and a newly established settlement was established where the facilities of the Iranian Agricultural Company and under the management of Parsa engineer were located. From that date onwards, his name was "Qasbeh Pars Abad".The plain of Moghan is called Iran and as historical documents show and in the period of Holako Khan the Mongol and with him and a large number of Turkic tribes came to Central Asia and Asia Minor. It was Qaraqunilu and they asked Holakokhan for permission to raise cattle and winter pastures along the Aras River pastures. "Uch Aزzlu" and "Atlaq Beli" were Turkish, and for their winter, they came to the tropical pastures around Aras.There were their summer pastures and mountainous areas around the city of Qaraman in Turkey. In winter, they came to the pastures around Nakhchivan, Aras and north of Ardabil for winter. Khan Waqwam was a Turk who became famous for settling in northern Syria and the Levant and the Turkish people including Shamlu, Rumlu and Sham Bayati or the Turks of Mosul Lu and Dhu al-Qadr who came to the Moghan plain for their winter and later to enjoy the livestock pastures of the Moghan plain or northern Ardabil and the same people. "Shah Melo or Romulus joined Shah Ismail Safavid while Timurlang wanted to return them to Central Asia due to insecurity and again through Sheikh Safi, and the other group was the Qajar Turks, who, according to the book by Montazem Naseri."They came with the Mongol Holakokhan or moved from the plains of Turkestan to Central Asia and came and allowed the Holakokhan to spend their summers in the heights of the Caucasus mountains north of the cities of Sheki and Shamakhi and Ganjeh Azar in northern Bayjan. The river is in the area where the Korav River joins Aras and the Qajar people in the rangelands around the settlements of Ali "Bayramli", "Qara Baghli" and "Yanki Kand".On the outskirts of Aras and in the plain of Aran, they had their winter quarters. Later, Shah Abbas Safavid moved some of them to Strabad, Aq Qala, Turkmen Sahara, and the city of Merv. It is a Turkic tribe that was one of the Turks around Kharazm and Khujand. Water Turk Turkistan in Asia and along with Jalaluddin Kharazmshah and Central Turkestan in Asia and fled against the Mongols and came to the mountains around Ganja and west of Yerevan. They came to their winter pastures and to the tropical lands around Aras. The Turkish relatives of Shams al-Din Lu or the Magi Gabriel Lu or the Javanshir Turks also got permission from Holaku Khan to spend the summers in the mountain pastures of Nagur No Qarabagh and Khan Kennedy. "Yashli Bell" and "Shushi"North Azarbaijan has raised cattle and in winter they come to the tropical region of "Fuzuli" or "Karim Baili" in Aras. Other Turkish tribes came to Iran with Tughral Seljuk or were part of the "Ghaz Turks".The plains of Turkestan were Asia and for about 220 years they formed the Turkic tribes of Atabak Ild Gaz, Seljuk Azar and Yajan. The center of their power was the number of these Turks and the absorption of clerical and commercial work in the same cities, but the rest and the like in the former days of herding were moving. The administration of Tabriz surrendered to Holaku Khan and the rest of the heads of nomadic tribes living in the region of Azerbaijan also went to Holaku and asked for permission to engage in animal husbandry as in the past and their summer and winter routes to the pastures of the Great Moghan Plain South Bajan and lives in the mountains of Qara Dagh or in ArasbaranThey spent the summers in the mountains of Arasbaran, Marand, Vazuz, around Varzeqan Vaher (the old city of Ahura Mazda) and Pishkinshahr (present-day Khio Yu or Meshkin Shar), and in winter they traveled along the Qarah River, starting from Varzeqan and reaching Aras. The winters went to the south of Aras river and some of the Turkish effusions came from the settlements of Kalibar Arasbaran. The southwest of Ardabil and Meshkinshahr and the mountains of Goosh Ghosh Sarab were like that and the nomads of the pastures around Sahand or Qaflankuh Azar Bayjan and Chaman Ojan and Hashtrood and the middle and eastern fissures also went to winters and winters of Moghan plain. And another event in the government of Holako KhanIt so happened that Holakukhan was from the Olus Toli branch of the Mongols, but Ulus Joji, led by Batukhan, who ruled over the Azerbaijani cities of Lars and the city of Astrakhan in the north of the Caspian Sea and its capital. The Volga, which flowed into the Caspian Sea and was not the capital of Astrakhan and the winter pasture, was established in 654 AH or after the assassination of Haji Tarkhan and the leader of the Caspian Turks.At the end of the Volga and the capital and cities of Blanger and Samander the Caspian people captured them and relocated them to Poland but the Joji Tatars did not have a tropical pasture around Astrakhan and they and Holakokhan and his sons asked to allow another city called Aras to be built in the south. The Turkic-speaking herdsmen and Tatars of North Astrakhan also brought their winters and sheep to the tropical pastures around the same South Astara. He got involved in a war and later the domination of the Joji tribes over Shivan and southern Astara and Timur was opposed. Move with the Timurid drugsThe cities of Turkey, North and South Azerbaijan were involved, and finally Timur Lang decided to return some of the restless Turkic tribes to Central Turkestan and relocate some of the restive Turkic tribes to Qara Qvinlu, which later became part of the Turkic tribes in Iran, Turkey and northern Azerbaijan. They ruled for a while and after coming to Iran, with the permission of Holako Khan, in a distance of 910 km, they gained a long valley of Aras and winter and summer pastures, which started at the head of Aras spring and the mountain "Bin Gol Dagh" in Turkey and "Bayandvan" area.It continued to the south of Baku and into the Caspian Sea. And in the outer pastures of those cities of Diar Bakr or Arzingan or Erzurum and the desert of Mush or around Toghat, etc., it moved before winter and around the branches of Aras. The pastures of Ordobad, north of Aras, passed through the pastures of Minijavan, Karim Baili, Ahmadli, Beliqan, Imshli, and Saatali, and reached the "Aran Plain". They grazed the animals of Qara Quyunlu or Aq Quyunlu and "Aq Quyunlu tribes"It is said that different tribes came from Central Asia and in the book "Alam Arai Amini" they claim that it is the tomb of Prophet Noah and in Nakhchivan and next to Aras, so they kept their cattle in the lands belonging to Prophet Noah or their grandfather Yafs Turk and "grazing livestock" Why in the lands of the same Nakhchivan do they say that the prophet Noah and the first temple of the "God-worshiping mosque" was built 5000 years ago, or in the days of the flood of the Aras River and his family or domestic birds and animals he collected in his own ship and He remained in a sailing ship and was safe, and the rest of the inhabitants of Abadimzbour did not fight against the floods. Companion of Zarathustra from "Nejadifath Nabi"It is known that he was born in the city of Ganzeh (Ganjeh) and it is believed that people like Ibn Huql in the 7th century say that Zarathustra was born near Lake Urmia in Azerbaijan and Lake Urmia in South Azerbaijan and the sea. The book Avesta and Lake Chichest is called and in addition to being the founder of the word Azarbayjan or (Atropatkan) is also a descendant of Yafth Turk who rose from the city of Bagh (Baku) and took the Alexandrian naval forces from the soldiers and in North Azerbaijan is a strong tribe of Turks Amini's book Alam Arai believed that it was good that they came from the sides of Jeyhun-e-Seyhun and Aras, and therefore the former name of Jeyhun-e-Seyhun gave their former herding place to the summer mountains of Turkey and the source of Aras and Euphrates, which is "Mount Seyhan". And "Mount Ceyhan"They called themselves or their summer pastures with the names that the mentioned Turkic tribes or different branches of their tribes and clans had passed and migrated en masse from Central Turkestan to Asia. The various Mongols had ceded the pastures of the Jeyhun and Seyhun pass valleys and mostly in the deep valleys, but the sides of Aras or the winter pastures on both sides of Aras and the long and smooth route were happy. Aras and often quoted the legends of "Dede Qud Qud", "Myth Kor Koroglu" or "The Story of the famous Amir Arsalan" and "The main story of Karam Turk and each other. Yes, their claims were many, but it was still a few hundred years in "For this reason, they did not have the burden of administrative and civilizational culture of the advanced Turks, or the administrative and civil civilization of the Seljuks or the civilized Turks of Timurid, who had created the optimal urban administrative system, or in the cities of Erzurum and Mardin. They had created the Seljuks or in the cities around Tabriz they had created South Azerbaijan or in Shirvan and Ganja in North Azerbaijan, but they and some other tribes moved for three hundred years in summer and winter on both sides of the Aras River and only outside these "civilized cities". They passed by and ignored the "urban culture" and "criteria of orderliness" of those cities and went in and out of those cities just to buy, and therefore the culture of those cities of the Seljuk era of Turkey and Azerbaijan did not accept that "institutional "Turks are more civilized than themselves"The Buddhists did not accept the culturing of the civilized Turks of the Timurids, and they also waged a "cultural conflict with the civilization of the Timurid Turks." They did not do the same as the Turks of Shirvanshahi and killed some of the heads of the Turkish government of Shirvanshahi or literate employees under their control. The Turkish youth of Tehran University are not included in any of the important cities of the "Asian Turkic civilization" and only pay attention to their academic research and the civilization around the Euphrates and Tigris. Is the name "They were called the "Semitic tribes" who created a civilization along the Euphrates. Today, most people have forgotten that it is a "kind of cultural latency" and it was this kind of cultural latency that caused the Ottoman Turks, the Turks of Qara Quyunnal, the Quyunl and the Safavid Turks to join hands and oppose the "civilized Turkish state of the Timurids." To defeat them, they have not written anything about the wrong consequences of this kind of action that Timur Lang did not pay attention to, and it should be added that Holaku Khan, who is from "Olus Toli"Or he was the youngest son of Genghis and in the division of power of the Mongol military leaders and after the death of Genghis Khan, it was decided that the administration of the cities of Iran, Turkey, Iraq, Syria, Saudi Arabia, Lebanon and West Asia is a geopolitical unit with Tabriz and Holako Khan as its center. Toli's children should be handed over, or the administration of the cities of Russia, the Caucasus, Ukraine, Hungary, and the Crimean peninsula, and should be given to Joji and his son Batukhan.It was not in the administration of the cities that he was opposed by Jaghtai and Genghis Khan's second son. Sabzevar or the Hazaras of the Jaghtai people of Torbat-e Jam and Taybad cities of Khorasan or the Afghans of the Vangudrians of the Jaghtai of Kerman and the tribes belonged to the Ulus Jaghtai. From the death of Abu Saeed Ilkhani in 734 AH and "soldiers affiliated with Ulus Toli"They lost their power as shepherds from the Mongol tribes, Oyrati or Selduz Val Jalayer, etc., and the recruits of the Asian Jaghta Army, who were upset by the actions of Ulus Joji, all swore allegiance to Timur Lang and became his "Jaghta's son-in-law" and followed him. For about 60 years, they invaded different parts of Asia. There were white Tatars, whose uncle was the ruler of the Berlas tribe and the ruler of Central Turkestan in Asia, as well as the "Turk Berlas tribe" and the "great tribe in Asia."There are hundreds of Berlasi drugs in scattered historical sources and the names of Berlasi military commanders who were related to Timur Lang's ethnic relatives and in the campaigns and were often called Tarkhans. It has not been located in Asia that their performance or population is higher than that of the Seljuk Turks.It was taken and spread in 449 AH, which was a historical period with Tughral of Seljuk and in Turkestan and the great-grandfather of Timur Lang Berlasi. They became the commanders of Timur Lang's army and in their youth Timur and his uncle and Amir Haji Berlas ruled the same tribe of Berlas who lived in the valleys around Seyhun and Fergana. Turks, such as the Berlas clan, etc. remained, and later replaced "the country of Turkestan" and "the present-day Uzbekistan of Central Asia."It was formed, of course, during the reign of the Timurids (Jaghtai and Turks) and then they became completely Uzbek. They left Asia and came to the regions of Azarbaijan and Turkey. Other Turkish tribes also left with Holakukhan. Instead, they lived for about 120 years and branches of different ethnic groups and in the cities of Turkestan in Asia. Last year, Veta was still the minister of Russian domination, but the Uzbeks were once around the city of Astrakhan or in the northwest of the Caspian Sea. Were due to the invasion of the city of "Zanjir Sarai""The transcendentalists became lame about the wrath of Timur, or took part in provocations against the Turkish city of Shirvan Azar in northern Bayjan, and about the wrath of Timur Lang, and Timur Lang left the city and the city to discipline them."Old house 654 AH had their leadership and the same cities were taken from the Turkic tribes of the Caspian Sea, which at the end of the Volga and the Volga Valley fell to the Caspian Sea and often froze in winter. The Ilkhanid government used the winter pastures of the plains of Aran and the plain of Moghan on both sides of Aras Azar Bajan, which had suitable pastures, or attacked the pastures around Ganjeh and Najvan, where the tombs of the grandfather of the Turks, such as "Japheth the Prophet or Noah the Prophet".In the lands around Nakhchivan, Azarbaijan was north of Aras, or the same cattle-breeding tribes living in Haji Tarkhan and the North Caspian Sea, and used the pastures around Shirvan and Ganja, and sometimes Barakeh Khan, the grandson of Joji, fought with the Toli army led by Holaku Khan, or because of disputes over pastures around Azar The city of Shirvan of Azerbaijan and fought and when Ulus Toli and at the time of the death of Abu Saeed and in the Sultanate of Azerbaijan collapsed and at that time the situation in Tabriz was chaotic, so the eighth grandson of Joji and the name of Johnny Beg Khan He came and his son Birdi Beg Khan and ruled him as his successor in Tabriz, Azerbaijan, or on the advice of the kings of Egypt and the ordinary monasteries of Shirvan and Tabriz and the monasteries of "Dervish Harufieh"He turned his speeches to the pulpit of Shirvan and Tabriz monasteries to oppose Timur's seizure of authority, which led to the assassination of some of Timur's sons. He brought it and struck him on the neck with his own hand, and after that his grave was buried in Najjavan cemetery. He inquired from the Hanafi scholars of Bukhara or Aleppo who believed that his body should not be next to the tombs of Japheth the Prophet or Noah the Prophet who was the great father of the Turks or fought against the polytheists. He was dug up in Nakhchivan cemetery and Ash's body was set on fire.Tabriz, Sabzevar, Wester Abad, Ardabil, Sheikh Safi, or the monasteries of Turkey, Alabak, Tripoli, Lebanon, Damascus, and the political mistakes of the Seljuk rulers. In the city of Herat, he tore Shahrokh Teymouri's stomach with a knife and tore him, who had been ill for a long time. The monasteries built by the Seljuks of Turkey or Iran were equipped against the Timurid government and the monasteries that were built only for mysticism and close to God and the ritual of I'tikaaf, but later with the provocations of Egypt and became Bektashi monasteries fighting the Timurid government and the Ottoman government and finally the Ottomans. and the governmentThe Mamluks overthrew Egypt and after the destruction of the Seljuk and Khwarezmshah empires, the cities of Azar Bayjan and Weber were devastated by the assassinations of the Ismaili sect and led from the African territory of Egypt and the center of chaos. It came to the Middle East and around Baghdad that the caliphs of Baghdad or Egypt, both of them and all of them, were opposed to the Khwarezmshahi empire. Or in Ghohestan (South Khorasan), which they had captured, they took Holako Khan and 180 to 200 military forts belonging to the Ismaili sect and razed them to the ground. Imam Mohammad Ghazali, Attar Neyshabouri, Molavi Balkhi and ShamsuddinTabrizi and Nashianeh had acted as a place of i'tikaaf, mysticism and godliness, so they were silent for about a hundred years, but with the collapse of the "Toli government" in Soltanieh, Tabriz, Shirvan, Damascus, Baghdad and Ankara, Turkey.They became active (or the same Ankara that was ruled by Holaku Khan under Moinuddin Parvaneh or his family) but after the collapse of the Tatar army in West Asia or with the death of the last Shah Toli Zadeh and in Sataniya which was Sultan Abu Saeed Ilkhani and again the caliphs Abbas and Baghdad and the caliphs of the Mamluks of Egypt became active and instead of 200 former military forts and this time the monasteries built by the simple-minded Seljuks were turned into terrorist monasteries of Harfieh, Baktashieh, Mashishiyeh, Marashieh of Mazandaran and Joji Astarakhan's work was to feed materially to incite the naive and animalistic tribes who came to the regions of Azarbayjan, Turkey, northern Iraq and Syria with Holako to come to Aras or to the Moghan plain around Ardabil and Mashkin to get their winter pastures. Voya tropical plains around Nakhchivan and GanjaThey were able to reach the bread and bread of the above-mentioned monasteries by following the dervish of the above-mentioned monasteries. The Moghans of Ardabil or the Aran plain of Nakhchivan had sown on both sides, and the winters and the same primitive tribes came to the middle of Asia and the group. They said that they believed that the tomb of Japheth the Prophet (Abu al-Turk) or the tomb of their grandfather Noah was in Nakhchivan above Aras and the Tatars living around the Volga and centered on Haji Tarkhan and Sarai who had no winter pastures and believed in them or for the lives of sheep and themselves The people around Nakhchivan did not know, so all kinds of groupsThe Tatars or the primitive Turks moved their sheep and flocks to Aras and brought them to the shores of Aras. Therefore, during the 120-year Mongol rule, no political or administrative order ruled over their winter nomadism or violent encounters with Turkish but old civilized citizens on both sides of Aras. Azerbaijan was born out of misery and misfortune in the old cities of Azarbaijan, but during the monarchy and the rule of Qaraqoyu, Neluq Aq Quyunlu, Safavid and even in the Ottoman Empire, it was endangered due to the old administrative and urban civilization or the Asian military and the slaughter of sheep and sheep. They knew and on their way and killed many employees of Shirvan or Ganjeh, Baku, Tabriz, Nakhchivan and Khoy cities because they prevented their livestock or their use and winter pastures and it was a great disaster for the administrative and scientific system of the cities of Do Azar Bayjan. He has written a painting on the creation of pastures on both sides of Aras and Mutab and TimurLang, who wanted the Turks to be as literate as them and to solve the problem with the sincere cooperation of the Berlasi Turks, or to establish order in the offices of Asian cities, or to establish order by Berlasi medicines assigned to the cities, or to order winter and winter migration around the city. Of Azerbaijan and Turkey, but with the instigation of the clever Arab caliphs of Baghdad and Cairo and the same primitive tribes in Central Asia, or gathered in these monasteries and assassinated the clever dervishes and some of Timur Lang's children or Berlasi drug dealers from the cities of Azerbaijan and Azerbaijan They had cooperated on the advice of Timuro, who had dug a large canal a few kilometers around Aras, called the Berlas Creek or the Bilqan Creek, while the same Berlasi druggists and in other parts of Asia and the "Berlas Tribe" creekThey did not create themselves for 10 farsakhs or did not create a canal across the ship, and they did a group excavation in the south of Nakhchivan just to respect the tomb of Japheth Nabi. They dug the Bilqan Creek south of Aras or built four bazaars and buildings around it and the same Berlasi drugstores in Azar Bayjan, so that nomadic nomads could come from the high mountains of southern Turkey to the winter solstice of Moghan and the garden of Aran of Azerbaijan They can either benefit from its agricultural benefits, or buy from the four bazaars of the new city built by Bilqan and built by the Berlas clan, or cross the Khodafarin Aras bridge, which was previously built by the Sassanids, but was later repaired by Vuljaito and Timur Berlasi in spring and summer. Summer in southern Turkey to take their sheep whose mountains had good springs that headThe source of water was the two great rivers of the Tigris and Euphrates, which the primitive nomadic Turks did not leave and migrated with Holaku Khan. Cities created their own path and because, like the people with Berlas Turkish culture, they did not know the administrative system to form large administrative organizations or to give artists, engineers, industrialists, cities such as Timurids and jobs, so after the formation of the shepherd government The cities of Azerbaijan were also destroyed, as well as Amir Teymour, in order to establish order in their small towns or to cultivate them and "Amir Tehran".He had strengthened the local government of Shirvanshahan Azar Bayjan or created local administrative staff to provide services to them, but they did not go under any kind of administrative, military or economic order, which according to the book of Zafarnameh Yazdi and Timur to the drugstores of Azar cities. Bayjan and Ghara ordered the Jaghtai guerrillas and their soldiers to kill them, because they did not follow the laws of the Illyrian order, and the same order mentioned in Genghis Khan's letter, so he called them the Qara Tatar people, whose summer pasture lands are around the cities of Arjan. He said that instead of killing them, he should gather the members of the mentioned tribes and relocate them to the plains of Turkestan in the middle of Asia, and relocate some of them to disturb the Turks living in the Turkish cities of Mardin, Varshir, Arzalun and Elsevier. The Seljuks conquered these cities from the Byzantine Christians of RomeHe had brought and Holakokhan had not left any of them and the rulers of Turkish cities, but unfortunately with the death of Timur in 807 AH and everything fell apart and they were able to kill Amir Shirvanshah near Ganja or in Tabriz outside Sardrood and kill Amirshah or Omar Soltanieh Mirza Teymouri and Birun Beyrand, and later in a mass drunkenness, all the soldiers of the Qaraquyunlu government were killed or killed by the army of Aq Quylu Nlu, whose summer pastures were also located in the mountains of southern Turkey, and the "Aydinlu people" and the "Ottoman Turks".They also had a cultural status that Timur Lang had defeated or captured the Ottoman Turks in the war of Angora and the Turks, but by giving him a commitment of civil responsibility, he was forgiven and willing to return part of the authority of the Ilderm Bayazid Ottoman family to them, but unfortunately Ankara University. To intentionally or inadvertently disguise the civic thinking of this type of Central Asian immigrants, and therefore in their books to demonize other ethnography and cover their sabotage in Safavid and Afshari period cities of Azerbaijan, or to show the advanced civilization of the Timurid Turks and the contemporary Turks in Turkey. And Timur, which had ended under the domination of the inhabitants of Izmir or the power of the Roman emperor and the city of Istanbul, or had conquered several important islands of the Sea of Marmara, so that the Sea of Marmara could be taken by the Turks. Shamloo or Romulushambiati and Musloo toNorthern Syria and central Asia and so on. After the fall of the Timurid government in Iran and gathered in support of the Safavid monastery dervishes and conquered Herat and the Timurid capital and committed immoral acts or did Herat residents who had 170 years and civilized culture and in dealing with 80 important schools Herat had a confrontation with 10,000 literate employees and they had created all kinds of Herat art school or miniature and medical school and history writing or Shahrokh Teymouri and Amir Chakhmaq Shami and the governor of Yazd city. They had become their power, and while Timur Lank had miserably taken all the cities of the Levant or Syria out of the hands of the Egyptians, during 120 years Hulagu Khan and Ghazan Khan could not, or Sultan Muhammad Khodabandeh, could not rule the Levant, or the Turks included, or so on. Those areas will be inhabited and maybe from mistakesIt was Timur Lang who in 803 AH and the cities of Aleppo, Homs, Hamat, Damascus, Qala-e-Behsani, Anatab, and Alabak conquered the Levant. With the inexperience of Timur's sons, everything was ruined or destroyed in the cities on both sides of Aras, Azerbaijan, and the cities of North Azerbaijan returned to the same situation as Barakeh Khan, grandson of Joji, with his great army in 661 AH, with Holakukhan army and near Shirvan. "Unfortunately, the Pepramoni incidents"The local government of the Lions and the kings of Baku is one that few historians have paid attention to, how they ruled or the components of that government. I write and summarize that in the 120-year Mongol Empire, which coincided with the beginning of their power, the tax revenue of the cities of North Azerbaijan and to one-eighth of the previous days was reduced by smiling pressure and many of its inhabitants were in trouble and a number of historical sources. Co-founder of the local government of the lion and the kingdom and "Amir Sheikh Ibrahim Shervanshah knows that with the ruling of Timurid rule, he gained regional governorship or his authority increased during the Timurid period. "The assassination of Amir Ibrahim Vata ruled in Shirvan in 838 and 839, and the last of them was Nizo."Farrokh Yasar is a Shirvanshahi who, according to the book Ahsan al-Tawarikh, was brutally killed by Shah Ismail, who had accepted Shah Ismail's tribute. The first Safavid king should pay in the monastery of Ardabil and for the illiterate nomads of that city who claimed asceticism and Sufism in the city of Mazbour, but the same king Ismail was born to a Christian woman named Martha, or to the Christians of Trabzon or to the Christian merchants of the city. A European had bought to attack Baku and with the help of firearms and every day under the pretext of the spread of Sufism and the Muslim population and the misery of a village in Azerbaijan and around Shirvan or Shamakhi or looted the property of the resident of the miserable Turkish settlement or the furniture of the miserable inhabitants of the north And plundered in order to increase the number of followers of his monastery and divide it among his followers, or the same miserable girlsHe captured the villages around Shirvan or looted them as slaves and divided them among the members of his father's monastery in Ardabil, which show various historical documents and this type of looting attacks, or the method of the thieves of the dervish fathers in North Azarbaijan. Sheikh Haidar or Sheikh Junaid, etc., who sometimes marched to North Azerbaijan with their own sectarian group and brought some of them, some of which are mentioned in Roger Sivari's book and in the book "Formation of Safavid National State" and also states various historical documents that the great father Of Amir Sheikh Ibrahim Shirvanshah and during the Ilkhanid rule of Iran and before the advent of Timur after 742 AH when the last patriarchal king was killed and people like Amir Kavous or Amir Kiqbad or Amir Houshang Shir Vanshahi in the patriarchal period of Iran The Minister of Opinion of the Soltanieh Administration was that pages 935, 964 and 969 of the book "Majmal Fassihi"The life of the small urban administrative government considers them as the governor of 788 AH from 742 AH and it is in these days that Timur Lang takes North Azerbaijan out of the hands of the Joji dynasty. The Shirvanshahis were not able to confront them and Timur decided to give Azar Bayjan to Amir Sheikh Ibrahim Ebrahim Shirvanshahi in 788 AH, apart from the city of Shirvan and Baku and other regions. He wrote the mathematics and the name "Al-Arshad Fi Ma'aref al-Adad" and presented it to Amir Sheikh Ibrahim Shir Vanshahi. In addition, the local government of Amir Sheikh Ibrahim continued during the Timurid period. But in the year 816 AH and in conflict with "Qara Yusuf Qara Quyunlu"He was killed near the city of Ganja in Azerbaijan. On page 1063, the eloquent book of Fasihi refers to the incident of his murder. During the Ilkhanid period, they did not have the power to fight with the Holaku Khan family, and during the Timurid period, they did not have the power to fight with him, or they did not have the Timurid cities of Nakhchivan, Ganja and Bilqan for fear of Timurid druggists. They did not have Turkey, which was appointed by Timur Lang, or they did not have the power to make the region and cities of South Azarbaijan insecure. The summer pastures around the mountains of Mardin, the Roman lands, and Toghat, etc., were the source of the spring.The plains of the Euphrates River or the summer and winter migrations calmed down and their culture with the culture of Timur Lang and his Turkic tribe Berlasi and many cultural differences that were created in their Turkish culture and civilized empire in Asia and therefore with the death of Timur Lang and power because The effect of the fall was on the horse and disturbed the senses. In addition to the inexperience of his son Omar Mirzatimuri and in the administration of the Great Army of the Timurid Empire in Tabriz garrison, they used the opportunity to attack Amir Ibrahim Shir and Anshahi and a small army with him. They expelled him from the region and ruled over the cities and his administrations themselves. Take an office with his literacy and give some toThere were other people, and for example, according to p. Probably, part of the administration of the area around Ganjeh was given to the Gharamanlu clan, which from the time of Jalaluddin Khwarezmshahi and only the Bayat Turk clan and the Turkish Qangali clan were in that area, or they came with the hero of Timur Malek Khojandi The area was not given to the leaders of the Bayat Ganja clan, which is mentioned in historical sources, but the Ghanqali and Bayat Turk clans, due to the large number of Mongols, came around the Ganja with Jalaluddin Kharazmshah and, according to Sirte Minkburni, clashed with Georgian and Armenian forces. They helped the Mongols to take the lands of the Turks, but the Bayats did not give upThe other tribe came to Ganjeh and acted as a supporter of the old Azeri tribes of Shirvan and Ganjeh and stood against the attack of Armenians and Georgians. They were not civilized or ancient against the Turkic tribes. Weber's drunkenness and drunkenness, and in their own military camp, which had no guards, and many of their commanders were killed, and then fell and the Agh Quinlu tribe came to power, ruled for only thirty-two years, but the same problems and again the cities of North Azerbaijan and their families. The Shirvanshahis brought and, for example, page 195 of the book "The travelogue of Venice "writes that: the ruler of Shemakhi Shirvanshah and the annual tribute and had to pay to Ozun Hassan Aq Quyunlu and also in the Safavid period it was the same that Shah Ismail and Farrokh Yasar was killed or Shah Tahmasb and the palace of Shirvanshahs in" Baku "and destroyed Kand Farza, p. Shah Ismail's own wife and finally his author mention that I do not think that such a vampire and oppression has been born since the time of Nero and now (source p. 436) Which was the capital of the province and some of its rulers decided to build another Shirvanshahi palace in the coastal city of Baku.There are ruins of his building now, but in 906 AH, Shah Ismail tried to capture "Baku Castle" with a gun, and a few years later, by killing Farrokh Yasar Shirvanshahi, he ended their local government, and then in the following years, Shah Tahmaseb Safavids also destroyed the Lion Palace and the Shahs and the city of "Baku" and therefore "Venetian Travelogue" mentions that "Baku" in the Safavid period and only had a commercial port that was a good anchorage and on its shore (source p. 341 of the Venetian travelogue) or Baku. Sometimes camels carried their goods from the port of Baku and to other places and financed it with oil on the shores of Baku and oil, and the lighthouse tower was on the shores of Baku.Timurid troops were stationed in the forts and provided security through the military forts and trade routes of North Azerbaijan. On the other side of Aras, they started various conflicts with each other.The pharmacists were in charge of weighing and not overselling or selling fraud as specified by the Qur'an. They established the agriculture and urban development of Azarbaijan or registered and recorded the trade tax of roads and agriculture in Shirvan and Baku and coordinated themselves with the Central Court of Tabriz and Herat under the supervision of Miranshah Teymouri and others. Azar Bayjan was northern and so on. It was also like the governorship of Amir Chakhmaq Yazdi in Yazd province or in the Timurid period, which created a lot of development in that period and in the historical monuments of Yazd. Or like local government"Amir Tehran in Mardin" is Turkey, which shows the model of the Timurid empire or the degree of civilization of the Berlusconi Turks of Central Asia and on the shores of Aras. Counts of North Azerbaijan, which includes Nakhchivan Fortress of Nakhchivan, which was a sensitive fortress in the passage of nomadic migration over the Aras River, which was entrusted to an important Turkish pharmacist named Zafarnameh Yazdi, or Golestan Fortress, or Azarbaijan Fortress, or "Baku Fortress" and Padgan. The sea that the Shervanshahs had built for protection and their other palace in Baku Fortress, which was attacked by Shah Ismail and his dervishes and Sufis in 906 AH, or "Shabaran Fortress" or "Shirk Fortress" or "Mahmud Abad Fortress" above Shirvan or several other forts In the area of "Darband Castle"According to the author of the travelogue, the Venetians and the military of the mentioned forts also defended the Shahranshahs against the attack of Shah Ismail and Jan Nesaran.The inhabitants of North Azerbaijan and its cities were dismantled and suffered a lot of damage. He had created either the Bektashi movement or the Noghoutieh movement or the Sufism movement of the Ardabil monastery. 8 and I must add that with the advent of Genghis and the fall of the Caspian Turks and the beginning of the Darband and Bab al-Bab and Haji Tarkhan north of Azerbaijan and north of Shirvan began and The seventh AH remained or was continued in the years 630 AH"The name of the Caspian Sea" was also the name of the "Caspian Turks", which is the book of Sassanid history by Dr. Mushkour, on pages 672 to 688, which deals with the civilization of the Caspian Turks above Darband and the Volga coast. He later conquered the lands of the Caspian Turks and their cities and the Tatars of the Chechen Circassians and Qalamaq and the Tatars of the Volga River basin and the shores of Lake Azov. Arthur Koestler emigrated to Poland and lived before Islam. The end of the fourth century AH and the subject of "Ethnography of Ibn Fazlan's travelogue"He has studied the Caspian Turks closely and discussed their cultural system. On the other side of the Volga River, he has also seen Ibn Fadhlan and the Turkic tribes of Ghaz, Kimak, Qanqali, or Kharlkh, Jafes Zadegan, Ibn Fazlan, or civilized ethnographers, and after the fall of the Caspian Turks. With the arrival of Tatars and Mongols in the northern part of Darbandastarakhan or in the southern part of Aras for wintering and local government of Shirvanshahians and in the lands of North Azerbaijan and Dachar, it was multiplied. From Aras, past the tombs of Noah and the grandfather of the Turks of Japheth, and west of Aras, they began an offensive line towards the Turkish War, which remained on Turkish soil. Form the origins of Aras or the Yafs race and the city of Nakhchivan Votaانقوره (Ankara Keno.They left Istanbul and Nakhchivan was the city of the Turks and the triangle of the Turks on the territory of Asia. The goddess Noah and his son Japheth are buried and that is why the line from Baku to Istanbul or Baku to Tabriz or Baku to Fergana and Kashgar by sea and from the city of Nakhchivan and the tomb of Noah Noah passes by Aras and reaches Fergana and Blasagoun and Kashar in the middle of Asia. The naval port of Baku, where the tomb of their grandfather Japheth and Hazrat Nakhchivan Nakhchivan is located, was captured by the Russian army in 170 years. The tribes under the supervision of Jani Beg Khan, Barakeh Khan, Wazbek Khan Jojizadeh were like this, and they often passed through the Aras entrance gate and left the citiesThey plundered the north of Aras or the south of Aras and Tabriz or came to Tabriz during the historical period of Jani Beg Khan, but Timur took the Turkish language link and the two Azars of Bayjan and took them from them during a war and handed over the center of Shirvan and Baku to the Shirvanshahan family. Miranshah or the Turkish fortresses of Berlasi placed those cities under the supervision of Amirshah and the important regiments of Tabriz, and did not allow the Lezgis or Circassians, the tribes of Qitan, Qanqrat, and the descendants of Joji to speak to the cities of Azar in northern Bayjan, but because they did not give up. He captured the cities of Haji Tarkhan and Sara (present-day Sta Rakhan) and the cities around the Caucasus, or the cities of Kola, Taus, Circassian Volga, or Moscow, Kifka, and Ukraine, by the descendants of Jojig, or during a bloody war with the Ulus Joji community during 797 AH. He took Khan and his soldiers, who were the descendants of Jogi or Batukhan from the Mongols, and appointed a pharmacist for the mentioned cities.The Joji dynasty took over and devoted himself to his grandson Miranshah and the wars along the Volga and with his time Khan and with Timur who entered Moscow, but Timuro's goal was not to invade the area and clash with the Tatar tribes and various tribes living in the area, but his only goal. And the change of the regional command system or the change of the Mongols of the Joji race of the region and the dissolution of the "Golden and Third Army of the Mongols" in that region, and the appointment of Berlasi pharmacists and police officers who could increase the security of roads or the cultural system of Asian cities in Tatarstan. Attacking the cities of Haji Tarkhan and Voshahr Sara and ending their ethnic rebellion and attacking different parts of Asia or trying not to attack the Emirshah's government area and the cities of North Azerbaijan, as well as the cities of Moscow or Ghazan and Astrakhan and outside the Jojo dynasty. According to page 817 of the book "Zafarnameh Yazdi"In 797 AH, he annexed the city of Muskura and annexed the Timurid Empire. The siege of the city of Haji Tarkhan and in revenge for their attack on the city of Zanjir Sarai, beyond the river, was a central attack in the absence of Timur and the chains of Sarai and looted it. Page 826 of Zafarnameh Yazdi's book says in this regard: And the whole city of Haji Tarkhan was relocated and then the cities were set on fire so that its inhabitants would go to other places and Wolus Joji would be dissolved.It was for revenge that the city's army dared to destroy the city of Zanjir Sarai across the river and in the absence of Timur, and with the overthrow of the Joji dynasty formed a special region called Tatarstan in northwestern Asia, most of which were "Tatar Turks of South Asia" and South. And "West Turkestan Province"Or in the area around the Aras River, where the Turks had previously migrated, and also the rest of the tribes, and the Arabs and Valencians also conquered Asia Minor and conquered the city of Baghdad and the hands of Al Jalayr and the kings of Egypt, and this time the independent province or Arab Arabs and his son Omar Sheikh Teymouri contracted and therefore in his Asian geopolitical divisions he had created states where most of the tribes were of the same race or language or religion or with similarities of cultural unit and close to each other to think more easily about the development of their logic and in areas The Chinese or Indians also took such an initiative in a region that collapsed after his death, and according to Zafarnameh Yazdi, he tried to give some of the polytheist tribes of Qara Quyunlu Turks and Central Turkestan to Asia, so that the military system of the male empire would not be disrupted. "Asian military and in the letter of Genghis Khan to the leaders of the four military leaders"Ulus Tuli or Aulus Oktay Vojoji and Ulus Joghta'i were given that the four sons of Genghis and the general of the four major armies of Asia were ninety and the rest of the Asian tribes had only the right of economic activity and their own ethnic area and under the military command of the four and the right to participate in low-level activities. They could get military service and if they did not want the job, they would have free employment in choosing administrative, industrial, agricultural, livestock and trade jobs in Asian cities. The Timurid Empire, like the model of the Mongol Empire, or the army of the Seljuk, Sassanid, and Achaemenid empires, created the model of the great Asian armies to prevent Asian ethnic conflicts and the 34 principles contained in "The Timurid letter, like the division of labor into military and civilian occupations of the inhabitants of Asia, and in the law was a letter to Genghis Khan to seize the disparate Asian tribes and ethnic armies. Numerous political and military crimes based on the multiplicity of Asian ethnic groups should not arise, or numerous crimes should not be defined and legal, or anyone should not be killed for his own ethnic army and with the army and weapons of another ethnic group, or the roads of any ethnic group should not be closed or closed for other ethnic groups. In giving a military order to his son Miranshah in Tabriz, he considered such an imperial theory.Contrary to his theory, national or ethnic armies, each with its own weapons or military organization and to the detriment of the internal classes or to fight other Asian ethnic groups, were thought to have collapsed with the fall of Herat and other nationalist armies in Asia. Wahaji Tarkhani had set them on fire, so they took firearms from the same company and, in addition to capturing Samarkand, which belonged to the Jaghtai, they also captured the geography of Herat, which was inhabited by various Jaghtai tribes, and even the Uzbek invasion of northern Afghanistan. He was among the Jaghtai and why Sultan Mohammad Sheibani was an Uzbek and a descendant of Joji and a resident of Astrakhan and so on. Timur's goal of relocating Tatars living in the cities of Haji Tarkhan and Sara to the rangelandThey did not want to spend the winter around Aras and Cheshmeh, which had little land for livestock in the region, but with their lack of culture, they destroyed all the cities. The third was Joji and his "military camp" and "Olus Joji"It has been dissolved and different Tatars of the same country and regions are present to accept it like the Jaghtai and Timur Lang Empire or his family, but after Timur Lang's death, the Tsars have taken advantage of their primitive and uncultured web and finally replaced the Asian Joji dynasty and this time the Tsars of Europe. At the head of the hegemony and management were the same Tatars without Asian culture, adding European domination to Asia, who came to the fake capital and areas around the Caspian Sea, while the Russians in the country of 150 million Russians and only 18 million, but the rest of the population of all cities. There are Turks living in Tar, whose names are mentioned in the comprehensive book of chronicles, which at one point in the history of Asia, in the form of hundreds of Tatars and around Genghis Khan, formed the kingdom of his empire. They participated in their common race or in their own Hanafi Islamic religionAnd being on the same continent with each other and in the name of the inhabitants of Asia, they all had one thing in common, which is not the characteristics of the Chinese or Russian empires.

1 باکووزبان وفرهنگ وقومیت حوزه تمدنی دوسوی رودخانه ارس-  (بخش اول  )- از : دکتر محمد خالقی مقدم-

1 باکووزبان وفرهنگ وقومیت حوزه تمدنی دوسوی رودخانه ارس

2 (بخش اول )

3 از : دکتر محمد خالقی مقدم-

4 مردم شناس اقوام آسیایی

 

متاسفانه امروزه خط کتابت سه گانه ای بر ترکان دوسوی ارس ویا بر"ترکان ترکیه حاکم شده ودر عین آنکه حدود 150 میلیون ترکان غرب آسیا وامروزه بزبان ترکی صحبت می کنند ولی مجبورند که در مدارس ویا در دانشگاهها ویا در ادارات خود وبا سه خط الفبای روسی ویا عربی ویا الفبای لاتین بنویسند ویا همان زبان ترکی خود را وتحریر مکتوب بکنندکه از حدود 120 سال قبل اتفاق افتاده است واین سه گونه تحریر زبان ترکی وبا الفبای اقوام دیگر در میان ترکان آسیایی رواج یافته است ومثلا امروزه زبان شفاهی سکنه دو سوی ارس وزبان اقوام آذری وغز سلجوقی می باشد وقبلا هم وزبان وخط آذری آنان وزبان ترکان آتروپاتکانی باکویی بودکه فرق چندانی با زبان شفاهی ترکان غز سلجوقی نداشت وتکلم همدیگر را می فهمیدند وهمان ترکان آذری که در 2300سال قبل که بر ارتش اسکندر ودر قلعه باکو شوریدند وبعد از آن واقعه وزبان ترک آذری را ساخت وساز الفبایی واز" الفبای آرامی" کرده و وجایگزین الفبای زبان هلنسیم لاتین پیروان اسکندر وسلوکیان کردند که حاکمان سلوکی وحدود 80 الی 200 سال ودر شهر های غرب آسیا وزبان وادبیات هلنسیم ویا الفبای لاتین یونانی را ودر منطقه باکو وگنجه ( گنزه) رواج می دادند که شهر گنزه آذر بایجان شمالی وزادگاه زرتشت پیامبر بودو600یا سال قبل هم وپیروان مذهبی اش وکتاب اوستا را با خط میخی اشوری تحریر کرده بودند که انرا خط الفبایی(فهلویات اولیه ) اوستا می نامیدند وزمانی هم که ارتش اسکندر وبعد از شکست داریوش سوم وبر باکو وگنزه ویا گنجه وشیروان ودر 2320 سال قبل دست یافتند وحدود چندین دهه هم ودر مخالفت با الفبای دین اوستا کوشیده وزبان الفبای لاتین یونانی خود را ودر آذر بایجان شمالی رواج می دادند وزمانی هم که سردار "اتروپاتن" که بنیانگذار لفظ وواژه آذر بایجان است ویا آتروپاتکان دو سوی ارس است ورئیس قبیله شجاع یک ایل ترک زبان بود که پدر بزرگش یافث ترک بود که مقبره اش در اطراف نخجوان وکنار ارس قرار داشت وبعنوان منطقه قشلاقات گرمسیری یافث وقبیله ترک کوچ نشینی می کرد وبا همکاری" نوح نبی "واولین معبد یکتا پرستی خود را وبنام معبد مزداپرستی ویا "مزگت "را ودر کنار ارس وناحیه قشلاق نشینی خود پایه گذاری کردند وبعدا هم اعراب ولغت مسجد خود را واز لفظ "مزگت" یافث نبی اخذ کرده اند ونیز ترکان مزبور ودر اغلب کتابهای خود ویافث ترک مزبور را و"ابوالترک "ویا پدر ترکان می نامند که او زبان ترکی اولیه راوپایه گذاری کرده است وحدود 2000سال وزبان ترکی وی وزبان شفاهی بود وخط تحریری مکتوب نداشت وسپس در 2900سال قبل وزرتشت از شهر گنجه واز نوادگان یافث نبی ظهور کرد وپیروانش هم الواح پیامبرانه وی را رواج دادند که قبلا بزبان ترکی یافثی شفاهی تکلم می کرد واین بار به صورت خط میخی اوستایی تبدیل کردند که از قدیم ترین زبانهای آسیا می باشد ولی تحریر الفبایی همان کتاب اوستا نیزودر آن موقع واز الفبای خط میخی اشوری اخذ فرهنگی شده که تمدن اشوریان در نینوا ودر اوج قدرت بود وزرتشت در برابر دین خورشید پرستی آنان وقیام نمود ودین مزداپرستی خود را وتبلیغ نمود که بعدابه پیدایش دولت ماد وشکست آشوریان منجر شد وهمچنین در ابتدای حکومت اشکانیان نیز وقیام اترو پاتکان ودر برابر ونوس پرستان وهرکول پرستان اسکندر اتفاق افتاد ویا دوره بنیانگذار ماد کوچک اذربایجان ودر 2300 سال قبل بود که ازاولاد یافث و"سردار اتروپاتن "قیام کردو بردین ونوس پرستان طرفداران اسکندر قیام کرد ودوباره زبان شفاهی آذری وتحول بیشتری یافت ویا الفبای لاتینی سلوکیان در آذربایجان شمالی کنار گذاشته شدکه دین شرک ونوس پرستی سلوکیان را ورواج می داد واین بارو پیروان سردار اترو پاتن والهیات شفاهی زرتشت راوتعقیب کرد ند که هنوز درذهنیت و حافظه شفاهی خیلی از پیر مردان باقی مانده بود ویا نظام عبادات مذهبی خود را وبه همان زبان شفاهی قدیمی انجام می دادند ولیکن نوشته های مکتوب همان اوستا را وپیروان اسکندر وآتش زده بودند ولذا پیروان سردار اتروپاتن هم که نوه دیگر "یافث نبی "بود واز پیرمردان آذری زبان شمال ارس پرسیده وهمان الهیات شفاهی اوستای قدیمی را پرسیده وسپس دستور یافتند که همان ادبیات شفاهی قدیمی ترکی اوستایی را واین بار وبزبان "خط والفبای آرامی "ومکتوب جدید بکنند که الفبای آذری عهد جدید است ولذا زبان عهد اشکانیان وساسانیان وتا عصر سلجوقیان را تشکیل می داد وبصورت فهلویات ثانویه در ترکی آذری درآمده بود ولازم به ذکر است که رحلت الصیف والشتای قوم ترک یافثی شمال ارس هم که واژه ئیلاق وقشلاق زبان ترکی قبایل ترک آذربایجان را درنظام رمه داری بوجود می آورد واز دوره یافث نبی ودر فرهنگ وتمدن حوضه ارس شکل گرفته بود که نوادگان ترک وی نیز آذری زبانهای شمال ارس بودند وازمراتع قشلاق نشین مقبره یافث ودرآبادی نخجوان کنار ارس شروع می شد وبرای ئیلاق خودشان از کوههای ناگور قره باغ گذشته وسپس به مرتع زار های ئیلاقی کوههای قفقاز شمال آبادیهای گنجه وشماخی وشیروان می رفتند وبعدا معلوم نیست که چگونه حوضه تمدنی آن سوی ارس هم وبه این سوی ارس امده ویا بعد از حضرت نوح وپسرش یافث نبی انتقال فرهنگی یافته ویا چگونه به جنوب ارس وانتقال قومی یافته که شاخه دیگری از همان قوم ترک آذری نواده های یافث واز دربند گذشته ودر شمال دریای خزر ودر شهر های حاجی طرخان وبلنجر وسمندر وتمدن "ترکان خزرانی "را تشکیل دادند ویا بعدا تمدن "قوم ترک بچناک "شمال خزر را تشکیل دادند ویا عده ای هم بعنوان "ترکان کیمری" واز نژاد یافث وبه شبه جزیره کریمه رفته وتمدن ترکی شبه جزیره کریمه را بوجود اوردند ویا عده ای هم وبا قایق از عرض کم دریای خزر گذشته ودر ان سوی خزوتمدن ترکان خوارزمی حاشیه سیحون را شکل دادند که جزو "ترکان غز" بودند که اراضی اقوام ترک مزبور وبهد از ظهور چنگیز وبدست تاتاران نزاد جوجی افتاد وعده ای از ترکان آذری هم رو به سوی جنوب آورده واز رودخانه ارس گذشته ودر جنوب ارس نیز ومزگت دیگری وبنام "معبد اهورا مزداپرستی " اهور" را ودر شهر "اهر"آذربایجان ودر جنوب ارس ویا جنوب نخجوان وپایه ریزی می کنند که در اسناد تاریخی وواژه "اهر" ویا " اهور"هم واز لفظ قدیمی اهورا مزدا گرفته شده است وشاخه جنوبی ترکان ارس را بوجود می آورد که از ناحیه قشلاقی اطراف شهر اهر وبرای مراتع ئیلاقی خود وبه کوههای مرتفع ارسباران می رفتند ویا به کوهای ورزقان وکوه سبلان وکوههای مرند آذربایجان جنوبی می رفتند که بارانهای آن کوهستانی ارسباران واز بخار اب رودخانه ارس تامین می شد وبرخی از قومهای ترک یافثی هم وبه نواحی آذر شهر ودر مرتفعات کوه سهند جنوب غربی تبریز ( تاوریز )می رفتندکه حوزه تمدنی ترکان آذربایجان قدیمی را بوجود می آورد ولذا زبان ترکی آذری وازآبادی "اولیه نخجوان "شروع شد که پسران نوح واز آنجا وبه نواحی مختلف رفتند ویا به نقلکتاب تورات وبرخی از همان پسران سام وحام ویافث وصقلاب نوح وزبانهای سامی وحامی ویافثی را در اسیا وپایه گذاری کردند وتا قبل از تسلط اقوام روسیه برشهر باکو ویا در سال 1806میلادی که اتفاق افتاد ویا بعدا به قرار داد گلستان تبدیل گشت واین بار زبان ترکی آنان وبا "الفبای روسی" تحریر گشت ولی قبلا "زبان آذری باکو" ودر شمال ارس ویک نوع خط فهلوی سوم بود که خط وادبیات اذری جغتایی دولت شیروانشاهیان باکو ودر عهد تیموریان بودکه از خط الفبایی اویغور ها ی ترک الهام می گرفت واز دوره ماد اتروپاتنی اطراف باکو ودر 2300سال قبل شروع شده وتا سال 788که با همکاری دوجانبه دولت شروانشاهیان ودولت تر ک برلاس تیمور لنگ بود ویک نوع زبان ترکی آذری وجغتای وبرلاسی ودر مکتوبات اداری شهر های باکو شیروان وگنجه وشماخی وشمکور رواج می یافت ویا بعد از سال تاسس دولت شیروانشاهیان ودر سال 788شکل گرفت که تا سال 1806 وسال تسخیر باکو وتوسط قوای روس ادامه داشت ولی مجلات کمونیستی باکوو بعد از عصر استالین ودر رواج الفبایی روسی باکو وبیشترین تاثیرات را داشتد وبعلاوه زبان اقوام آذری جنوب ارس هم که قبلا حوزه معبد اهر بود وبعدا به مرکزیت تخت سلیمان ودر شهر تخت سلیمان آذربایجان جنوبی انتقال فرهنگی داده شده ویا از معبد اهر هم وبه معبد تخت سلیمان انتقال سیاسی یافته بود و بعد ازامدن الب ارسلان سلجوقی به آذربایجان که زبان شفاهی ترکی غزان را بلد بودند ولی زبان مکتوبات فارسی دری ادارات ایران را را بلدنبودند وپایتخت آذربایجان جنوبی را از تخت سلیمان فهلوی نویس به مرکزیت اداری تبریزفارسی دری نویس انتقال داده بودند ولی در ان موقع وکتابت کارمندان ترک زبان ادارات تبریز وطوری بود که با مفاهیم ترکی و دستورات دولتی شفاهی را می گرفتند ولی با الفبای عربی وفارسی عصر اتابک شمس الدین ایلد گز سلجوقی وبه شهر های حومه مکتوبات اداری را می فرستادند ولذا تحول ترکی شروع شدودر دولت میرانشاه تیموری درادارات تبریزهم وبه مکتوبات ترکی جغتای تبدیل گشت که با وقوع مشروطیت در تبریز واین بار کتابت زبان ترکان قدیمی اذربایجان ایران وبا تلفظ ترکی آذری ولی این بار با کتابت الفبای عربی وفارسی تحریر میگشت ویا در مدارس ودانشگاههای تبریزوبا کتابت جدید تدریس می شد وبعلوه بعد از آتاتورک درترکیه هم والفبای ترکی آنان هم واز الفبای لاتین اخذ فرهنگی شد ودر حالیکه قبل از سلجوقیان وزبان سکنه دوسوی ارس وزبان ترکی آذری ویا با "فهلویات دوم "بود که از بیرون دروازه گلپایگان وشروع می شد وتا لهجه شمال شهر شیروان منتهی می گشت وهمگی اقوام ترک آذری بودند ویا کارمندان اداراتشان ودر عهد ادارات ماد وهخامنشیان وبزبان ترکی فهلوی اول صحبت می کردند ویا در عهد ادارات اشکانی وساسانی هم وبه زبان "فهلویات اذری دوم" و کتابت می کردند ویا دعاهای مذهبی اذری داشتند که از نظر کتابت وشبیه کتابت اوستا ییبود که قبلا با خط میخی ماد بزرگ نوشته می شد ولی بعدا با خط ارامی "ماد کوچک "( اتروپاتکان ویا آذربایایجانی )تحریر می شد وچونکه مذهب ترکان زرتشتی هم وترکی شهر گنزه ویا گنجه آذربایجان شمالی بود که زادگاه زرتشت بود که متولد شد ه آن شهر بود واساس خط نوشتاری مردم کوچه وبازار هم وخط کتاب مذهبی اوستا بود که قبول داشتند وبجای خط میخی آشوری وبابلی قبلی که "خط میخی فهلوی اول " انتخاب شده بود ومردم آذر بایجان هم ودر مناجات ها ودعاهای نماز وروزه خود ویادر خواندن کتابت اوستا متاثر بودند ولذا قبل از عصر سلجوقیان وحتی طبقه عوام اذربایجان هم وخط ترکی آذری اوستا را بلد بودندومی شناختند ولذا می توانستند که در هنگام دعا وان خط را وبخوبی بخوانند ویا در کوچه وبازا رتلفظ بکنند وترکان سلجوقی هم که به ناحیه آذر بایجان آمدند وچونکه قبلا مذهبشان وزرتشتی بود ولذا خط ترکی آذری اوستایی را می شناختند ویا درهنگام گفتگوی شفاهی خود وبا سکنه شهر های دو اذر بایجان وبه وجود مترجم نیاز نداشتند که خط کتابت وتلفظ شفاهی فهلوی دوم صحبت میکردند که حدود 1800 سال ادامه داشت ولی انان وقبل از امدن اسکندرو به اذر بایجان شمالی ویا قبل از ساخته قلعه دریایی باکووتوسط اسکندر وبا زبان آذری ترکی اولیه ولی با مکتوبات خط میخی آشوری صحبت می کردند ولی بعد از تسلط اسکندر وسلوکیان بر دوناحیه آذر بایجان که حدود 80 الی 200 سالطول کشید واین بار زبان لاتین هلنسیم ودر شهرهای آذربایجان و رواج اجباری داده می شد ویا در شهر های آسیایی هم وحکومت نظامی سلوکیان وانرا رواج می دادند وتا کتابت آذری اوستا را واز بین ببرند ویا اینکه از عصر اسکندر وتا عصر آنتیوخوس هفتم ورواج می دادند وتا اینکه خط وکتابت فهلویات اول اوستا را واز بین ببرند وبجایش خط وزبان لاتینی_یونانی را ودر شهر های آسیایی وایرانی ورواج بدهند ولی اشکانیان ویا سکا های ترک زبان متمدن اطراف فرغانه ویا دوسوی سیحون وجیحون آسیا هم وقیام کردند وبا همکای ماد کوچک اترو پات اطراف باکو واطراف شهر گنجه عمل کرده وپایه "فهلوی دوم اوستا" را گذاشتند ویا بعد از بیرون راندن سلوکیان واز خاک آسیا وتا اطراف فرات بین النهرین وخط وزبان لاتینی _یونانی را واز شهر های آسیایی وجمع اوری کردند واین بار دانشمندان ترکان اشکانی ویا ترکان ماد اتروپاتن ویا ماد کوچک وهمت کردند که دوباره زبان آذری جدید اوستا وآحیاء بشود! ودر این دوره تاریخی وفرهنگ وزبان ماد کوچک اتروپاتکان وجایگزین ماد بزرگ وبا مرکزیت هکمتاته ( یا همدان ) شده بودو ویا در دیوانهای اداری شیروان قدیم ویا تخت سلیمان آذربایجان ودستورزبان اداری ومذهبی عهد اشکانیان تغییر یافت وجایگزین خط وزبان لاتینی یونانی ادارات سلوکیان شد ویا ساخت وساز زبان ترکی فهلویات ترکی اوستایی جدید وبنام "زبان آذری جدید " وترکی آذر بایجانی جدید ومطرح گشت که شهر تخت سلیمان آذربایجان عهد اشکانی و"پایتخت تابستانی " آنها بود ونیز شهر تیسفون ودر کنار دجله هم وپایتخت زمستانی انها بودو کاتبان اداری وپرسنل مذهبی عهد اشکانیان ودرادارات و دیوانهای دو پایتخت و"مکتوبات فهلوی دوم "داشتند ویا ارشیو می کردند ویا به مناطق اطراف ودرطی طومارهای پوستی می فرستادند ولذا اشکانیان هم وبا نظام اداری خود و زبان وخط وکتابت وزبان شفاهی ترکی آشکانی ویا ترکی آذری جدید را رواج دادند که تخریب خط وزبان اوستایی فهلویات دوم ورواج نیابد وهمچنین اعراب هم در هنگام حمله به ایران ساسانی وآن زبان اذری جدید اوستا یی را نمی فهمیدند ولذا تا قرن پنجم هجری وآنرا "زبان عجم" ویا " اعجم "می نامیدند که به معنی "زبان افراد گنگ "است واقوام کوچک ایرانی هم در دوره شکانی وساسانی و زبانهاولهجه قومی خاص خوشان را داشتند که زبان لری شفاهی آنان وبقایای زبان تمدن عیلامی بود ویا زبان بلوچی که بقایای زبان ساسکریت هندی بود ویا زبان شفاهی قوم سمنانی و یا قوم گرگانی که بقایای تمدن باکتریایی قدیم بود که در دوره هخامنشیان و"ادغام قومی وزبانی" شده بودند وفقط گویش های محلی اشان باقی مانده بود ولی همان اقوام لر ویا بلوچ ویا سمنانی هم ودر مکاتبات اداری ویا در دعاهای آتشکده های شهر های خود ومجبور بودند که به تلفظ وکتابت اوستایی (فهلوی اول ویا فهلوی دوم) صحبت بکنند ویا اهل سوادشان هم وبا زبان آذر بایجان قدیم وجدید وکتابت اداری رسمی بکنند ویا تلفظ ا داری وتلفظ دینی کرده باشند ویا در دو دوره اشکانی وساسانی هم وکتابت اداری ودر شهر های اذر بایجان شمالی رواج یافت که زبان دولتی آذربایجان شمالی بود و ساسانیان هم ودر" باکو" و"قلعه دختر باکو" را ساختند ودر عین حال زبان منطقه سکنه آذری گویش وزبان ایالت جبل نامیده می شد وعلت ایالت جبل نامیدن آن دومنطقه آذر بایجان هم آنست که دو سوی ارس ودر کتابهای قرون اولیه اسلامی "المسالک والممالک" اصطخری ویا در کتاب" حدود العالم" ویا در کتاب "ابن رسته "و"ابن حوقل "وجبل ذکر شده است ونیز کلمه "خوره جبل آذربایجان" و در کتاب سرزمین های خلافت اسلامی لسترنج نیز ذکر شده است که آلفاظ "خوره وطسوج ورستاق وجبل آذربایجان "نیز ودر ایام حکومت 1000 ساله اشکانی وساسانی ویک نوع واژه تقسیمات اداری بود وبر شهر ها ودهات ترک نشین منطقه دوسوی ارس گفته می شد وبعداهم و دوباره زبان آذری جدید اوستا نیزبوجود امد و تا قرن پنجم وبا تلفظ حکام عرب در شهر های اذربایجان ودر حال ازبین رفتن بود وتا اینک دوباره زبان زبان ترکی آذری دوم اوستا ودر دربار فرزندان سامان خداه نوسازی جدید یافت که سامان خدات وموبد زرتشتی معبد نوبهار شهر بلخ بود وفرزندانش نیز و در بخارا وسمرقند وبا حکم مامون رشید عباسی ودولت سامانی را تشکیل داده بودند وفهلویات دوم را و تغیراداری داده ویا تغییر زبانشناختی وبا االفبای خط عربی کوفی می دادند ویا توسط رودکی شاعر ودرباریان بخارا وزبان جدیدی وبنام "فارسی دری" بوجود می آوردند از کتابت الفبای عربی کوفی ماخوذ شده بود وزبان کتبی آذری اوستا هم وبدلیل مسلمان شدن اغلب ترکان ویا ایرانیان ودر حال ازبین رفتن بود که این بار بجای "کتاب اوستا" و"کتاب قران عربی" را می خواندند ولذا در ان دوره تاریخی و برخی از الفاظ اوستایی را وبصورت دگر گونی تلفظ و واردزبان دری فارسی کنونی کردند وآن زبان فارسی دری ناحیه خراسان هم وبرای سکنه شیروان وبادکوقابل فهم نبود که همگی زبان ـرک آذری داشتند وتنها با سوادان دربار سلجوقیان تبریز بلد بودند وبعلاوه با تلفظ آذری و زبان فهلوی جدید هم صحبت می کردند و"کارمندان اداری دو زبانه" بودند وبعلاوه با امدن اعراب به ایران واراضی ملکی ترکان آذربایجان هم وبدست حکام عرب افتاده بود ولی تا عصر سلجوقیان ترک وتا قرن پنجم وزبان وخط فهلوی اذری آذربایجانی وهنوز در بین مردم کوچه بازارآذر بایجان و ازبین نرفته بود که اعراب آنرا "زبان اعجم" می نامیدند که زبان ترکی آذری بود وزبان عجم نیز ویا اعجم هم وبمعنی زبان افراد گنگ محسوب می شد وبر عکس وزبان عربی خودشان راو زبان عرب ویا زبان فصیح می نامیدند ولی واقعیت آنست که تا چند قرن اولیه وتا دوره اوایل سلجوقیان واعراب نیز تنها زبان شفاهی عربیت رابلد بودند ولی کتابیت والفبای عربی آنان هم ونواقص زیادی داشت که بعد از تصرف تیسفون هم ادامه داشت ومثلا برای تلفظ زبان شفاهی عربی خودشان ومجبور بودند که خط کوفی والفبای حیره را بپذیرند وناحیه حیره هم نزدیک تیسفون زرتشتی نشین بود ووسکنه اعرابش هم ودر دوره ساسانیان واز اعراب یمن بودند وجهت مهاجرت به بین النهرین ویا جهت زندگی وسکونت در جنب کوفه نزدیک تیسفون واین بار ومذهب زرتشتی را ودر دوره ساسانیان پذیرفته بودند که آنان را "اعراب حیره "می گفتند ومتمدن تر از اعراب دیگر بودند ولی الفبای خط کوفی اعراب حیره هم ویک نوع اخذ فرهنگی خط وکتابت اوستایی فهلوی دوم بود ویا یک نوع کتابت آذری جدید بود که از الفبای اوستایی دوره ساسانی ها اخذ کرده بودند وبا برخی از تفاوت نگارش واین بار خط وکتابت حیره عربی نامیده می شد ویا کتابت قوم عربی اطراف کوفه هم ویا نزدیک تیسفون بود که ساسانی ها اجازه داده بودند وتا اعراب زرتشتی فرهنگ پذیر ودر ناحیه حیره جنب تیسفون و زندگی بکنند وخط کوفی حیره خود را بنویسند ولذا نها هم وبراثر نشست وبرخاست وبا کاتبهای اداری شهر تیسفون واخذ فرهنگی الفبای کوفی حیره را کرده بودند وخط عربی حیره کوفی را بوجود آورده بودند ویا ماخوذ از خط اوستای تیسفون شده بود وچراکه مکتوبات اعراب و4 قرن وبا الفبای کوفی ونواقص اش رفع نشده بود و تا قرن پنجم هجری هم وهمان "خط نوشتاری کوفی " نامیده می شد ویا با زبان عربی حیره ونزدیک تیسفون نامیده می شد که الفبای عربی کوفی ونواقص زیاد داشت وبعلاوه اعراب کوچه وبازار هم وتا قرن پنجم هجری وفقط تلفظ شفاهی عربی بومی را می دانستند ولی در نوشتن مکتوبات نوشتاری وعاجز بودند ویا تا قرن پنجم وعاجز بودند وخواندن قران را هم وتا قرن پنجم وبزبان عربی شفاهی وقرائت شفاهی وتلفظ می کردند که اشتباه نکنند و گاهی با خط کوفی کتابت می کردند که همان کتابت عربی کوفی انان ونواقص الفبایی زیادی داشت وچرا که در کتابت خط کوفی عربی آنان وبرخی از حروف آنان و مشابه تلظ حروف دیگر کوفی بود وخط کوفی ناقص داشتند که فاقد نقطه گذاری در حروفش بودکه بعد اژ آمدن سلجوقیان ونقطه گذاری برروی الفبای عربی انجام گرفت و بوجود اوردند ومثلا تا دوره سلجوقیان ویا تا قبل از تسخیر بغداد بدست سلجوقیان ترک والفبای عربی آنان وتا قرن پنجم وهمان خط کوفی ناقص وتا قرن پنجم نیز ونواقص کتابت داشت ومثلا کتابت سه حرف عربی (ب وت وٍث )ودر خط کوفی وشبیه همدیگر بود ویا بدون نقطه گذاریهای متفاوت بود ولذا تحریر برخی از حروف مشابه مزبور و در کتابت عربی ونامعلوم بود وتنها بعد از دوره سلجوقیان است که نقطه گذاری حروف عربی رواج می یابد ویا نقطه گذاری بر روی حروف الفبای عربی وانجام گرفت ویا نقطه گذاریهای حروف ( ب وت وث )بوجود آمدووبعد از آن تاریخ بود که حروف مزبور واز همدیگر متمایز گشتند ودر حالیکه درکتابت تحریری اولیه مناره های آجرساخته مسجدهای دوره سلجوقیان وکتابت آجر چین شده آنان وهمان الفاظ عربیمشابه نامعلوم بود که مکتوب شده بودند ولی نقطه گذاری نداشت ولذا فرق مکتوب بین حروف کوفی نظیر حروف (ب وت وث) وجود نداشت ولذا تلفظ شفاهی اش هم ونامعلوم می شد ومثلا حروف دیگر الفبای عربی 28 گانه عربی نیز چنین بود که الفبای فارسی دوره سامانیان هم واز الفبای عربی اخذ شده بود و فرضا تلفظ ث وص و س در زبان عربی کوفی وچنین بود ویا فرق کتابت حروف ( دال وذال و"ر" و"ز"و) نامعلوم بود ویا فرق حروف عربی (ط وظ وت) ونامعلوم بود وبهمین دلیل است که تا عصر ناصر الدین شاه ویا تا عصرمشروطیت وعصر تصویب زبان فارسی مدارس دولتی ووزبان شفاهی سکنه آذربایجان ویا زبان کتبی اغلب سکنه ایران وزبان ترکی جغتایی بود که از عصر تیموریان باقی مانده بود وزبان فارسی کنونی و بعنوان زبان رسمی مدارس وبعد از دوره مشروطیت بوجود آمد ویا در بند های قانون اساسی مشروطیت گنجانیده شد ولی تا آن موقع هم وهمان نواقص را داشت وفرضا در ان موقع وگاهی کتابت وتلفظ تهران وگاهی با لفظ "طهران "ونوشته می شد وگاهی هم با تلفظ " تهران "نوشته می شد و لذا کتابت زبان فارسی دری هم ونظیر" زبان عربی کوفی "وهنوز رفع عیب نشده بود ولی در خط نوشتاری فهلویات آذری قدیم واین نوع از عیوب نوشتاری وازبین رفته بود که متاسفانه بعد از عصر مشروطیت وزبان شفاهی فهلوی آذری هم واز بین رفت وکتابت اقوام مختلف وترکان اویغوری سین کیانک چین نیز چنین می باشد که مدت مدت 1800 سال وزبان ترکی خود راو با کتابت فهلوی وکتابت اوستایی مدل خط آرامی دوم عصر اشکانی تنظیم کرده بودند ولی بعد از تسلط چینی های واز بین می رود وزبان ترکی اقوام آسیایی قیر قیز ها ویا ترکی اوزبک ها ویا ترکی ترکمنستانی ها ویا ترکی قزاقها وچرکس ها وتاتارها هم ودر معرض اضمحلال است که چرا بعد از تسلط کمونیست ها ومجبور شده اند که اغلب با خط روسی بنویسند ولی قبل از تصویب قانون اساسی مشروطیت که فارسی را وزبان رسمی ایرانیان اعلام کرد ولذا بعد از ان تاریخ ودانش آموزان ترک مدارس آذربایجان ویا کاتبان ادارات ویا روزنامه نگار ها ومجبور شده اند که به زبان فارسی بنویسند وزبان مادری ترکی خود را وفراموش بکنند !ودر ترکیه نیز چنین است که ترکان مجبورند وتا با خط لاتین اروپایی بنویسند وترکان اذربایجان شمالی هم ومجبورند با خط روسی بنویسند واین در حالی است که جامعه ترکان در ایران معاصر بیشتر است که 50 میلیون ترکان آذری ایرانی و مجبورند که زبان مادری خود را وکنار بگذارند وبزبان 35 میلیون نفر فارس زبان صحبت بکنند که کمتر از ترکان ایران می باشند ویا دیگران هم والفاظ ترکی خود را وامروزه وبا الفبای لاتین می نویسند وسکنه اذربایجان شوروی ویا تاتارستان شوروی نیزچنین است وزبان وکتابت ترکی تاتاری را وبعد از عصر تیمور لنگ ومجبورا کنار گذاشته اند وچرا که قبلا با ترکی جغتایی کتابت می کردند ولی امروزه وبا کتابت والفبای روسی می نویسند ونیز اسامی اغلب شهر های سابق آسیایی هم واسامی ترکی بودند ولی امروزه به اسامی روسی ویا چینی نوشته می شوند وفرضا اویغورستان را سین کیانگ چینی لقب داده اند ودر حالیکه در آسیا وامروزه بالای یک میلیارد سکنه ترک زبان آذری ویا ترکمنی ویا تاتاری وچرکسی وقیر قیزی وقزاقی واویغوری زندگی می کنند ویا حتی دو سوم الفاظ فارسی کنونی هم والفاظ ترکی می باشند که وارد زبان فارسی دری معاصر شده اند ونظیر الفاظ "پزشک" است که به نقل جیهانی ویک لغت ترکی بود واز عصر ابوعلی سینای ترک زبان پزشک قصبه خر مثین بخارا واخذ شده وووارد زبان فارسی دری کنونی شده است ویا الفاظ ترکی دیگر ونظیرکلمه بشقاب ویا کدخداویا ئیلاق ویا قشلاق ویا یامخانه وغیره هستند ونیز ترکان دانشمندان بزرگی ونظیر خوارزمی ریاضی دان دارند ویا فارابی فلسفه دان ویا ابوریحان نجوم دان ویا ابو علی سینای پزشک دارند ویا نسوی تاریخ نویس ترک دارند ویا شاعران معروفی ونظیر نظامی گنجوی ویا خاقانی شیروانی ویا کمال خجندی ویا صائب تبریزی وقطران تبریزی وپروین اعتصامی دارند ویا زبان ترکی قیر قیزستان هم ویا ترکان ترکمنستان ویا ترکان مغول ویا ترکان چچن وچرکس ویا زبان ترکی باکو هم چنین است که امروزه حروف تحریری اش وزیر سلطه زبان وادبیات وخط روسی قرار گرفته است وحتی زبان وادبیات ترکیه هم و بعد از فروپاشی هرات چنین شده است ویا بعد افتادن تبریز تیمور یان و بدست خاندان قره قویونلو عثمانی وقاجاریه واصالت ترکی اش واز دست می رود وبعلاوه امروزه خط و زبان ترکیه هم والفبای لاتین شده است ولی زبان تحریری همه آنها ودر عصر دمکراسی 170 ساله تیموریان واز "الفیای ترکی جغتایی" بهرمند می شدند که امپراطوری دموکراسی خواه تیموریان را رواج داد ویا جهت رعایت حال اقوام کثیر آسیایی وخط وزبان ترکی اویغوری را وتکامل داد که چند حرف اندک داشت ویا نسبت به 32 حروف فارسی و28 حروف عربی کنونی وکمتر داشت ولی با تدابیر وزارتخانه های معظم هرات تیموریان وبه "ترکی جغتایی آسیایی تبدیل می گشت که علاوه از ترکان آسیا واقوام مغولی جغتایی افغانستان هم وبهره مند اداری بشوند ویا زبان فارسی را رها کرده ولذا افغانستان دوره تیموریان ودر شهر هرات هم وبا ترکی جغتایی صحبت می کردند وزیرا همه اقوام جغتایی افغانستان وهمگی در ارتش تیموریان سرباز بودند ومی جنگیدند ویا در طول 170 سال دولت تیموریان وجهت دستور گرفتن از داروغه های ترک زبان برلاسی فرمانده خوددر شهر های آسیایی ومجبور به دانستن زبان ترکی برلاسی فرغانه ترکستان بودند ویا جهت دستور گرفتن از قلعه بانان شهر ها که همگی ترک زبان برلاسی بودند ومجبور بودند که در طول 170 سال وبا زبان ترکی برلاسی صحبت بکنند ولیکن تیموریان وجهت رعایت حال سربازان جغتایی خود وترجیح می دادند که همان زبان ترکی برلاسی آسیایی خود را و زبان همه اقوام ترک امپراطوری بزرگشان بنامند ویا گاهی هم بنام زبان ترکی جغتایی می نامیدند ویاگاهی وبا کتابت ترکی جغتایی ودستورات اداری وهمان فرماندهان ترک شهر ها و نوشته های پوستی وبوسیله چاپارخانه ها می فرستادند که زبان ترکی برلاسی فرماندهان شهر ها بود ویا یه زبان ترکی جغتایی های سرباز بود ولی با حروف الفبایی اویغوری کاشغر ترکستان شرقی نوشته می شد که تکامل حروف داده شده بود وپیشرفته تر از ترکی اویغوری کاتبان عصر ایلخانی بود که در درباراداری چنگیز خان حضور داشتند وکتابت اویغوری اشان ونسبت به فارسی دری وتنها چند حروف ناقص داشت ولی درکتابت عصر تیموریان ورفع نقص شده بود وچرا که به نقل منابع تاریخی و در دوره چنگیز خانی وهمه کاتبان ادارات مغلولها واز کاتبان ترک اویغوری کاشغروبلاساقون آسیای مرکزی انتخاب شده بودند واین بارودر دوره زبان ترکی برلاسی شهر کش وفرغانه ترکستان اخذ شده بودند که نزدیک کاشغر می باشد که زاد گاه قوم ترک برلاس اسیای مرکزی بود ویا به نقل بارتولد ودر سه جلد کتاب "ترکستان نامه "ویا در "کتاب آبیاری در ترکستان" وزبان وفرهنگ ونظام سیاسی واداری ارتش آسیا واز تمدن ترکستان متمدن اسیا اخذ فرهنگی شده است که در دوره تیموریان وشهرهای ترک نشین (کش ویا فرغانه وکاشغر وخجندوکاتبان ان )و فرهنگ سازان نواحی دیگرآسیا بودند ویا قشر باسواد ترکستان وسط آسیا وهمه ترکان آسیا ویا اقوام دیگر را وبه فرهنگ پذیری 170 ساله تمدن پیشرفته ترکان تیموری آسیا ونظام اداری آن می کشاندند ولی سقوط تمدن هرات هم برعکس بود وسقوط فرهنگی همه ترکان آسیا یی را بوجود اورد وچراکه کاتبان باسواد شهر هرات که ازکاتبان ترکا برلاسی بودند وحداقل 10000کارمند باسواد ترک ودر دیوانهای مرکزی هرات تیموریان وحضور اداری داشتند ویکی از کاتبان ترک ادارات هرات ویک کاتب ترک سمرقندی می باشد ویا بنام نویسنده کتاب مطلع سعدین است ویا چندین جلد کتابش و درمورد حوادث فاصله دو حکومت ابوسعید است که "مطلع سعدین" می نامد ویکی مرگ ابوسعید مغول می باشد که در سلطانیه فوت کرد وآغاز سعد دولت 170 ساله تیموریان ترک آسیا وآغاز گشت وتا مرگ ابوسعید تیموری دیگر ودر هرات تیموریان ادامه داشت که فرهنگ آفرینی دوره تاریخی مزبور را و مطلع سعدین ترکان آسیایی می داند که فرهنگ وتمدن ترکان ورو به تکامل گذاشت ویا در فاصله ایام مزبور واتفاق افتاده است ولذا وی در کتاب دیگرش وبنام "تذکره الشعرای "خودکه شرح احوال شعرای ایرانی است و ذکر می کند که چگونه در حکومت متمدن ترکان تیموری وازحدود 132 شاعر معروف آسیا یی وخیلی از آنها واز روند شعر گویی عربی دست برداشته ویا از شعرگویی فارسی دست برداشته ویا در پایان حکومت تیموریان واغلب همان آفراد باسواد و به زبان ترکی وشعر می سرودند ویا ذکر می کند که چگونه خیلی از کارمندان 10000 نفره وزارتخانه ها ی عصر شاهرخ تیموری هرات ویا معلمان 80 مدرسه پیشرفته آن شهر ویا کتابداران کتابخانه های مهمش که از اقوام گوناگون باسواد آسیایی تشکیل می شدند ولی ناچاربودند که در دفاتر دیوانهای مرکزی هرات خود وکتابت اداری بکند ولذا گاهی کتابت خود را وبزبان ترکی برلاسی می نوشتند ومی فرستادند یا حتی امیر علیشیرنوایی هم که نخست وزیر بایسنقر میرزا تیموری بود ویا رئیس همه آن تعداد از همان کارمندان با سواد شهر هرات بود ووی نیز با نوشتن "کتاب محاکمه اللغتین "وزبان ترکی را می ستاید ویا همان امیر علیشر نوایی نخست وزیر تیموریان که عمران زیادی ودر شهرهای مشهد وهرات وخواف وتربت جام وسمنان هم وبوجود آورده بودویا در شعرسرودن هم ماهر بود وبزبان ترکی برلاسی می نوشت ویا جغتایی شعر می گفت وبعلاوه در کتابش دیگرش وبنام "محاکمه دولغت وزبان " است وبه مقایسه دو زبان فارسی وترکی پرداخته بود که در آن کتاب خودش ومدعی رجحان وبرتری زبان ترکی وبر زبان فارسی شده است وهمان کاری را می کند که "محمود کاشغر"ی وبا نوشتن کتاب "دیوان اللغات ترک کاشغری "انجام داده بود ولی ر.ن فرای اروپایی ودر کتاب "بخارای" خودش وسعی می کند که برتری زبان ترکی آسیایی را وبه نفع سلطه اروئیائها وانکار بکند! واما کتاب "منشات ترکی "امیر علیشیر نوایی که اشعار ترکی خود را ودرشهر هرات متمدن ومی سرود ویا دیوانهای شعر ترکی دیگر ونظیر دیوان میر حیدر مجذوب در هرات است که دیوان شعر ترکی دارد ویا دیوان شعر لطفی ویا دیوان نصیبی ویا دیوان شعر قطبی ویا دیوانهای ترکی لطیفی ویا دیوان شهر میر علی کابلی ویا دیوان میر حیدر وغیره ودر شهر هرات هستند ویا آموخته های مدارس 80 گانه هرات می باشد که بزان ترکی تحریر وتدریس می شد که کتاب " ماثر الملوک" واسامی آن مدارس هرات ویا متفکرانش را ذکر کرده است ویا خطاطی های ترکی زبان بایسنقر میزرا ست ویا خطاطی ترکی ابراهیم سلطان تیموری ودیگر شاهزدگان تیموری است ویا هنر افرینی کمال بهزاد تبریزی ترک وغیره است که نشانه انست که همه شاهزادگان دیگر تیموری هم وبه زبان ترکی برلاسی شهر وطایفه ترک خود وعلاقهوافر داشتند که از جمله خلیل سلطان تیموری است ویا اسکندر میرزا ویا سیدی احمد میرزا تیموری هم وشعر ترکی می گفت وآنچنان اثر فرهنگی داشت که سید قاسم انوار تبریزی هم که گرایش به نهضت حروفیه داشت ویا مخالف تیموریان بود ولی وی نیزو شعر ترکی می گفت ویا شاه اسماعیل صفوی هم که مخالف تیموریان ترک بود وشهر هرات آنان را هم ومدتی تسخیر کوتاه مدت کرده بود ولی برای کم نیاوردن از تیموریان ترک واو هم وشعر ترکی می سرود ویا با تخلص خطایی شهر می سرود وامیر علیشیر نوایی هم که نخست وزیردو شاه تیموری بود وبا زیر مجموعه اداری باسوادش کتابت اداری ترکی می کرد ویا با تاریخ نویسها وقوم شناسهای تحت نظرش ودر کتابخانه بزرگ هرات تیموریان ومشغول تدوین مستند تاریخ ترکان ومغولان آسیایی بود ویا در اثاری ونظیر کتاب چند جلدی حبیب السیرنشر می داد ویا در کتاب روضه الصفا ویا در کتاب مطلع سعدین ویا در کتاب ماثرالملوک ویادرکتاب زبده التواریخ وجغرافیای حافظ ابرو یا در کتاب ظفر نامه یزدی وشامی وعجایب المقدورو یا در کتاب چند جلدی مجمل فصیحی ویا در کتاب ابوبکر تهرانی وغیره بود وهمگی در شناخت اقوام اسیایی واقوام تاتارترک می کوشیدند ویا در مورد ترکان غز آسیا یی بود ویا در مورد زبان گذشته آنها بودوپرسنلش هم و باسواد تر از پرسنل خواجه رشید الدین فضل الله همدانی وکاتب های اداری کتابخانه تبریزدوره ایلخانی بودند که صد سال قبل از وی واقدام کرده بودند ویا درکتابخانه ربع رشیدی تبریز آذربایجان جنوب ارس وقلم می زدند وتا میراث فرهنگی ترکان آسیا را وجمع وجور بکنند ویا برای پرسنل دانشگاههای کنونی دانشگاههای باکو ویا تبریز وآنکارا واستانبول ودانشگاه تهران نیمه ترک نشین وباقی بگذارند وی هم ودر فرهنگ آوری حوضه جنوبی تمدن رود خانه ارس وفعال بود و مشغول نوشتن کتاب جامع التواریخ اقوام ترک وتاتار بود ویا مشغول نوشتن کتاب تاریخ سلجوقیان ترک غز بود که همگی مطالبش در مورد تاریخ اقوام غزاست ویا در مورد تمدن ترکان آسیا وزبان قدیمی انها می باشد وبرخی از موضوعات گذشته شناسی ترکان اسیا هم ودر کتاب ظفر نامه یزدی ذکر شده است که کاتب حقوق بگیر دولت امیر علیشیر نوایی ترک زبان بود ووی نیز یکی از 10000کارمند باسواد امیر علی شیر نوایی می باشد ودر زیر نظر ابراهیم سالطان ترک تیموری ومشغول تدوین کتابش بود که در کتابش ازتمدن افرینی حضرت نوح ویافث نبی پسرش ودر کناره ارس یاد می کند که دانشمندان اروپایی ونظیر مادام دیو لافواودر کتاب "تمدن بابل واکدوشوش کناره فرات" وندیده گرفته است یا مولف دیگر اروپایی وبنام بایندر ودر سفر نامه خود ش وتنها از تمدن آشوری نینوا وموصل ودر کنار دجله یاد می کند ویا مارکوات ودر باستان شناسی ناحیه آذر بایجان ندیده می گیرد ویا حوضه تمدنی ارس وحضرت نوح را ودر تاریخ بشر وعمدا وبضرر ترکان حذف کرده اند ویا دیگر مولفان اروپایی که همه ترکان را غیر متمدندانسته ویا در کلیت نژادی خودش قوم غیر تمدن ساز می داند ویا نظیرکتاب بخارای ریچارد فرای که ترکان بخارا را یک قوم فرهنگ افرین زبان شناسانه ندانسته و متاسفانه امروزه هم وفارغ التحصیلان دانشگاههای تبریز ویا باکو وآنکارا ویا دانشگاه تهران نیزودر مورد گذشته ترکان آسیا ساکتند ویا در مورد کتابت تاریخ خود ویا درمورد زبان قومی وساختارهای اداری قدیمی آنان ومتاثر ازتفکر مردم شناسانی ومثل خانم دیالافوا ویا بایندور ویا رابینسون وریچاردفرای اروپایی هستند که حوزه تمدنی رود خانه ارس را وحوزه تمدن آفرین نمی دانند وبعد از مرگ تیمورهم ولازم به ذکر است که این گونه کاتبان اداری زیر دست امیر علی شیر نوایی ویا سایروزرای شاهرخ تیموری طرفدار راه اندازی خط وزبان ترکی جغتایی بودند وودر این باره ابوسعید تیموری به دگران وبا خط اویغور احکام اداری می فرستاد ویا ظفر نامه یزدی در این باره نوشته است : چونکه چنگیز خان ومغولان و"خط "نداشتند ولذا چنگیز خان دستور داده بود که دستورات "یاسا نامه" وی وبه "خط وزبان ترک اویغوری " نوشته شده ویا نگهداری بشود( ماخذ ص 92 و66 ظفرنامه یزدی) ونیز کارمندان امیر علی شیر نوایی در کتابخانه بزرگ هرات خود نیز وتاریخ بخارای نرشخی وکتاب جیهانی وزیر سامانی وکتاب رودکی وغیره را هم داشت وخوانده بود بخوبی می دانست که چگونه فرزندان سامان خداه زرتشتی معبد بلخ کنار جیحون و بدست مامون عباسی ومسلمان شده بود وتا فرمانداری شهر های ترک نشین سمرقند وبخارا وغیره بشوند وانها هم وبا چه ترفنداداری والفبای وخط وزبان فهلوی اوستایی را کنارگذاشته واین بار وگفتگوی ترکی زبان سکنه شهرهای مزبور را وبا الفبای خط کوفی "کتابت اداری جدید" می کردند واسم آنرا گذاشته بودند (زبان فارسی دری )؟! وبرای اینکه ترفند حلیه گری زبان شناسانه کاتبان دیوانهای اداری وفرماننامه ها وبخش نامه هاشان بر ملا نشود (وتنها چهآر حرف ژ –چ –ث –پ )را هم وبه حروف28 حرف الفبای عربی مزبور افزوده بودن که نام آنرا وبعدا الفبای فارسی دری گذاشته بودند دبعلاوه افراددیگر ایرانی هم نظیر وسیبویه ویا تفتازانی ایرانی وغیره و دستور زبان زبان عربی ویا دستور زبان فارسی وبا الفبای مشابه همدیگر ولی با دستور زبان غیرمشابه ساخته بودند ونیز امیر علیشر نوایی می دانست که چگونه سکنه اویغور نشین کاشغر وشهر بلا ساغون ترکستان شرقی که قبل از ظهور چنگیز خان ومذهب زر تشتی ویا خط وزبان اوستایی جدیدراودر میان قوم اویغور خود رواج داده بودند " که بعدا چنگیز خان کاتبان اویغوری را وارد "دیوانهای اداری" پایتخت خودش درشهر " قراقروم "کرد که کتاب جامع التواریخ هم به آن اشاره دارد " " که به نقل کتاب عجایب المقدور ومجمل فصیحی و خط وزبن اویغوری بجای 32 حرف فارسی در وتنها 22 حرف شبیه "خطوط میخی آرامی اصلاح شده "داشت که "خاندان ترک آتروپاتن ""ساکن باکو" وپیرو دین زرتشت پایه گذاری ودر سالهای 2300قبل کرده بودند که زرتشت متولد گنزه ( گنجه آذربایجان ترک آذری زبان )ودر شهر بلخ که پناهند ه از شهر گنجه آذری زبان آذر بایجان شمالی وبخاطر ستم آشوریان وبه آن شهر بلخ امد ه والواح دینی اوستا را ودر 2900 سال قبل وبا خط میخی رایج دوره زمانه خودوبر روی چرم گاو نوشته بود که بعدا اسکندرکه اسیا را گرفت وهمه آنها را آتش زد وناچارا اتروپاتن ترک دستورات دنی زرتشت را از پیر مردان شفاهی پرسیده واین با تعالیم اوستا را با "الفبای آرامی "تدوین شد که زبان آذری باستانی اذر بایجان که احمد کسروی ودر کتابش نوشته است و"خط والفبای آرامی "داشت که بعدا بخاطر انکه "زبان دینی ومذهبی "یافث زادگان ترک زبان اذر بایجان شده بود وبعدا در دوره اشکانیان وساسانیان وقرون اولیه اسلامی وبصورت "خط وزبان آذری "در آمده بود که انرا "فهلوی ثانویه" می گفتند که در قرن چها رم وبا "خط والفبای فارسی دری" رورو شده بود که در اواسط قرن چهرم ودر "دربار سامانی های بخارا "وساخت وساز شده بود وامیر علیشر نوایی ترک زبان وکارمندانش انرا می دانستند ویا در کتابهای مسعودی وقزوینی و"تاریخ پیامبران وشاهان حمزه اصفهانی "ویادر "کتاب رسایل الملوک والانبیائ طبری "خوانده بودند وهمگی متعلق به کتابخانه میرزاحسین بایقرای تیموری شهر هرات بودن وبراساس متون کتب مزبور ومی دانستند که چگونه گشتاسب کیانی ودر 2900سال قبل وهمان زرتشت پیامبرترک ونوه یافث نبی و نوه بزرگترین پسر حضرت نوح را وودر عصر آشوریان وپناهندگی داده بود ونیز دستور داده بود که پیامهای الهی وی را وبر روی پوست گاو وبا خط میخی اصلاح شده عصر خودشان بنویسند ویکی را در خزانه درباربلخ خود نگهداشته ومکتوبات دوم را به اصطخرفارس بفرستند ونیزآنها در همان کتابها ی مزبور خوانده بودند که چگونه دستور داده شدکه بزرگترین معبد خداپرستی مورد نظر زرتشت را بنام مزگت زرتشتی " را در کنار "دروازه نوبهار بلخ "ساخته شود که سامان خداه ویا پدر سامانی ها هم وبعد از ظهور اسلام وموبد همان معبد زرتشتی بلخ بود وخط والفبای قدیمی اوستا را می دانست که "فارسی قدیم ایرانیان "وبا ا"لفبای زبان وخط فارسی دریِ جدید " فرق داشت که فززندانش اسماعیل سامانی وفرزندانش واز روی الفبای خط عربی کوفی ساخته بود وچراکه وی وروزی موبد همان معبد نوبهار بلخ بود و"ایدی قوت " حاکم اویغور کاشغر وبلا ساغون هم عصر چنگیز خان هم وروزی موبد اوستا خوان معبد بلخ بود وبعدابه دربار چنگیزخان پیوست وخط وزبان اوستایی بلخ را که خط اویغوری بلاسا قون ترک می نامید وبعدا به دیوانهای اداری چنگیز ویا برخی از نوادگانش برد ونیز امیر علیشیر نوایی هم ودر کتابخانه بزرگ تیموریان شهر هرات وکتابهای شاهنامه فردوسی طوسی ویا دقیقی طوسی را داشت ویا کتاب پیامبران حمزه اصفهانی را داشت که در یک صفحه اش نوشته است که حضرت موسی وپیامبر الهی وودر عهد کیقباد کیانی شهر بلخ وهمزمان با وی میز یست ودر همان ایام حکومت منوچهر کیانی وپدر بزرگ گشتاسب کیانی وحاکم سابق بلخ بود که حدود 3200قبل می باشد وحمزه اصفهانی در ص 34کتابش وحضرت موسی وهم زمان با منوچهرکیانی بود ولی در طور سینا ویا در صحرای سینا( صحرای تیه ) و40 سال مشغول دریافت پیامهای الهی بود که انرا الواح دهگانه موسی ویا اسفار موسی ویا کتاب تورات می نامید وقوم بنی اسرائیل را ودر آن موقع واز مصر خارج کرده بود که در باب " خروج " تورات آمده است ولی نمی خواست که پیامهای الهی خود راوبا "خط هیروگلیف مصری "وفراعنه مصری بنویسد که از "نوادگان حام "وفرزند غیر صالح نوح بود ولذا "خط عبری "را اختراع کردزبان شفاهی پدر بزرگش" سام " وکتاب تورات هم با خط عبری وزبان عبری هم از دوره حضرت موسی اختراع شد که 300 سال قبل از " کتابت وخط اذری اوستا در بلخ است وخط عبری هم وشاخه ای از زبان سامی می باشد که فرزند دیگر حضرت نوح بود ویا از پدر بزرگ های حضرت ابراهیم بود واعراب هم که از نوادگان حضرت اسما عیل وپسردیگر حضرت ابراهیم می باشد و"زبان عربی حیره( حمیری عهد ساسانیان ویا نزدیک کوفه را بوجود اوردند ) " ویا "زبان عربی لخمی"ویا "زبان عربی غسانی "شمال سوریه راو در عهدتسلط رومیان بر دمشق وشمال سوریه را بوجود اوردند که یک نوع ترکیب حط عربی باستانی وخط روم باستان است که انرا "خط عربی غسانی "می گفتند وشاخه دیگری از زبانهای سامی عبری وعربی قحطانی ویا عدنانی است ووخط سانسکریت هند ومصری وسودانی هم و"خط حامی "پسر نوح گفته می شود و"خط یافثی "هم ومتعلق به " خط ترکان " است که زبان شفاهی یافث وپسربزرگ حضرت نوح بود که مقبره اشانو در کنار ارس ونزدیک نججوان است که کشتی نوح مزبور ودر کنار کوه جودی ( ارارات ودر نواحی ساحلی گل الود ارس وبه گل نشسته بود وکتیبه های آشوری هم به ان کشتی نوح اشاره دارد ونیز یافث پسر نوح هم ودر ص 41 42 کتاب ظفرنامه یزدی وبعنوان "ابوالترک "که پدر ترک های آسیاست وبنیانگذار"زبان ترکی آذری" و"ترکی خزری "و"ترکی اویغوری" و"ترکی قیرقیزی" و"ترکی ترکمنستانی" و"ترکی چرکسی "وچچنی و"ترکی تاتاری شبه جزیره کریه ( ترکان کیمری) وغیره است ولی قدیمی ترین زبان ترکی آسیا وترکی اذری بود وبغیر از گویش ترکی شفاهی قدیمی آن وکتابت ترکی آذری که خط اوستایی است و2900 سال قدمت مکتوبانه دارد ویا تا قبل از اسلام واغلب مکتوبات اداری وبا خط ترکی اذری اوستایی نوشته می شد ولی بعد از نظام اداری عصر سلجوقیان ترک وزبان فارسی دری جایگزین مکتوبات سلجوقیان شد که یک نوع زبان عربی ثانویه بود ویا زبان مدارس معاصر ایران می باشد واما ترک زبانهای ایران هم و1000 سال است که زبان شفاهی ترکی دارند وزبان مادری خود را رها نکرده اند ولی زبان مکتوباتشان نیست ویا خط ترکی خاص خود را واز دست داده اند واگر اشعار نوحه ویا شعر ترکی هم می سریند ویا مینویسند وباز باید که با الفبای عربی بنویسند ولی خط مخصوص ترکان اسیا وعملا در ادارات از بین رفته وتنها در کوچه وبازار و همگی زبان شفاهی ترکی دارند ولی امیر علیشیر نوایی سعی داشت که یک نوع زبان ترکی جغتایمکتوب بسازد که با اصلاح وتکامل الفبای اویغوری کاشغر بوجود امد ولذاکتابت اداری ونظامی دیوانهای ادارات هرات شد ویا مکاتبه با داروغه ها ومحصلان مالیاتی شهر های متعدد را بوجود آورد ویا با خط بین المللی وآسیایی(ترک جغتایی ویا ترک برلاسی )بود که با سقوط دولت تیموریان وشهر هرات وعقیده مزبور تحقق نیافت وسران "دولت محلی شروانشاهیان "اذر بایجان شمالی هم مایل به ان بودن ولی انان هم با سقوط هرات ودولت شیروانشاهاین نیز که طرفدار مکتوبات آذری بودند وبه ان پیوسته بودند ولی آنها هم همزمان با سقوط پایتخت هرات ودولت محلی آذر بایجان شمال هم منحل شد ودر مورد "بیوگرافی دولت محلی شیروانشاهیان باکو وشروان" که قصر هایی در این دو شهر داشتند وتاریخ نویسان ومطلب مستقل ویا مسبوطی ننوشته اند ولی جسته وگریخته برخی مطالب ودر مورد خانواده آنان نوشته شده ومثلا در کتاب مسعودی آمده است که از ملوک محلی وشاهان کوچک آذر بایجان شمالی بودند ولی با آمدن اعراب به ایران قدرت واملاک خود را ودر دوره حکومت بنی عباس از دست دادند وبدست زن هارون الرشید افتاد ولی خانواده آنها در دوره سلجوقیان وارد سیستم اداری ایلد گز های سلجوقی آذر بایجان شدند ونخستین فرد از خانواده شیروانشاهاهیان وفریبرزشیروانشاهی در دوره ملک شاه سلجوقی است ودر دوره ایلخانی ها هم وبه اسامی بعضی از سران دولت شیروانشاهیان هم ودر کتاب مجمل فصیحی ودر دوره ایلخانیان اشاره شده است ومثلا اسامی امیر هوشنگ شیروانشاهی ویا امیر کیقباد ویا امیر کاوس شروانشاهی قرن هشتم می باشند وهم نام اسامی هوشنگ کیانی وکیقباد وکیکاووس کیانی 3200 الی 2900 سال قبل می باشد که دولت کیانیان را بوجود آورده بودند ودر نهایت "خط اذری اذر بایجان اوستایی وبدست حکام بلخ ودر دولت کیانیان خاک بلخ پایه گذاری شد ودر خود اذربایجان بوجود نیامده است که احمد کسروی ودر " کتابش وبنام " زبان اذری باستان آذر بایجان " از ان نام می برد وامروزه وسیر تحول خط وزبان ترکی ودر دو سوی ارس وشهر باکو وچنین تحولات 2900 ساله طی کرده است ولی متاسفانه امروزه زبان تذکی با الفبای روسی بر دانشگاههای آذر بایجان حاکم است ودر حالیکه وزبان شفاهی ترکی آنان واز قدیمی ترن زبانهای آسیابود ودر مورد پیدایش زبانهای اقوام مختلف هند واروپایی فرزندان حضرت نوح وبنظر می رسد حدود چند سال فرزندان ونوادگان متعلق به حام وسام ویافث وصقلابی وهمگی از زبان شفاهی مادری خودشان ودر گفتگواستفاده می کردند ولی برخی از انان که به شهر های "اور" و"اوروک "اطراف فرات کوچیده بودند و با شیار دادن برروی آجرهای پخته نشده وبه شکل میخ گونه ویا در تمدن سومری خودشان ودر عهد حمورابی وموفق به کشف خط میخی شدند وبعد از اختراع خط میخی وبه نقل کتاب تورات وقران وگویش ها ی آنان متفاوت شد وزبان همدیگر را نمی فهمیدند ولذا اقوام مختلف نوادههای حضرت نوح واز دوره حضرت موسی به بعد ناچار شدند که زبان وخط عبری ویا عربی وترکی یافثی ویا هیروگلف مصری ویا سانسکریت هندی ویا آرامی سوریه وفنیقیه ویا لاتین یونانی را وبوجود آورند ولی در تمدن آشوریان وبابلی ها وعیلامی هاوتنها خط میخی ودر میان کاهن های آنان وجود داشت , 6 وهمانطوریکه در مقالات قبلی ام گفتم و شهر باکو وقبل از اشکانی ها ویک نوع قلعه نظامی اسکندر بود وبعلاوه کتاب فتوح البلدان بلاذری هم بعد از اسلام واز نحوه تصرف اراضی وشهرهاو اقوام متعدد آذربایجان شمالی وجنوبی ودر کتاب خودش ذکر می کند ویا در زیر فصل تسخیر بلاد اقوام ترک زبان دوسوی ارس وصفحاتی را در کتاب فتوح البادان بلاذری وجود دارد ویا در کتاب الفتوح ابن اعثم و جود دارد ویا در کتاب "مختصر لبلدان "ابن فقیه ویا در " معجم البلدان والمسلک ممالیک وغیره وجود دارد ونیز د ر همان کتابها وکتب دیگر ذکر شده است که چگونه شهر گنجه جمهوری آذربایجان ودر آن سوی رودخانه ارس وقبلا وبا نام "جنزه "بود که بدست اعراب افتاد ویا یاقوت حموی هم می نویسد که چگونه شهر شمکور آذر بایجان ودر سال 240 هجری وبوسیله "بغا" غلام معتصم عباسی وشهر " متوکلیه عباسی "نامیده می شد ویا کتاب مرات البلدان می نویسد که چگونه "با کوآذربایجان "ویا"بغ کوی "آذر بایجان شوروی وقبل از ظهور اعراب ودر دوره دولت اشکانی وساسانی ویک قلعه حکومتی ساسانیها بود که در جنوب شبه جزیره باکو که اب شرون ( ویا آب دور شهر شوران باکو بود که از تلاطم امواج دریا ودر امان بود ) ودر دوره اشکانی ها وساسانی ها وقلعه محکمی در همان بغ کوی ویا شهر خدا ساخته شد که در وسط ان "آتشکده آذر گشسف باکو" قرار داشت واین قلعه کنار دریای خزر بود وآتشکده ای هم و در وسط قلعه شکل داشت که بعدا " ایچری شهر " می گفتند ونیز در دوره ساسانی ها و" قلعه دختر " را ودر" شهر باکو "ساختند که بنای مرتفعی می باشد وودر اسناد تاریخی ونظیر تاریخ سا سانیان دکتر مشکور آمده است که شهر های بالای ارس را ویک نوع "ملوک کوچک وحاکم محلی آذری زبان" داشت وبنام " شیروان شاه اداره می شد که قبلا پایتختش شهر "شیروان "بود ولی خانواده آنها وبا حمله اعراب وقدرت خودش را واز دست داد وآنگاه املاک زراعی آذربایجان وبدست اعراب افتاد وفرضا کتاب " گلستان ارم "می نویسد شهر" شیروان "ودربند به تصرف هارون الرشید وزنش زبیده خاتون در امد وزین العابدین شیروانی هم در کتاب حدایق السیاحه می نویسد: شهر شیروان وجزو تیول زبیده خاتون عباسی شد ونیز به نقل اسناد تاریخی مختلف واملاک زراعی دهات زنجان وطارم آذربایجان جنوبی هم وبه مالکیت "قاسم ابن هارون الرشید" عباسی در آمد ویا املاک ودهات مراغه آذربایجان هم به مالکیت "دختر هارون الرشید"در امد واملاک آبادیهای تبریز هم وبه مالکیت زبیده خاتون وزن هارون الرشید در آمد ونیز به نقل کتاب" یاقوت حموی" املاک ورزقان وبیلقان اذربایجان نیز ونخست جزو املاک مروان بن محمد اموی بود وبلاوه اسنا می گویند که املاک ودهات ترک نشین مروهم ویا اراضی نخشب وفرغانه هم و به مالکیت "مامون الرشید عباسی" در آمد وبعلاوه آنها وترکان ماءورالنهر را وبه پادگانهای بغداد وسامرائ خود وبعنوان برده نظامی می فرستادند ولی با آمدن سلجوقیان به ایران ومخصوصا در دوره حکومت الب ارسلان سلجوقی واتابگ شمس الدین ایلد گز املاک ترکان اذر بایجان واز چنگ حکام عرب بیرون کشیده شد وترکان آذری زرتشتی شهرهای شیروان ویا دربند وشماخی و"باکو" وگنجه وغیره این بار مسلمان شده ویا در دوره اتابکان سلجوقی اذر بایجان ودر دوسوی ارس ودوباره متحد شدند ولذا "اتابگان سلجوقی ایلد گز اذر بایجان" ودو پایتخت در منطقه مزبور داشتند که شهر شیروان در آن سوی ارس مرکزیت داشت وشهر تبریزهم در این سوی ارس ومرکز بود که اردوی حکومتی اتابگان سلجوقی ومتحرک بود ومدتی درشهر شیروان بسر می بردند و برخی اوقات هم به تبریز می آمدند و در اردوی حکومتی آنان افرادباسوادی از خانواده های ترکان آذری متمدن جذب شده بود وبنامهای نظامی گنجوی شاعر ویا خاقانی شیر وانی ویا قطران تبریزی وغیره بودند وبعلاوه خانواده های با سواد ومتمدنی هم بعنوان کاتب بودند ویا در دیوانهای اداری شیروان ویا گنجه بودند که نظام دفتر داری ویا ادارات برید ویا دیوان استیفاء ویا دیوان آنشاء شیروان وگنجه رااداره می کردند ویا از دوره سا سانیان بلد بودند وبعد از سلجوقیان هم ودر ادارات شیروان وگنجه وبکار گمارده شدند ویکی از آنها ونظیر"سعد الملک امی "بود که در شهر گنجه وکاتب بود وبعداوبه وزارت سلطان محمد ابن ملکشاه سلجوقی انتخاب شد که ص 680 و686 کتاب "مجمل فصیحی "به آن اشاره دارد واحتمالادر اواخر دولت سلجوقیان ویکی از نوادگان شیر وانشاهیان دوره ساسانی هم که مسلمان شده بودودر دربار سلجوقیان قدرت بیشتری یافته بود ودر دوره مغولان ویک نوع حکومت محلی وبنام " شیروانشاهیان "جدید بوجود می آ.و رند که نظیرحکومت محلی اتابکان لرستان محلی بدون ارتش بود ویا حکومت محلی قراختائیان کرمان بود که تابع هلاکو خان مغول بودند و"دولت محلی شیروانشاهان آذر بایجان" شمالی "هم یک نوع حکومت محلی متمدنانه ودر این ناحیه آذر ایجان شمال تشکیل دادند که "ارتش "نداشتند ولی "نظام کارمندی واداری "منضبط داشتند ولی از بد شانسی اشان ودر تقسیمات سیاسی امپراطوری مغولان وبراساس تصمیمات خوانین مهم مغول ودرجلسه قوریلتایی تصمیم گیری سران مغول وجزءزیر مجموعه " اولوس جوجی " شده بودند که از نظر فرهنگی ونظام اداری وکم فرهنگ ترین شاخه قوم مغولان ودر " شاخه اولوس جوجی " شده بودند که افراد شاخص وزارتی ویا کارمندی ویا با معلومات در اولوس جوجی نبود اگر در دوره امپراطوری سلجوقیان ودو اذر بایجان ودر دوسوی ارس یک پارچه شدند ولذا شهرهای آذربایجان دوسوی ارس ومتساویا توسعه یافتند وبخاطر آن بود که دانشمندان ویا کاتبان باسوادی نظیر عمید الملک کندی ونظام الملک طوسی وبرای نظم دادن به ادارات وملک ایران و در خدمت طغرل ویا الب ارسلا ن قرار گرفتند که قبلا جز رمه داری چیزی نمی دانستند ولی در سایه وزارت خواجه نظام الملک وتشکیلات اداری خوب یافتند ونظام الملک وکاتبان زیر دستش وتشکلیات اداری پخته وبرای ترکان غز سلجوقی رمه دار ساخت وساز کرد که از برکت آن شهر های دو سوی آذر بایجان آباد شدند ویا مالیات اراضی وحیف ومیل نمی شد ویا زراعت در آبادیهای دو آذربایجان توسعه یافت وولی در دوره امپراطوری مغولان آذربایجان وبرعکس شد ودو اذر بایجان ودر دولت مغولان ودر دوسوی ارس واز هم جداشدند وآذر بایجان جنوبی وبا مرکزیت "تبریز" وتوسعه بیشتر یافت که در زیر مجموعه تیول وحکومت هلاکو خان قرار گرفت ووی از اولوس تولی " بود که بخاطر موقعیت اداری ومنطقه ای وفرهنگی جدیدش پشرفت بیشتر کرد وبلاوه هلاکوخان ونواده هایش و وزیران باسواد ویا کارمندان مهمی ونظیرنصیر طوسی ویا خواجه عطاملک جوینی ویا خواجه رشیدالدین همدانی داشتند که دیوانهای هلاکو وفرزندانش رادر ادارات تبریز اداره می کردند وبرعکس شهر متمدن شیروان ودر زیر نظر اولوس جوجی عقب افتاد وبجای بهره مندی از خدمات اداری وفرهنگی تبریز وبه زیر مجموعه اداری وپایتختی َشهر سرای ( استاراخان مرکز قوم جوجی )رفت که تازه در سال 654 هجری تاسیس مدنی شده بود ویا شهری کاملا ایلیاتی وچوپان منشانه بود که معنای نظام اداری ویا فرهنگی را نمیدانست ویا وحدت قومی ویا نژادی ویا فرهنگی هم نداشت وصرفا با تاتاران بدوی وفاقد وزارتخانه وشهر آستاراخان وزیر مجموعه اش را اداره می کردند که بتواند شهر های متمدن مآب اذر بایجان شمالی را و اداره بکند؟ وگرچه تیمور لنگ ومخالف ان بود وچرا که یا مشاوران وکاتبان باسواد اردوی نظامی اش و سعی کرد که این عیب منطقه ای وتقسیم بندی اداری غیر قومی آذربایجان شمالی را ااصلاح بکندکه به شیروانشاهیان ترک شیروان اقتدار داد ولی با مرگ تیمور لنگ ودوباره وهمه چیز بهم ریخت وخیلی از اجزا تشکیلات اداری ونظامی تیمور وبلا فاصله از منطقه خارج شدند وبدنبالش وضع شهر های آذر بایجان شمالی ووخیم تر از گذشته گردید وبعدا هم بقایای تشکیلات اداری مهم تیموریان ودر منطقه هرات وبا همکاری اوزبکهای بدوی وسه قوم بدوی ونظیر قوم شاملووروملو وذوالقدر وابسته به صفویه نادان نابود شد که حداق حدود 110 سال بعد از مرگ تیمور دیوانهای مهم اداری هرات باقی مانده بود ومشغول حل مشکلات منطع جنوب شرقی آسیا بود ولذا بعد آن واقعه وبیش از 300 سالوشهر های اذربایجان شمالی ودر دوره قرا قوینلو ویا آق قویولو ویا صفویه افت کردند که بدست اقوام بدوی آسیایی افتاده بودند بودند ووضعشان به وخامت گرائید ودر طی این مدت طولانی وهر روز یک "خان چوپان پیشه" وبر شهر های متمدن آذر بایجان شمالی حکمرانی می کرد ویا با شمشیرش سلطه می یافت واز هر چند روز یکبار ونظام اداری واقتصاد زراعی منطقه اذر بایجان را بهم می ریخت ویا نظم شهر ها وادارات آنها را به عصر "قبایل بدوی" بر می گرداند که قبلا سیاست تیمور لنگ وودر یورشهای مختلفش وبه نواحی مختلف آسیا ومهار این نوع از قبایل کوچک رو آسیای مزکزی بود ویا در منطقه متمدن شده اذر بایجان دو سوی ارس وخاک ترکیه بود