Sa'in Qala Zanjan and the pressures of its gorge - Dr. Mohammad Khaleghi Moghadam

Sa'in Qala Zanjan and the pressures of its gorge

(The central fortress of Il Afshar Kochroi route)

part 1

From Dr. Mohammad Khaleghi Moghadam

Specialization in Ethnology from University of Tehran

The geographical geography of Zanjan province, in the form of different urban or rural habitats (in the past, it was the center of the Afshar people's location), and I have described it in my book called Zanjan, the land of the Afshar peoples. It is possible that they lived in Sain Qala and Hidaj, and the majority of the population of Abhar city or its suburbs were also from the "Inanlu Afshar branch" that Nader Shah Qarakhlu Afshar had made Abhari and (Abul Hasan Afshar) the ruler of Isfahan after expelling Afaghaneh from Isfahan. In the book of Abbasid scholars of the Safavid era, the Inanlu tribe of the region is also mentioned, and most of the inhabitants of Zanjan were from the "Irlu Afshar branch", which are the remnants of the Turks of the Seljuk and Khwarazmshahi periods, or the Seljuk Amir Shirgir, the ruler of Abhar, or his grandson, Amir Bahauddin Haidar. who built the Abhar castle (source: p. 58 Nazhat al-Qulob) and he was his grandson, and the inhabitants of the villages of Sejas River were also mostly from the Afshars of Osanlu, who were also in the Mongol attack, and "Qara Ghosh Khan was a Turk and the military commander of Suhrvard, or Yaltgin, a gunner, and the commander of the garrison of Sejas and It was the period of the Mongols, and in addition, the Turkish Sultan Muhammad Khwarazmshah escaped from the Mongols and spent a week in the Qohud Castle (or in Sain Castle of Zanjan and Saru Jahan-Junb Fortress) and was a refugee from it. The same book and the military guards of Qahud Castle in Zanjan were killed against the Mongol army, or Qahud Castle, or Sain Qala, or (their iron castle) was also destroyed! So the Seljuk Turks or Khwarazmshahi were forced to leave politics, or they abandoned the administrative system of the cities, or They abandoned it for 300 years, and this time they turned to the pastures of the mountains and plains outside the cities, or to the willow herds .And this time, the Mongols and Timurids came to work, and they had kept only two important forts in "Sain Qala", and during their period, there was no important urban center in these areas, but European tourists in the year 1082 AH and once again from "Sur and Bari" were again populated by Sain. Zanjan Castle discusses! And I don't know if their new castle was built during the Turkish government of Qaraqvinlu, who expelled the Mongols from Sultanate in the year 850, 860 AH? It was on pages 376 or 740 of Khalid's book and at the beginning of the Safavid era, he talks about "Mansur Beyk Afsha" in these areas, and this is at the beginning of the Safavid rule, or it is beginning in Iran, that several Turkic clans, including Shamlu or Rumlu Wataklu and Dzhul Qadr also came from Turkey, Rum, Sham, etc. and came to Iran and became part of the military members of the nascent Safavid government. The great Afshariya people were from the Seljuk period or 500 years ago and they were in Iran during the Seljuk period (Shamla Afshar) (source of history) Ibn Athir) and the tribes of Turks were warriors and warriors who tried to collapse the government of Agh Quyunlu, and some of them were cut off from the new Ottoman government and came to Iran. The Seljuks of Ankara (Ankara, Turkey) and the Turks of Ankara (Turkish Turks) and the Timurids in Herat or the Turks of Samarkand and the Uzbek Turks would form three hostile governments together so that the East India Company could establish itself in the middle of Asia. Therefore, the bloody war of these three warring Turkish tribes of Asia started and continued for about 230 years, or seven Turkish tribes were warriors, and they must have been among the military companions of Iran or became military disciples of dervishes born to Sheikh Safi, and even the military barracks of this dervish family had the name of Ardabili and a suspicious family. They were educated with their Armenian women by suspicious European missionaries, or by merchants and caravan owners of European countries, and among the illiterate tribes and shepherds, they found an Asian profession and a charismatic personality, so that their government would stand up, or the son of this monastery or Sheikh Safiuddin Ardabili would stand up! And the family that did not have a kashkul or anything else, or did not have a sword or money, or riding a horse, or attacking and fleeing, and they did not have anything to form a government in Iran or anything else in the same monastery of Ardabil! And recently it was not known whether Shah Abbas is the same Sheikh Safi with the tricks of the British and Fazzandan? Or was it Turkish and Dagestan in Asia? Or is it from Legazi clan etc.? whose relatives also knew Turkish! Or the one who moved to Iran with 400 families and Arab scholars or replaced the old missionary scholars of Iran! who had different thoughts about the "institution of religion" or about the "land ownership of Iranian peoples" and Iranian clans, tribes, and Iranian families. Therefore, the same family of Sheikh Safi and 400 families of Arab clerics moved from Jebel Amel Lebanon to Iran, or they settled in different cities of Iran, or among the army. Shepherd was his fledgling profession and they were promoting "Shah Soni" in his favor!And because before, none of the old clerics of Iran were willing to accept this type of royal family, or it was not their government model, so that it would be established in different cities of Iran and the "East Indian trading house", so in this historical period, the Europeans and Mortaba and the court of Isfahan and different cities of Iran They came, or there were a lot of European travelers or Armenian immigrants from Jolfa, Tabriz, and Rumiyya, etc., who traveled back and forth, but they did not exist during the old regimes, or they stayed for a long time, or they were all kinds of European conspiratorial tourists who learned politics or punished the city of Vandan and the Safavid kings. They were either giving modern European weapons through the "Moscow Company" to Shah Tahmasab or Shah Abbas, or they were the English Shirley Wright brothers who taught them modern weapon-making training in the workshops of Isfahan! But until now, real historical documents are not offered in Iran? Or has it been kept hidden until now! Therefore, there are few Iranian historians who have dared to abandon Iranian demagoguery and this time to introduce the real nature or the real face or the real function of the Safavid government in Iran! And because the nature of the faculties This is how history or history books are written in Iran! So the historical facts are dragged into the mud! But the "false ideology" of the Safavid era at that time and for the construction of such a new political institution in Iran or for its political institutionalization among the Iranian peoples and for a long time It didn't last! And soon after the disgraceful defeat of Chaldran, Shah Ismail fled to the Kharghan Plain and became a heavy drinker, and then as a result of that drinking in his youth, he died, and then his son came, and the dispute between these seven tribes of Turkish warriors and the Safavid royal family became fierce. The dispute and the military engagement became acute! And therefore, the 50 years of Shah Tahmasb's rule in Qazvin was accompanied by controversy, or it was accompanied by mass complaints and gatherings outside the Safavid palace, or it was accompanied by shooting at each other in the presence of the king and so on! Or was his urban governance method questionable? Or was it about the system of land ownership and the ownership of the aforementioned tribes? So, about the ideology of governance, his associates gathered in Iranian cities and the same people! Or about the class system ruling the cities and the same people, they were drawn into a dispute, and finally his military army clashed with Shah Tahmasab was killed! Especially in the three wars of 927 AH, which happened near the city of Sain Qala Zanjan, which was near his palace in Qazvin, and another occurred in the bloody war of 994 AH, which led to the action of the same Turkish groups and the defeat of the Shah. Ismail became the second, who had a different ideology from Shah Ismail the first, or his father Shah Tahmasab's ideas and had a difference in political beliefs!Therefore, his father was imprisoned for a while and the "Third War" occurred at the beginning of Shah Abbas's period, when the political differences became deeper, and Shah Abbas could not stay there due to the growth of his opponents in the city of Qazvin and was forced to go to the city of Isfahan, and the result of these three The bloody war was also because the Turkish tribe of Romelu or the Teklo Turkish army left Iran and could not stay in Iranian cities and left Iran again or took refuge again in their fatherland and Ashmani soil, and the Ottoman government also accepted them and gave them shelter. There is only one tribe and only one small tribe is left in the suburbs of Toisarkan! Or the Turkish family of Zul Qadrham, and first went to Shiraz, Vajeram, and took control of the mentioned cities, and then their heads were killed during the Shah Abbas era, and their place of government was also transferred to Armenian Khans, such as the Armenian Allahvardi Khan, or the Armenian Imam Qoli Khan, in Shiraz, or Lar, Bandar Abbas, Bandar Jask, and Bandar. Bushehr and Hormez were given to establish all kinds of East Indian trading houses in those cities in the south of Iran! Or the government of the cities of Isfahan, Wizd, and Kerman, or Baft, Bezwar, Tarbat, Jam, Kazon, Wiasuj, Shushtar, and Shadgan of Khuzestan, which were in the hands of Khanin Afshar, whose ancestors were the Atabakans of Fars, or the Atabakans of Yazd and Khuzestan, or Hamedan, or the Atabakans of Lorestan, and at the beginning of the Safavid period, they were also called "descendants of Shamla." During the Seljuq era, Afshar was the governorship of all of them, or he had asked them for help in the administration of the cities, and Shah Ismail had also asked them for help, so first the administration of the said cities, after the meeting of Shah Ismail I, was in the hands of the same great relatives of Afshar, or he was given in the same area as the guards of the castle. Whether they are the same cities, or they are road guards, or they are the guardians of the security of the people of the cities and at night, or they are as city guards!But later, he was accompanied by Shah Abbas I and all of their leaders were killed in the mentioned cities, and the clans and ethnic groups under their supervision resumed their old herds in their own villages, and 50 volumes of the book written by Safavid era, Vanboh, are among the names of this type of Afsharie Khans. Is it or does it state that they were killed at the hands of Shah Abbas I, after their assassination and the government of Kerman, Baft, and Jiraft fell into the hands of Ganj Ali Khan, an Indian Sikh, while his villages were full of Afshari Turkic villages in Baft, Vajiraft, and Bardsir, or the administration of Kandahar was given to the Sikh Khans of the Indian religion. Gurgin Khan was given Georgia and like Ganj Ali Khan, he was an Indian Sikh who was installed in the government of Kerman, or he built Ganj Ali Khan's square or bath in the city of Kerman, so that the East Indian trade house could be opened in the market of Kerman, and his son also became the ruler of Kandahar, who followed the rebellion of the Gholjais of Kandahar, or the administration Some of the above-mentioned cities were given to the Georgian rulers, such as Gorgin Khan, or Farhad Khan, etc., who were from the Lezgi or Circassian rulers, and the administration of the cities of North Khorasan, such as Esfrain, Qochan, Shirvan, and Jnoord, were given to the Kurds, and in addition to the region Bijar and Qorwa of Sandaj, Shah Abbas and a large group of black men brought Mansour to Iran, all of whom were Kurds from Turkey. And they did it to the people of Iran, either the Kurdish tribe moved Zanganeh from Turkish Kurdistan, or they brought it with the policy of the British and made the governor of Kermanshah, Sahne, etc., and made some of them the ministers of Shah Abbas II and Shah Suleiman, so that the East India Company could be thrown away from the Shirin Palace and the administration of the cities. South Khorasan, where most of the Arabs were Khazima and Birjand, or the Arabs of Mish Mast, Tabas and Gonabad, or the Arabs of Laluvi, or the Amir Arabs of Kashan and Zavara, or the Ash'ari Arabs, or the Maqsodi Arabs of Kashmir, or the Arabs of Bastam, etc., were the Arabs of the early centuries who migrated to South Khorasan! The names of their tribes are also mentioned in Golshan Murad's books, or in Muhammadan history, or in Murat Baldan, etc., and they made the headship of all their villages fall into the hands of Khanin Khazima Arab, who had a big castle in Birjand, Kashmir, and Zabul, under the supervision of Mr. Asadullah's grandfather. Alam Khuzima was English and Arab, or his fathers were Arab, Dr. Iqbal was the British Prime Minister, who was an Arab from Kashmir, or the head of Iran Oil Company, or the first influential person in Mashhad! And the Stajlu tribe, who had a strong interest in money, property, and possessions, tried to separate the unhappy Turks from the rest of the tribes and sent them only to own some villages in Gilan and Talesh Khalkhal, which are still English-speaking areas in these areas for several centuries! And only a small part of the Shamlu tribe remained in "Shamulu Malair village" or a small population called "Bigdali Shamlu" and remained in some villages of Bezine River or Garmab Khamsa.From the "Qajar people" only a small population remained in the "Gorgan Castle" and the rest returned to their ancestral pastures in the territory of Armenia and west of the city of Ganja. He was a general or one of the commanders of Helako Khan, and Helako Khan had included them in the same land system of eastern Armenia and western Ganja for several centuries, and therefore, with the design of the Europeans, the entire forced military structure of Iran was changed during the Safavid era, and Shah Abbasi caravansaries appeared on the roads. Only the name had been changed, and previously all Yamkhanehs were Genghis era or Mughal or Timurid era chaparkhanehs, but during the era of Shah Abbas, they changed the name of all of them, and this time they named it Shah Abbasi Caravanserai, so that the trade monopoly of Iranian cities is only in the hands of the same Armenian merchants. Otherwise, it was the Shah's own authorizations, and in addition, there was the creation of a military vacuum in this vacuum that disrupted the structure of Iranian society, but again his European advisors taught Shah Abbas that because the Iranian Kurds in the west of the country and the Sunni religion will not abandon themselves, or only a part of them. And the name of the Ardalan family with the Shafi'i religion and the fortress of San Dej (Sanandaj) and Saqqez remained, but they gave large parts of that area that belonged to Ata Bekan Sanghar and were given to the Black Khans of Mansour Mohajer, who displaced about 7 thousand families from Turkish Kurdistan and fought alongside. Sain Qala Zanjan took part to fight in favor of Shah Abbas or to fight with 7 Turkish clans, all of whom were old Turkish tribes and disaffected with Iran, or all of them were against the Safavid government! Therefore, about 10 thousand Turkish warriors participated in the third war of Sain Qala Zanjan. They fought with the army of Shah Abbas and Wami, but he was alone and had sent only a few hundred troops from Isfahan, and for this reason, the policy demanded that about 7 thousand Turkish Kurdish families act instead of the internal Turks, or they were brought into Iran, and a part of them went as Kurds. Siah Mansour moved to the Afshar lands of Zanjan, Gros, and Qorwa of Kurdistan, and a small part was called Kurd Zanganeh, and they moved to the south of Kermanshah, and they chose some of their Safavid ministers from among the Kurds of Zanganeh, such as Sheikh Ali Khan Zanganeh, who was the minister.Therefore, about 10 thousand Turkish warriors had participated in the third war of Sain Qala Zanjan, or they fought with the army of Shah Abbas and Wemi, but he was alone and had sent only a few hundred troops from Isfahan, and for this reason, politics required that about 7 thousand Turkish Kurdish families Do the internal Turks act or have they been brought into Iran, and a part of them moved to the lands of Afshar, Zanjan, Gros, and Qorwa of Kurdistan as the Black Kurds of Mansur, and a small part of them moved to the south of Kermanshah as Zanganeh Kurds, and some of their Safavid ministers also came from among the Kurds of Zanganeh. They chose someone like Sheikh Ali Khan Zanganeh who was a ministerTherefore, about 10 thousand Turkish warriors had participated in the third war of Sain Qala Zanjan, or they fought with the army of Shah Abbas and Wemi, but he was alone and had sent only a few hundred troops from Isfahan, and for this reason, politics required that about 7 thousand Turkish Kurdish families Do the internal Turks act or have they been brought into Iran, and a part of them moved to the lands of Afshar, Zanjan, Gros, and Qorwa of Kurdistan as the Black Kurds of Mansur, and a small part of them moved to the south of Kermanshah as Zanganeh Kurds, and some of their Safavid ministers also came from among the Kurds of Zanganeh. They chose someone like Sheikh Ali Khan Zanganeh who was a ministerAnd some of them were brought to the cities of Esfrain, Jnoord, Shirvan, Qochan, Chenaran, etc.that Khorasan is also mentioned in the historical book of the Kurdish migration, and that subject is mentioned, so that they too will not come to Mashhad against the attacks of the Uzbeks or Turkmens of the Sunnis, or stop the attack on the cities on the edge of the desert of Iran, so that they do not attack or take the property and girls of those cities. But those Turkish Kurds wanted only their own interests, or their only goal was to become Shiites, or to come to the pastures of North Khorasan and acquire free lands, whose inhabitants had fled for years, or to abandon their lands and pastures against the bloody attack of the Uzbeks, such as Obaidullah Khan Uzbek, etc. The Kurds had left the lands of Esfrain, Guochan, and Shirvan and moved inside Iran, and therefore the war confrontation with the Sunni Uzbeks was not the goal of those new immigrant Kurds, they were only looking for their own interests or their own land, and for this reason, they did not have much sensitivity in preventing the Uzbek attack. Or because of the attack of Hanafi Sunni Turkomans, they did not have religion, they came from this side of the border and this side of the border, or they acted in Takht and Taz on the soil of Iran, so Shah Abbas I was forced to choose a small branch of Qarkhlu Afshar and the region of Takab Afshar, which is the bravest They were a branch of the Afshar tribe and they moved to the villages of Kalat or Dergz, or the Turk tribe migrated to Bayat from Azarbaijan and to Neishabur, so that they too could stop the attack of the Uzbeks on the city of Mashhad, and in addition to that, the inhabitants of the southern cities of Khorasan were also indifferent Arabs, or as in the Jacobite history and the history Yamini and others have come and before, most of them were from the Khawarij Arab tribes of the Umayyad era, who came to Sistan and South Khorasan, and later, together with Abu Muslim Khorasani, they became pro-Bani Abbas Arabs and put Bani Abbas to work, but with the arrival of the Seljuk Turks inside Iran, who were a brave people and more numerous than the Arabs of Khorasan, and with the selection of Isfahan as the capital by the Seljuqs, who bordered the villages of Khorasan Arabs, or with the wrong proposal of Khwaja Nizam al-Mulk, who was Tusi, and the Arabs of Khorasan felt threatened that they were closer to the areas under their control, and so They changed their ideology again and this time the Arabs of Khorasan and Shia Haft became Imami or in the Qahestan area which was famous for the mountains of Qaynat and was a historical source and it continued from Birjand and Damghan and they built about 100 Ismaili military castles and numerous books of Ismaili castles in Iran or other books of this era. They refer to the Arabs of this area of ​​South Khorasan, and some of them bordered with Isfahan and in the areas of Nain, Kashan, Wardistan, Wardkan, etc., most of them were the descendants of Amir and Ash'ari Arabs, etc., which the book of Qom history refers to in the fourth century, and their emigrants were mostly to Isfahan, and in addition In the mentioned cities, there are also the names of famous and well-known Arabs who express their history, culture, and artistic tradition in the names of the streets or villages or the title of the owners of elegant houses. It was in the east, so from the mentioned period, Seljuqs, Khwarazmshahs, and Timurids fell in with the Turks, who had seized power, and for this reason, the movement of assassination of Seljuk leaders was used, or the assassination of Seljuk employees or Iranian scientists who were writing in the Seljuk or Timur administrative courts, and many documents were released. The history of Iran is the assassination of the children of the TimuridsTimur Turk governors in Iranian cities and by disaffected Arabs of South Khorasan, which existed for several centuries, or by following the military sect of the Ismaili caliphs of Egypt, or by various kinds of assassinations by Seljuk ministers or Turkish soldiers of Khwarazmshahi, and for example, some of Timur's children Turks and them suffered a blow or even the assassination of Shah Rukh Timur who was assassinated with a dagger by the Arabs of South Khorasan and in the city of Herat, but he recovered after the treatment of his stomach wound, and therefore the Arabs of South Khorasan or the cities on the edge of the desert became Shiites, or they converted from the Haft Imami Shiites to Shiites 12 Imami was expedient and the only goal of some of them was to visit the Safavid court in Isfahan or to collect money from the treasury of Isfahan, whose men were mostly from the cities of Kashan, Wardistan, Na'in, and Yazd Arabs. It shows that all of the men of this type were from South Khorasan, which has not been analyzed historically, so during the reign of Shah Ismail I, the same political goal was pursued towards the city of Tabas, etc. They gave up the religion of the seven imams of the former Ismailia, and this time they gave up the fourth religion and changed their religion, or the expedient Shiites became subordinate to the Safavid court, so that they all attached themselves to the Safavid court and paid taxes in the treasury of the unfortunate Iranian subjects!But the same Arabs of South Khorasan or the Arabs of Yazd, Vanain, Kashan, and Wardistan at the same time when the Sunni Afaghenes from across the border wanted to come to Iran, or they used to pass through those villages and cities of South Khorasan and came to Kerman, Yazd, and Isfahan until the Safavid Shiite government. And in Isfahan, they did not subvert their thoughts or cooperate with the Sunni Afaghaneh, nor did they show military sensitivity during the 6-month siege of Isfahan by the Afagheneh, nor did they bring Azooqah and wheat from hundreds of cities in South Khorasan, or from Nain and Kashan, where Shah Abbas's grave is also in that city, and in the same way. They didn't send the capital of the Shias to fall, while the closest Iranian cities were to Isfahan, so the ideology of expediency or benefit of becoming Shia has such a function, and they acted like the Kurds of North Khorasan, so except for the Turks of Azerbaijan and the sensitivity to the attack of the Sunnis and the Shia capital, or to the Imam's Mashhad. They were not satisfied, because the Arabs living inside Isfahan were the same as the Alab remained part of the Ismaili sect, and for example, in the era of Sultan Hossein Safavi and the fortress of Isfahan, it was the Arabs of Isfahan that fell, but they hated the Iranian civilization, or the Iranian civilization created by the Khwaja administrative system. Nizam al-Mulk Tusi were pessimistic and looked at the administrative culture of Khwaja Nasir Tusi or Khwaja Jovin Khorasani with hatred, who taught the Mongols the correct administrative culture or the correct culture of zamindari, or taught them to respect the rights of the farmers' subjects, or the urban civilization or the architecture created by the civilized Turks. They were pessimists in Isfahan, and they still did not believe in Isfahan during the Seljuk period, and for this reason, the tombs of several Abbasid caliphs in Isfahan are still their favorite, or the Arab market of Isfahan, which Nasser Khosrow discusses with him, and therefore after the assassination of Khwaja Nizam al-Mulk Tusi, it is owned by the same Ismaili sect. Isfahan, who were nested in Isfahan mountain fortress, and a few months later, the death of the Seljuq King and the movement of the Isma'ali sect of Isfahan occurred, and this was accompanied by the burning of Isfahan Jame Mosque, or the burning of the 100,000-volume library of Isfahan, which they undertook, or the burning of Isfahan's Nizamieh, or They started to set fire to the palace of Malik Shah Seljuq and the door of Isfahan, until Barkiarq Seljuq and Sultan Muhammad fled from Isfahan and came to Sajas and Hamdan to continue the rule. Or the employees of the Seljuk government were killed in Isfahan, or they were killed while passing through the alleys and by the people of Isfahan, or they were assassinated at night, and then they dragged their bodies and took them inside their homes, and then threw them in the well of their homes, and their inscriptions were unknown to their families, so these are the Arabs. The city of Isfahan, where most of them were immigrants from the villages of South Khorasan or Arabs from the desert cities near Isfahan, and Isfahan also had a large population, and they have preserved their family culture for years, and when they saw that Sultan Jalaluddin Khwarazmshah was going to enter Isfahan, they wrote letters. They asked the Mongols to rule Isfahan instead of the Turks of Khwarezmshahi and the Mongols themselves!Also, the cultural heritage of Isfahan still has a way of thinking, after centuries, and is not willing to revive Isfahan's army as a cultural heritage of Iranians, or is not willing to revive the tomb of Khwaja Nizam al-Mulk, the unfortunate in Isfahan. Either he has a strong interest in the Baha'i sheikh of Arab origin, and therefore the English and Arabic civilization of Isfahan is deceiving all the people of Iran, or the choice of the Persian language by them is a political ploy more than the civilization of all Iranians who speak Persian, and they only accept this way, but they do not speak Barzban. They bring or the Turkish language of 50 million people of Iran, or they don't accept their thousand-year administrative civilization, or they don't accept the Kurdish language, and in addition, after the Ilkhani era, they also accepted the "civilization of Al-Muzaffar" that several governors of Isfahan and Al-Muzaffar were of Arab descent and pledged allegiance to the Abbasid Caliph. or they accepted the civilization of Al-Muzaffar as higher than the advanced civilization of the Timurids, and because of the defense of the governors of Al-Muzaffardar, Isfahan and many of the people of Isfahan were put in danger against the army of Timur, while most Europeans or writers of the world consider the civilization of the Timurids to be the highest Asian civilization, but the local Arabs The people of Isfahan, whose second language is Persian, and they did not accept it, and the Arab-speaking neighborhoods of Isfahan have been resistant to Timurlang and historical documents, so there was resistance during the rule of the Timurid governors in Isfahan, or during the rule of the Turks, Qara Quvinlu or Aq Quvinlu, and the city government. Isfahan was like that, and the culture of obeying the appointees of those governments was not there in Isfahan, and therefore the governors of the aforementioned periods faced hundreds of problems, which historical sources refer to, and for this reason, it was also the same in the Safavid period, and Allah Vardikhan, an Armenian, ruled over Isfahan and was better than Amir Aslan. Khan Afshar was considered a Muslim by the Turks, and the wise Khan who had been appointed by Shah Ismail I to rule Isfahan, or the head of this clan, had taken Afshar's warrior from "Sain Qala Sultaniyeh" to the city of Isfahan, and in order to protect the safety of the people of the city, he did not go to Isfahan to be angry with them. Or, according to the same book by Dr. Lotfollah Hanarfar, which he wrote and the types of drinking water streams he had drawn to the urban areas of Isfahan, but after the Sain war, he ordered Zanjan Castle and Shah Abbas and "Farhad Khan" to destroy the houses of two thousand soldiers of the "Afshar Arshlo clan of Isfahan". that Shah Ismail and Anan had taken as the defenders of the Isfahan castle, or as guards of the city and the streets, and they had not gone to Isfahan on their own, but the same kind of disaster was brought to the heads of the castle keepers and Afshari defenders of the Yazd, Kerman, Sabzvar, and Torbat Jam castles. Or, according to most historical sources, it was a genocide of the Afshar tribes during the Safavid period, when the father of Barzag Safavid took them and his family to the military protection of different cities of Iran in order to gain power, but with this kind of ugly behavior towards the Shia Afshars who guarded the castle. They preferred that the Afshars and only Ganj Ali Khan, an Indian Sikh, replace the Afshari ruler of Kerman and install his bronze statue in the same square that is the symbol of an Indian Sikh khan in the Shiite city of Kerman today? Or so-and-so Georgian Khan, or Legazi Khan, or Armenian Khan, and replace them in the cities of Iran, and the Sikh Khans of Armenians and Legazis in the Afaghaneh attack on Isfahan and no supplyThey didn't have a war against Afghanistan, so they handed over Iranian cities to Afghanistan and the Ottomans. After that, the bitter incident of the killing of Amir Aslan Arshlo in Isfahan, and I still don't know if Isfahan was saved from the hands of Afaghaneh by Nader Shah, and by a Khan of Afshar. Abhari and instead of the rule of "Ashraf Afghani" over Isfahan, was Nader Shah Afshar's right action or was it one of Nader Shah's wrong actions? To be like the past days, the inhabitants of Isfahan and none of them were willing to accept a kind of civilized urban governance from the Afshari Turks, but rather they accepted or preferred the corrupt and patriotism of the Safavid or Qajar rulers, so the model of governance of the Qajar rulers of Isfahan was that of the Zandiye or Qajar era. It is a type of cultural type and it should be added that "civilized political acculturation of cities" is not mandatory, but requires the cultural acceptance of the inhabitants of the cities so that they do not cover the intentions behind the scenes of the members of their neighborhoods or hide their political conformity and dreams from the central government, while acculturation Politically in Iranian cities, it is the opposite, and every influential group in a city is interested in taking away another Iranian nation's land, property, life or land at the necessary opportunity or after relying on power. After the murder of Nader Shah, all the Afshari Khans of Azerbaijan or its people were killed, and their mistake was due to their deep ignorance, which instead of trying to take all the indifferent Iranian tribes, alone or on behalf of the others, they wanted to take all the rest of the lands from the hands of the Afghans and the Ottomans, and to the same indifferent tribes of the cities. So they gave up, and in the end, the opposite happened to their wages, and they were quickly angered by all the Iranian tribes, and after that, all their lands and the population of Azerbaijan were taken away from them, with the secret support of the British, and it fell into the possession of the same small Iranian tribes, who were smart enough to reveal their political culture and to achieve this goal. Secretly or underground, Vakhilis were killed in the cities of Azerbaijan or in the last 250 years, which shows the political culture of smart Iranian peoples, that today they are all talking about democracy, and I only know that if Nader Shah Afsharagar had stopped making mistakes or attacking He would take the land of India or China, which was coveted by the British, and he would be satisfied with his own rule in the land of Iran, and he would choose the city of Tabriz and Sultaniyeh as his capital, and not Mashhad, which was made Turkish by 14 corrupt Arab or Khanin Khans. They were administered and Mashhad was the most dangerous city to continue the rule of his Afshari family and because there was no "Afshari army" in the city and for the "survival of his government" and the whole fate of the city was in the hands of 14 khans who were traitors to the great treasury of Nadir Shah or the family of Nadir Shah and by "gang politics" They were "administered" and probably in the absence of these political mistakes, he would have survived and his children or grandchildren would not have been killed. Khorasan and Fathabad of Qochan were corrupted by 14 khans, or the Arabs of North and South Khorasan would not have been looted, as the documents of Majamal al-Tawarikh refer to that issue, and in addition, the rare treasury that had been brought from 20 Asian countries would not have been looted, and the power of the Arab Khans of Birjand or Tabas would not have been looted.And Kashmir, Gonabadu, Quchan, and Jnoord could not be destroyed, and by looting the treasury of Nader Shah and the cities of Khorasan, they established all kinds of wealth and land holdings for themselves, and finally, in order to preserve those riches, they blinded the descendants of the Shah, and for the survival of the usurped property, they built and lost with Agha Mohammad Khan Qajar or Fatal Shah. agree and cause that with their support, all the Qajar troops marched and during the 112 years of the Qajar rule, they completely destroyed all the cities of Azerbaijan, or killed the inhabitants of most of the villages of Azerbaijan, or seized and usurped their villages by force, or became the Khalsa of the Qajar court or its rulers? And the disgraceful history of Great Azerbaijan after the murder of Nadershah and his children is such that all his armies and villages or cities of Azerbaijan were great, and the history records of Alam Ara Naderi or Jahangasha Naderi etc. indicate the birthplace of the Azerbaijanis of Nader Shah's army, but with the conspiracy of 14 khans of Arab descent or Kurdish descent from Turkey It did not continue in Khorasan and its government, or on the contrary, in the last 25 years, the population of Great Azerbaijan was endangered, and it was for this reason and political considerations that Khorasan thinkers Halakukhan, Timur, or Tughrel Seljuq preferred to bring their own government to the cities of Tabir and Sultaniyeh instead of Nishabur, Tus, and Jawin and those kings. And when one of the Seljuq or Ilkhanid kings died, and the many Arab residents of those cities did not conspire and destroy the continuation of the rule of the children of that state? If Nader Shah had not made such a mistake, and perhaps the "civilization of his Afsharia government" would have lasted, like the civilized Seljuk government, or like the Timurid government, he would have lived for at least 170 years! In addition, the cities of Azerbaijan, Karaj, and Urmia were blessed by the treasury of Nadir. It would have been prosperous if the accumulation of treasury had become rare, or it would have been more prosperous than the current era because of the work of its wise employees! In addition, all other Iranian ethnic groups also benefited from the benefits of a civilized and prosperous government instead of the corrupt rulers of Zandi and Qajar and they all benefited from the blessing of the wise and powerful administrative system of Afsharia (and instead of the unsupplied Zandi and Qajar) and all Iranians benefited materially, scientifically, technically and artistically, and Afshariya government and its wise employees were going to last because unlike all the Iranians and the Safavid government, whether alive or Qajar, they were all harmed, either because of their superstitions or administrative ruthlessness, and all the Iranian peoples were only hurt, or because of the corrupt government of these three completely British governments, and all of them only They suffered financial loss, or during the last 400 years of Iran, thousands of Iranian citizens were killed, or they were often destroyed, or their farms were destroyed, or they were caught in a war with the inhabitants of other Iranian tribes!In addition, they were hurt by the unsupplied government of Zandiyeh, and the family that was from a tribe of 300 families of Zandiyeh, which was not accepted by the 4 major clans of Iran's Ler, until the ruler and capital of Karim Khan Zand and the land of Lorestan or Khorramabad, or with the acceptance and support of most of the Ler and their government. The rest should either be located in Kurd city and in the lands of Bakhtiari, so that it would have a greater position of acceptance of Ili, and because the documents show that the Khanin of Bakhtiari were more than anyone else and opposed to Zandiyeh, or their capital would be in the city of Yasuj and the valleys of Kahgliviyeh, they would find a higher position as a minister. Which of the Ler Iranian clans or the Ler Iranian clans or the Iranian Ler Khans were not in favor of the Zandiyeh government or did not accept the Zandiyeh clan of 300 households and they knew them and they knew very well that Nader Shah and the small Zandiyeh clan had been exiled because of their banditry on the roads or others exiled from the south of Malair to Neishabor (quoted from Jahangashai Naderi's book) and it was for this reason that the various leaders of Iran made good political submissions to Zandiyeh and it was for this reason that finally the British, who supported them, had to choose Shiraz as their capital. It was close to the Persian Gulf, and by providing modern artillery, etc., they operated in Shiraz, or they were near the British commercial and warships in the Persian Gulf, or they brought their British agents to power in the city of Shiraz. Agha Muhammad Khan Qajar allowed him to enter their capital, or the treasury of Shiraz was taken from Shiraz by the same influential agents, and in Shiraz, from the hands of corrupt and eternally drunken kings, and in the hands of Agha Muhammad Khan Qajar and Fethlish Shah Qajar, who were more corrupt than him, or a small, Mongolian family of Qajar descent was also like this, and in one They were located in a small town called Agh Qala, east of Gorgan, and the small tribe was composed of 6 small clans, and they were not like the great Persian clans of the Afshar clans, which consisted of hundreds of clans and warrior clans. In addition, the second Qajar king was also the last Safavid king, or the likes of Sultan Hossein Safavid and Shah Ayash Waz Bareh. There were different types of harems, or both of them had the art of politics and power, and only the art of harem breeding to build the multi-faceted palaces of Isfahan, which is the cultural heritage of Isfahan, and only shows the urban corruption of the rulers of Isfahan, or in the said city. Instead of creating security facilities to protect the homeland and protect the city, they only had numerous harem facilities, or they managed their own 1,000-woman crew, and Tehran was a capital city similar to Isfahan during the Qajar era, and for this reason, the Qajar kings had built hundreds of pleasure palaces in Tehran, or had harems. They had done or they had stopped exploiting the poor Iranian subjects! Like Ishrat Abad Palace or Sahib Qaranieh Palace or Sultan Abad Palace or others.And the book Marat al-Buldan is full of this type of palaces and it has listed at least 50 types of palaces and harems in Tehran, and while in order to maintain the sovereignty and only, other Iranian tribes were sent to the war of other nations, and they themselves were busy in the harems of Tehran. Afshar, Qort, Biglo, Sain Qala, were sent to the battle of Bushehr, or they were sent to repel the British ships, or the Afshar tribe of Inanlu Abhar was the same, or the Afshar tribe and Sanlu Sejas were sent to Zanjan to ward off the conflicts of Garmsar and Mazandan, or they were only used to serve their Qajar objectives. And they didn't allow them to live in Abhar or Sain Qala, Khormadreh, livestock, and healthy agriculture, or in their ancestral land, and because of their majesty, they gave their agricultural lands in Abhar to the inhabitants of other Iranian cities. Instead, the mentioned tribes were forced to fight in the cities of Varamin, Garmsar, Jnoord, Mazandan, and the enemies of Qajar, and vice versa. The small tribe of Mafi was brought from Ilam and Arazi angered them, or with the connivance and leadership of the British Mafi monarchy, and instead of raising healthy livestock, they took them from the villages of Ilam and were busy exploiting the people of Bushehr in the lands of Bushehr. And others did what the tribes of other regions had encroached on the lands of native inhabitants in the north of Abhar or Khorramdara, and at least during the Pahlavi period, they brought Jaf or Salar Jaf to the north of Khorramdara, or the tribes of Jaf, who were Iraqi Kurds, brought them to the ground with their conflict policies. They moved the people of North Khorramdara so that the farming and industry company of Khorramdara or North Hedge would be given to them, or they established the farm of Professor Shams, who was a senator of Asr Pahlavi, and they did not let Afshar, a native of Abhar or Khorramdara, take their destiny into their own hands. The Afshar people of Inanlu or Qort Biglo did it by themselves and instead they gave it to the Kurds of Jaff Dar Ha Shiler, Iraq, and the same thing that Shah Abbas did, and due to not having a place among the Afshar clans of Azerbaijan, he was left alone, so the Kurdish people dragged Turkey to the soil of Khamsa or called it " "Black Mansu" brought them from the territory of Ottoman Turkey and brought them to Zanjan, which, according to the historical sources of the Safavid era, Khalil Khan Siah Mansour, or Dalutyar Khan Siah Mansour, and the ruler of Zanjan, Angoran, Wasjas, and Sain Qala Zanjan, or Khan Zanganeh, Khan Kolani, or Safi Qoli Khan Gamasht and Anan also oppressed the city of Zanjan during the Safavid and Chenan period, which turned Zanjan into a ruin, and if during the period of Shah Tahmasb and the city of Zanjan, according to European travelers, there was only one town with 2000 households, but at the end of the Safavid government, it became less or during the rule of several Khans. The black Kurds of Mansour or Zanganeh and Kolani in Zanjan or Bar Sajas and Sehrvard and the population of Zanjan decreased so much or they killed so much that the population of Zanjan changed from a population of two thousand households to a population of 800 people, and at the end of the Safavid government, it was transformed into tribes. I advise the various and numerous people of Afshar country to learn from their past bitter historical experiences, or I remind them to learn from the history of the great people who have spread from Karaj and Aru in different cities, so I remind them of the people. I know that they should give the adventures of the country open like the Seljuk era or the Qara Quyunlupayan era orThey should stop the mistakes of the Afshariya model and not be proud that they were able to overthrow the European civilization of Byzantine Christianity in Turkey, because the result is that the European countries acted mutually and killed the small Iranian peoples, just like during the Seljuk period, the power seeking revenge He took it by launching 100-year crusades from abroad and in the lands occupied by the Seljuks in Syria and Iraq and defeated their power, or internally by launching the terrorist Arab sect of Isfahan, Naqainat and Alamut, and the same Turkish people and the rulers of the cities of the Seljuk government. He forced, or, by starting the thesis of changing the territories of the provinces during the Safavid era, he moved a lot, or by bringing the immigrant Kurds from the territory of Ottoman Turkey and into their country, he caused the lives of the unfortunate inhabitants of Afshar, Urmia, Takab, Zanjan, Sehrvard, Vasjas, and Angoran, which caused many crimes or destroyed houses. The actions of Dolutiyar Khan Siah Mansour and ruling over Zanjan are so many, or he was so many in dominating the cities of his suburbs and Zanjan, that finally Shah Abbas Safavi was forced to replace Dolutiyar Shah Mansour and other Kurdish khans in Zanjan! And this is the same type of adventure of the Afshariya leaders and in the attack on the Indian soil, either the British government forced them to kill Nadir Shah by giving money etc. scatter them and the Turks will fall out of use and besides Shah Nader Shah and his family will be killed innocently! Or they will be killed by his bodyguard officers and later the same Khanin Afshar will kill each other in the bloody war of Saman Arkhi, 10 kilometers west of Zanjan, or about 100 thousand A soldier or an officer of the Afshariya army killed each other, or because of revenge for Nader Shah's bloodlust, or because of taking possession of his looted treasury, they killed each other, and then the political power was removed from their hands, or Nader Shah's looted treasury was given to Khoranian Arabs of Khorasan, or to the Kurds of North Khorasan, or to some others. Arab traders of Isfahani descent and residents of Zanjan, some of them stayed in Zanjan by deception or settled after the Saman Arkhi war, but they still do not give up their claims or write books against the city and claim that they are descendants of Khaled bin Wold Arab, and sometimes They also claim that they are supporters of the continuation of the Safavid dynasty and that Nadershah was a usurper, or that the Safavid government was better in Isfahan, and that they consider it their pride in the brilliant history of their family and the ownership of 1300 villages in Zanjan province, or that they have written several volumes of books on this subject. Their writings have extracted the opposite result and condemn the inhabitants of the city that they fought with Nader Shah and Afaghaneh, and it is not clear that the Safavid sultan Hossein's rule and its extinction by Mahmud Afghan Gholjaee are Sunnis? Or by Nader the Shiite king who usurped the Safavid government? Vanader, the Shiite king who expelled Afaghaneh, and on the other hand, had worked gold in the shrine of Razavi or in the shrines of Karbala and Jaf, and now he is called a usurper.Naderi's opinions show it (but these Arab court writers of Isfahan or some Iranian scholars have written to tell others that Nader Shah wanted to re-spread the Sunan religion in Iran, and therefore he was a usurper against the Safavid kings or Has an Armenian of Safavid descent been oppressed? Therefore, his government was not legitimate and it was good that he was killed, and they also brought several Russian writers with them, or the Freemason history professors of Iranian colleges also repeated the same points in their books. Israel is with them and he curses Nader Shah, and Jalal Al-Ahmadi, who traveled to Khark Island with the money of an English oil company, or owned a villa with the money of an English oil company in Islam Talash, but in his writings such comments are disgusting or offensive and about Nader. Is there a king? And there is a king whose conscience would not allow him to let the whole of Iran be in the hands of foreigners? And if it wasn't for the same Nader Shah, now "De Orazan" and the birthplace of Jalal al-Ahmad, in the Taleghan region, would have remained in the hands of the Sunnis, and he himself could not have been in the university. To study in Tehran, Iran, but he was forced to complete his writing in Kabul University? In addition, this type of unscrupulous writings also exists in the case of Jahanshah Afshar of Zanjan province!And the unfortunate Khan, who was the largest Afshar khan in Zanjan province, relatively healthy, and for about 90 years had provided the security of all the villages or cities of Zanjan province, or was it in the shadow of his authority and "Afshari education", because even though he had some disadvantages, his khan's authority was different. Or in terms of rural sociology or his ownership and style of ruling over the lands and his tribes, etc., it was not like the model of Khani Sheikh Khazal in Khuzestan, or like the model of Ismail Khan Samiqud in West Azerbaijan, or like the model of Farmanfarma in Kerman and Fars, or like the model of the rule of shares of Al-Dawlah, and He was not the ruler of North Khorasan, and besides his cruelty and brutality to the subjects under his rule, and as they write, he was not so severe that everyone hated him, but some people exaggerate it, and he implemented a kind of khanate system with the culture of the Afshar people in the hardships of Kedar. Kard said that it was a "type of ethnic patriarchal government and education or is it in the process of agricultural production and maintaining the security of the region" and his "authority model of Khan's government" can be recognized by "scientific mechanism" and only sociologists understood it, but it is unknown to others? "For this reason, during the 90 years of Khan's patriarchal rule, he did not lose sight of himself, but he was always supported by the Afshar clans under him, and he behaved socially in such a way that he was successful in the conflict with his neighboring rival clans, and he was often greedy for the Afshar villages of the province. They had Zanjan, but none of their rivals in the region could, they had men or weapons, but they could not implement their demands, or the 43 corrupt Qajar rulers of Zanjan wanted to, but they could not, or the courtiers of Tehran did not dare to act on the villages under his control. do or have personal material plans to rule the minister, in which case he could mobilize two thousand armed warriors and violent Afshari supporters in the shortest period of time, or neutralize the opponent's plans, and if he oppresses his subjects a lot, he is supported by the military of his clans.

Sa'in Qala Zanjan and the pressures of its gorge- Dr. Mohammad Khaleghi Moghadam

Sa'in Qala Zanjan and the pressures of its gorge

(The central fortress of Il Afshar Kochroi route)

part2

From Dr. Mohammad Khaleghi Moghadam

Specialization in Ethnology from University of Tehran

It was not there, and therefore he had mixed the culture of "politics and land ownership" together, which is one of the characteristics of the education of an Afshari khan who inherited from his predecessors, or in the past 1000 years of Iran, he had shown himself to be culturally adaptable, and it was these characteristics or the special system of education of the Khans that The performance of an "Afshari Khan" and a "Qajari Khan" differed in that the special role of his character was different from the "training of the character of a simple subject" which was necessary for a social system and its continuation, and in that case "assigned roles" or "role" According to the researchers, "that society would have been realized, and if it were not for their ethnic practice, it would have been messed up with the character and practice of the corrupt Qajar khans of Zanjan and the conditions of the region! And because the way of education of the 43 Qajar khans of Zanjan was chaotic, or the characteristics of Fatalishah's descendants in Zanjan and the way that There was no way they could establish the security of the city or the security of the province or the security of agricultural production or the security of the roads of the province!! And even the generals of the Russian army or the British army could not and they had many forces or people or weapons in Zanjan for many years, but from providing this The type of political goals were impossible!And for this reason, at the end of Ahmad Shah's government or at the end of the First World War or the famine caused by it, the economic prosperity of the province was in such a state of disarray that all of them, despite their inner desire, were forced to punish him for four years instead of the Qajar rulers and rulers, or from 1334 and 1339 so that the security of Iran or Zanjan is maintained or it does not fall apart at the end of the turbulent era of Ahmad Shah! Finally, two Russian and British ambassadors or two generals of their army were terrified of his authority, and Balatov and the commander of the Russian army confiscated about 1000 guns and five arrows from Jahanshah Afshar's men during an incident, and the commander of the British army also agreed that they had landed in Zanjan. Either the military forces were stationed outside the city of Zanjan, or the British planes were constantly coming to that airport, but the British ambassador also confiscated a number of weapons and only agreed to return only 250 weapons, or take them from the Russians and give them to Jahanshah Afshar again so that he could With the help of his small arms and the regional military power of Zanjan, the two Russian and British ambassadors were afraid of him and finally put pressure on Reza Khan Pahlavi and said that in order to prevent their authority from falling apart inside Iran and by the same Jahanshah Afshar, and therefore to Reza Shah They emphasized that he should be deported to Najaf!And in 1307, his old son Vayam died in Najaf and his second son, who survived after his father's death, but he had seen the performance of Reza Shah and the Russians and the British with his father, or he had seen the process of killing the son of Farmanfarma Waqtal Khan Bozor Bakhtiari, or during the period of Reza Shah He had seen or heard that he humbly agreed to build a school in "Krasaf" and named it as Sohrvardi School, and probably Pahlavi High School, which is the first high school in Zanjan, and was established in 1312, and today it is called Dr. Shariati High School, and during the four years of his rule in Zanjan It was his house, or the new architectural house of Muhammad Hassan Khan Afsharou is in Zanjan, and in addition, there is a model of his house in Kersaf, or there was a large aqueduct flowing in that building, where the people of Zanjan drank its water for years, or there was a big garden in it. Below the Rasht gate of Zanjan and Nazir, there were 15 other khans of Zanjan, which continued to the laundry room, and after his death, fearing for his son, they confiscated the Pahlavi estates, which were the same Qajar families, or they confiscated it through administrative tricks, or they cut his big garden in Zanjan into pieces. And each of them built a house for themselves in that fragmented garden, and they created the same kind of disaster on the Khanin Angoran garden and on the other side of the Rasht gate, or they did something that was done in the Zanjan urban land administration of the Pahlavi era or in the Pahlavi era's document registration, and the document is called They wrote it themselves, or it was the document in the name of their immigrant families from other cities of Iran that they registered, and in addition, his village had 400 villages in the arable land administration, and the Zanjan Agricultural Bank was a former Russian lending bank, or with the introduction of the British and American land reform plan in In January 1341, he and Muhammad Hassan Khan Afshar and Faru Tananeh attended the office of Mr. Ardabili's land registry office in the current Imam Square of Zanjan and handed over the villages inherited from his father to the farmers of Zanjan with his own signature and the rest of his family members did the same. In the presence of Mr. Zand, who was also the head of the Zanjan Land Reforms Department or Pahlavi High School, it was registered to be handed over to the chiefs of Kedar and others, but after the signing of the handover of his villages, Farrand Jahanshah and Mahshoud Khan Afsharut were given to Pahlavi by Savak, and some of his villages were also donated to the University of Tehran. I don't know what the Qur'anic meaning of owning land or real estate and endowment or handing over to deprived farmers? Instead of handing over to the deprived villages of Kedar, etc., and those villages, the endowment of the University of Tehran or Sepahsalar School of Tehran has been done. Is it obligatory to give waqf to the villages of Kedar, or is it obligatory to give it to the unfortunate workers of Afshari, the same Kedar? Or is it necessary to show the benefits of that endowment and for the prosperity and development of the region? Or is it obligatory for the poor and unfortunate villagers of Kedar, Jajas, and Sahrvard? And the interpretation is with the professors of Tehran University, who show interest in Suhrvardi or his philosophical school in order to secure their rights and income from the endowment lands of Kedar or Suhrvard? Or will they participate in the Zanjan Sehrvardi seminar or in the Gangreh Sejas Shana Zanjan? Therefore, by writing this content, I only want to teach a historical lesson to the people of Majarjo province, and I do not want to arouse the ethnicism of the people of Zanjan province so that they suffer from the past troubles, but my goal is to remember It is a bitter part of the historical events of their past that this Turkic people of GhazDuring the last 1000 years, Iran has been subjected to Seljuq and oppression, either they have lost their property, or other Iranian tribes have captured them, or they have been easily taken out of their grip, or others have destroyed the city of Zanjan many times under various pretexts. have done! Or have they been taken or taken out of their hands by the ice web and various rulers of Zandiyeh and Qajariyah with the slogans of smart people and property and wealth and they laugh at them and they do not even send mercy to Nader Shah for liberating the land of the people of Iran? Will he give them back the many sacrifices and efforts? Rather, in all Iranian letters, he said to Nader Shah Afsharbad and Virah, either they are cursing the end of his life in 1160 Hijri, or they are calling him a power-seeking king. Did he want to take all the properties of Iran into his own ownership? In addition to Nader Shah, they are also pessimistic about the people of Zanjan and the rest of the Afshar tribe, so all the Iranian tribes want to take Nader Shah's revenge only from the people of Zanjan during the Qajar period, and for this reason, they sent Hasan Ali Khan Grossi, who had served in London, or they said Shah Qajar, and this Khan Grossi He sent and killed three thousand women and children of Afshar tribe in Zanjan and in Alimardan Khan Afshar Zanjan castle where they had taken shelter or sent 30 regiments of artillery from different cities to Zanjan and in addition to Alimardan castle in Afshar and all the houses of Zanjan people. Within 11 months, they want to destroy it, or Shah Qaja Roya, who claims the Shiite religion, or Majdal-Dula, the uncle of Naser al-Din Shah, or the ruler of Zanjan, and Hasan Ali Kha Negrosi, who is a Sunni, wants to come to Zanjan and kill at least 23,000 inhabitants of Zanjan, or throw the bodies of his daughters in a ditch south of the city. If it rains, or they keep Voznjan in ruins for 50 years, or the city of Kedar was not considered a city until 1348, and it was left as a ruin, or Sahrord, Vesjas, and the surrounding areas of Abhar were also destroyed, and Varshad did not have a city, but today everyone curses Nader Shah Afshar or Jahanshah Afshar or attributing oppression to his subjects and the only endowment income of his villages and instead of giving it to the same poor subjects and villagers in Kedar and to some rich people of the Pahlavi era or the Qajar era! All of them were from other cities in Iran? Or will the income of the same villagers be confiscated and instead of educating the children of Khan Kedar village, will it be spent on the endowment of rich professors of Tehran University? Or will it be spent on the teachers of Sepahsalaro school next to the parliament? They are not the ones who fight only for the interests of other small Iranian tribes, or in this way have all kinds of violent conflicts with the Mongol people and get no results in return, or the conflict with the Byzantine Christian civilization, which has shown courage and others take its fruits, or the conflict with the violent Ottoman civilization is like this. ? Or the bloody conflict with the Uzbek tribes during the Safavid period, or the conflict with the violent Afghanistan and the rescue of Isfahan during the Afshariya period, or the conflict with the cunning civilization of England, or the conflict with the Russian army and the Iran-Russian wars, where only the inhabitants of Khamsa went and died, and only the same tribes benefited from it. The profiteers of other Iranians won, or the clever stratification of those tribes won, and the only loss was tasted by the adventurous Turks of Great Azerbaijan!Therefore, today they should learn a lesson and sit down and think or think wisely like others and defend their special regional interests so that they do not become usurped like the past 1000 years when their properties or properties or their cities and villages are destroyed or their properties are destroyed like the smart government of England. taken and given to others, or taken by the Mongol government and not benefited from it, or taken from them by the Ottoman government, and their agricultural lands be undecided for 230 years, or given to small and colorful Iranian tribes, and then they themselves too, and ridiculed by other historians, or by the people The writers of the same small tribes should be ridiculed? Yes, only thinking and thinking about the economic development and their own region or their own region is better than thoughtless adventure, so they should think about the land and residence of the thousand-year-old Seljuk, and the raw or new writers of the mentioned cities too. And learn to preserve their ethnic politics well! Avoid writing public or undocumented material and about the history of their cities or localities in order to avoid the livelihood of the youth of their region and their neighbors! And think of bitter experiences Avoid yours! Or just thinking about their intentions! And don't risk doing anything that their writings will cause the intelligent strata and the geography of their lives to be questioned , or the durability of their jobs and professions and agricultural and urban income will be taken out of their grasp and the share of the few strata of others. They will do it, and then they will put themselves in the hands of the corrupt Qajar tribe or other smart tribes of today, and they will also take the village of Zanjan province in 1300 with the secret support of England, except for the lands of the Qajar dynasty, or they will give it to the families of Hedayat Elah Khan Gilani, who rely on the corrupt Qajar family and make various claims. As for the villages of Gilanksheh or Gilvan Tarem, or the Kakavand family of Il Mafi or Nizam al-Sultaneh, Freemason Mafi and other provinces, some of whom were involved in the attack on the villages and Afshar-inhabited areas of North Khorramdara, or the Zarang families of Isfahani, Vizdi, or Amarloi of Qochan, will have the traditional market trade. They had seized Zanjan, or it should be spent on non-native families of the city, and they would only take agricultural tax from the villagers of Zanjan countryside, and on the contrary, spend its income on the development of other cities. The meaning of the land survey of the Qajar period or the Pahlavi era is so vulgar, but it is accompanied by the arrogance of smart people. Or it is accompanied by the fake document creation of the smart strata in Zanjan, that some smart people and their illegal wealth accumulation lead to the establishment of a private hospital in Zanjan, but because they are non-native, and in the same private hospital, the blood of the city's people is diverted to urban treatment. They don't have any ideas, so its establishment in Zanjan is not beneficial to the current state of the city's inhabitants, whether it is the case of establishing clinics or private doctors' buildings, whether it is the case of taking a share of the province's endowments, or the establishment of private arcades or the income of traditional caravanserais, or the establishment of restaurants. Traditional or established private school? And such incidents of unjustified ethnic ownership happen, and while in the old days there was a "reasonable thesis" and each tribe respected the territory and interests of other tribes in Asia, it acted contrary to the current model of English ownership in Asia, and for this reason there were severe ethnic tensions. And it does not create conflicts among the neighboring tribes, and therefore the responsibility of each nation in the beneficial use or exploitation of its lands was clear. And they had to comply with the welfare of the hardworking people, but the corrupt Qajar or Safavid families and this kind of development model openly disturbed every Iranian nation! Or they created problems between the provinces, such as the document registration system of the Pahlavi period, or the functioning system of the organization of the Pahlavi period, and so on, and today, the unconscious continuation of such "unfair regional development methods" has been pursued by the inexperienced managers of the Islamic Republic, and ultimately a tragedy. It has created greatness for all provinces or it is fueling cultural conflict in all provinces

In the continuation of my article, I will explain more about the lands of the villages of "Afshar Qort Bigloi, Sa'in Qala Zanjan" and I should add that the word Qort Biglo or the name of its Afshari Khans has been mentioned in history, or the names of some villages of the Qort Biglo Sain Qala Zanjan are also the same. which has been repeated many times in historical sources, and for example, during the 112-year rule of the Qajar dynasty, it can be seen in Zanjan, Sain Qala, etc. It has been written since the era of Agha Muhammad Khan Qajar, and it has been mentioned until the era of the selected chronicles of the era of Ahmad Shah Qajar! But in the Pahlavi period and the establishment of the Civil Registry The era of Reza Shah changed, or it was changed by the policy of the Pahlavi government, that everyone had left their ethnic name and obtained their birth certificate, and could only choose their family name, their father's name, or other personal titles! Or it was associated with the policy of non-native families that They were moved by the Qajar or Pahlavi to the cities of Abhar, Akher Madra, etc., and their special interest was in eliminating the past ethnic identity of the inhabitants of those cities, who would find a place among the inhabitants of the city, and because despite that old ethnic system, they could not separate themselves from the rest of the inhabitants of the city. They were going! And the Qajar and Pahlavi governments had given the management of the same villages and towns in the Abhar region to a certain family, and it was this type of Pahlavi policy that the ethnic titles of Afshar Qort Biglo or Afshar Inanlo were removed, and a variety of inconsistencies were formed from different or colorful names. Or with different goals and interests, and behind that family title and replaced by the issue of regional interests, for example, the name of Inanlui Abhar, which can be seen from the books of the Safavid era until the year 1324 A.H., or it is still abundant in the historical sources of Iran, and the ethnic interests of the inhabitants of this region became clear. The region helped, or their influence in the development of the region was great, or the settlement of a neighborhood and the management of a native person of that neighborhood was great, or their influence was in serving the people of their own region and it was visible or transparent to everyone, because everyone could easily understand or know who and for what. That neighborhood or city has been useful, but this trend was changed during the Pahlavi period and in the cities of Sain Qala or Khormadreh, Hidaj, Abehar, and Vezjanjan, and it is a great policy to show the influence of a person in an urban neighborhood or in the countryside, and only by installing that person's name in an alley or street. And the "magnificence" of a city was seen by all of them easily, or by seeing the same big painting, and they only refer to him, which was contrary to the criteria of choosing useful or selected people and suitable for the management of a clan and clans! But it was a phenomenon that in the period Pahlavi became popular, but it was not known how much that person's service to the said city is? Or how many members of that family are there in the said city? Or how many of the inhabitants of the city are from the neighborhood? For example, during the Pahlavi period, the word "Noah Street" was named in Abhar and the surrounding cities as a street in this city, but it was not known how many percent of the residents of Abhar are from the Noah family, or in the villages of Abhar and how many family members there are. Do they live in Nuhi? Therefore, the installation of personal titles in the places of Sain Shahr and the removal of the name of Qort Bigloh in the second Pahlavi era was also in such a situation!In addition, I must add that the inhabitants of Sain Qala during the Safavid period were Afshar, and the only term Afshar Qort Biglo has been customary in this region since the beginning of the Qajar period, and because various historical documents show that during the Safavid period, the city of Sain Qala and the place "the central fortress of the tribe" Arshlu Afshar had become "Arshlu Afshar" and the tribe that headed the rest of the clans was the Afshar tribe of Vera region, so most of the different branches of the Afshar clans and the surrounding areas would come to Burj Castle and Baro Dar Sa'in Qala and Martaba and went to the Hall of the Great Khan of Arshlu Sa'in Qala and there the meeting was held. They used to take or carry out Qorilatai and then take the final decision of the tribal leaders among their tribes and surrounding areas and create ethnic unity in the region, or among the large Afshari tribe with scattered branches in the mountains and keep them as well, and this is why it is in This Safavid historical period, according to Sharden and Sa'in, the castle had a large castle and a well-built tower, or the castle was full of people, and the new Afshari Khans had rebuilt and created the new castle, or Khan Bezag Afshar also lived in "the new fortified and fortified castle" in Durham. "The old ruins" were built during the time of the Mongols, and in addition, they were in the Ili culture and the small khans of Afshar and were their political subordinates, even though they were sitting in different areas of Soltanieh, Dasht Kharghan, Auj, Vesjas, south of Qazvin, or in Kedar and Vaijrud, and they had their problems with Khan Bezag. Ail raised and then the way of grazing their livestock and crops or the problems of livestock and their livelihood in the Mezboro area or they raised the problems of the route they needed and then they made collective decisions and that is why the city of Sayin Qala Zanjan or during the Safavid period and "Central Qala" It had become them to seek advice from Ili! In addition, each of them also had a "small castle" in their grazing area, or they had their clan's livestock on the way, and also in the same ethnic meeting, and the path of their Afshar tribe, and the subject of exploration, consultation and opinion. They wanted not to cause differences between different clans! Or why they are not bred by different clans? In addition, they also proposed the limits of their cattle pastures or Afshari pastures, on which date or within a few days they should move from Urmia Afshar to the Afshar pastures of Savjblag Karaj, or on the banks of the Karaj River or the gardens of Shahriar Karaj and Fashapoyeh, and Yayaftabad of Tehran and Dasht Ri and Chand. They should continue their day and pasture, and for example, citing historical sources, the dark pasture and the Qort Biglo tribe and Yafet Abad pasture in Tehran were determined, which the book of Nasir al-Din Shah's Memoirs refers to!It is for this reason that the long route of the Koch Ilagaki has been measured over a long distance and started from the good and long lands in the south of the four provinces, which belonged to the summer and spring pastures of the four provinces of West Azerbaijan and the pastures of Takab and Qara-Aghaj or in Zanjan province and the pastures of Ejro and Chaman Soltanieh pastures. Or Sain Qala grass pasture or Farsjin grass had water, and in addition, there were many fields where special guards were assigned to irrigate and care for them, or this was also the case in the south of Qazvin province and the Kharghan desert, or in the mentioned villages and Shal Varamand cemeteries of Qazvin, which belonged to the Afshari tribe of Bekshloi Qazvin. It was that they kept a seasonal watch among the people of Afrid, and then moved through the lands of Buin Zahra, or from the point of view of Abad Afshar, passed the settlement of Karaj and went to the good villages of Shahriar, south of Karaj, which was called Saujblakh, and belonged to the Pilaghi pastures of the great tribe of Afshar and its numerous tribes. Was it the most populous clan of Iran since the Seljuq period, or the largest Iranian Turkic tribe, or the Afshari khans also in the administration of the cities or villages of their people and had successful family administrative experience, or different tribes that the khans of different Iranian tribes did not have the same experience and organization. In addition, Khan Afshari belonged to each clan and the Afshar clan had a special political culture, they were not elected, and in addition, the place of each Khan or his grazing place in the division of Ili work was also clear, and each head of a clan had a special residence of his own house, such as a small castle or The headship had its own clan and clan members as large as it was, and in addition to having good lands and a migration route, it had been determined and specified since the era of Al-Arslan Seljuq that they had their own "support system" or "tribal grazing permit" and provided for their tribal crops. And this culture has been observed until now and during the thousand-year history of the Turks of Ghaz, and the "types of clans" that have become "settled villages" today, and this type of ethnic production customs have still been preserved, or it is part of the ethnic customs and culture of their historical land. In the historical period, there has been a brief geographical or technical change, and in different days, when a small tribe or a ruler wanted to encroach on their ancestral lands, all the different clans or clans of Afshar united with special political tact and showed their solidarity or in the same direction. They preserved and then defended the nation, and in this way they defended the properties of the small khans of each Afshar tribe, or they defended their ancestral lands and pastures, and the "head of most of the Afshar tribes" was also during the 25-year government of Nader Shah, with the headship of the Garakhlo tribe of Afshar, or in Sayin. Takab Castle was located in West Azarbaijan, or the headship of most of them was during the Safavid era and it was headed by "Arshloi Afshar" or it was in Sain Castle, east of Zanjan, which was located in the middle of the long road of the pastures of Urmia and Karaj, which overlooks the excellent pastures of Shahriar Karaj and Dasht Ray. It was also included, and it is for this reason that Hamdaleh Mustofi writes in his book "Nuzhat al-Qulub" that all the Turks of Ghaz tribe and the family of Izz al-Din Qafchag, Turks of Ghazdar, Urmia, and the Ghazhai of Saujblag, Karaj, and their pasture taxes, gave to Malik Tughrel Shahr Ray, which was the largest Khan's castle. He had Ra and Shahr Ray who was at the end of Shahyar or lived in the fortress of "Tabarak Ray Castle" and later because of the request of Nizam al-Mak, his vizier and the place of Khan's residence.The Seljuk leader changed himself and moved to Isfahan or the seat of his ethnic rule from Tabarak Castle to Isfahan and before coming to Iran, the same system was in place and the seat of their rule or their movement was in the two-faced mountains of Jihun and Wasihun, and their Qashlaq place was also in It was by the lake of Khwarazm, or it was around the "Fort of Manqashlaq" in the north of Khwarazm, or at the end of the roaring Sihun river, where the fertile Qabchaq plain of the Ghaz Turkmen people was in that area, and their ethnic culture was also written by Tughrel and Ibn Fadlan in his travelogue. It mentions in detail and it seems that the choice of the new place of rule of Arshlo Afshar's tribe and Sain Qala was the new Zanjan and "Riyast Mansour Beg Afshar" who was probably the "grandson of Shamla Afshar" and happened in the years 904 and 907, whose name is in Vol. It is mentioned in the second book of Khaled Brin, and for about 130 years, he was the head of the Arsholi tribe of Afshar family, or in the middle of the large pasture of Ili, they had built the new Qahud Khani fortress or the new fortress of Sa'in, and in this way, he was also the head of the rest of the Afshari clans and clans. They were self-occupied and ruled it for several generations, until three wars between the Safavid family and the seven Turkish tribes occurred near the city of Sa'in Qala Zanjan, or the conflict between the ownership of several ethnic groups or with the Safavid family became severe, and as a result of the three The said war and a number of Turks were killed, and the rest of the clans, such as Taklu, Rumlu, and Dzhul-Qadr clans, and as a result of the Westiz war with the Safavids, they went back to Ottoman territory or returned to their previous pastures in Ottoman territory, but for 80 years, there is still war and capture between the people of Afshar and Tirehai. There were different types of it in different parts of Afshar, and it is during these days that Shah Abbas, in order to take revenge on their lands, brought three large Kurds, Chegini, Siah, Mansour, Zanganeh Kurds, or branches of Khorasan Kurds into Iran, or brought parts of them to Zanjan. Vesjas and Angoran Castle were brought by Doiran to Afshar and Vaijrud (Storliq Castle) to destroy those areas or to change the name of Qezel Gachilo Afshar Castle to the Black Castle of Mansour. In this historical period, the Safavids and some of the Kurds of Turkey also attacked Urmia and wanted to take it. but Qasim Khan Afshar of Urmia resists or defends with the bravery of the Afshar clans of his own region and this Afshar city of Urmia. After that date, the Afshars of Urmia became known as "Afshar Qasimlu" and also during the era of Shah Safi Safavi. Olearius writes or mentions Sunduk Bey as "Afshar Sataniyeh Vaznjan" who lived in Soltanieh but had a big garden in Zanjan which he used to visit sometimes, because Shah Abbas or Shah Safi and various other Khans, or he brought Maragheh, or the names of "Aga Khan Moghadam" "Maragheh" or Safi Qoli Khan was assigned to the government of Zanjan, and for this reason, he also avoided Sunduk Bey Afshar, and spent most of his time in his own castle and Soltanieh Castle of the Safavid era, and only some days he went to his government garden and above the Revolution Square in Zanjan. He came and later his grandsons named "Abbasqali Khan Afshar" or "Alimardan Khan Afshar" built a castle in Zanjan, or they built it on both sides of Saadi Street in the middle of Zanjan, or in the big garden of their ancestors in Zanjan.They built that both Muzboro castles were destroyed in the rain cannon during the era of Naseruddin Shahi and in addition 48 other collective fortifications of Zanjan were also destroyed. Either Khan Afshar Tarimi or Khan Ijroud were in Zanjan, and in addition to this, the book of the Summary of Safavid Era also mentions Chacha Rachman and Zarastan pastures in Zanjan, which were the pastures of the Afshari people, including Soltanieh grass, on page 88, or Sain Qala lawn, on page 1060 of the same book, or It was Chaman Farsjin in Abhrudar on page 190 or it was Chaman Makhor Saujblag on pages 178 or 222 and it should also be said that the emergence of this Soltaniyeh grass also had a special philosophy in the large plain of Soltaniyeh and it was because of its boiling water and the land of Soltaniyeh had a special status in this area. The ground was boiling and rising, so in this area, it was getting close to the roots of plants and grass in Soltanieh, and it was causing the growth and growth of plants in the Soltanieh field! Afshar and Mongol peoples also used the growth of grass, or they used it for cattle grazing, or they used it for the war horses of the Afshar people, and in addition, the amount of boiling water from the Soltanieh plain was so great that the origin of the two rivers "Zanjan" "River" and "Abhar River" and therefore it went to both sides of the western and eastern route of the province, and in addition, it was located on the route of the Afshari tribe, or in the Sain Qala plain or Hedge Khormadreh, there were also many types of water springs or mouths of canals. Water boiled from each and several rocks and the flow provided many streams of fresh water, and in addition, there were dozens of dams in the Khorramdara valley and along the path of the great water, it was spread in the side streams and caused many pastures or fresh water to be created in this area. And to create livestock for drinking or grazing the livestock of the Afshar people, so that they can feed their Afshar sheep and graze, and in addition, their "Afshar ram breed" was also a breed that was resistant to movement and long distances, or sometimes they had twins, and in addition, they had suitable wool. They also had, as well as the mentioned plain.Afshar and Mongol peoples also used the growth of grass, or they used it for cattle grazing, or they used it for the war horses of the Afshar people, and in addition, the amount of boiling water from the Soltanieh plain was so great that the origin of the two rivers "Zanjan" "River" and "Abhar River" and therefore it went to both sides of the western and eastern route of the province, and in addition, it was located on the route of the Afshari tribe, or in the Sain Qala plain or Hedge Khormadreh, there were also many types of water springs or mouths of canals. Water boiled from each and several stones and the flow provided many streams of fresh water, and in addition, there were dozens of water dams in the Khormadreh valley and along the path of the great water, it was spread in the side streams, and it caused many pastures to be created in this area or fresh water. And to create livestock for drinking or grazing the livestock of the Afshar people, so that they can graze their Afshar sheep, and in addition, their "Afshar ram breed" was a type that was resistant to movement and long distances, or sometimes they had twins, and in addition, they had suitable wool. They also had, as well as the mentioned plain.Afshar and Mongol peoples also used the growth of grass, or they used it for cattle grazing, or they used it for the war horses of the Afshar people, and in addition, the amount of boiling water from the Soltanieh plain was so great that the origin of the two rivers "Zanjan" "River" and "Abhar River" and therefore it went to both sides of the western and eastern route of the province, and in addition, it was located on the path of the Afshari tribe, or in the plain of Sain Qala or Hedge Khormadreh, there were also many types of water springs or mouths of canals. Water boiled from each and several rocks and the flow provided many streams of fresh water, and in addition, there were dozens of dams in the Khorramdara valley and along the path of the great water, it was spread in the side streams and caused many pastures or fresh water to be created in this area. And to create livestock for drinking or grazing the livestock of the Afshar people, so that they can feed their Afshar sheep and graze, and in addition, their "Afshar ram breed" was also a breed that was resistant to movement and long distances, or sometimes they had twins, and in addition, they had suitable wool. They also had, as well as the mentioned plain.Their Afshari tribe had soft or stoneless soil in Soltanieh and Sa'in lawns, castles and rivers, and even the good lands of the Farsjin Plain, with the pleasant weather of the Toam region, or the Ramand Plain, or the Shawl in the south of Qazvin. It creates suitable crops for the people of Afshar, but in the past few decades, tribal settlements started, and unfortunately, most of the above-mentioned Mezghob lands were turned into high-quality vineyards, after the Qazvin plains and Buin Zahra plains, which Jalal Al-Ahmad and Katabi wrote about. The contents of the book "Marat al-Buldan" also specify the route of movement of the cattle of the Afshar tribe of Inanlu Abhar and the Boyin Zahra plain, and then they went to the plains of Saujbalag and Shahriar, the Garm Feshapoyeh plain or the South Ray plain, and other historical sources also mention the pasture grass of Sajas, which It had a historical hill or a summer house, which were all the summer residences of Mongol or Timurid rulers, or during their 100-year rule, and also in the past, it was the place of residence for small villages of the small Mad civilization.It was a settlement of Parthians and Sassanids, so there are several "Mad Abad villages" in the mentioned route, and in addition to the grasslands of the Afshar tribe, it is located in the south of Kedar city, or the pastures of Ijroud city, or the pastures of Qara Aghaj city, or the pastures of Takab city, Azerbaijan, and finally There were also good pastures around Urmia that belonged to the Afshar people of Urmia, and therefore historical documents show that all these lands and pastures did not belong to the Kurdish people, or during the beginning of the Seljuk rule or the rule of El Arslan Seljuk, his ministers, the said lands were not occupied by the war with Romanus and the Roman emperor. It was taken by Byzantium, or it was taken from the Christian tribe of the Romans, and it was not taken from the Kurds, and later it was named the city of "Iranian Urmia" and against "European Erzurum" on the other side of the border, which was called Eastern Rome. Selmas is also predominantly of the Turkish tribe, and it was called Shahpur in the past during the Pahlavi government, and the Shapur statue was also located in that area during the Sassanid period, so it belongs to the Sassanid civilization and the Sassanid people, and for these reasons, it was not part of Kurdistan's lands historically, and on the contrary, the Seljuks considered the Turks and Selmas to be among the remnants of the tribes. The invading Arabs had invaded Iran, and another historical document is also found on page 198 of the History of Seljuk Princes and Kings, which reads as follows: Seljuk Sultan Tughrel and 50 thousand Turkmen of Ghaz along with "Ezzeddin Hasan Qobchak" and the Song of Four Cities (Ashneh, Urmiyah, and Khoi Walsamas) Therefore, the aforementioned historical documents show that at the beginning of the Seljuk government, even the Kurds on both sides of the West Azerbaijan border did not live in this area, nor did there exist Christians in Byzantium Rome that was part of their Kurdistan, because before the Seljuk Al-Aslan attack and the territory of the Eastern Roman Emperor or its conquest Diyaro up to the city of Ankara (or the city of Angora) and all the villages of Byzantium Turkey and all the peoples were Christians, and for this reason, there were no Sunni Kurdish peoples in those areas during the mentioned historical period or at the beginning of the Seljuk era, and it is possible that the majority of "Kurds" were found in that area or later. The mountains of the four mentioned cities, Oceanuyeh, Urmia, Selmas, and Khoi, came after the fall of the Seljuk government, or after the fate of Sultan Jalal al-Din Khwarazmshahi ended, when various Kurds came to the mentioned areas, or it may have happened during the reign of the Mongols, but for several centuries. Then, Shah Abbas I, who came and lost his Turkish supporters inside Iran, or had a war with several large Turkish tribes, so his government was left alone, and for this reason, he tried to force many Kurds into the territory of Turkey. Iran will move! Or he will go to the barren lands of Sehrvard and Govarud and take a severe revenge on the disgruntled Turkish people of Afshar, or endanger their "nomadic ancestral pastures"!It is also necessary to remember that the leadership of Afshar Arashlo's family, both in the city and in "Sain Qala Zanjan Castle" also started from the period of Mansour Bey Afshar and it was the period of Nader Shah's appearance, who came to "Sain Qala" in order to save Azerbaijan and expel the Ottomans from the territory of Azerbaijan. Abhar" came to defend the "old pastures" of the Afshars, so according to the quote on page 159 of the book Alam Arai Naderi, with the arrival of Nader Shah and Abhar Soltanieh, or with the conversation with the heads of the Afshar tribe in Arshlwooder, the city of Sain Qala Zanjan, what had happened and they all cooperated with each other until the end. Azar Baijan should be taken back from the Ottoman army! The same type of Nader Shah's journey is also mentioned on page 159 of Alam Arai Naderi, and after that historical period, "the chiefs of the Afshar Arshlu clan" or the branches of the clans and clans under their supervision lived in Sain Qala Zanjan. Kurds and had a war consultation with each other and made a decision, so most of their subordinate clans in the same historical period have joined the Afshariya Nader army, and a small number of them remained in Sain Qala and Tire Qort Biglohs and replaced them, or they all took part in the 25-year wars of Naderi, and it has been a "habit" since ancient times. The culture of the Afshar tribes or its clans was such that they were supposed to be a herd of warriors, and therefore they trained their own children as a military force, so as soon as the aforementioned meeting was held in the consultation room of the central forts of Sain Qala and the people of each region immediately Many of the inhabitants of the Afshar villages gathered in Urmia, or Afshar Ijrud, or Afshar Takab, and were prepared, and finally, they created a large force for military conflict, and there were no such war characteristics in other Iranian tribes that could be "immediately organized" in this way, but Afshar They were different from the Seljuk era, the Turks and Nadir Shah's era, and all of them had tribal cells or knew how to organize a war. "deep" in the organization of their tribe and finally they reached the rank of "Khan Soltaniil" from the position of "Maqam Yavari" of the tribe or "Bigi of the clan" or it was with this way of organization for Afshar clans that the accumulation of 1000 years of family experience creates. And Khanin Atabek in Fars or Yazd, Volrestan, Hamdan, and Azerbaijan were completed and reached the age of experiences of Nader Shahi era, and with these historical experiences, they were successful in Nader's government and participated in at least 300 major wars, and they were successful in all those wars. There is an army in the world, and the only example of the above-mentioned organization is found in Timur's army, or it exists in the Seljuk period! In addition, on the same page 159, it is mentioned that Nader Shah and "Probig Afshar" or the son of "Biston Bey" in that meeting and The ruler of Urmia "does well the arrangements or organization of the clans under his supervision, and prepares the necessary plan, or with good management and his preparation, captures the city of Urmia from the Ottomans, or takes back the Ottomans' Yeni Cheri army and the pastures of the Afshars of Urmia, or To take it back from the invading Kurds to Iran? And "Biston Bey Afshar" appoints himself the General Commander of Azerbaijan and the city of "Tabriz"!But the same book of Alam Ara does not specify that Probig Afshar or Bistun Bey Afshar are from which tribe of the Afshar tribe? However, Gulshan's book has made it clear, or he mentions in the pages of his book and Fatali Khan Afshar Arshlo and "or the ruler of Urmia" that after the bloody war of Saman Arkhi Zanjan, he survived and was still the ruler of Urmia for a while, but later Vahman Khan Arshalvi of Urmia and his two children. and they were killed by Karim Khan Zand or they were killed near Isfahan, and also the matching of this type of historical documents shows that with the appearance of Nader Shah Qarakhlo and the Afshar Sain clan, Zanjan Castle was transferred from this city to the center of Afshar in the city of Urmia, and on the contrary, the remains of The Afshar people of Ghasemlui Urmia also appear in the cities of Takab or Kedar and finally I say that although I have prepared a 47-page research on the historical developments or the localities of Sain Qala, I have written about the city of Sain Qala or its changes since 904. I have the current era, but I will refrain from mentioning them due to the brevity of the article, and I will only mention the change of ethnic location of Sain Qala and the "Arshlo tribe" to the Qort Biglo tribe, which was formed during the rare meetings of Nader Shahi and later evolved during the Qajar period, and the tribe that lived in the surrounding villages Sayin Qala lived in Zanjan, and for example, p. 1982 of the book Marat Al-Buldan and the village of "Chale Magar" around Sain Qala and as "the settlement belonging to Shahsun Qort Biglo" is mentioned by Afshar on p. Shahsun Ghort Biglo mentions or on page 272 of the selected book of al-Tawarikh he mentions "the head of the Ghort Biglo clan" or he mentions "Saware Il Ghort Biglo" and also pages 521 and 2005 of the book of the Naseri administrator also mentions "the heads of this clan Afshar Ghort" Bigelow "says and speaks" and in addition, pages 1252 and 1391 of the book Naskh al-Tawarikh also speaks of the sending of "the tribe of Afshar Qort Bigelow" and the war with the British and the way of Kazeroon.Also, pages 1253, 986, 1239, and 1405 of Naskh al-Tawarikh book also mentions "Qort Biglo clan" and its "riders", and in addition, pages 57 and 59 of Nasir al-Din Shah's memoirs discuss "Qort Biglo clan and its leadership" and also page 1269 of Naseri book He also mentions "Yuz Bashian" and "Rahmatullah Khan Qort Biglo" in the discussion, and on page 352 of Naseruddin Shah's book, he also mentions "Abadi Kuloj", an area that belonged to "Saran Il Qort Biglo" or on page 355 The settlement is called Saru Jahan, which belonged to the head of the Qort Biglu clan, and in addition, during the Seljuk period, this settlement was Saru Jahan and a strong Seljuk fortress, and therefore, for a week, Sultan Muhammad Khwarazmshah had become "Dajseru Jahan" against the attack of the Mongols and its refuge. In military affairs, the "Khort Biglo clan" formed an independent military regiment during the Qajar period, which is mentioned in most historical sources and this "military regiment of the mentioned clan", for example, on page 1185 of the book Marat al-Buldan, which in 1270 AH, the mission He gives "Saware Shahson Shahson Qort Biglo" to Khorasan and a historical report, or it is also mentioned in the daily memoirs of Naser al-Din Shah and the travel book of Gilan, and he mentions "Qort Biglo's Qashlaqat" which was found in Abad Tehran and the place of their Qashlaqat, or p. 108 of the Book of Selected Chronicles In the year 1271 AH, you mention their sending to Agh Darband Sarkhas, page 1253 of Naskh al-Tawarikh also refers to the same thing, or on page 1201, Marat al-Boland and confronting the Turkmen outside of Iran, when the Turkmen attack Iran from Ashgabat, and as a result Suraran Qort sent Biglo and also on page 1405 of Marat al-Buldan and discussing their sending to Fars province and in addition on page 143 of the selected book of al-Tawarikh or p. 1556 of the book of Marat al-Buldan and about them as "independent military cavalry" and in addition in 1284 AH and The book Marat al-Buldan also mentions on page 1555 of the same book about their dispatch and the encounter with the rebel group in "Atraf Bojnord" and also on page 1391 of Naskh al-Tawarikh about the military encounter between the Qort Biglous and the British army in Bushehr, in which the war between the British and And they had installed 66 cannons or mortars in their ships, and in addition, on page 115 of the biography of Abbas Mirza Malik, he also mentions "Il Qort Biglo" or writes that Shahson's people surrounded Voznjan from three sides and they are four tribes. And that is, it is the Duiran tribe of Afshar or the Inanlu tribe or the Afshar tribe of Kedarami, and also in the following years, that is, in the years 1276 and 1291 Hijri or 1297 or 1310 Hijri, the same "Saware Qort Biglo" appears in the field of military affairs, or it is mentioned on page 1284 of the book Marat al-Buldan It has been mentioned on page 1952 of Naseri's "Regulatory book" or on page 2400 of Marat al-Buldan or on page 172 of the selected book of al-Tawarikh by Qort Biglo and it is discussed and sometimes in the same historical sources he has mentioned the "military force of Qort Biglo" or from "Jamaat Shahsun Qort Biglo is mentioned on pages 20, 91, 1246, and 521 of the book of the Naseri administrator, and also in the year 1297 AH, the book Farsnameh Naseri mentions the mission of the "Qort Biglo clan" in the region of "Kasht Fars", and in addition, page 986 of the Nasakh al-Tawarikh book. Riding 300The member of the "Qort clan of Afshar Bigloi" discusses a military mission, and today this clan and Takhteh have been captured, but in the past they had a successful history and gained good combat experience and the position of brigade commander, so they often had important military experience and correspondence. Reza Qoli's Nizam al-Sultaneh or Sepehsalar's telegraph book also discusses the "Qort Biglo tribe" and its ethnology.

صائین قلعه زنجان وافشارهای قورت بیگلوی آن (قلعه مرکزی مسیر کوچروی ایل افشار)-دکتر محمد خالقی مقدم

صائین قلعه زنجان وافشارهای قورت بیگلوی آن

(قلعه مرکزی مسیر کوچروی ایل افشار)

از دکتر محمد خالقی مقدم

تخصص در قوم شناسی از دانشگاه تهران

جغرافیای ارضی استان زنجان ، وبه صورت زیستگاههای شهری یا روستایی مختلف(ودرگذشته کانونهای مکان گزینی اقوام افشار بود ) و اینجانب در کتابم و بنام زنجان ، سرزمین اقوام افشار آن را تشریح کرده ام ویکی از شاخه های این ایل مهم ایرانی هم وشاخه قورت بیگلو افشار می باشد که در صایین قلعه وهیدج زندگی می کردند و اکثریت جمعیت شهر ابهر ویا دهات حومه اش نیزو از" شاخه اینانلو افشار" بودند که نادر شاه قرخلو افشار وبعد از بیرون راندن افاغنه از اصفهان و(ابوالحسن افشار ابهری )را وحاکم اصفهان کرده بودویا درکتاب عا لم آرای عباسی دوره صفویه هم واز ایل اینانلو منطقه یاد شده است ونیز اغلب سکنه زنجان هم واز "شاخه ایرلو افشار" بودند که بقایای ترکان دوره سلجوقی وخوارزمشاهی می باشند ویا امیر شیر گیر سلجوقی حاکم ابهر و ویا نواده اش امیر بهاء الدین حیدر که قلعه ابهر را ساخته بود(ماخذ :ص58 نزهت القلوب ) ونوه وی بود ونیز سکنه دهات سجاس رود هم واغلب از افشار های اوصانلوبودند که در حمله مغول نیز و"قره قوش خان ترک وحاکم نظامی سهرورد بود ویا یلتگین سلاحدار هم وحاکم پادگان سجاس ودر دوره مغولان بود وبعلاوه سلطان محمد خوارزمشاه ترک هم ودر فرار از مقابل مغولان ویک هفته در قلعه قهودبود ( ویا در صاین قلعه زنجان ودژ سرو جهان جنب )و پناهنده آن بود ومولف کتاب نزهت القلوب هم وبه مطالبی در این باره اشاره کرده است وآری به نقل همین کتاب وحافظان نظامی قلعه قهود زنجان ودر برابر ارتش مغول کشته شده ویا قلعه قهود ویا صاین قلعه نیز ویا (قلعه اهنین آنان )هم وویران گشت !ولذا ترکان سلجوقی ویا خوارزمشاهی آن مجبور به ترک سیاست شدند ویا نظام اداری شهر ها را رها کرده ویا بمدت 300 سال رها کردند واین بار وبه مراتع کوهها ودشت های بیرون شهرها روی آورده ویا جهت رمداری صزف روی آوردند واین بار مغولها وتیموریان سر کار امدند وتنها دو چاپا رخانه مهم در "صاین قلعه "وهیدج نگه داشته بودند ودر دوره آنان ومرکز شهری مهم در این نواحی نبود ولی شاردن سیاح اروپایی ودر سال 1082 هجری ودو باره از"سور وباروی "پرجمعیت مجدد صائین قلعه زنجان بحث می کند! ومن نمی دانم که قلعه جدیدآنان و آیا در دوره دولت ترک قراقوینلو ساخته شده است که مغولان را وازسلطانیه ودر سال 850 والی 860 هجری بیرون کرد ؟ویا در اواخر دولت ترک آق قویونلو بازسازی شده است که در سالهای 904 و907 هجری می باشد دوباره ساخته شده بود که صفحات 376 و یا 740کتاب خلد برین ودر ابتدای دوره صفویه واز "منصور بیک افشا ر"ودر این نواحی صحبت می کند واین در حالی است که تازه اوایل حکومت صفویه می بشد ویا در ایران آغاز می شودکه چند ین طایفه ترک شاملو ویا روملو وتکلو وذوالقدرهم وازخاک ترکیه وروم وشام وغیره هم وبه خاک ایران آمده وجزو اصحاب نظامی دولت نوپای صفویه می گردند وقوم بزرگ افشاریه هم واز دوره سلجوقیان بودمد ویا 500 از سال قبل ودر ایران بودند وبزرگشان هم در دوره سلجوقیان و(شمله افشار) بود ( ماخذ تاریخ ابن اثیر) وعشایر رمدار ترک وجنگجویی بودند که برای فروپاشی دولت آق قویونلو اقدام کردند وبرخی هم از دولت جدید عثمانی بریده وبه ایران آمده بودند وترکان رمه داری که با ائده ئولوژی تراشی اروپائئان زرنگ وسازماندهی تبلیغاتی شده بودند و یا برای دو دسته کردن ترکان آسیا وآماده می شدند وترکانی از سلجوقیان انقره ( آنکارای ترکیه )وتا (ترکان برلاسی زیر نظر تیمور لنگ )ودر هرات تیموریان ویا ترک سمرقند وترک اوزبک که می بایست و سه دولت متخاصم وبا یکدیگر تشکیل می دادند وتا کمپانی هند شرقی بتواند ودر وسط خاک آسیا وپا بگیرد ولذا جنگ خونین این سه قوم ترک متخاصم آسیا پا گرفت وحدود 230 سال ادامه داشت ویا هفت قوم ترک جنگجوهم ومی بایست که جزو اصحاب نظامی ایران بوده ویا مرید نظامی درویش زادگان شیخ صفی می شدند وتا پادگانهای نظامی این خانواده درویش صفت اردبیلی پا بگیرد وخاندان مشکوکی که با زنان ارمنی اشان وبوسیله مبلغان مشکوک اروپایی آموزش داده می شدند ویا بوسیله تاجران وکاروان داران دول اروپایی وتا در میان اقوام بیسواد وچوپان پیشه آسیا وشخصیت کریسمایی بیابند وتا دولت اشان پا بگیرد ویا فرزند ان این خانقاه نشین ویا شیخ صفی الدین اردبیلی وپا بگیرد! وخانواده ای که جزء کشکول داشتن وچیز دیگری نداشتند ویا جزء ورد خواندن وحتی شمشیر وپول نداشتند ویا اسب سواری ویا حمله وگریز و برای تشکیل حکومت دادن ودر ایران ودیگر چیزی ودر همان خانقاه اردبیل نداشتند ! وتازه معلوم نبود که آیا شاه عباس هم وبا ترفند همان انگلیسی ها واز فززندان همان شیخ صفی باشد ؟ ویا ترکی واز دیار داغستان آسیا بوده باشد؟ ویا از طایفه لگزی وغیره باشد؟ که اقوام آنها هم وترکی بلد بودند! ویا وی هم که با 400 خانواده واز علمای عرب به ایران کوچانید ویا جایگزین علمای مبلغ قدیمی ایران نمود ! که تفکرات دیگری واز" نهاد مذهب ویا از" زمینداری اقوام ایرانی" وطوایف وتیره وخانواده ایرانی "داشتند ولذا همان خانواده شیخ صفی و400 خانوار از روحانیون عرب را از جبل عامل لبنان وبه ایران کوچانید ویا در شهر های مختلف ایران اسکان داده ویا در میان ارتش چوپان پیشه نوپای وی وتبلیغ "شاه سونی "وبه نفع وی می کردند ! وچراکه قبلا وهیچ کدام از روحانیون قدیمی ایران وحاضر به قبول این نوع از خانواده سلطنتی نبودند ویا مدل حکومتی آنان نبود وتا در شهر های مختلف ایران وانواع "تجارتخانه هند شرقی "راه بیفتد ولذا در این دوره تاریخی واروپائیان ومرتبا وبه دربار اصفهان وشهر های مختلف ایران می آمدند ویا انبوه ازمسافران اروپایی ویا مهاجران ارمنی جلفا وتبریز وارومیه وغیره بود که رفت وآمد کرده ولی در ادوار قدیمی حکومت ها نبود ورواج نداشت ویا اقامت طولانی می گرفتند ویا انواع سیاحان توطئه گر اروپایی بودند که درس سیاست ویا تنبیه شهر وندان وبه شاهان صفوی یاد می دادند ویا اسحه نوین اروپایی وبوسیله "کمپانی مسکوی" وبه شاه طهماسب ویا به شاه عباس می دادند ویا برادران شرلی رایت انگلیسی بودند که آموزش اسلحه سازی نوین ودر کارگاههای اصفهان وبه آنها یاد می داد ! ولی تا بحال اسناد تاریخی واقعی در ایران عرضه نمی شود؟ و یا تا بحال وپنهان نگهداشته شده است !ولذا کمتر تاریخ نویس ایرانی است که جرئت کرده باشد که عوام فریبی ایرانی را رها کرده واین بار به شناساندن ماهیت واقعی ویا چهره واقعی ویا کارکرد واقعی دولت صفوی ودر ایران بپردازد!؟وچرا که ماهیت دانشکده های تاریخ ویا کتابهای تاریخ نویسی در ایران چنین است !ولذا حقایق تاریخی به لجن کشیده می شود !ولیکن "ایدئو لوژی تراشی دروغین " آن موقع صفویه وبرای ساخت وسازچنین نهاد جدید سیاسی در ایران ویا برای نهادیه شدن سیاسی اش ودر میان اقوام ایرانی ومدت زمان طولانی دوام نیاورد! وبلا فاصله بعد از شکست ننگین چالدران که شاه اسماعیل وبه دشت خرقان فرار کرده وبه مشروب خواری حاد روی آورد وسپس بر اثر آن مشروبخواری هم ودر ایام جوانی ومرد وآنگاه پسرش آمد وجروبحث بین این هفت قوم ترک رمه دار جنگجو وبا خانواده سلطنتی صفویه وشدت گرفت وبه اختلاف ودر گیری نظامی حاد کشیده شد !و لذا 50 سال حکومت شاه طهماسب در قزوین وبا جنجال همراه بود ویا با شکایت دسته جمعی وتجمع در بیرون قصر صفویه وهمراه بود ویا با تیر اندازی به همدیگر ودر حضور پادشاه وتوام بود ! ویا شیوه حکمرانی شهری وی هم و مورد سوال بود؟ ویا در مورد نظام زمین داری ومالکیت اقوام مزبورهم ومورد سوال بود ؟ولذا در مورد ایدئولوژی حکمرانی منسوبینش ودر شهرهای ایرانی وهمان مردم تجمع می کردند !ویا درمورد نظام طبقات حاکم برشهر ها وهمان مردم به اختلاف کشیده می شدند وبالاخره ارتش نظامی وی به در گیری با شاه طهماسب کشیده شد !ومخصوصا در سه جنگ سال 927هجری که در نزدیک شهر "صاین قلعه زنجان" روی داد که نزدیک قصر وی ودر قزوین بود ودیگری هم ودر جنگ خونین سال 994 هجری رخ داد ومنجر به اقدام همان چند گروه ترک ودر بقدرت رساندن شاه اسماعیل دوم شد که تفاوت ادئولوژی با شاه اسماعیل اول داشت ویا با عقاید پدرش شاه طهماسب وتفاوت مرام سیاسی داشت! ولذا مدتی زندانی پدرش شده بود و"جنگ سوم نیز" و درابتدای دوره شاه عباس رخ داد که اختلافات سیاسی وعمیقتر شده بود ولذا شاه عباس هم وبه علت رشد مخالفان زیادش درشهر قزوین ونتوانست در آنجا بماند ومجبور به رفتن به شهر اصفهان شد ونتیجه این سه جنگ خونین هم وآن بود که ایل ترک روملو ویا ارتش تکلو ترک هم ایران را ترک کرد ونتوانست در شهر های ایرانی بماند و دوباره از ایران خارج شده ویا دوباره به اراضی پدری خود ودر خاک عشمانی پناهنده شدندودولت عثمانی هم وعذر آنان را پذیرفت وپناهشان داد واز تیره تکلوهم وفقط یک تیره کوچک در حومه تویسرکان باقی مانده است ! ویا ایل ترک ذوالقدرهم و ابتداء به شیراز وجهرم رفته واداره شهر های مزبور را بدست گرفتند وسپس سرانشان هم ودر دوره شاه عباس کشته شده ومحل حکومت آنان هم وبه خوانین ارمنی ومثل اللهوردیخان ارمنی ویا امامقلی خان ارمنی ودر شیراز ویا لار و بندر عباس وبندر جاسک وبندر بوشهر وهرمز داده شدو تا انواع تجارتخانه هند شرقی را ودر آن شهر ها ی جنوب ایران وتاسیس بکنند ! ویا حکومت شهر های اصفهان ویزد وکرمان ویا بافت وسبزوار وتربت جام وکازون ویاسوج وشوشتر وشادگان خوزستان هم که در دست خوانین افشار بود که قبلاپدرانشان اتابکان فارس بودند ویا اتابکان یزد وخوزستان ویا همدان ویا اتابکان لرستان نامیده می شدند ودر ابتدای دوره صفویه هم و"نواده شمله افشار"دوره سلجوقی وریاست همه آنان را وبعهده گرفته بود ویا در اداره شهر ها وشاه اسماعیل هم از انان کمک خواسته بود ولذا نخست اداره شهرهای مزبور هم وبعد ازجلوس شاه اسماعیل اول وبدست همان اقوام بزرگ افشارافتاد ویا در همان منطقه داده شده بود که محافظان قلعه هما ن شهر ها باشند ویا قراولان جاده ها ویا حافظ نظم امنیت مردم شهر ها ودر شب ها باشند ویا بعنوان عسس شهری باشند ! ولی بعدا وبا حلیه گریهای مختلف و توسط شاه عباس اول همراه شد وهمگی سرانشان ودر شهر های مزبور کشته شدند وطوایف وتیره های قومی زیر نظرشان هم دوباره به رمه داری قدیمی ودر دهات خودشان پرداختند و50 جلد کتاب تالیفی عصر صفویه وانبوه از اسامی این نوع خوانین افشاریه است ویا کشته شدنشان وبدست شاه عباس اول را بیان می کند وبعد از ترور انها وحکومت کرمان وبافت وجیرفت وبدست گنجعلیخان سیک هندی افتاد ودر حالیکه دهاتش انبوه از دهات ترک افشاری در بافت وجیرفت وبردسیر بودند یا اداره قندهارهم وبه خوانین سیک مذهب هندی داده شد ویا بدست گرگین خان گرجی داده شد ومثل گنجعلیخان سیک هندی بود که در حکومت کرمان نصب شده بود ویا میدان ویا حمام گنجعلیخان را هم ودرآن شهرکرمان ساخته بود وتا تجارتخانه هند شرقی راهم ودربازار کرمان راه بیاندازد وپسرش نیز وحاکم قندهارشد که شورش غلجاییهای قندهار را بدنبال داشت ویا اداره برخی شهرهای مزبور هم ودر شهر های شمالی ایران هم و به خوانین گرجی ومثل گرگین خان گرجی افتاد ویا فرهاد خان ویا غیره داده شد که از خوانین لزگی ویا چرکس بودند واداره شهر های خراسان شمالی هم ومثل اسفراین وقوچان وشیروان وبجنورد وبه کردها داده شد وبعلاوه منطقه بیجار وقروه سندج هم وشاه عباس وگروه بزرگی واز خوانین سیاه منصور را آورد ویا به ایران کوچانید که همگی از کردهای ترکیه بودند ووی به ایران کوچانید ویا حاکم شهرهای مزبور کرد که حداقل نام 20 حاکم خشن سیاه منصور ودر کتابهای عصر صفویه آمده است که ظلم فراوان وبه مردم ایران کردند ویا طایفه کرد زنگنه را هم واز کردستان ترکیه کوچانید ویا با سیاست انگلیسی ها آورده وحاکم منطقه کرمانشاه وصحنه وغیره کرد وبرخی را هم ووزیر شاه عباس دوم وشاه سلیمان نمودند وتا کمپانی هند شرقی را واز راه قصر شیرین وبراه بیندازد واداره شهر های خراسان جنوبی هم که اغلب اعراب خزیمه ودر بیرجند بودند ویا اعراب میش مست طبس وگناباد ویا اعراب لالوی ویا اعراب عامری کاشان وزواره ویا اعراب اشعری ویا اعراب مقصودی کاشمر ویا اعراب بسطام وغیره بودند که اعراب قرون اولیه مهاجربه خراسان جنوبی می باشند! واسامی قوم های آنان هم ودر کتابهای گلشن مراد ویا در تاریخ محمدی ویا در مرات بلدان وغیره آمده است وکاری کردند که ریاست همه دهات آنان بدست خوانین خزیمه عرب بیفتد که قلعه بزرگی ودر بیرجند داشت واز کاشمر گرفته وتا زابل ودر زیر نظر پدر بزرگ آقای اسدالله علم خزیمه انگلیسی وعرب تبار بود ویا پدران عرب تبار دکتر اقبال نخست وزیر انگلیسی بود که عرب کاشمر ویا رئیس شرکت نفت ایران ویا نفر اول متنفذ مشهد بود ! وطایفه استاجلو هم که علاقه شدیدی به پول ومال ومنال وملک داشتند وسعی کردند که از بقیه طوایف ترک ناراضی جدا بکنند وآنان را هم فقط به تملک برخی دهات گیلان وطالش خلخال فرستادند که هنوز چندین قرن خوانین انگلیسی این نوع مناطق می باشند ! واز طایفه شاملو هم وتنها بخش کوچکی در "دهستان شاملو ملایر "باقی مانده اند ویا جمعیت اندکی هم وبنام "بیگدلی شاملو"ودر چند روستای بزینه رود ویا گرماب خمسه باقی مانده اند وبقیه ایل شاملوها و دوباره به مراتع شام وسوریه خود برگشتند !واز "قوم قاجار"هم وتنها جمعیت اندکی ودر "اق قلعه گرگان "باقی ماندند وبقیه اش وبه مراتع اجدادی خود ودر خاک ارمنستان وغرب شهر گنجه برگشتند ونیز به نقل کتاب منتظم ناصری و"قاچار نویان مغولی "وپدر بزرگ آنان بود ودر ارتش هلاکوخان مغول سردار بود ویا یکی از امرای هلاکوخان بود وهلاکوخان هم وچندین قرن آنها را ودر همان سامان اراضی شرق ارمنستان وغرب گنجه گنجانیده بود ولذا با طراحی اروپایی ها وهمه ساختار نظامی واداری کشور ایران ودر عصر صفویه عوض گردید وکاروانسراهای شاه عباسی هم ودر جاده ها پدید آمد که فقط نامش عوض شده بود وقبلا همگی یامخانه ها عصر چنگیز بودند ویا چاپارخانه های دوران مغول ویا تیموریان بود ولی در دوره شاه عباس ونام همه انها را وعوض کردند واین بارو نام کاروانسرای شاه عباسی گذاشتند وتا انحصار تجارت شهر های ایرانی وتنها بدست همان تاجران ارمنی باشد ویابا مجوزدهیهای خود شاه باشد وبعلاوه در این خلا آفرینی نظامی بود که ساختار جامعه ایران را بهم ریخت ولیدوباره مشاوران اروپایی وی وبه شاه عباس یاد داد ند که چونکه کردان ایرانی غرب کشور و دین اهل تسنن خود را ورها نخواهند کرد و یا تنها بخشی از انان وبنام خاندان اردلان وبا مذهب شافعی ودر قلعه سن دژ( سنندج ) وسقز باقی مانده ولی قسمت ها ی بزرگی از ان منطقه را که متعلق به اتا بکان سنقر بود وبدست خوانین سیاه منصور مهاجر بدهند که حدود 7 هزار خانوار واز کردستان ترکیه کوچانیده ودر جنگ جنب صائین قلعه زنجان شرکت دادند که به نفع شاه عباس بجنگند ویا با 7 طایفه ترک بجنگند که همگی اقوام ترک قدیمی وناراضی ایران بودند ویا همگی ومخالف دولت صفویه شده بودند !ولذا حدود 10 هزار نفر ترک جنگجو ودر جنگ سوم صائین قلعه زنجان شرکت کرده بود ویا با ارتش شاه عباس ومی جنگیدند ولی وی تنها بود وفقط چند صد نفر نیرو از اصفهان فرستاده بود وبهمین دلیل سیاست ایجاب می کرد که حدود 7 هزار خانوارکرد ترکیه ای وبجای ترکان داخلی عمل بکنند ویا به داخل ایران آورده شده وبخشی از انان راهم و بعنوان کردان سیاه منصور وبه اراضی افشار زنجان وگروس وقروه کردستان کوچانیدند وبخش کوچکی را هم وبعنوان کرد زنگنه وبه جنوب کرمانشاه کوچانیدند وبرخی از وزرای صفوی خود را هم واز میان همان کرد زنگنه انتخاب نمودند که مثل شیخ علیخان زنگنه که وزیر بود وقسمتی هم بعنوان کردان عمارلو ویا قرا چورلو وشاد لو وغیره آورده شده به شهر های اسفراین وبجنورد وشیروان وقوچان وچناران وغیره فرستادند که در کتاب کوچ تاریخی کرد به خراسان هم و به آن موضوع اشاره شده است وتا آنان هم ودر مقابل حملات اوزبکان ویا ترکمنهای اهل تسنن به مشهد بیایستند ویا جلوی حمله به شهرهای حاشیه کویری ایران بایستند که حمله انجام نشود ویا اموال ودختران آن شهرها را نبرند ولی آن کردان ترکیه هم تنها منافع خودشان را می خواستند ویا هدفشان فقط وتنها از شیعه شدن ویا آمدن به مراتع خراسان شمالی وبدست آوردن اراضی مفت بودکه سالها وسکنه اش فرار کرده ویا در برابر حمله خونین اوزبک ها ومثل عبیدالله خان اوزبک وغیره ودهات ومراتعشان را رها کرده ویا درخاک اسفراین وقوچان وشیروان رها کرده وبه داخل ایران کوچیده بودند ولذا مقابله جنگی با اوزبکان اهل تسنن وهدف آن نوع کردان تازه مهاجر هم نبود وصرفا بدنبال منافع شخصی خود ویا زمین داری خودشان بودند وبهمین دلیل حساسیت چندانی هم ودر جلو گیری از حمله اوزبکان نداشتند ویا بخاطر حمله ترکمنهای اهل تسنن حنفی مذهب نداشتند که از ان سوی مرزووبه این سوی مرزومرتبا می آمدند ویا در تاخت وتاز به خاک ایران عمل می کردند ولذا دو باره شاه عباس اول ناچار گردید که شاخه کوچکی از قرخلو افشار را وازناحیه تکاب افشارگزیده که شجاع ترین شاخه قوم افشار بودند وبه دهات کلات ویا درگز بکوچاند ویا طایفه ترک بیات را واز آذربایجان وبه نیشابور بکوچاند تا آنان هم وبلکه جلوی حمله اوزبکان وبه شهر مشهد را بگیرند وبعلاوه سکنه اقوام شهر های خراسان جنوبی هم عرب بی تفاوت بودند ویا همانطوریکه در تاریخ یعقوبی وتاریخ یمینی وغیره امده آست و قبلا اغلب از از اقوام عرب خوارج دوران بنی امیه بودند که به سیستان وخراسان جنوبی آمده بودند وبعدا هم وبا همراهی ابو مسلم خراسانی وبه اعراب طرفدار بنی عباس تبدیل گشتند وبنی عباس را سر کار آوردند ولی با آمدن ترکان سلجوقی به داخل ایران که قومی سلحشور وبا تعداد کثیرتر از اعراب خراسان بودند و با انتخاب پایتختی اصفهان بوسیله سلجوقیان که هم مرز با دهات اعراب خراسان شده بودند ویا با پیشنهاد اشتباه خواجه نظام الملک طوسی بود واعراب خراسان واحساس خطر کردند که به مناطق تحت سلطه آنان نزدیکتر بودند ولذا دوباره تغییر ایدئو لوژی دادند واین باروهمان اعراب خراسان وشیعه هفت امامی گردیدند ویا در ناحیه قهستان که به کوهستانهای قاینات ودر منبع تاریخی مشهوربود واز بیرجند وتا دامغان ادامه داشت وحدود 100 قلعه نظامی اسماعیلیه زده بودند وکتابهای متعدد قلاع اسماعلیه در ایران ویا کتب دیگر این عصر وهمگی به اعراب این ناحیه خراسان جنوبی اشاره دارند وبرخی هم هم مرزبا اصفهان ودر نواحی نائین وکاشان ووزواره واردستان واردکان وغیره بودند که اغلب ازنوادگان اعراب عامری واشعری وغیره بودند که کتاب تاریخ قم در قرن چهارم به انها اشاره دارد ومهاجر فرستی انها هم بیشتر به اصفهان بود وبعلاوه در شهرهای مزبور هم واسامی مشاهیر وخوانین عرب انان وجود دارد که بر نام کوچه ها ویا دهات ویا عنوان صاحب منزلهای شیک تاریخی وفرهنگ وهنرسنتی اشان هم وآن موضوع را بیان می کند وحسن صباح هم و یک عرب اهل مرو خراسان بود ولذا سر دسته سیاسی ان اعراب شرق بود بود ولذا از دوره مزبور وبا سلجوقیان وخوارزمشاهیان وتیموریان ترک در افتادندکه قدرت را بدست گرفته بودند وبهمین دلیل جنبش ترور سران سلجوقی بکار افتاد ویا ترور کارمندان سلجوقی ویا دانشمندان ایرانی که در دیوانهای اداری سلجوقیان ویا تیموریان کارکتابت می کردند وبراه افتاد که اسناد زیاد در تاریخ ایران دارد ویا ترور فرزندان تیموریان ویا فرمانداران تیمورترک ودر شهر های ایرانی و بدست اعراب ناراضی خراسان جنوبی براه افتاد که چندین قرن وجود داشت ویا با تبعیت از فرقه نظامی خلفای اسماعلیه مصربراه افتاد ویا انواع ترور های مختلف از وزرای سلجوقی ویا نظامیان ترک خوارزمشاهی نمودند وبراه انداختند ومثلا برخی از فرزندان تیمور لنگ ترک واز انان ضربه دید ویا حتی ترور شاهرخ تیمور ی که با خنجر اعراب خراسان جنوبی و درشهر هرات ترور شد ولی با معالجه زخم شکمش وخوب گردید ولذا شیعه شدن آن اعراب خراسان جنوبی ویا شهرهای حاشیه کویری ویا تبدیل شدنشان از شیعه هفت امامی وبه شیعه 12 امامی مصلحتی بوده وصرفا هدف برخی از آنان وخزیدن به دربار صفویه در اصفهان بود ویا مال اندوزی از خزانه اصفهان بود که رجالشان اغلب از شهرهای کاشان واردستان ونائین واعراب یزدبودند ونگاهی به اسامی رجال درباری اصفهان دوره بعد از شاه عباس ومیزان ثروت اندوزی آنان در اصفهان واغلب آنرا نشان می دهد وهمگی ازرجال این نوع مناطق خراسان جنوبی بودند که تابحال تحلیل تاریخی نشده است ولذا در هنگام حکت شاه اسماعیل اول به طرف شهر طبس وغیره وهمین هدف سیاسی تعقیب شد وبا مختصر دعوت شاه اسماععیل از روسای عرب ودر شهر طبس وفورا اغلب انان هم دست از مذهب هفت امامی اسماعیلیه سابق برداشته واین باروبرای دفع چهارم وتغییر مذهب دادند ویا شیعه مصلحتی تابع دربار صفویه شدندوتا همگی خودشان را به دربار صفویه بچبانند ولفت ولیس در خزانه مالیات گیری از رعیت بدبخت ایرانی بکنند !ولی همین اعراب خراسان جنوبی ویا اعراب یزد ونائین وکاشان وزواره واردستان هم وزمانی که افاغنه اهل تسنن واز آن سوی مرز می خواستندکه به داخل ایران بیایند ویا ازهمان دهات وشهرهای خاک خراسان جنوبی عبور نظامی می کردند وبه کرمان یزد واصفهان می آمدند وتا دولت شیعی صفویه را ودر اصفهان براندازندوهم فکری ویا همراهی با طنی با افاغنه اهل تسنن داشتند ویا در طی 6 ماه محاصره اصفهان هم وتوسط افاغنه وحساسیت نظامی نشان ندادند ویا اذوقه وگندم واز صدها شهر خراسان جنوبی ویااز نائین وکاشان نیاوردند که قبر شاه عباس هم در آن شهر است وبه همان پایتخت شیعیان نفرستادند که سقوط بکند ودر حالیکه نزدیکترین شهر هاودهات ایرانی به اصفهان بودند ولذاایدئولوژی مصلحتی ویا منفعتی شیعه شدن وچنین کارکردی دارد ونظیر کردان خراسان شمالی وعمل می کردند ولذا بجز از ترکان آذربایجان وحساسیت در حمله افاغنه اهل تسنن وبه پایتخت شیعه ها ویا به مشهد امام رضا نداشتند وچرا که اعراب ساکن داخل اصفهان هم وچنین بودند که اعلب جزو فرقه اسماعلیه باقی مانده بودندومثلا در عصر سلطان حسین صفوی وقلعه داری اصفهان هم وبا همان اعراب اصفهان بود که سقوط کرد ولی از تمدن ایرانیان نفرت داشتند ویا به تمدن ایرانی آفریده نظام اداری خواجه نظام الملک طوسی بدبین بودند وویا به فرهنگ اداری خواجه نصیر طوسی ویا خواجه جوین خراسانی وبا دیده نفرت نگاه می کردند که به مغولان فرهنگ صحیح اداری ویا فرهنگ صحیح زمینداری اموخت ویا رعایت حقوق رعایا ی کشاورز را آموزانید ویا به تمدن شهری ویا معماری افریده ترکان متمدن در اصفهان بدبین بودند واز دوره سلجوقیان هم وهنوز درشهر اصفهان اعتقاد نداشتند وبهمین دلیل هنوز مقبره چند خلیفه عباسی ودر اصفهان ومورد علاقه آنان است ویا بازار اعراب اصفهان که ناصر خسرو واز ان بحث می کند ولذا بعد از ترور خواجه نظام الملک طوسی وبدست همان فرقه اسماعیه اصفهان که در دژ کوه اصفهان لانه گزیده بودند وچند ماه بعد مرگ ملکشاه سلجوقی وجنبش فرقه اسماعلیه اصفهان رخ داد واین باربا آش زدن مسجد جامع اصفهان همراه بود ویا آتش زدن کتابخانه 100 هزار جلدی بزر گ اصفهان که در پیش گرفتند ویا آتش زدن نظامیه اصفهان ویا اتش زدن قصر ملک شاه سلجوقی و در اصفهان را شروع کردند وتا برکیارق سلجوقی وسلطان محمد از اصفهان فرار کرده وبرای دوام حکومت به سجاس وهمدان آمدند ویا به نقل کتاب تاریخ اصفهان که نوشته دکتر لطف الله هنر فر است ومی نویسدکه درایام مزبور وهزاران کاتب بدبخت سلجوقی ویا کارمند دولت سلجوقی ودر اصفهان کشته شدند ویا در هنگام عبور از کوچه ها وتوسط سکنه اصفهان کشته شدند ویا شبانه ترور شدند وسپس جنازه آنها را کشیده وبه داخل منزل خود برده وآنگاه در چاه منزل خود انداختند وتاسرنوشتشان وبرای خانواده اشان هم ونامعلوم باشد ولذا همین اعراب شهر اصفهان هم که اغلب مهاجرانی ازدهات خراسان جنوبی ویا اعراب شهر های کویری ونزدیک اصفهان بودند ودر اصفهان هم کثرت جمعیت داشتند وفرهنگ خانوادگی خود را هم سالها حفظ کرده اند وزمانی هم که دیدند که سلطان جلال الدین خوارزمشاه ومی خواهد وارد اصفهان بشود وهمگی با نوشتن نامه به مغولان واز آنها خواستند که بجای ترکان خوارزمشاهی وخود همان مغولان وبر اصفهان حاکم بشوند! ونیز هنوز میراث فرهنگی اصفهان هم طرز تفکری دارد وبعد از قرنها وحاضر به احیای نظامیه اصفهان وبعنوان میرث فرهنگی ایرانیان نیست ویا حاضر به احیائ مقبره خواجه نظام الملک بدبخت در اصفهان نسیت وفقط علاقه شدید به مسجد شیخ لطف الله دارد که یک عرب جبل عامل لبنان دارد ویا علاقه شدید به شیخ بهایی عرب تبار دارد ولذا تمدن انگلیسی وعربی شهر اصفهان وهمه مردم ایران را وفریب می دهد ویا انتخاب زبان فارسی هم توسط انان ویک شگرد سیاسی است بیش از تمدن همه ایرا نیان فارسی زبان وتنها این شیوه را قبول دارند ولی برزبان نمی آورند ویا زبان ترک 50 میلیون مردم ایران ویا تمدن اداری هزار ساله انان را قبول ندارند ویا زبان کرد را قبول ندارند وبعلاوه بعد از عصر ایلخانی هم و "تمدن ال مظفر"را قبول کردند که چندین فرمانداراصفهان واز ال مظفرعرب تبار بود وبیعت با خلیفه عباسی کرده بود ویا تمدن ال مظفر را بالاتر از تمدن پیشرفته تیموریان قبول داشتند وبخاطر دفاع از فرمانداران ال مظفردر اصفهان وخیلی از مردم اصفهان را ودربرابر ارتش تیمور به خطر انداختند ودر حالیکه اغلب اروپائیان ویا نویسندگان جهان وتمدن تیموریان را بالاترین تمدن اسیایی می دانند ولی اعراب محله های اصفهان که زبان دومشان وزبان فارسی می باشد وآنرا قبول نداشتند ومحله های عرب زبان اصفهان مقاوم در برابر تیمورلنگ ودر اسناد تاریخی امده است ولذا در طول حکومت فرمانداران تیموریان در اصفهان هم مقاومت وجود داشت ویا درایام حاکمیت ترکان قرا قوینلو ویا آق قوینلو ودر حکومت شهری اصفهان هم چنین بود وفرهنگ اطاعت از گماردگان ان دولتها در اصفهان نبود ولذا فرمانداران ادوار مزبور وبا صد ها مشکل روبرو بودند که منابع تاریخی به ان اشاره دارد وبهمین دلیل هم در دوره صفویه هم چنین بود وحکومت الله وردیخان ارمنی بر اصفهان را وبهتر از امیر اصلان خان افشارترک مسلمان می دانستند وخان عاقلی که شاه اسمعیل اول وبرای حکومت بر اصفهان گمارده بود ویا رئیس این طایفه جنگجوی افشار را واز "صایین قلعه سلطانیه وبه شهر اصفهان برده بودوبرای حفظ امنیت مردم شهربرده وآنها وسر خود به اصفهان نرفته بود وتا مورد غضب قرار بگیرند ویا به نقل همان کتاب دکتر لطف الله هنر فر که نوشته وانواع نهر های اب آشامیدنی وبه نقاط شهری اصفهان کشیده بود ولی بعد از جنگ صایین قلعه زنجان وشاه عباس وبه "فرهاد خان "دستور دادکه خانه های دو هزار نظامی "طایفه افشار ارشلو اصفهان" را خراب بکنند که شاه اسماعیل وآنان بعنوان حافظان قلعه اصفهان برده بود ویا بعنوان قراولان شهر وکوچه ها برده بود وسر خودی به اصفهان نرفته بودند ولی همین نوع از بلا را وبر سرانواع قلعه داران ومحافظان افشاری قلعه های یزد ویا کرمان وسبز وار وتربت جام آورده شد ویا به نقل اغلب منابع تاریخی یک نو،نسل کشی از اقوام افشاردر دوره صفویه بود که پدر برزگ صفویه وی وآنان را وبرای به قدرت رسیدنش وبه حفاظت نظامی شهر های مختلف ایران برده بود ولی با این نوع از رفتارهای زشت با افشار های شیعه محافظ قلعه های خودشان وترجیح دادند که بجای ان افشار ها وتنها گنج علی خان سیک هندی را و جایگزین حاکم افشاری کرمان بکنند ومسجمه وی را هم با برنز ودر همان میدان نصب بکنند که در شهر شیعه نشین کرمان امروزی وی سمبل یک خان سیک مذهب هندی است ؟ ویا فلان خان گرجی ویا خان لگزی ویا خان ارمنی را وجایگزین آنان ودر شهر های ایران بکنند بکند ووهمان خوانین سیک وارمنی ولگزی هم در حمله افاغنه به اصفهان و هیچ گونه عرضه جنگی مقابله با افاغنه را نداشتند ولذا شهر های ایرانی را دودستی تقدیم افاغنه وعثمانی ها نمودند وبعد ازان واقعه تلخ کشته شدن امیر اصلان ارشلو در اصفهان ومن هنوز نمی دانم که آیا نجات اصفهان واز دست افاغنه اهل تسنن توسط نادر شاه ویادادن اصفهان وبدست یک خان افشار ابهری وبجای حاکمیت "اشرف افغانی "بر اصفهان وآیا کار صحیح نادر شاه افشار بود ویا جزو اعمال غلط نادرشاه می باشد بود؟ که مثل ایام گذشته بشود وچراکه سکنه اصفهان وهیچکدام حاضر به قبول یک نوع حکمرانی شهری متمدنانه از ترکهای افشاری نبودند وبلکه حکومت فاسد ووطن فروشانه صفویه ویا قاجاریه را بهترقبول داشته ویا ترجیح می دادند ولذا مدل حکومت حاکمان قاجاری شهر اصفهان عصر زندیه ویا قاجایه هم واز همین نوع تیپ فرهنگی است وباید افزود که "فرهنگ پذیری سیاسی متمدنانه شهر ها "اجباری نیست وبلکه پذیرش فرهنگی سکنه شهرهای را هم طلب می کند وتا مقاصد پشت پرده اعضای محله های خود را نپوشانند ویا همنوایی سیاسی واز همدیگرویا از حکومت مرکزی نپوشانند وودر حالیکه فرهنگ پذیری سیاسی در شهر های ایران برعکس است وهر گروه متنفذ دریک شهر علاقه دارد که در سر فرصت لازم ویا بعد از تکیه به قدرت وملک وجان ویا اراضی قوم دیگر ایرانی را واز وی بگیرند ؟وبا این نوع از نظام فرهنگی مخوف شهر های ایرانی بود که بعد از قتل نادرشاه همه خوانین افشاری آذربایجان ویا مردمش کشته شدند واشتباهشان هم بخاطر آن نادانی عمیقاشان بود که می خواستند بجای کوشش همه اقوام بی تفاوت ایرانی وبه تنهایی ویا از طرف بقیه وهمه اراضی بقیه را واز دست افاغنه وعثمانی ها بگیرند ووبه همان اقوام بی تفاوت شهرها پس بدند بدهند ونهایتا دستمزدشان هم برعکس اتفاق افتاد وبسرعت مورد غضب همه اقوام ایرانی قرار گرفتند وبدنبالش همه اراضی خودشان ویاهمه سکنه آذربایجان از چنگشان خارج گشت وبا حمایت پنهانی انگلیسها وبه تصرف همان اقوام کوچک ایرانی زرنگ افتادکه فرهنگ سیاسی خود را برملا بکنند وبرای تحقق این هدف پنهانی ویا زیر زمینی وخیلی ها در شهرهای اذربایجان ویا در250 سال گذشته کشته شدند که فرهنگ سیاسی اقوام زرنگ ایرانی را نشان می دهد که امروزه همه اشان از دموکراسی دم می زنند وفقط می دانم که اگر نادرشاه افشاراگر دست از اشتباه برمی داشت ویا از حمله به خاک هندوستان ویا چین برمی داشت که مورد طمع انگلیسی ها بود وبه حکومت خودش در خاک ایران بسنده می کرد وانهم مثل هلاکوخان وتیمور شهر تبریز وسلطانیه را به پایتختی خودش برمی گزید و(نه مشهد را )که توسط 14 خان فاسد عرب ویا خوانین کردترکیه ای اداره می شدندومشهد برای تداوم حکوت خانواده افشاری وی وخطرناکترین شهر بود وچرا که دران شهر هیچ گونه "لشکر افشاری"وبرای "بقای دولتش"وجود نداشت وهمه سرنوشت شهر در دست 14 خان خائن به خزانه بزرگ نادر شاه ویا خانواده نادرشاه بود وتوسط "سیاست باندی انها "اداره می شد واحتمالا در صورت عدم این اشتباهات سیاسی وهم خودش زنده می ماند وهم فرزندانش ویا نوه هایش نیز کشته نمیشدند وبعد از مرگ خودش خودش هم وحکومت ودولتش ومثل بقیه دولتهای ایرانی ودر خانواده اش باقی می ماند ویا همه خزانه اش هم در کلات خراسان وفتح آباد قوچان وتوسط 14 خان فاسد کرد ویا عرب خراسان شمالی وجنوبی غارت نمی شدکه اسناد کتاب مجمل التواریخ به آن موضوع اشاره دارد وبعلاوه خزانه انبوه نادر هم وغارت نمی شد که از 20 کشورآسیایی اورده بود وصرف راه افتادن قدرت خوانین عرب بیرجند ویا طبس وکاشمر وگنابادو قوچان وبجنورد نمی شد وتا با غارت خزانه نادرشاه ودر شهر های خراسان انواع ثروت اندوزی وزمین داری وبرای خودشان تاسیس بکنند ونهایتا هم برای حفظ آن ثروتها وشاهرخ نواده شاه را هم کور بکنند وبرای بقای اموال غصبی وساخت وباخت با آقامحمد خان قاجار ویا فتعلیشاه هم موافقت بکنند وباعث بشوند که با حمایت انها وهمه فوجهای قاجاریه راه افتاده ودر طول 112 ساله حکومت قاجاریه وهمه شهر های آذربایجان را یکسره ویران کرده ویا سکنه اغلب دهات آذربیجان را بکشد ویا دهاتشان با زور تملک وغصب کرده ویا خالصه دربار قاجاریه ویا حکامش بشود ؟ وتاریخ ننگین آذربایجان بزرگ وبعد از قتل نادرشاه وفرزندانش چنین است که همه لشکریانش واز دهات ویا شهرهای آذربایجان بزرگ بودند واسناد تاریخ عالم آرای نادری ویا جهانگشای نادری وغیره حاکی از زاد گاه اذربایجانیهای ارتش نادرشاه دارد ولی با توطئه ان 14 خان عرب تبار ویا کرد تبار ترکیه ای در خراسان ودولتش تداوم نیافت ویا برعکس در0 25 ساله اخیر وسکنه آذربایجان بزرگ به خطر افتادوبهمین دلیل وملاحظات سیاسی بود که متفکران خراسانی هلاکوخان ویا تیمور ویا طغرل سلجوقی ترجیح دادند که بجای نیشابور وطوس وجوین وهمان شاهان مزبور وحکومت خودشان را وبه شهر ها تبریر وسلطانیه بیاورند وتادر هنگام مرگ یکی از شاهان سلجوقی ویا ایلخانی وسکنه کثیر اعراب ان شهر ها توطئه نکرده ودوام حکومت فرزندان آن دولت را هم منقرض نکنند؟ واگر نادر شاه هم وچنین اشتباهی نمی کرد وشاید عمر "تمدن دولت افشاریه اش "دوام می آورد ونظیر دولت متمدن سلجوقی دوام می آورد ویا نظیر دولت تیموری وحداقل عمر 170 ساله می یافت !وبعلاوه شهر های آذربایجان واز کرج گرفته وتا اورمیه واز برکت خزانه نادری آباد می شد که عمل انبوه شدن خزانه نادری شده بودند ویا از کارکرد کارمندان عاقلش آباد تر از دوران کنونی می گردید ! وبعلاوه همه اقوام دیگر ایرانی هم وبجای حکام فاسد زندیه وقاجاریه واز" منافع یک دولت متمدن وکار امد وهمگی متنفع می شدند واز برکت نظام اداری عاقلانه ومقتدر افشاریه (وبجای دولت زندیه وقاجاریه بی عرضه ) وهمه ایرانیان نفع مادی ونفع علمی ونفع فنی وهنری و(از دوام دولت افشاریه وکارمندان عاقلش )می بردند وچرا که برعکس همه ایرانیان واز دولت صفویه ویا زنده ویا قاجاریه وهمگان وفقط آسیب دیدند ویا بخاطر خرافات پروری ویا بی عرضگی اداری آنان وهمه اقوام ایرانی وفقط ضربه خوردند ویا بخاطر دولت فاسد این سه دولت کاملا انگلیسی وهمگی فقط به خسارت مالی دچار شدند ویا در طول 400 سال گذشته ایران ویا هزاران شهروند ایرانی کشته شده ویا اغلب ویران گشتند ویا مزارعش خراب شد ویا با سکنه اقوام دیگرایرانی ودر گیر جنگی شدند ! وبعلاوه از دولت بی عرضه زندیه هم صدمه دیدند وخاندانی که از یک طایفه 300 خانواری زندیه بود که مورد قبول 4 طایفه بزرگ لر ایرانی نبودند وتا حاکمت وپایتخت کریم خان زند ودر خاک لرستان ویا خرم اباد باشد ویا با پذیرش وحمایت اغلب لرها وحکومت شان مورد پذیر بقیه هم قرار بگیرد ویا پایتختش در شهر کرد ودر خاک لر های بختیاری باشد وتا جایگاه پذیرش ایلی بیشتر داشته باشد وچراکه اسناد نشان می دهد که خوانین بختیاری وبیشتر از همگان و با زندیه مخالف بودند ویا پایتختشان در شهر یاسوج ولرهای کهگلیویه باشد جایگاه بیشتر بیابند وزیراهیچ کدام از اقوام لر ایرانی ویا طوایف لرایرانی ویا خوانین لر ایرانی هم موافق دولت زندیه نبودند ویا طایفه 300 خانواری زندیه را قبول نداشتند و آنها را می شناختند وبخوبی می دانستند که نادر شاه وطایفه کوچک زندیه وبخاطر راهزنی اشان در جاده ها وتبعید کرده بود یا وانان را از جنوب ملایر به نیشابورتبعید کرد ( ماخذ کتاب جهانگشای نادری ) ووبهمین دلیل بود که لرهای مختلف ایران هم واز زندیه وتبعت سیاسی جانانه نکی کردند وبهمین دلیل بود که نهایتا انگلیسی ها که پشتیبان آنها بود وناچار شد که پایتخت آنان را وشهر شیراز انتخاب بکند که به خلیج فارس نزدیک بود وتا با دادن توپخانه نوین وغیره ودر شیرازعمل کرده ویا در نزدیکی کشتی های تجاری وجنگی انگلیس در خلیخ فارس باشند ویا با ترفند عوامل انگلیسی خود ودر شهر شیراز وخاندان را به قدرت رساندندوبعدا هم همان خانواده ها متفذشیراز وکلید قلعه شیرازرا گرفته وبه اقا محمد خان قاجار دادند که وارد پایتخت انان بشود ویا خزانه شیراز هم وبوسیله همان عوامل نفوذی مزبور و درشیراز وازدست شاهان فاسد ودائم الخمر زندیه گرفته شده وبدست آقامحمد خان قاجاروفتحلیشاه قاجارداده که فاسد تر از وی بودند ویا خانواده کوچک ومغولی تبار قاجارهم چنین بودند ودر یک قصبه کوچک بنام اق قلعه شرق گرگان مستقر بودند وطایفه کوچکمرکب از 6 تیره کوچک بودند ومثل قوم افشاروایل بزرگ ایرانی نبودند که از صدها تیره وطوایف جنگجو متشکل شده باشند وبعلاوه دومین شاه قاجار هم ونظیرآخرین شاه صفوی بود ویا نظیر سلطان حسین صفوی ویک شاه عیاش وزن باره بود وانواع حرمسرا ها داشت ویا هردو نفرشان هم از هنر سیاست وممکت داری وفقط هنر حرم سرا پروری را داشتند که قصر های متعد داصفهان راه بیاندازند که میراث فرهنگی اصفهان به آن می نازد وفقط فساد شهری آن حاکمان اصفهان را نشان می دهد ویا در شهر مزبورهم وبجای ایجاد تاسیسات امنیتی حفظ وطن وحفظ شهر وفقط تاسیسات حرم سرا ی متعدد داشتند ویا تاسیسات استخدام خدمه 1000 زن خود را ومدیریت می کردند ودر تهران عصر قاجارهم ونظیر پایتختی مدل اصفهان بود وبهمین دلیل شاهان قاجارنیز وصدها قصر عیاشی ودر تهران دایر کرده بودند ویا حرمسرا دایر کرده بودند ویا از استثمار رعیت بیچاره ایرانی ودایر کرده بودند! ونظیر قصر عشرت آباد ویا قصر صاحبقرانیه ویا قصر سلطنت اباد ویا غیره ..و کتاب مرات البلدان پر است از این نوع از قصرها وحداقل نام 50 نوع قصرها و حرم سراها ی تهران را شمرده است ودر حالیکه برای حفظ ممکتداری وفقط اقوام دیگرایرانی را وبه جنگ قوم دیگر می فرستادندوخودشان در حرمسرای تهران مشغول بودند وفرضا بعنوان مثال میگویم ونظیر قوم افشار قورت بیگلو صاین قلعه را وبه جنگ بوشهرفرستادند ویا به دفع کشتی های انگلیس می فرستادند ویا قوم افشار اینانلو ابهررا هم چنین است و یا قوم افشاراوصانلو سجاس زنجان را وبرای دفع درگیریهای گرمسارومازندان می فرستادند ویا آنان را فقط در خدمت مقاصد قاجاریه خود وقرار داده بودند ونمی گذاشتند در ابهر ویا صاین قلعه وخرمدره ودامداری وکشاورزی سالم ویا در خاک اجدادی خود بکنند وبرعس ماللیت اراضی کشاورزی اشان در ابهر را به سکنه شهر های دیگرایرانی داده بودند بجایش اقوام مزبور مجبور بودند که در شهر های ورامین وگرمسار وبجنورد ومازندان وبا دشمنان قاجاریه بجنگند وبرعکس قوم کوچک مافی را از ایلام اورده واراضی انان را غضب کده بود ویا با همدستی وریاست نظام السلطنه مافی انگلیسی وبجای دامداری سالم واز دهات ایلام برده ودر اراضی بوشهر مشغول استثمار مردم بوشهربودند ویا قاجاریه هم با آوردن عده ای از اقوام کاکا وند وغیره وبه قاقازان ابهر وغیرهکاری کردند که اقوام منطقه دیگر وبر اراضی سکنه بومی در شمال ابهر ویا خرمدره دست انداخته بودند وحداقل در دوره پهلوی وسر دار جاف ویا سالار جاف را به شمال خرمدره آوردند ویا اقوام جافی که از کردهای عراق بودند وبا سیاست ها ی درگیری آورو انها به خاک واراضی شمال خرمدره کشاندند تا شرکت کشت وصنعت خرمدره ویا شمال هیدج بدست انها داده بشود ویا مزرعه پروفسور شمس را تاسیس کردند که سناتور عصر پهلوی بود ونمی گذاشتند که سکنه افشار بومی ابهر و یا خرمدره وسرنوشت خودشان را بدست خودشان بگیرند وکشت وکار بومی را ودر منطقه افشارنشین اینانلو ویا قورت بیگلو خودشان انجام داده وبجایش بدست اقوام کرد جاف در ه شیلر عراق می دادند وهمان کاری که شاه عباس هم نمود وبدلیل جایگاه نداشتن در بین طوایف افشار آذربایجان وتنها مانده بود ولذا قوم کرد ترکیه را به خاک خمسه کشاند ویا بنام "کرد سیاه منصو"روآنها را از خاک ترکیه عثمانی آورد وبه خاک زنجان کشاند که به نقل منابع تاریخی عصر صفویه وخلیل خان سیاه منصور ویا دولتیار خان سیاه منصور را وحاکم زنجان وانگوران وسجاس وصاین قلعه زنجان نمود ویا خان زنگنه ویا خان کولانی ویا صفی قلی خان را گماشت وآنان هم در حکومت بر شهر زنجان در دوره صفویه وچنان ستم کردند کهزنجان را بیک ویرانه تبدیل نمودند واگر در دوره شاه طهماسب وشهر زنجان وبه نقل سیاحان اروپایی وتنها یک قصبه 2000 خانواری بود ولی در پایان دولت صفویه کمتر شد ویا در دوران حکومت چند خان کرد سیاه منصور ویا زنگنه وکولانی برزنجان ویا بر سجاس وسهرورد وسکنه زنجان چنان کم شد ویا آنقدر کشتند که جمعیت زنجان واز جمعیت دو هزار خانواری وبه جمعیت 800 نفره تبدیل گردید ونهایتابه یک کوره ده ودر پایان دولت صفویه تبدیل گشته بودوبهمین دلیل است که اینجانب به طوایف وتیره های مختلف ومتعد دقوم افشارکشور توصیه می کنم که از تجربیات تاریخی تلخ گذشته اشان عبرت بگیرند ویا به آنها یاد آوری مینمایم که از تاریخ درس عبرت بگیرند واقوام بزرگی که از کرج وتا ارو میه ودر شهر های مختلف گسترده شده اند ولذا به آنها تذکر قوم شناسانه می دهم که به ماجراجویی های کشور گشایانه ومثل عصر سلجوقی ویا عصر قرا قویونلوپایان بدهند ویا به اشتباهات مدل عصر افشاریه خودوپایان بدهند وافتخار نکنند که توانسته بودند که تمدن اروپایی بیزانس مسیحی را ودر ترکیه براندازند وچرا که نتیجه اش آن می گردد که دول اروپایی هم ومتقابلا عمل کرده واقوام کوچک ایرانی را بجان انها می اندازد وهماطوریکه در دوره سلجوقیان قدرت طلب انتقام گرفته وبا راه اندازی جنگ های صلیبی 100 ساله از خارج ودر اراضی تحت تصرف سلجوقیان ودر شام وعراق وقدرت انان را وشکست داد ویا در داخل هم با راه اندازی فرقه اعرا ب تروریست اصفها ن وقاینات و الموت وهمان مردم ترک وحکام شهر های دولت سلجوقیان راوبه تزلزل واداشت ویا ویا با راه اندازی تز تغیراراضی اقوام استانها ودر دوره صفویه وملک خیلی را جابجا نمود ویا با آوردن کردهای مهاجرواز خاک ترکیه عثمانی وبه داخل کشور آنها به جان سکنه بدبخت افشار اورمیه ویا تکاب ویا زنجان وسهرورد وسجاس وانگوران انداخت که جنایات زیاد ویا خانه خراب کنی های دولتیار خان سیاه منصور ودر حاکمیت بر زنجان چنان زیاد است ویا در تسلط بر شهرهای حومه اش وچنان چندش آور بود که بالاخره شاه عباس صفوی ومجبورشد که بجای دولتیار شاه منصور و خانهای دیگر کرد را وبرزنجان بگمارد! و همین نوع از ماجرا جویی سران افشاریه و در حمله به خاک هندوستان هم چنین است ویا دولت انگیس را وادار کرد که با دادن پول و غیره ویا با تحریک چهار خان محافظ جان نادر شاه ووی را بکشند ویا خزانه اش را خالی کرده ویا توپخانه اش را پراکنده بکنند وتا ترکان واز حیز انتفاع بیفتند وبعلاوه خودنادر شاه وخانواده اش هم وبیگناه کشته بشوند !ویا توسط افسران محافظش کشته بشوند و بعدا هم همان خوانین افشار کشور گشا ودر جنگ خونین سامان ارخی ودر 10 کلیومتری غرب زنجان وهمدیگر را بکشند ویا حدود 100 هزار سرباز ویا افسر ارتش افشاریه وهمدیگر را بکشند ویا بخاطر انتقام خونخواهی نادرشاه ویا تصاحب خزانه غارتی اش وهمدیگر را وبکشند وبعدا هم قدرت سیاسی از دستشان خارج شده ویا خزانه غارت شده نادرشاه را هم وبدست خوانین عرب خراسان داد ویا بدست کردهای خراسان شمالی داد ویا بدست برخی تاجران عرب تبار اصفهانی وساکن زنجان داد که برخی هم با فریبکاری در زنجان ماندند ویا بعد از جنگ سامان ارخی ساکن شدند ولی هنوز از ادعاهای خود دست برنمی دارند ویا کتاب برعلیه شهر می نویسند وادعا می کنند که از نسل خالد بن ولد عرب می باشند وگاهی هم ادعا می کنند که از طرفداران ادامه سلطنت صفویه می باشند ونادرشاه غاصب بود ویا حکومت صفویه در اصفهان بهتر بود وطوریکه در تاریخ نویسی درخشان خاندان خود وتصاحب املاک 1300 روستای استان زنجان را افتخار خود می دانند ویا چندین جلد کتاب در این مورد نوشته اند واز نوشته هایشان نتیجه برعکس استخراج کرده وسکنه شهر محکوم می کنند که همراه نادر شاه وبا افاغنه جنگیدند ومعلوم نیست که حکومت سلطان حسین صفوی وانقراض اش توسط محمود افغان غلجائئ اهل سنت است ؟ ویا توسط نادر شاه شیعی که حکومت صفویه را غصب کرد؟ ونادر شاه شیعی که افاغنه را بیرون کرد وبرعکس در حرم رضوی ویا در عتبات کربلا ونجف هم طلا کاری کرده بود واکنون غاصب خوانده می شود ( واسناد کتاب عا,لم آرای نادری انرا نشان می دهد )ولی این نویسندگان درباری عرب تبار اصفهان ویا از برخی علمای ایران دست خط گرفته اند که به بقیه بگویند که نادر شاه می خواست که دین تسنن را در ایران دوباره رواج بدهد ولذا غاصب بودویا در حق شاهان صفویه ویا ارمنی تبار صفویه ظلم کرده است ؟ولذا دولتش مشروعیت نداشته وخوب شد که کشته گردید وهمچنین چندین نویسنده روسی را هم با خود همراه کرده اند ویا استادان تاریخ فراماسون دانشکده های ایرانی هم در کتابهای خود وهمین نکات را تکرار کرده اندوحتی جلال ال احمد سفر کرده به اسرائیل وهمفکر با انان است وبه نادرشاه فحش می دهد وجلال ال احمدی که به جزیره خارک وبا پول شرک نفت انگلیسی سفر کرده بود ویا با پول شرکت نفت انگلیسی ودر اسالم طالش صاحب ویلا شده بود ولی در نوشته هایش چنین نظر موطن ویا زننده ودر مورد نادر شاه دارد ؟ونادر شاهی که وجدانش نمی گذاشت که بگذارد تا سراسر ایران ودر دست بیگانگان باشد ؟واگر همان نادر شاه نبود واکنون "ده اورازان" وزادگاه جلال ال احمدهم ودرمنطقه طالقان ودر دست افاغنه اهل سنت باقی مانده بود وخودش هم نمی توانست که در دانشگاه تهران ایرانی درس بخواند وبلکه مجبور می گردید که نویسندگی اش را ودر دانشگاه کابل تکمیل بکند؟ وبعلاوه این نوع از نویسندگیهای ناجوانمردانه ودر مورد جهانشاه افشار استان زنجان هم وجود دارد !وخان بدبختی که بزرگترین خان افشار نسبتا سالم استان زنجان بود و حدود 90 سال تمام وامنیت دهات ویا شهرهای استان زنجان را تامین کرده بود ویا در سایه اقتدارواتوریته و"تربیت افشاری" وی بودوزیرا با آنکه برخی معایب هم داشت ولی اقتدار خانی وی طور دیگر بود ویا از نظر جامعه شناسی روستایی ویا مالکیت وطرز حکومتش بر اراضی تیره وطوایفش وطور دیگر ونظیر مدل خانی شیخ خزعل در خوزستان نبود ویانظیر مدل اسماعیل خان سمیقود در آذربایجان غربی نبود ویا نظیر مدل فرمانفرما در کرمان وفارس نبود ویا مدلی ونظیر مدل حاکمیت سهام الدوله کرد ودر بجنورد خراسان شمالی نبودوبعلاوه ظلم واجحافش هم وبه رعایای تحت سلطه اش وآنچنان که می نویسند چنان حاد نبود که همه از وی متفر باشند وبلکه عده ای در آن مورد اغراق می کنند و وبلکه وی یک نوع نظام خانی وبا فرهنگ قوم افشار را ودردهات قیدار پیاده می کردکه یک "نوع حکومت وتربیت پدر سالارانه قومی بود ویا در فرایند تولیدات زراعی وحفظ امنیت منطقه می باشد " و"مدل اتوریته حکومت خانی "وی با "مکانیزم علمی "قابل شناخت است وفقط جامعه شناسان سر در می آوردند ولی برای بقیه ناشناخته است ؟ "بهمین دلیل وهم در طول 90 سال حکومت خانی پدر سالارانه خود واز نظر ها نیفتاد وبلکه همیشه مورد حمایت طوایف افشار زیر دستش بود وطوری رفتاراجتماعی کرده بود که در درگیری با اقوام رقیب همسایه اش وموفق باشد ورقبایی که اغلب چشم طمع وبه دهات افشار نشین استان زنجان داشتند ولی هیچ کدام از رقبای منطقه اش نتوانستند که ادم ویا اسلحه داشتند ولی نمی توانستند که خواسته هایشان را پیاده بکنند ویا 43 حاکم فاسد قاجاری شهر زنجان هم می خواستند ولی نمی توانستند ویا درباریان تهران هم جرات نمی کردند که درمورددهات تحت تصرف وی عمل بکنند ویا نقشه های شخصی مادی حاکمانه داشته باشند وزیر ا که در آن صورت وی می توانست و در کمترین مدت ودو هزار جنگجوی مسلح واز طرفداران خشن افشاری خودبسیج کند ویا نقشه های حریف را وخنثی بکند واگر به رعیتش ظلم زیادی می کرد وچنین موردحمایت نظامی طوایفش نبود ولذا وی فرهنگ "سیاست و زمین داری "را باهم عجین کرده بود که از ویژگهای تربیت یک خان افشاری می باشد که از گذشتگان خودارث برده اند ویا در1000اگذشته ایران وفرهنگ پذیری شخصیی ومنش خود کرده بودن وبا همین خصایص ویا نظام خاص تربیت خانها بود که عملکرد یک "خان افشاری "وبا"خان قاجاری "فرق داشت که نقش ویژه شخصیت وی و از "تربیت شخصیت یک رعیت ساده "متمایز می شد که برای یک نظا م اجتماعی ودوامش ضروری بود ودر ان صورت "نقش های محول" ویا"نقش های محقق "آنجامعه تحقق می یافت واگرچنین رویه قومی ایشان نبود وحتما با منش ورویه خان های فاسد قاجاری زنجان واوضاع منطقه و بهم می ریخت !وچرا که شیوه تربیت همان 43 خان قاجاری زنجان آشوب زا بود ویا خصایص نواده های فتعلیشاه در زنجان وطوری بود که بهیج وجه نمی توانستند که امنیت شهر ویا امنیت استان ویا امنیت تولید زراعی ویا امنیت جاده های استان را وبرقرار بکنند!!و حتی ژنرالهای ارتش روسیه ویا ارتش انگلیس هم نمی توانست وسالها در زنجان نیرو داشتند ویا آدمها ویا اسلحه فراوان داشتند ولی از تامین این نوع هدفهای سیاسی عاجز بودند! وبهمین دلیل ودر پایان دولت احمد شاه ویا در خاتمه جنگ جهانی اول ویا قحطی ناشی از آن طوری بود که شیرازه اقتصادی استان بهم ریخته بود وهمگی وعلی رغم میل باطنی خود و ناچار شدند که چهار سال هم وی را وبجای حکام قاجاری وحاکم زنجان بکنند ویا از سال 1334 والی 1339 ق بکنند وتا امنیت ایران ویا زنجان برقرار بماند ویا در اواخر عصرآشفته احمد شاه واز هم نپاشد! وبالاخره دو سفیر روس وانگلیس ویا دو ژنرال ارتش آنان از اقتدار وی به وحشت افتادند وبالاتف وفرمانده ارتش روسی حدود 1000 اسلحه پنج تیرواز چنگ ادمهای جهانشاه افشار ودر طی یک حادثه ای مصادره کرد وفرمانده ارتش انگلیس هم وموافق آن بود که در زنجان فرود گاه زده بودند ویا نیروی نظامی در بیرون شهر زنجان داشتند ویا دائما هواپیماها ی انگلیسی وبه آن فرودگاه می آمدند ولی سفیر انگیس هم از ان تعداد اسلحه مصادره ای وفقط حاضر شد که تنها 250 اسلحه را برگرداند ویا از روسها گرفته ودوباره به جهانشاه افشار بدهد وتا وی بتواند وبا کمک همان اسلحه اندک اش وقدرت نظامی منطقه ای زنجان را ونگه بدارد و بالاخره دو سفیر روس وانگلیس واز وی ترسیده ونهایتا به رضا خان پهلوی فشار آوردند وگفتند که برای اینکه اقتدار آنان ودر داخل خاک ایران وتوسط همان جهانشاه افشار واز هم نپاشد ولذا به رضا شاه تاکید کردند که وی را وبه نجف تبعید بکند ! واوهم در سال 1307 ش وایام پیری خودش ودر نجف فوت کرد وپسر دومش که بعد از فوت پدرش زنده مانده بود ولی عملکرد رضاشاه ودو لت روس وانگلیس را با پدرش دیده بود ویا فرایند قتل فرزند فرمانفرما وقتل خان بزرگ بختیاری را دیده بود ویا در دوره رضاشاه دیده بود ویا شنیده بود وبا فرو تنی می پذیرد که مدرسه ای در "کرسف "وبنام مدرسه سهروردی بسازد واحتمالا دبیرستان پهلوی هم که اولین دبیرستان زنجان است ودر سال 1312 ش تاسیس شده وامروزه دبیرستان دکتر شریعتی خوانده می شود ودر چهار سال حکومت وی در زنجان ومنزل وی بود ویا منزل معماری شده جدید محمد حسن خان افشارو در زنجان می باشد وبعلاوه مدلی از منزل خانی وی ودر کرسف می باشد و یا قنات بزرگی هم در آن بنا جاری بود که اهالی شهرزنجان وسالها از اب آن می آشامیدند ویا باغ بزرگی هم در پایین دروازه رشت زنجان ونظیر 15 خان دیگر زنجان داشت که تا رختشویخانه ادامه داشت وبعد از مرگ وی وبا ترس فرزندش وساواکی های عهد پهلوی مصادره کردند که همان فامیل های قاجاریه بودند ویا آنرا با ترفندهای اداری مصادره کرده ویا آن باغ بزرگش در زنجان را وتکه تکه کرده وهر کدام هم منزلی وبرای خودشان در ان باغ تکه تکه شده ساختند وهمین نوع از بلا را بر سر باغ خوانین انگوران ودر آنطرف دروازه رشت درآوردند ویا کاری کردند که در اداره زمین شهری زنجان عهد پهلوی ویا در ثبت اسناد عهد پهلوی انجام شد وسند بنام خودشان زدند ویا سند بنام خانواده های مهاجرشان واز شهر های دیگر ایران بود که ثبت کردند وبعلاوه در اداره زمین های زراعی روستای وی هم 400 روستا داشت و بانک کشاورزی زنجان وهمان بانک استقراضی روس سابق می باشد ویا با راه افتادن طرح اصلاحات ارضی انگلیسی وامریکایی در دیماه سال 1341 ش هم ومحمد حسن خان افشار وفرو تنانه در دفتر خانه ثبت اسناد ملکی اقای اردبیلی ودر میدان امام کنونی زنجان وحضور یافت وروستاهای به ارث رسیده از پدرش را وبا امضای خودش وبه کشاورزان زنجان واگذار نمود و بقیه اعضای خانواده اش هم وچنین کردند ویا با حضور اقای زند که رئیس اداره اصلاحات ارضی زنجان ویا دبیرستان پهلوی هم بود وبه ثبت رسانده شد وتا به روسائیان قیدار وغیره واگذار بشود ولی بعد از امضای واگذاری دهاتش وفررند جهانشاه ومهشود خان افشاروتوسط ساواک عهد پهلوی وترور شدند ووبرخی از روستاهای وی هم وقف دانشگاه تهران شده است من نمی دانم معنای قرانی زمین داری ویا ملکی ووقف ویا واگذاری به کشاورزان محروم چیست ؟که بجای واگذاری به روستایئان محروم قیدار وغیره وآن روستا ها و وقف دانشگاه تهران ویا مدرسه سپهسالار تهران شده است وآیا در نظام وقف دینی و گرفتن حقوق اساتید دانشگاه تهران وازدر آمد وقف روستاهای قیدار واجب است ویا دادن به زحمتکشان بدبخت افشاری همان قیدار واجب می باشد ؟ ویا تسبیل فواید آن وقف وبرای رفاه وتوسعه منطقه ای همان سکنه قیدارضروری است ؟ ویا روستایان فقیر وبدبخت قیدار وسجاس وسهرورد واجب می باشد ؟وتفسیرش با اساتیددانشگاه تهران می باشد که بخاطر تامین حقوق خود واز درامد اراضی وقفی قیدار ویا سهرورد وعلاقه به سهروردی وویا مکتب فلسفی وی نشان می دهند؟ ویا در سمینار سهروردی زنجان ویا در گنگره سجاس شنا سی زنجان شرکت می کنند ؟ولذا اینجانب با نوشتن این مطالب تنها می خواهم که درس عبرت تاریخیبه سکنه مجرجوی استان بدهم ونمی خواهم قومیت گرایی سکنه استان زنجان را برانگیزم تا دچار دردسرهای گذشته بشوند وبلکه هدفم یاد اوری تلخی از حوادث تاریخی گذشته آنان است که این قوم ترک غز ویا سلجوقی وافشار ودر طول 1000 سال گذشته ایران وبه آن دچار شده اند ویا در این راه واملاکشان از دست رفته ویا قومهای دیگر ایرانی تصرف کرده ویا به آسانی ودهات آنان را از چنگاشان بیرون آورده شده د ویا دیگران وبا بهانه های مختلف وشهر زنجان را بارها ویران کرده اند ! ویا در هردروه تار یخی وحکام مختلف زندیه وقاجاریه وبا شعار های افراد زرنگ واملاک ودرامد آنان را گرفته ویا از دستشان خارج کرده اند وبه رش اشان می خندند وحتی به نادرشاه هم رحمت نمیفرستند که خاک مردم ایران را آزاد کرد ؟ویا اراضی دهات ایران را وبا ایثاروزحمات فراوان به انان باز گرداند ؟ وبلکه در همه مکتوبات ایرانی وبه نادر شاه افشاربد وبیراه گفته ویا به پایان زندگی اش در سال 1160 هجری فحش می دهند یا وی را شاه قدرت طلب می خوانند می خواست همه املاک ایران را وبه مالکیت خودش دربیاورد ؟ علاوه از نادرشاه به مردم زنجان وبقیه اقوم افشار هم بدبین هستند ولذا همه اقوام ایرانی می خواهند که انتقام نادرشاه را تنها ازمردم زنجان دوره قاجاریه بگیرند وبهمین دلیل است حسنعلی خان گروسی را که در لندن دوره دیده بود فرستادند ویا شاه قاجار را گفتند واین خان گروسی را فرستاد و سه هزارنفر زن وبچه بدبخت قوم افشار زنجان ودر قلعه علیمردان خان افشار زنجان کشت که به آن قلعه علیمردان پناه برده بودند ویا 30 فوج توپخانه های شهر های مختلف هم به زنجان فرستادند وتا علاوه از قلعه علیمردان افشار وهمه خانه های مردم زنجان ودر عرض 11 هاه خراب بکنند ویا شاه قاجا رویا مدعی دین شیعه ویا مجدالدوله دایی ناصر الدین شاه ویا حاکم زنجان هم واز حسنعلی خا نگروسی واهل تسنن می خواهد که به زنجان آمده و حداقل 23000 سکنه شهر زنجان را بکشد ویا جنازه دخترانش را ودر خندق جنوب شهر بریزد ویا 50 سال هم وزنجان را ویران نگه بدارند ویا شهر قیدارهم چنین وضعی داشت وتا سال 1348شهر محسوب نمی شد وهمچان بصورت یک ده ویرانه باقیمانده بود ویا سهرورد وسجاس واطراف ابهر هم ویران شده بود وورشد شهری نداشت ولی امروزه همگان با فحش دانشگاهی دادن به نادر شاه افشار ویا جهانشاه افشار ویا نسبت دادن ظلم به رعیتش وتنها درامد وقفی روستا هایش وبجای داده شدن به مساعده همان رعیت وروستا ئیان بدبختش در قیدار وبه یک عده افراد پولدار عهد پهلوی ویا دوره قاجاریه داده بشود! که همگی از شهر های دیگر ایران بودند؟ و ویا درامد همان روستائیان مصادره شده وبجای آموزش یافتن فرزندان همان روستای خان قیدار وصرف وقف اساتید پولدار دانشگاه تهران بشود ؟ویا صرف اساتید مدرسه سپهسالارو جنب مجلس بشود؟وآری تذکر من در مورد شمردن انواع طوایف قوم افشار استان زنجان ودامن زدن به قومیت گرایی شدید آنان نیست که صرفا بخاطر منافع اقوام دیگر کوچک ایرانی بجنگند ویا در این راه انواع درگیریهای خشن وبا قوم مغول بیابندودر عوض ثمری بدست نیاورند ویا در گیری با تمدن بیزانس مسیحی رشادت بخرج داده وثمره اش را دیگران ببرند ویا در گیری با تمدن خشن عثمانی چنین است ؟ ویا درگیری خونین وبا اقوام اوزبکان در دوره صفویه یافته ویا درگیری با افاغنه خشن ودر نجات اصفهان دوره افشاریه ویا در درگیری یا تمدن حیله گر انگلستان ویا در درگیری با ارتش روسیه و در جنگهای ایران روس که فقط سکنه خمسه رفتند ومردند وفقط سودش را همان اقوام منفعت طلب دیگر ایرانی بردند ویا قشر بندیهای زرنگ آن اقوام برده اند وتنها ضررش را وتنها همان ترکان ماجراجوی آذربایجان بزرگ چشیدند! ولذا امروزه باید عبرت گرفته وبنشینند وفکر بکنند ویا مثل بقیه وعاقلانه بیندیشند واز منافع خاص منطقه ای خود و دفاع بکنند وتا مثل1000 سال گذشته نشده ویا مورد غصب واقع نشوند که اموال ویا املاک ویا شهر هایشان وروستا هاشان را خراب شده ویا املاکشان ونظیر دولت زرنگ انگلستان گرفته شده وبه دیگران داده بشود ویا توسط دولت مغول گرفته شده ونفعی نبینند ویا توسط دولت عثمانی واز چنگ انان گرفته و230 سال اراضی زراعی اشان بلاتکلیف باشد ویا به اقوام کوچک وزرنگ دیگر ایرانی بدهند وبعدا هم خودشان نیز ومورد ریشخند تاریخ نویسان بقیه باشند ویا توسط قوم نگاران همان اقوام کوچک دیگر مسخره بشوند ؟وآری تنها اندیشه و فکرکردن به توسعه اقتصادی ومنطقه ای خاص خودشان ویا منطقه خودشان بهتراز ماجرا جویی بی اندیشه است ولذا باید به به فکر سرزمین واقامتگاه هزار ساله سلجوقی خودشان باشند ونویسندگان خام ویا نوپای شهر ها ی مزبور هم وعلم حفظ سیاست قومی خود را وخوب یاد بگیرند! واز نوشتن مطالب عوامانه ویا غیر مستند و در مورد تاریخ شهر ها ویا محلات اشان بپرهیزند تا معیشت جوانان منطقه خودشان واطرافیانشان اجتناب بکنند ! و به تجربه های تلخ فکر بکنند های خود بپرهیزند! ویا صرفا به فکر مقاصدشان !وهمه , و وبه خطر نیادازند ان باشند که کاری نکنندکه نوشته های انان باعث بشود قشر های زرنگ وجغرافیای زندگی آنان را به زیر سوال برده ویا دوام شغل وپیشه ودرآمد زراعی وشهری آنان را واز چنگشان بیرون اورده ونصیب قشرهای اندک دیگران بکنند وازاین خودشان را الت دست قوم فاسد قاجاریه ویا دیگر اقوام زرنگ امروزی بکنند وتا آنان هم و1300ه روستای استان زنجان را وبا حمایت مخفی انگلستان ووجزو اراضی خالصه قاجاریه بکنند ویا نصیب خانواده های هدایت اله خان گیلانی بکنند که با تکیه به خاندان فاسد قاجاریه وادعای مختلف درمورد دهات گیلانکشه ویا گیلوان طارم داشت ویا نصیب خانواده کاکاوند ایل مافی ویا نظام السلطنه فراماسون مافی واز سایر استانها بکنند که برخی هم در حمله به دهات ومناطق افشارنشین شمال خرمدره ودست داشتند ویا نصیب خانواده های زرنگ اصفهانی ویزدی ویا عمارلوی قوچان بشود که تجارت بازار سنتی زنجان رابدست گرفته بودند ویا صرف خانواده های غیر بومی شهر بشود وصرفا مالیات زراعی واز روستائیان دهات زنجان بگیرند وبرعکس درآمد آنرا صرف توسعه وشهر های دیگر خوشان بکنند که معنای امایش سرزمینی دوره قاجار ویا عهد پهلوی چنین مبتذل است ولی با هوچیگری افراد زرنگ همراه می شود ویا با سند سازی تقلبی قشر های زرنگ ودر زنجان همراه می شود که عده ای زرنگ وبا ثروت اندوزی غیر شرعی خود منجر به تاسیس بیمارستان خصوصی در زنجان می شوند ولی چونکه غیر بومی هستند ودر همان بیمارستان خصوصی هم وخون مردم شهر را می مکندوبه درمان شهری انان اعقاد ندارند ولذا تاسیس اش درزنجان هم فایده ای به حال سکنه کنونی شهر ندارد ویا در تاسیس درمانگاه ویا ساختمان پزشکان خصوصی چنین است ویا در سهم بردن از موقوفات استان چنین است ویا در تاسیس پاساژهای خصوصی ویا درامد کاروانسراهای سنتی چنین است ویا در ایجاد رستورانهای سنتی ویا درتاسیس مدرسه خصوصی ؟ وچنین اتفاق های مالکیت غیر علدلانه قومی اتفاق می افتد ودر حالیکه در قدیم "تز معقولانه" وجود داشت وهر قوم ومحدوده اراضی ویا منافع قوم دیگر در آسیارا رعایت می کرد ولذا برخلاف مدل مالکیت کنونی انگلیسی در آسیا عمل می نمود وبهمین دلیل هم تنشهای شدید قومی ودر میان اقوام همسایه بوجود نمی آورد ولذا تکلیف هر قوم ودر استفاده مفید ویا در بهره برداری از اراضی اش مشخص بود" وونظام قدرت کشور هم ناظربیطرف بودوتا محدوده مالکیت هرقوم همسایه وتوسط قوم دیگر زیر پا گذاشته نشود ویا نصیب درآمد دیگران نشود ومعیارها هم مشخص بود وهم مجبور به رعایت بودند تا صرف رفاه همان قوم زحمت کشنده دریک ده بشود بشود ولی خاندانهای فاسد قاجاریه ویا صفویه واین نوع مدل توسعه عالانه هر قوم ایرانی را بهم زدند! ونهایتا باعث مصیب عمیقی ودر اشتغال افرینی استانها شدند ویا همبستگی درون استانی را بهم زدند ویا معضلات بین استانها را بوجود آوردندکه سیستم ثبت اسناد دوره پهلوی چنین است ویا سیتم کارکرد سازمان برنامه دوره پهلوی وچنین است و امروزه ادامه نا آگاهانه آن نوع "روش های توسعه ناعادلانه منطقه ای" وتوسط مدیران کم تجربه جمهوری اسلامی هم تعقیب شده و نهایتا مصیبت بزرگی وبرای همه استانها بوجود آورده است ویا ستیز فرهنگی را ودر همه استانها دامن می زند

ودر ادامه مطلبم ودر مورد اراضی دهات "افشار قورت بیگلوی شهر صائین قلعه زنجان" وتوضیح بیشتر می دهم وباید بیفزایم که لفظ قوم قورت بیگلو ویا نام خوانین افشاری آن ودر تاریخ زیاد آمده است ویا اسامی برخی از دهات قوم قورت بیگلوصائین قلعه زنجان هم چنین است که بارهادر منبع تاریخی تکرار شده است ومثلا در طول حکومت 112 ساله قاجاریه وبر زنجان وصاین قلعه ومرتبا دیده می شود !واز عصر اقا محمدخان قاجارنوشته شده وتا عصر کتابت منتخب التواریخ عصر احمدشاه قاجارو ذکر شده اند !ولی در دوره پهلوی وبا تاسیس اداره ثبت احوال عصر رضا شاه ودگرگون شد ویا با سیاست دولت پهلوی عوض شد که هرکس نام قومی خود را ودر اخذ شناسنامه اش رها کرده بود وفقط فامیل خود ش را وبنام پدرش ویا با سایر عناوین شخصی خودش وانتخاب بکند !ویا با سیاست خاندانها غیر بومی همراه بود که توسط قاجاریه ویا پهلوی به شهرهای ابهر ویاخرمدره ویا غیره کوچانیده شده بودند ومنافع خاص انها در حذف هویت قومی گذشته سکنه ان شهر ها بود که جایگاه دربین سکنه شهر بیابند وچراکه با وجود ان سیستم قدیم قومی و نمی توانستند واز بقیه سکنه شهر ولفت ولیس بکنندوفورا لو می رفتند! ودولت قاجاریه وپهلوی هم با چنین هدفی اداره همان دهات وشهای آن منطقه ابهر را وبدست یک عده خانواده خاص داده بود وبا این نوع از سیاست پهلوی بود که عناوین قومی افشار قورت بیگلو ویا افشار اینانلو حذف شدند وانواع ناهماهنگی از اسامی متفرقه ویا رنگا نگ شکل گرفت ویا با اغراض ومنافع متفاوت ودر پشت ان عنوان فامیلی وجایگزین آن مسئله منافع منطقه ای گردید ومثلا نام اینانلوی ابهر که از دوره کتابهای عصر صفویه وتا سال 1324 ش دیده می شود ویا همچنان در منابع تاریخی ایران فراوان آمده است وبه شفاف شدن منافع قومی سکنه این منطقه کمک می کرد ویا تاثیرشان در توسعه منطقه زیاد ویادر آبادکردن یک محله وبا مدیریت فرد بومی آن محله زیاد بود ویا تاثیرشو در خدمت به مردم منطقه خودش وبرای همگان قابل رویت ویا شفاف بود وچرا که همگان وبراحتی پی می بردند ویا میدانستند که چه کسی وبرای آن محله ویا شهر ودهات مفید عمل کرده است ولی این روند در دوره پهلوی ودر شهرهای صائین قلعه ویا خرمدره وهیدج وابهر وزنجان عوض گردید وسیاست بزرگ نشان دادن تاثیر یک فرد ودر یک محله شهری ویا در دهات وفقط با نصب اسم ان فرد ودریک کوچه ویا خیابان و"بزرگ نمایی "شهری می شدوتا همگان وی راحتما بزرگ دیده ویا با دیدن همان تابلو بزرگ دیده شده وفقط به وی مراجعه بکنند که با معیارهای انتخاب افراد مفید ویا برگزیده ولایق برای مدیریت یک تیره وطوایف مغایر بود !ولی پدیده ای بود که در دوره پهلوی رواج یافت ولی معلوم نبود که میزان خدمت ان فرد به شهر مزبور چقدر است ؟ویا اعضای ان خانواده ودر شهر مزبورچند نفر هستند ؟ ویا چه اندازه از سکنه شهرودران محله هستند ؟ومثلا در دوره پهلوی واژه "خیابان نوحی" ودر ابهر وشهرهای اطرف برعنوان یک خیابان این شهر ونامگذاری شده بود ولی معلوم نبود که چند در صد سکنه شهرابهر از خانواده نوحی هستند ویا در دهات ابهر وچند عضو خانوداه نوحی زندگی می کنند ؟ولذا نصب عناوین شخصی وبرمحلات صائین شهر وهیدج ویا حذف نام قورت بیگلوه در عصر پهلوی دوم نیز ودچار چنین وضعی بود! وبعلاوه باید بیفزایم که سکنه صائین قلعه ودر دوره صفویه واز قوم دیگر افشار بودند وتنها اطلاق قوم افشار قورت بیگلو واز دوره ابتدای قاجاریه دراین منطقه مرسوم شده است وچراکه اسناد تاریخی مختلف نشان می دهد که در دوره حکومت صفویه وشهر صاین قلعه ومحل "قلعه مرکزی قوم ارشلو افشار" شده بود وطایفه ای که ریاست بقیه تیره ها قوم افشار منطقه ورا بعهده داشتند ولذا اغلب شاخه های مختلف طوایف افشارهم واز نواحی اطراف هم وبه قلعه برج وبارو دار صائین قلعه ومرتبا می امدند وبه تالار خان بزرگ ارشلوصائین قلعه رفته ودر آنجا جلسه ایلی می گرفتند ویا قوریلتای انجام داده وسپس تصمیم گیری نهایی سران قومی را به میان قوم وتیره های خود ودر مناطق اطراف می بردند وتا وحدت رویه قومی را درمنطقه پدید آورده ویا درمیان ایل افشاری بزرگ وبا شاخه های پراکنده در کوهستانها وهمچنان نگه دارند وبهمین دلیل است در این دوره تاریخی صفویه وبه نقل شاردن وصائین قلعه ودارای قلعه بزرگ وبرج باروخوب ویا قلعه پر جمعیت بود که خانهای جدید افشاری ان صاین قلعه جدید را باز سازی کرده وپدید آورده بودند ویا خان بزگ افشار هم ودرهمان "قلعه آبادشدهو قهود جدید" می نشست که بر"خرابه های قهود قدیمی" وخراب شده در دوران مغولان ساخته بودند وبعلاوه در فرهنگ ایلی وخانهای کوچک افشارهم و تابع سیاسی انها بودند وهرچند در مناطق مختلف سلطانیه ویا دشت خرقان وآوج وسجاس ویا جنوب قزوین ویا در قیدار وایجرود نشسته باشند ومشکلات خود را با خان بزگ ایل مطرح کرده وسپس نحوه چرای دام وزراعت خود ویا مشکلات دامها ومعیشت خودرا ودرمنطقه مزبورو مطرح کرده ویا معضلات مسیر مورد نیاز خود را مطرح کرده وسپس تصمیم سازی دسته جمعی می کردند وبهمین دلیل است که شهر صاین قلعه زنجان ویا در دوره صفویه و"قلعه مرکزی مشورت خواهی ایلی "آنان شده بود !وبعلاوه هر کدام نیزو یک "قلعه خانی کوچک" ودر منطقه چراگاهی خود داشتند ویا در مسیر کوچ دامی طایفه خود داشتند ونیز درهمان جلسه قومی هم ومسیر " ایل راهی قوم افشار ی خود را و موردکنکاش و مشورت ونظر خواهی می کردند که باعث اختلافات تیره های مختلف نشوند! ویا در چرای دامها وتوسط تیره های مختلف ایل نشوند ؟ بعلاوه محدوده چراگاههای دامی ویا مرتع زار های افشاری خود را هم مطرح می کردند که در چه تاریخ ویا درطی چند روزه از ارومیه افشار ها وتا مراتع افشارهای ساوجبلاغ کرج حرکت بکنند ویا در کرانه رود کرج ویا باغات شهریار کرج وفشاپویه ویایافت اباد تهران ودشت ری وچند روزو مرتع قشلاقی خود را ادامه بدهند ومثلا به نقل منابع تارخی ومرتع تیره وقوم قورت بیگلو ها ودر چراگاه یافت آباد تهران معین شده بود که کتاب یادادشتهای ناصر الدین شاه وبه آن اشاره دارد ! وبهمین دلیل است که مسیر طولانی کوچ ییلاقی خود را ودر طول یک مسافت طولانی سنجیده واز اراضی خوب وطولانی جنوب چهار استان شروع کرده که متعلق به چراگاه تابستانی وبهاره چهاراستان اذربایجان غربی ودرمرتع تکاب وقره آغاج بود ویا در استان زنجان هم ومرتع زار های ایجرودومرتع چمن سلطانیه ویا مرتع چمن صاین قلعه ویا چمن فارسجین ابهر داشتند وبعلاوه که قلمستانهای متعدد که نگباهای خاص وبرای ابیاری ومراقبت آنها می گماشتند ویا در جنوب استان قزوین هم ودشت خرقان چنین بود ویا در دهستانهای مزبور وانگورستانهای شال ورامند قزوین قرار داشت که متعلق به قوم افشاری بکشلوی قزوین بود که مرقب فصلی ازمیان افرد قوم می گذاشتند وسپس از طریق اراضی بوئین زهرا حرکت کرده ویا از نظر آباد افشار نشین کرج گذشته وتا دهات مرغوب شهریار جنوب کرج رفته که ساوجبلاخ نامیده می شد وتعلق به مراتع پیلاقی ایل بزرگ قوم افشار وتیره ها وطوایف متعدد آن داشت وایلی که از دوره سلجوقیان پر جمعیت ترین ایل ایران بود ویا بزرگترین قوم ترک ایرانی می باشد ویا خوانین افشاری آن هم ودر اداره شهرها ویا دهات قوم خود وتجربه اداری موفق خانوادگی ویا ایلی مختلف داشتند که خوانین ایلهای مختلف ایران وان تجربه وتشکیلات دهی را نداشتند وبعلاوه خان افشاری متعلق به هر تیره وطایفه افشار هم وفرهنگ سیاسی خاصی داشت دیمی انتخاب نمی شدند وبعلاوه محل هر خان ویا محل چراگاهی وی در تقسیم کار ایلی هم مشخص بود وهر سرپرست یک طایفه هم ویک اقامتگاه خاص خانی خودرا داشت ومثلا یک قلعه خانی کوچک ویا بزرگ ریاست وبه اندازه وسعت اعضای تیره وطایفه خود را داشت وبعلاوه اراضی خوب ومسیر کوچ روی آنان هم واز عصر الب ارسلان سلجوقی تعیین ومشخص شده بود که "نظام دشتبانی" خاص خود را داشتند ویا "اجازه چرای قومی "وزراعت قومی خود را تامین می کردند واین فرهنگ وتا کنون هم وبمدت تاریخ هزار ساله ترکان غز رعایت شده و"انواع تیره ها "که امروزه بصورت "دهکده های اسکان یافته درامده اند واین نوع رسوم تولید قومی خود را همچنان حفظ کرده اند ویا جزو رسم قومی وفرهنگ سرزمین تاریخی آنان می باشدکه در ادوارتاریخی هم وتحول جغرافیایی ویا فنی مختصری یافته است ودر ایام مختلف هم که یک قوم کوچک ویا حاکمی خواسته بود که به اراضی اجدادی آنان وتجاوز قومی بکنند وهمه تیره ها ویا طوایف مختلف افشارمتحد وبا درایت سیاسی خاص وهمبستگی خود را نشان داده ویا در یک راستا حفظ کرده وسپس دفاع قومی میکردند وبدین طریق از املاک خوانین کوچک هر طایفه افشار دفاع کرده ویا از اراضی اجدادی ومراتع اجدادی خود ودفاع می کرد ند و"ریاست اغلب طوایف افشار" هم ودر دوره دولت 25 ساله نادرشاه وبا ریاست تیره قرخلو افشاربود ویا در صاین قلعه تکاب آذربایجان غربی واقع ویا ریاست اغلب آنها هم ودر ایام دولت صفویه وبا ریاست "ارشلوی افشار "بود ویا در صاین قلعه شرق زنجان بود که وسط کوچ گاه مسیر طولانی مرتعهای ارومیه وتا کرج قرار داشت که مرتع زار های مرغوب شهریار کرج ودشت ری را هم دربر می گرفت وبهمین دلیل است که حمداله مستوفی ودر کتاب نزهت القلوب خود می نویسد که همه ترک های قوم غز واز خاندان عزالدین قفچاق ترک غزدر اورمیه وتا غزهای ساوجبلاغ کرج ومالیات مرتع داری خود راو به ملک طغرل شهر ری می دادند که بزرگترین قلعه خانی را ودرشهر ری داشت که در انتهای شهریاربود ویا در دژ "قلعه طبرک ری" زندگی می کرد وبعدا هم بخاطر درخواست نظام المک وزیرش ومحل اقامت خان بزرگ سلجوقی خود را وعوض کرده وبه اصفهان ویا مقر فرمانروایی قومی خود را واز قلعه طبرک ری وبه قلعه طبرک اصفهان برد وقبل از آمدن به ایران هم وهمین سیستم برقرار بود ومقر فرمانروائی آنان ویا حرکت آنان ودرمسیرکوهستانهای دو روخانه جیحون وسیحون بود ومکان قشلاقی آنان هم ودر کنار دریاچه خوارزم بود ویا دراطراف "قلعه منقشلاق" شمال خوارزم بود ویا در انتهای رودخانه خروشان سیحون که دشت زرخیز قبچاق قوم ترکمن غز در آن ناحیه بود وفرهنگ قومی آنان را هم وصدسل قبل از طغرل و"ابن فضلان" نوشته است ویا در سفرنامه اش مفصلا ذکر می کند وبه نظر می رسد که انتخاب محل جدید فرمانروایی قوم ارشلو افشارهم ودر صائن قلعه جدید زنجان وبا "ریاست منصور بیگ افشار" بوده باشد که احتمالا "نوه شمله افشار "بود ودر سالهای 904 والی 907 اتفاق افتاده باشد که نامش در جلد دوم کتاب خلد برین ذکر شده است وحدود 130 سال هم وریاست طایفه ارشلوی افشاروخانواده اش بعهده داشت ویا در وسط چراگاه بزرگ ایلی خود وقلعه خانی جدید قهود را ویا صائین قلعه جدید را ساخته بودند واز این راه ریاست بقیه اقوام وتیره ها ی افشاری هم را بعهده خودگرفته بودند وچندین نسل هم انرا اداره می کردند وتا اینکه در سه جنگ میان خاندان صفویه وبا قومهای هفت گانه ترک ودر نزدیکی شهر صائین قلعه زنجان رخ داد ویا در گیری میان مالکیت اقوام متعدد بوجود آمده ویا با خاندان صفویه شدید شده بود و براثر آن سه جنگ مزبور و تعدادی از ترکان کشته شده وبقیه طوایف هم ونظیر طایفه تکلو ویا روملو وذوالقدرهم وبراثر جنگ وستیزبا صفویه و دوباره به خاک عثمانی رفته ویا به مرتع های قبلی خود در خاک عثمانی برگشتند ولی مدت 80 سال هم وهنوز جنگ ودرگیری ومیان قوم افشار وتیره های مختلف آن ودر نقاط مختلف افشار وجود داشت ودر این ایام است که شاه عباس وبرای اننقام گیری از اراضی انان وسه قوم بزرگ کرد چگینی ویا سیاه منصور ویا کرد زنگنه ویا شاخه های کرد خراسان و وارد ایران می کند یا قسمتها ی از آنان را به زنجان وسجاس وقلعه انگوران دویران افشار وایجرود ( قلعه ستورلیق ) آورده وتا آن نواحی را ویران بکنند ویا نام قلعه قزل گچیلو افشار را وبه قلعه سیاه منصور کرد تبدیل بکنند ودر این دوره تاریخی صفویه وقسمتی از کرد های ترکیه هم وبه ارومیه حمله کرده ومی خواهند که آنرا تصرف بکنند ولی قاسم خان افشاراورمیه ای مقاومت می کند ویا با جانبازی طوایف افشاری منطقه خودش واز این شهر افشاری اورمیه ودفاع می کند وبعد از ان تاریخ هم وافشار های اورمیه وبه " افشار قاسملو " معروف شده بودند ونیز در دوره شاه صفی صفوی هم وسفر نامه اولئاریوس می نویسد ویا از سوندوک بیگ "افشار ساطانیه وزنجان "نام می برد که در سلطانیه زندگی می کرد ولی باغ بزرگی در زنجان داشت که گاهی به می آمد وچونکه شاه عباس ویا شاه صفی وانواع خان کرد ویا مراغه را آورده ویا بنامهای "آقاخان مقدم مراغه ای" ویا صفی قلی خان را وبرحکومت زنجان گماشته بود وبهمین دلیل هم وسوندوک بیگ افشار نیزاجتناب می کرد واغلب اوقات خود را ودرهمان قلعه خانی خودش ودرقلعه سلطانیه عصر صفوی صرف می کرد وتنها برخی از ایام وبه باغ حکومتی خودش ودر بالای میدان انقلاب زنجان می آمد وبعدا هم ونوه هایش بنام "عباسقلی خان افشار" ویا ""علیمردان خان افشار"ودو قلعه خانی ودر زنجان ساختند ویا در دوسوی خیابان سعدی وسط زنجان ساختند ویا درباغ بزرگ اجدادی خود ودر زنجان ساختند که هردوقلعه مزبورو در توپ باران عصر ناصرالدین شاهی خراب شد وبعلاوه 48 سنگر دسته جمعی دیگر زنجان هم وخراب گردید که به نقل ناسخ التواریخ وهمگی متعلق به خوانین قره پشتلوی زنجان بود ویا متعلق به خان اصانلوی زنجان ویا خان قلعه قولتوق زنجان ویا خان انگوران زنجان و یا خان افشار طارمی ویا خان ایجرود زنجان بودند وبعلاوه کتاب خلاصه التواریخ عصر صفوی هم واز چها رچمن و مرتع زاراستان زنجان نام می برد که چراگاههای قوم افشاری بودند وشامل چمن سلطانیه ودر ص 88 بود ویا چمن صاین قلعه ودر ص 1060 همان کتاب بود ویا چمن فارسجین ابهرودر ص 190 بود ویا چمن مخور ساوجبلاغ ودر صفحات 178 ویا 222 بود ونیز باید گفت که پیدایش همین چمن سلطانیه هم در دشت بزرگ سلطانیه و فلسفه خاصی داشت وبخاطر آن بود که زه آب جوشش آب واز زمین سلطانیه وضع خاصی داشت ودر این ناحیه زمین می جوشید وبالا می آمد ولذا در این منطقه به ریشه علوفه های رویشی گیاه ودر چمن سلطانیه نزدیک می شد وباعث رشد ونمو گیاه ودردشت سلطانیه می گردید ! واقوام افشار ومغولی هم واز رویش چمن استفاده می کردند ویا برای چرای دامها یشان بکار می بردند ویا برای چرای اسبا ن جنگی ایلات کوچروی افشاری خود بکار می بردند وبعلاوه مقادیر جوشش اب از زمین دشت سلطانیه هم وبقدری فراوان بود که منشائ پیدایش دو رودخانه "زنجان رود" و"ابهر رود" می شد ولذا به دو طرف مسیر غربی وشرقی استان می رفت وبعلاوه در مسیر ایل راه قوم افشاری قرار داشت ویا در دشت صاین قلعه ویا هیدج خرمدره وابهر نیزو انواع چشمه ها ی آب ویا دهنه قنوات متعدد وجود داشت و از هرکدام وچندین سنگ آب می جوشید وجریا ن نهرهای اب شیرین فراوان فراهم میکرد وبعلاوه در دره خرمدره هم دهها بند اب ودر مسیر آب کبیر رود وابهرود بودودر نهر ها ی فرعی پخش می شد وباعث می گردید که مراتع زیاد ودر این منطقه بوجودبیاید ویا اب شیرین وبرای آشامیدن دام ویا چرای دامهای ایلات افشار بوجود بیاورد وتا آن ها بتوانند که گوسفندان افشاری خود را وبچرانند واب بدهند وبعلاوه "نژاد قوچ افشاری "آنان هم وطوری بود که مقاوم به حرکت ودر میسر های طولانی بود ویا گاهی دوقلو زایی هم داشتند وبعلاوه پشم مناسب هم داشتند وهمچنین دشت مزبور" ایل راه افشاری آنان" وخاک نرم ویا بدون سنگ در چمن سلطانیه وصائین قلعه وابهر داشت وتا اراضی مرغوب دشت فارسجین ابهرادامه داشت وبا هوای مطبوع منطقه توام بود ویا دشت رامند ویا شال جنوب قزوین هم چنین بود که قلمستانهای متعدد بوجود می آورد ویا همه نوع علوفه زایی مناسب وبرای ایلات افشار بوجود می آورد ولیکن چند دهه گذشته واسکان قبایل پا گرفت وناچارا اغلب اراضی مزغوب مزبور وهمگی به باغهای انگور مرغوب تبدیل شدند وبعد از دشت شال قزوین هم ودشت های بوئین زهراشروع می شد که جلال ال احمدوکتابی در مورد آن نوشته است ویا مطالب کتاب مرات البلدان هم ومسیر حرکت دامهای ایل افشار اینانلو ابهر را ودر آن دشت بویین زهرا مشخص می کند وبعدا هم بطرف دشتهای ساوجبلاغ وشهریارودشت گرم فشاپویه ویا دشت جنوب ری می رفتند و منابع دیگر تاریخی هم واز چمن های مرتعی سجاس نام می برند که 70 تپه تاریخی ویا ییلاقی داشت که همگی محل و منزل ییلاقی خوانین مغول ویا تیموری وآل جلایربودند ویا در طول حکومت 100 ساله آنان بود ونیز در گذشته هم ومحل اقامت گاهی ویا دهکده های کوچک تمدن ماد کوچک بود ویا محل سکونتگاهی اشکانی وساسانی ها بود ولذا چندین "روستای ماد آباد"هم ودرمسیر مزبور وجود دارند وبعلاوه چمن زار های قشلاقات قوم افشار هم ودر جنوب شهرستان قیدارقرار دارد ویا مراتع مرغوب شهر ایجرود ویا مراتع شهرستان قرا آغاج ویا مراتع شهرستان تکاب آذربایجان ودر نهایت هم ومراتع خوب اطراف ارومیه بود که متعلق به قوم افشار ارومیه بود ولذا اسناد تاریخی نشان می که همگی این اراضی ومراتع متعلق به قوم کرد نبود ویا در دوره آغاز حکومت سلجوقیان ویا حکومت الب ارسلان سلجوقی نبود وزیرا وی اراضی مزبور وتوسط جنگ واز رومانوس وامپراطور روم بیزانس گرفته بود ویا از طایفه مسیحی رومیان گرفته بودواز کرد ها نگرفته بود وبعدا هم ونام آنرا شهر "اورمیه ایرانی" ودر برابر "ارضروم اروپایی"آن سوی مرز گذاشت که روم شرقی نامیده می شدوطایفه ترک قبچاق را ه در شهر اورمیه مکان داد وبعلاوه شهر سلماس هم واغلب طایفه ترک دارد وقبلانیز در دولت پهلوی هم وشهر شاهپور نامیده می شد واز دوره ساسانی نیز ومجسمه شاپورهم در ان ناحیه مستقر بود ولذا متعلق به تمدن ساسانیواقوام ساسانی می باشد وبهمین دلایل تارخی جزو اراضی کردستان نبود وبرعکس سلجوقیان ترک وسلماس را واز بقایای اقوام عرب مهاجم به خاک ایران گرفته بودند وهمچنین سند تاریخی دیگر هم ودر ص 198 تاریخ امرائ وپادشاهان سلجوقی آمده است که چنین می نویسد :سلطان طغرل سلجوقی وبا 50 هزار ترکمن غز وبهمراه "عزالدین حسن قبچاق" وآهنگ چهار شهر (اشنه واورمیه وخوی وسلماس) می کنندولذااسناد تاریخی مزبور نشان می دهد که در ابتدای دولت سلجوقیان وحتی کردان دوسوی مرز اذربایجان غربی هم دراین ناحیه زندگی نمی کردند ویا در بیزانس روم مسیحی وجود نداشتند که جزو کردستان انها باشد زیرا قبل از حمله الب اسلان سلجوقی وبه خاک امپراطور روم شرقی ویا تسخیر آن دیارو تا شهر آنکارآ (ویا شهر انقوره) وهمگی دهات ترکیه بیزانس وهمگی ا قوام مسیحی بودند وبهمین دلیل هم ودر دوره تاریخی مزبور واقوام کرد سنی درآن نواحی نبود ویا در ابتدای عصر سلجوقیان نبود واحتمالا کثرت یافتن "اقوام کرد" ودر آن ناحیه هم ویا درپشت کوهستانهای چهار شهرمزبور اوشنویه ویا اورمیه ویا سلماس وخوی وبعد از سقوط دولت سلجوقیان آمده باشند ویا بعد از پایان یافتن سرنوشت سالطان جلال الدین خوارزمشاهی می باشد که کردهای مختلف وبه نواحی مزبور آمده اند ویا احتما لا در دوره حکومت هلاکوخان مغول رخ داده باشد ولی چند قرن بعدو شاه عباس اول که آمد وطرفداران ترک خود را ودر داخل ایران واز دست داد ه بود ویا دچار جنگ وبا چند قوم بزرگ ترک شده بود ولذا دولتش تنها مانده بود وبهمین دلیل هم واین بارو سعی کرد که بسیاری از کردان خاک ترکیه را وبه داخل خاک ایران بکوچاند! ویا بطرف اراضی بیجار وسجاس وسهرورد وگاورود بکشاند وتا انتقام شدید واز قوم ترک وناراضی افشار بگیرد ویا "مراتع اجدادی کوچروی" آنان را وبه خطر بیندازد! ونیز لازم به یاد آوری است که ریاست تیره افشار ارشلو هم وبر شهر و"قلعه صاین قلعه زنجان "نیز واز دوره منصور بیگ افشار شروع شده وتا دوره ظهور نادر شاه بود که برای نجات آذربایجان وخارج کردن عثمانی ها واز خاک اذربایجان وبه "صائین قلعه ابهر" آمد که از "مراتع قدیمی افشار" ها دفاع بکند ولذا به نقل ص 159 کتاب عالم آرای نادری وبا آمدن نادرشاه و به ابهر سلطانیه ویا با صحبت وبا سران طایفه افشار ارشلوودر شهر صاین قلعه زنجان که اتفاق افتاده بود وهمگی باهمدیگروهمدست شدند وتا خاک آذر بایجان را واز ارتش عثمانیها پس بگیرند !وهمین نوع از سفر نادر شاه ودرصفحه 159 عالم آرای نادری نیز آمده است وبعد از آن دوره تاریخی می باشد که "سران طایفه افشار ارشلو"ویا شعبات تیره ها وطوایف زیر نظر شان ودر صایین قلعه زنجان زندگی کرده ومشورت جنگی باهمدیگر کرده وتصمیم گرفتند ولذا اغلب طوایف تابعه آنان ودرهمان دوره تاریخی وبه ارتش افشاریه نادر پیوسته اند وتعداد کمی از آنان در صائین قلعه باقی مانده وتیره قورت بیگلوها وجایگزین انها شدند ویا همگی در جنگهای 25 ساله نادری وشرکت یافتند واز قدیم هم "عادت فرهنگی اقوام افشار" ویا تیره های آن وطوری بود که می بایست که یک قبیله رمه دارو جنگجو باشند ولذا فرزندان خودشان را هم ویک نیروی نظامی تربیت می کردند ولذا به محض جلسه گرفتن مزبور ودر اتاق مشورت قلعه های مرکزی صائین قلعه وافراد هر منطقه وفورا تعدا دکثیری از سکنه های دهات افشار نشین اورمیه را جمع کردند ویا افشار ایجرود ویا افشار تکاب ومهیا گردیدند ونهایتا ونیروی بزرگی وبرای درگیری نظامی بوجود می آوردند وچنین خصلت های جنگی ودر قبایل دیگر ایرانی وجود نداشت که به این صورت و"سازماندهی فوری" بشوند ولی افشار ها وطور دیگر بودند واز دوره سلجوقیان ترک وتا دوره نادرشاه ترک وطوایفش وهمه سلولهای قبیله ای داشته ویا سازماندهی جنگی را بلد بودند واز سوی دیگرو نهاد قدرت یابی آنان هم طوری بود که کسی به مقام ریاست تیره ویا طوایف تیره افشار می رسید که قبلا "تجربه های عمیق" در سازماندهی تیره خود داشته باشد ودر نهایت از "مقام یاوری" تیره ویا "بیگی طایفه وبه درجه "خان سلطانی ایل" می رسیدند ویا با این طرز تشکیلات مخصوص طوایف افشاربود که انبوه شدن تجربه خانوادگی 1000 ساله آنان را بوجود می اورد ودر خوانین اتابک فارس ویا یزد ولرستان وهمدان وآذربایجان تکمیل شده وبه عصر تجربه های عصر نادرشاهی می رسید ووبا این تجربه های تارخی بود که در دولت نادری هم موفق بودند وحداقل در 300 جنگ بزرگ شرکت کرده بودند ودر همه آن جنگها هم موفق بودند که در کمتر ارتش دنیا وجود دارد وتنها نمونه سازماندهی مزبور ودر ارتش تیمور لنگدیده می شود ویا در دوره سلجوقیان وجود دارد !وبعلاوه در همان ص 159عالم آرای نادری ذکر شده است که نادرشاه و"پروبیگ افشار" ویا فرزند "بیستون بیگ "را ودر آن جلسه و"حاکم اورمیه "می کند وتا تدابیر ویا سازماندهی طوایف زیر نظر خودش را خوب انجام بدهدونقشه لازم را تهیه بکند ویا با مدیریت خوب واماده اش وبه تسخیر شهر اورمیه از عثمانی ها بکند ویا از ارتش ینی چری عثمانی ها ومراتع افشار های اورمیه را پس بگیرد ویا از دست از کردهای مهاجم به خاک ایران وپس بگیرد؟ وخود"بیستون بیگ افشار "راو سردار کل اذربایجان ودر شهر "تبریز" تعیین می نماید ! ولی همان کتاب عالم آرا مشخص نمی کند که پروبیگ افشار ویا بیستون بیگ افشار واز کدام تیره قوم افشار می باشند؟ ولیکن کتاب گلشن مرادروشن کرده است ویا در صفحات کتاب خود واز فتعلیخان افشار ارشلو و"یا حاکم ارومیه "یاد می کند که بعد از جنگ خونین سمان ارخی زنجان زنده مانده بود ومدتی هم همچنان حاکم اورمیه بود ولی بعدا وهمان خان ارشلوی اورمیه وبهراه دو فرزندش وبدست کریم خان زند کشته می شوند ویا در نزدیکی اصفهان کشته می شوند وهمچنین تطابق این نوع از اسناد تاریخی نشان می دهد که با ظهور نادر شاه قرخلو و همان طایفه افشار صاین قلعه زنجان واز این شهر وبه مرکزیت افشار شهر ارومیه انتقال می یابد وبرعکس بقایای قوم افشار های قاسملوی ارومیه هم ودر شهر های تکاب ویا قیدار ظهوربعدی می یابند ودر نهایت می گویم که اینجانب وگرچه پژوهش 47 صفحه ای ودر مورد تحولات تاریخی ویا محلات صائین قلعه تهیه کرده ویا چگونگی شهر صائن قلعه را نوشته ام ویا تغییراتش واز سال 904 والی عصر حاضر را دارم ولی از ذکر آنها بدلیل اختصار مطلب خوداری می کنم وتنها به ذکر تغییر مکان قومی صائین قلعه واز" قوم ارشلو "وبه قوم قورت بیگلو می پردازم که درملاقات نادر شاهی شکل گرفت وبعدا در دوره قاجاریه تحول یافت وقومی که در دهات اطراف صائین قلعه زنجان زندگی می کردند و مثلا ص 1982کتاب مرات البلدان واز آبادی " چاله مجار" اطراف صائین قلعه وبه عنوان" آبادی متعلق به شاهسون قورت بیگلو "افشار یاد می کندویا در ص 1965 کتاب مزبور و از آبادی " چالچق " وبه عنوان مسکن ایل شاهسون قورت بیگلو نام می برد ویا ص 272 کتاب منتخب التواریخ واز "ریاست طایفه قورت بیگلو" یاد کرده است ویا از "سواره ایل قورت بیگلو" وسخن به میان می آورد ونیز صفحات 521 و2005 کتاب منتظم ناصری هم واز "سران این طایفه افشار قورت بیگلو "وسخن بمیان می آورد !وبعلاوه صفحات 1252 و1391 کتاب ناسخ التواریخ هم واز اعزام" طایفه افشار قورت بیگلو" وبه جنگ با انگلیسی ها واز راه کازرون وسخن می گوید! ونیز صفحات 1253 و986 و1239 و1405کتاب ناسخ التواریخ هم واز "طایفه قورت بیگلو" و"سواران "آن یاد می کند وبعلاوه صفحات 57 و59 کتاب خاطرات ناصر الدین شاه هم واز "طایفه قورت بیگلو وریاست آن "بحث می کند وهمچنین ص 1269 کتاب منتظم ناصری هم ودر بحث " یوز باشیان " واز " رحمت الله خان قورت بیگلو "یاد می کند وبعلاوه ص 352 کتاب ناصر الدین شاه هم واز " آبادی کولوج "منطقه نام می برد که متعلق به "سران ایل قورت بیگلو" بود ویا در ص 355 واز آبادی " سرو جهان " نام می برد که به رئیس طایفه قورت بیگلو متعلق بود وبعلاوه در دوره سلجوقیان هم وهمین آبادی سرو جهان ویک قلعه محکم سلجوقی بود ولذا یک هفته سلطان محمد خوارزمشاه هم ودر برابر حمله مغولان وپناهنده آن "دژسرو جهان "شده بود وبعلاوه در امور نظامی هم و"طایفه قورت بیگلو " ویک فوج مستقل نظامی را ودر دوره قاجاریه تشکیل می داد که در اغلب منابع تاریخی وبه این "فوج نظامی طایفه مزبور" اشاره شده است ونظیر ص 1185 کتاب مرات البلدان که در سال 1270 هجری که ماموریت "سواره شاهسون شاهسون قورت بیگلو" را وبه خراسان وگزارش تاریخی می دهد ویا در یاد داشتهای روزانه ناصر الدین شاه ودر سفرنامه گیلان هم آمده واز " قشلاقات قورت بیگلو " یاد می کندکه یافت اباد تهران ومحل قشلاقات انان بود بود ویا ص 108 کتاب منتخب التواریخ هم ودر سال 1271 هجری واز اعزام آنان وبه آق دربند سرخس یاد می کندونیز ص 1253 ناسخ التواریخ هم وبه همین مطلب اشاره دارد ویا در ص 1201 مرات البلدان ودر مقابله با ترکمانان خارج از ایران ووقتی که ترکمانان واز عشق آباد وبه ایران حمله می کنند ونتیجتا سوراران قورت بیگلو را می فرستند وهمچنین ص 1405 مرات البلدان واز اعزام آنان به استان فارس بحث می کند وبعلاوه ص 143 کتاب منتخب التواریخ ویا ص 1556 کتاب مرات البلدان واز آنان وبه عنوان " سواره نظامی مستقل " یاد می کند وبعلاوه در سال 1284 هجری ودر کتاب مرات البلدان هم ویا در ص 1555 همان کتاب واز اعزام آنان ودر برخورد با تراکمه یاغی ودر "اطراف بجنورد "یاد می کند وهمچنین ص 1391ناسخ التواریخ واز برخورد نظامی قورت بیگلو ها وبا ارتش انگلیس ودر بوشهر یاد می کند که در آن جنگ وانگلیسی ها و66 توپ ویا خمپاره در کشتی خود نصب کرده بودند وبعلاوه در ص 115 کتاب شرح حال عباس میرزا ملک آراء هم واز " ایل قورت بیگلو " یاد می کند ویا می نویسد که ایلات شاهسون واز سه سمت وزنجان را احاطه کرده اند واین ها چهار طایفه اند ویعنی ایل دویران افشار ویا ایل اینانلو ویا ایل افشار قیدارمی باشد ونیز در سالهای بعدی هم ویعنی در سال 1276و1291 هجری و یا سال 1297ویا سال 1310 هجری هم وهمان " سواره قورت بیگلو ودر عرصه امور نظامی ظاهر می شود ویا در ص 1284 کتاب مرات البلدان ذکر شده ویا در ص 1952 کتاب منتظم ناصری ذکر شده ویا در ص 2400 مرات البلدان ذکر شده ویا در ص 172 کتاب منتخب التواریخ واز قورت بیگلو وبحث می شود وگاهی هم در همان منابع تاریخی و از "فوج نظامی قورت بیگلو" یاد کرده است ویا از "جماعت شاهسون قورت بیگلو ودر صفحات 20 91 و1246 و521 کتاب منتظم ناصری یاد می شود وهمچنین در سال 1297 هجری هم وکتاب فارسنامه ناصری واز ماموریت "طایفه قورت بیگلو" ودر منطقه "خشت فارس" یاد می کند وبعلاوه صفحه 986 کتاب ناسخ التواریخ هم واز سواره 300 نفره "طایفه قورت بیگلوی افشار "ودر یک ماموریت نظامی بحث می کند وامروزه هم این طایفه وتخته قاپو شده اند ولی در گذشته تاریخ موفق داشته وبا کسب تجربه های جنگیخوب ومقام سر تیپی را هم بدست آورده بودند ولذا اغلب تجربه های نظامی مهم داشتند وبعلاوه مکاتبات رضا قلی نظام السلطنه ویا کتاب تلگرافات سپهسالار هم واز "طایفه قورت بیگلو "وقوم شناسی آن بحث می کند

زنجان و تحول قلعه خوانین افشاریه اش به محلات شهری کنونی- بخش اول - دکتر محمد خالقی مقدم

زنجان و تحول قلعه خوانین افشاریه اش به محلات شهری کنونی
(تحول مالکیت وقومیت واقتصاد در زنجان )
بخش اول
پژوهش از : دکتر محمد خالقی مقدم
تخصص: مردم شناس اقوام آسیایی
وجامعه شناس محلات شهری

از قدیم هریک از اقوام ایرانی دهات ویا املاک ومراتع خاص خود را داشتند که سرزمین قومی آنان بود ونظیر سرزمین کردستان ویا بلوچستان وتاجیکستان وگرجستان ویاارمنستان وغیره که اراضی متعلق به قوم خود را داشتند واقوام افشار ویا سران ایل افشار هم ودر استان زنجان ساکن بودند ویا در استانهای همجوارش واملاک ومراتع خاص ایلی خود شان را داشتند ولی در اواخر دوره صفویه بین دو "ایل افشار وایل قاجار" وبرسر تصاحب قدرت سیاسی وکشمکشهایی بوجود آمد وتا اینکه ایل افشار که جمعیت ویا اقتدار بیشتری داشت وجلو تر افتاد ودر دوره "دولت 25 ساله نادر شاه افشار "وتصاحب قدرت در ایران را بدست آورد وحکومت را بدست خود گرفت ولی بدلیل حمله به خاک هندوستان وچین ومورد خشم دول غربی قرار گرفت که در دست کمپانی هند شرقی بود که عواملشان در اردوهای متحرک لشکر کشی نظامی نادرشاه افشار ودر حمله به 20 کشور آسیایی نفوذ کرده بودند ویا در میان خوانین نظامی قوم افشار نادرشاه هم نفوذ کرده واز طریق وسوسه پول پرستی ویا قدرت طلبی شخصی در آنان بوجود آوردندکه ارتش ودولت تازه تاسیس وی را بهم بزنند ولذا با ترفند های سیاسی مختلف وهمه ارودی نظامی وی ودر فتح آباد قوچان بهم ریخت ویا بزرگترین توپخانه وزنبورک خانه وخزانه اش غارت شد که آماده حمله به خاک چین می شدوچینی که تازه بدست کمپانی هندشرقی افتاده بود ودر این راه خودش و فرزندانش کشته شدند ویا حتی نوه هایش هم بدست چهار "خان خائن افشار"وبا همدستی برادر زاده اش کشته شد ویا با همراهی 70 سرباز افشارزیر دستانشان کشته شد که محافظان نادر بودند ویا جزو افسران نظامی محافظ خیمه نادرشاه بودند(ماخذ مجمل التواریخ وعالم آری نادری وجهانگشای نادری ) وبقیه دیگر خوانین نظامی افشار هم که در اردوی بزرگ نظامی فتح آباد قوچان حضور داشتندوبه وسوسه غارت خزانه وتوپخانه وی افتادند واسامی صدها خان نظامی افشارهم که اسامی اشان ودر صفحات چند کتاب عالم آرای نادری وجهانگشای نادری ویا " دره نادری ویا مجمل التواریخ وغیره آمده است که توسط نادرشاه قرخلو افشاروبه استخدام ارتش افشاری وی در آمده بودند و نیز براساس مستندات تاریخی و همان خوانین افشارهم ودر دوره حیات وی بصورت حاکمان صدها شهر آسیایی تبدیل شده بودند ویا فرهنگ وهنرخاص در ایران شکل داده بودند ویا حرفه ویا کتابت افشاری بوجود آورده ویا نظام اداری وکارمندی خاص شکل داده ویا تشکیلات نظامی وقضایی خاص بوجود آورده بودند و یا نظام مدنی وحرفه ای ویا شهری خاص شکل داده بودند ویا تمدن خاص ترکان افشار آسیایی را بوجود آورده بودند ولی با آن "خیانت قومی "خودوهمگی متلاشی شد که تداوم تمدن ومدنیت خاص ترکان سلجوقی آسیایی بود ونادر شاه هم یکی از نوادگان همان ترکان سلجوقی واز شاخه ترکان اوشار (افشار ویا قوم پرواز کننده در واژه ترکی آن بود ) وبقیه خوانین افشار هم وبدلیل طمع کاری خود و "حق السهم سکوت "خودرا ازو آن چهار نفر قاتلش گرفتند وهمراه جواهرات مزبور روانه اوطان خود ویا روانه قلعه های قدیمی خانی خود ودر دهات آذربایجانی بزرگ خود شدند و20 نفر از آن خوانین ارتش بزرگ افشار هم وهمراه جواهرات وتوپخانه غنیمتی روانه استان زنجان شدهودر "قلعه های خانی قولتوق زنجان"مرکز قوم ایرلوی افشار استان زنجان مستقر شدند ودیگری هم در " قلعه کرسف قیدار زنجان "ومرکز قوم افشار قاسملوی زنجان" و یا دیگری هم در "قلعه صائین قلعه زنجان "ودر جنب شهر هیدج ومرکز قوم "افشار قورت بیگلوی زنجان" ودیگری هم در قلعه ابهر ویا مرکز قوم اینانلو افشار زنجان ویا برخی هم در "قلعه پری ماهنشان " زنجان ویا در مرکز منطقه ای قوم اوصانلو افشار زنجان ویا برخی هم در "قلعه انگوران ماهنشان زنجان" ومرکز "قوم دویران افشار که 54 تیره قومی دویران ودر 54 دهات کوهستانی وییلاق نشین انگوران اداره می کرد ویا ساکن بودند وبرخی نیز" قلعه درام طارم "وویادر "قلعه ایجرود" ویا در قلعه بزینه رود جنوب زنجان وطوایف زیر دستان انها هم "یوز باشی ها" ویا "اون باشی های" قوم افشار بودند وبجای محاکمه آن 4 نفر قاتلان نادر شاه قرخلو افشارویا سوال کردن از آن چهار خان افشار قاتل که چرا بجای محافظت از جان نادر شاه وهمدست شده واو را کشتید؟ وانها هم با گرفتن حق السهم سکوت از آن چهار نفر و به غارت گنجهای خزانه متحرک نظامی اش پرداختند ویا در اردوی نظامی فتح آبادقوچان پرداختند ویا در خزانه ثابت وبزرگش ودر قلعه کلات که مورد غارت خود قرار دادند وبا این اعمال مورد تعجب ویا انتقاد ودر گیری با افغانی های موجود در اردوی نظامی نادر شاه شدند ولذا مدتی به درگیری با آنان پرداخته شد وبه آنان گفتندکه شما چه گونه قومی می باشید ؟ که" رییس وبزرگ قوم افشاری خود را می کشید"که ایران را نجات داده است ؟ ویا اسلحه پادگان ویا گنجهایش را غارت می کنید؟ وبه شهر هاودهات افشار نشین خود می برید ؟ ولذا به نقل دو صفحه آخرویا جلد سوم کتاب عالم آرای نادری ویا به نقل ص 16 کتاب مجمل التواریخ که مستندا نوشته است که در عرض چهار ساعت وهمه خزانه ویا خیمه وخرگاه و اثاثیه پادشاهی نادر ویا توپخانه وسیعش غارت شد ویا در صفحات 389 و390 کتاب مجمل التواریخ هم ویا در صفحات 183 الی ص189 کتاب رستم التواریخ هم به خیانتهای مالی مختلف دیوان استیفایش پرداخته شده ویا در استانهای مختلف ایران اشاره شده است که بعدا درآمد خزانه ویا مالیات روستایی اش را به قومهای دیگر ویا دشمن با افشار ها دادند! ولذا بعدا صد ها خان نظامی قوم افشارواز قلعه های خانی استان آذربایجان غربی گرفته وتا استان البرز کرج که ازنژاد قوم ترک افشار بودند وبعد از آن غارت تاریخی خود وبخاطر پولپرستی شدید خود وهمدیگر را کشتند ویا بخاطر قدرت طلبی شخصی خود و به درگیری شدید با یکدیگر پرداختند وبهمین دلیل در عرض 20 الی 30 سال بعد از قتل نادرو همگی هم ومحو تاریخی وفرهنگی شدند ویا همان خوانین افشار ویا پیروانشان هم ودر اغلب در گیریها وکشته شدند ویا همه اسلحه غارتی ویا خزانه غارتی اشان هم واز چنگشان بیرون آمد ویا املاکشان ودهاتشاتشان هم مصادره شد ویا ریاست شهری ویا تاریخی منطقه ای ویا سابقه قومی اشان هم واز دست رفت ودر قومیت های کوچک دیگر مستحیل شدند ویا عناوین کوچه ها ویا خیابانهای تاریخی اشان هم واز دستشان خارج گشت ! وحتی سابقه فرهنگی وفرم لباس قومی آنان هم نابود شد ویا حرفه های شهری سابق اشان وبه اضمحلال رفت ویا صنعت دستی دیرینه خود شان هم وازدستشان ربوده شده واین بار بعد از گذشت 1000 سال سابقه تمدنی اشان ودر ایران وبا ان همه از نظام سازی اداری وفرهنگی وتمدن شهری سابق خود وبه "عصر چوپانی ورمه گردانی سابق 1000 ساله قبلی خود برگشتند؟ که امروزه فرهنگ وتاریخ وهویت ندارند !وصرفا بصورت عناصربی هویت شرکت های گلد کوئیستی وشرکتهای هرمی خارجی ودر شهر های ترک نشین ایران می لولند که در شهرهای تبریز وارومیه وتکاب وزنجان وقزوین وکرج وساوه وابهر وقیدارمی لولند ویا با آرایش موهای بیتلی ویا با شلوار های پاره وپیراهنهای وبا متون انگلیسی ویا با اسامی مغازه های انگلیسی وعربی می لولند ونمی دانند که شاخه های از قوم بزرگ ترک افشار قرخلوهستند ؟ ویا از شاخه قاسملو ویا شاخه ایر لو واوصانلو وقورت بیگلو وبکشلوقزوین ویا قره پشتلو واینانلوابهر ویا گوندوزلواورمیه وشوشتر ویا ارشلوی اصفهان ویا چاپشلومشهد وکلات وغیره هستند که زمانی از فرهنگ رمه گردانی وچوپانی دست برداشته بودند ویا صحراها یمرتعی ترکستان وسط آسیا را رها کردند ودرایران "مدنیت خاص اداری- حرفه ای ترکان سلجوقی را بوجود اوردند ویا با کمک متفکرانی مثل خواجه نظام الملک وعمید الملک کندری یاد گرفتند وبه مدت 160 سال ومدنیت خاص ترکان سلجوقی را بوجود آوردند ویا به اقوام دیگر ایرانی هم یاد دادند ویا آنان را هم وفرهنگ پذیرخود کردند ومدتی هم "تمدن خوارزمشاهی "راشکل دادند ویا به مدت 60 سال شکل دادند ویا جزو استخوان بندی فرهنگ اقوام دیگر ایرانی کردند ومدتی هم ومدنیت ترکان قراقویو نلو را وبه مدت 50 سال شکل دادند ویا در برهه های بعدی تر هم "مدنیت ترکان افشاری "را بوجود آورده وبه مدت 25 سال تشکیل دادند ولی امروزه "مدنیت خاص "خاص گلد کوئیستی " دارند ویا هویت تاریخی ندارند ویا ترکانی بی مسئولیت درحرفه کارخانه داری خود هستند ؟ ویا در حرفه "بیمارستان داری "و"محله داری" خود هستند ! ویا شناختی از حرفه بازار سنتی ندارند ویا بی ضرربودن آن وبرای دیگران ندارند؟ ویا شناختی از نظام اداری صحیح ومفید بودن آن برای دیگران ندارند ؟ ویا شناختی از پاساژداری وکارکرد مفید اقتصادی آن ندارند ویا در بازارهای سنتی پر ازمدار بسته چینی – _واروپایی ندارند وترکانی صرفا با پیراهن های خارجی ویا با لباسهای فرم اروپایی ویا صرفا با حروف انگلیسی در جلوو عقب پیراهنشان ویا با شلوار های سنگ سابیده شده وگران قیمت خارجی ویا پاره شده در تن پوش خود ویا بی تفاوت به تاریخ وفرهنگ ومدنیت خودشان هستند! ویا بی مسئولیت وبی قید در شغل وحرفه جدید خودهستند !وصرفا در عصر جدید چوپانی خودشان بسر می برند ولی در قرن 21زندگی می کنند واز این راه عمر خود را طی می نمایند! وآری طمع کاری بیش از حد ودر غارت خزانه نادری این عواقب را دارد که برای کشورداری جمع کرده بود وبرای ثروت اندوزی فلان خان قولتوق زنجان بدست نیاورده بود ویا برای ثروت اندوزی خان بکشلوی قزوین ورامند وشال ؟ ویا آوردن خزانه نادر شاهی به شهرهای زنجان واورمیه وتبریزوخلخال واردبیل وطارم و تکاب وقیدار وابهروقزوین وشال قزوین ویا نظر ابادوساوجبلاغ کرج چه معنی دارد ؟ویا به ساوه وخرقان و مشهد ودر گز وکرمان ویا به بافت وکازرون وشوشترکه افشار نشین بودند؟ ودر حالی بود که اغلب خوانین اشان نیز از قوم افشارترک طمع کار بودند و یاحداقل سکنه 20 الی 80 در صد این شهر ها هم واغلب از قوم ترک افشاریمی باشند که بزرگترین قوم ترک ایرانی می باشند ولی بخاطر طمع کاری شدید خود و در فاصله اندک وهمه قدرت ویا دولت وفرهنگ وتاریخ خود را باختند! ویاز دست دادند ! واز اینرو در سال 1160 هجری به بعد وهمه "دولت افشاریه"وبا همه اقتدارش وفروپاشید! وبخاطر "فساد اخلاقیات سران قومی خودش " واز درون متلاشی گشت ! ونهایتا سر زمین واراضی قوم افشاری خودشان را هم ودر دهات ویا شهرهایشان را هم وازدست داد ند! ویا عناوین قومی کوچه ها ویا محله ها ویا آب انبارها ومساجد خود را هم واز دست دادند؟ وامروزه اغلب اماکن شهرهای مزبورآنان و با نام خوانین قاجارنامیده می شود ویا با عناوین مساجد قاجار ویا با عناوین کوچه هاوکاروانسرهای ساخته خوانین قاجار ملقب شد ه است؟ ونیزشاهان قاجاری که با کمک افسران انگلیسی نظیر لیندسی وغیره قدرت یافتند ویا با کمک توپخانه وتفنگ انگلیسی ونظیرتفنگ ورندیل ویا توپ ماکسیم وشیندلرقدرت یافتند ویا با خط مشی دهی مشاوران انگلیسی ودر دربارهایشان قدرت گرفته وبراغلب اقوام ایرانی وغلبه یافته بودند واز این راه بود که اقوام افشار وقدرت سیاسی خود را ازدست داد ویا این بار "ایل قاجار"واعیان وعوامل تجاری آنان پا گرفتند وبازار های سنتی ایران را وبه زیر استثمار خود بردند ویا با زد وبند سیاسی وافرادی مثل ملک التجار وامین التجار شدند !ویا در زد وبند با پرسنل وکارمندان کنسول گریهای خارجی ودر شهر های ایرانی رشد کردند ویا در تماس تلفنی وتلگرافی با آنان وثروتمند می شدند! ویا در تماس با دول خارجه ودر حوادث سیاسی بعد از عصر ناصر الدین شاهی وتوانسته بودند که قدرت سیاسی شهرهای ایرانی را وبدست بگیرند؟ ویاکنترل دولت ایرانی را ویا نماینده به مجلس فرستادن را وبدست قاجار هارا بدهند ! وهرچند در دوره دولت سه شاه اولیه قاجاردر استان زنجان وهنوز مماشات با "قوم افشارها " انجام می گرفت وزیرا قدرت حذف اقتدار منطقه ای افشارها راو در زنجان نداشتند واستانهای دیگر نداشتند! ویا قدرت سلب مالکیت منطقه ای "اراضی اقوام افشار "ایران را در نداشتند وچراکه بعد از دوره قتل نادر شاه افشاردر سال 1160 هجری وتا دوره حکومت ناصر الدین شاه قاجار وهنوز سرکوب سکنه افشار زنجان ودیگر استانها هنوز رقم زده نشده بود! وتنها بعد از سال 1266رقم زده شد ونیز در فاصله حکومت دو شاه افشاری وشاه قاجاری بود که "فترت سیاسی وفرهنگی "درزنجان و به مدت 95 سال وجود داشت ودر این مدت هم عملا حکومت شهر زنجان ویا حکومت 7 شهرستان افشارنشین اطراف خمسه ویا زنجان وبا فرهنگ زمین داری وصنف شهری افشاری انجام می گرفت !ویا سرنوشت سازی زمین داری ان وهنوز با فرهنگ قومی اولیه افشار ها مغایرت نداشت ویا درامد 1300 دهات افشار نشین زنجان هم در همان 95 سال اولیه وهنوز با 9 خان افشاری مستقر در زنجان همخوان بود وچرا که خوانین پراکنده در منطقه وبعد از نادرشاه در زنجان گرد هم امدند وهرکدام یک "قلعه خانی مستحکم" در زنجان برای خود ساخته بود ند ولذا قلعه های خانی پراکنده خود در دهات پری وقولتوق وکرسف را رها کرده ویا قلعه درام وانگوران وقلعه جوره کندی قره پشتلوی زنجان را واز مناطق اطراف زنجان به شهرزنجان آوردند وهرچند یک نوع نظام اداری وتجاری نیمپخته ونیم بند در زنجان شکل داده بودند ولی هنوز بدلیل نداشتن تجربه اداری ونداشتن مشاوران باسوادونظیر مشاوران عهد سلجوقی وعهد نادرشاهی واین بار معلومات اندک در ادره منطقه قومی خود داشتند! ویا تجربه اندک از نظام اداری وفرهنگی شهرهای افشار نشین خود داشتند! ویا تجربه خام از "منطقه داری"دهات واقتصاد بهینه ان داشتند ویااز "مدنیت سازی اقتصاد بازار شهرزنجان " داشتندولی حداقل در همان 95 سال نخست هم وحاکمیت استانی انان و " مدیریت بومی "داشت ویا با مدیریت بومی منطقه ای اداره می گردید وبا با منافع اکثریت قومهای استان عجین بود !واغلب حاکمان افشاری شهرهای مزبورودرافکار عمومی زنجان تعیین می شدند! که یک نوع " دموکراسی قومی " مدل آتن واسپارت " بود ویا اداره زمین داری واداره فرهنگی سکنه منطقه تحت اداره اشان واز فرهنگ قدیمی اشان فاصله نداشت واز میان قوم اجنبی ویا دشمن قاجاریه وتاجران جیره خوار ووابسته به آنان منشائ نمی گرفت که منجر به قتل عام سکنه استان بشود ویا در طول حکومت 112 ساله قاجاریه ها بگردد ؟ ویا بوسیله سیاست احمقانه وحاکمیت 43 نوه حکمران فتح علیشاه ودر "داروغه خانه حکومتی زنجان ویا در زندان وتوپخانه سبزه میدان زنجان تعیین بشود (ومدل خاصی ازتیپولوژی استانداری مدل قاجاریه در علوم سیاسی بود ) ویا با هوی وهوس کارمندان قاجاری مقیم محله سرچشمه زنجان تعیین بشود که 43 حکمران واستاندار قاجاریه وان کارمندان غیر بومی را از شهر های کاشان وگیلان وگروس وبحرین وعراق واصفهان وقوچان بودند ویا از اعراب بیرجند بودند ویا فامیل های اسدالله علم خزیمه عرب بیرجند ویا نوه اسماعیل خان خزیمه عرب دوران نادرشاهی بودند ویا از فامیل های امیر خان میش مست عرب قاینات بودند که توپخانه نادری ویا خزانه نادری وبعد از مرگش وبدست او افتاده بود وبعد از جنگ خونین سمان ارخی زنجان ویا در آبادی بناب زنجان ودر این شهر مانده اند وواز جواهرات نادری نهایت سود تجاری را بردند که بدست خاواده آنان افتاده بود واجدادشان برخی از کاروانسراهای زنجان را در دوره ناصری وبا خزانه غارتی جنگ سامان ارخی زنجان ساخته اند که اغلب تاجران دوره ناصری زنجان وشجره نامه خودشان را واز" نژاد میرزا عرب "می دانند که دربرخی اسناد و شجره نامه اشان راآورده اند ویا از کردهای عمارلوی قوچان بودند که در غارت خزانه نادرشاهی وهمدست با خوانین افشار طارمی وقاتل نادر شاه ودر فتح آباد قوچان بودند وهمراه اوبه طارم امده بودند ! ویا همدست با حکمرانهای ظالم قاجاریه شده و"مدیریت بومی ناشیانه" وبر قوم افشاربدبخت استان تحمیل کردند ولذا باعث گردید که 95 سال وبقایای حکوت خوانین افشاردر زنجان باشد وخوانینی که از جنگ خونین سامان ارخی جان بدر برده وبر منطقه خمسه حاکم مانده بودند ولی درحکومت برمنطقه ایلی خود یک نوع تسامح قومی با یکدیگر داشتند و تسامحی که با مقداری اختلاف وبا بقیه اقوام افشار استان وهمراه بود که باعث می شد که گردش نخبگان در حاکمیت بر طوایف افشار زیر دست خود ودر میان روسای افشار تامین شود ویا نظیر استانهای دیگر وهمه حاکمان زنجان وهمگی فقط از نژاد ذوالفقارخان افشار باشند ویا بوسیله خانهای منطقه قراپشتلو وکنار گذاشته نشوند ویا همه حاکمان 95 ساله زنجان وفقط از "نژادپناه خان افشار اوصانلوی قلعه پری" وبرگزیده بشوند ویا همه حاکمان زنجان وفقط از نژاد موسی خان افشار طارمی باشند واین نوع "دموکراسی قومی "که در میان خانهای اردلان کرد سنندج وجود نداشت که از دوران صفویه وتا دوره ناصری وهمگی از نژاد اردلان خان بوده وحاکم بر سنه دژ( نام قدیمی سنندج) بودند ویا برخلاف رویه قومی حاکمان قوم بختیاری شهرکرد که هم"ی روسا یش واز یک نژاد بودند وبهمین دلایل سیاسی بود که باعث شد که حکومت موسی خان افشارایرلوی طارمی بر زنجان دو الی سه سال بیشتر دوام نیاورد ویا دوران حکومت ذوالفقارخان افشارایرلو قولتوق برزنجان واز سال 1176 الی 1193 باشد وتنها 6 سال هم حاکمیت مطلق وبر زنجان وبقیه خمسه بیابد که جد خاندان ذولفقاریها می باشد وچراکه با مخالفت بقیه اقوام افشاراستان با وی واز حاکمیت کل استان افتاد وتنها اداره "افشارهای قوم ایرلوی "خود را ودر دست نوادگانش باقی گذاشت ویا دوران حکومت علیخان افشار ایرلو هم به مدت 14سال بود ومدت اندکی هم "محمد سلیم خان قراسانلو افشار" حاکم زنجان گردید که خان منطقه غنی بیگلوی زنجان بود ونیز ذوالفقار خان افشارهم با مخالفت فرج اله خان افشار سعد لو ویا با مخالفت پسر عمویش در قره پشتلو روبرو شد ویا توسط آنان دستگیر شده وتحویل خاندان زندیه گردید وبعدا هم ودر طول حکومت آغا محمد خان قاجار و"عبدالله خان افشار اصانلو" وپسر پناه خان افشار اوصانلو وبر زنجان حاکم گردید ویا تا زمان حکومت فتحعلیشاه قاجار بر زنجان حکومت نمود وتا اینکه با مشاورت سفارت انگلستان با فرزندیازدهم فتح علیشاه وفرزندش بنام "عبدالله میرزا" وبر حکومت زنجان گمارده شد و"عبدالله خان افشار اوصانلو "هم واز حاکمیت زنجان برداشته گردید وبجایش "نصرالله خان افشار"نشست که نایب الحکومه عبدالله میرزای 13 ساله بود ونصرالله خان افشار و پسر محمد جوره خان افشار قره پشتلوبود وبه نایب الحکومتی زنجان گماشته گردید وزیرا که عبدالله میرزاقاجار ویا فرزند یازدهم فتعلیشاه ودر حاکمیت بر زنجان کودک بود وبعلاوه جنگ ایران وروس هم وبراه افتاده بود و بهمین دلیل و دربیشتر ایام حکومت فتعلیشاه قاجار واغلب نصرالله خان افشار ویا خان برزگ منطقه قره پشتلوزنجان وزنجان را اداره می کرد ویا اغلب "نایب الحکومه زنجان وخمسه "بود وبعدا مدتی هم "امان الله خان افشار"بر زنجان حاکم گردید ووی نیزو به نقل منابع تاریخی ویا برخی سفر نامه ها و مربی عبدالله میرزا قاجاربود وبعلاوه اغلب نیز وی مسئول ارسال نیروی نظامی افشارمنطقه زنجان وبه جبهه های جنگ 30 ساله ایران وروس بودوهمچنین امان الله خان افشار ویا پدرش فرج الله خان افشار بودند به نقل برخی ار سفرنامه های دوره مزبور وخان منطقه ارمغان خانه زنجان بود وبعلاوه خان برخی از دهات دیگر ودر ناحیه پشت صاین قلعه وهیدج زنجان بود که مراتع ودهات افشار های قورت بیگلوهم در آن منطقه واقع بود واحتمالا"مدیریت افشار های اینانلو ابهر" وقروه را هم واز شاهان قاجار گرفته بودندوزیرا برخی از اسناد آنرا نشان می دهند وبعلاوه در کتب دوره صفویه هم واسامی قوم افشار اینانلو ابهر وجود دارد که بقایای قوم سلجوقیان ابهر می باشند که به نقل ص 59 کتاب نزهت القلوب که می نویسد وقلعه ابهر راهم و بهاء الدین حیدرویا فرزند اتابک شیر گیر سلجوقی ساخته بود ویا مسجد سلجوقی قروه ابهررا ویا مسجد جمعه سجاس ویا قلعه صائین قلعه که قبلا دژقهود نامیده می شد ( ماخذ نزهه القلوب ) ویا دژ سرو جهان هیدج که قبلا سلطان محمد خوارزمشاه ودر برابر ارتش مغول به آن قلعه سلجوقی هیدج وپناه برد ودر بالای کوههای شهر هیدج واقع بود واز قراولان قنقلی ترک خوارزم ومحافظان ان قلعه هیدج بودند ولذا ابتدا سلطان محمد خوارزمشاه ودر برابر حمله مغول وبه آن "دژسرو جهان" هیدج پناه برد ویا به نقل ص 115 کتاب جهانگشای جوینی وبکتکین سلاحدار ویا کوچ بوقا خان که از سرداران ترک سلطان ترک محمد خوارزمشاه بودند ودر" پادگان قلعه سجاس" زنجان مستقر بودند وبا لشکر مغول درگیر می شوند وتعداد زیادی کشته می شوند وقبر شهیدانش ودر کنار مسجد جامع سلجوقی سجاس قرار دارد وهنوز سنگ قبر دارند ویا به نقل کتاب سیرت مینکبرنی وسرداران سلطان جلال الدین خوارزمشاه هم ودر پادگان زنجان مقاومت کرده ویا قلعه اقکندوکاغذ کنان وکلهرودسلجوقی وبا ارتش مغول در گیرمی شوند ومدتی اقوام ترک سلجوقی ویا غز وافشاریه ویا قنقلی خوارزم ودر دوره مغول وتیموری در دهات اطراف زنجان رمه داری صرف کرده وروسای طوایفش هم ودر همان دهات مزبور وامور تیره هایخود را سروسامان می دادند وتا اینکه در ترکان آق قویویونلو و بقایای ترکان سلجوقی واوشار ودر منطقه صائین قلعه ویا شهر هیدج سلطانیه وبا پیوستن "منصور بیگ افشار" وبه دولت آق قوینلو وخودشان را بنام قوم افشار قورت بیگلووغیره نامیدند ویا اقوام ترک سلجوقی وترک قنقلی دهات ابهر همو خودشان را "افشار اینانلوی ابهر" نامیدند ولذا ازقوم افشار اینانلو ودر کتاب های صفویه وعصر شاه عباس زیاد یاد شده است ودر ایام بعدی نیز ابوالحسن خان افشار اینانلو ابهری است که در دوره نادر شاه وبه حکومت اصفهان گماشته می شودوکتاب عالم ارای نادری وبه حکومت وی در اصفهان عصر نادر شاهی اشاره می کند واعضای خانواده نادرشاه افشارهم اصالتا واز "افشار های قرخلو"منطقه تکاب وقره آغاج بودند ومتصل به دهستان قشلاقات قیدار می باشد ومن در کتاب "زنجان سرزمین اقوام افشار" وبه مناطق ییلاقی وقشلاقی آنان اشاره کرده ام وبعلاوه به نقل همان کتاب عالم آرای نادری که می نویسد:وآن شاخه قرخلو افشار ومدتی در کوههای تخت سلیمان تکاب مستقر بودند ودر دوره شاه عباس صفوی وبرای محافظت پاسگاههای مرزی خراسان اعزام می شوند ویا جهت جلو گیری از حمله اوزبکان به خراسان ومشهد ونیشابورو به قلاع نظامی مرزی واقع درکوههای شهرستان در گز وکلات خراسان مامورمی گردند که با فساد دولت صفویه وهمه خاک ایران واغلب در معرض تاخت وتاز بود وبعدا هم چندین قوم همسایه افغانی وعثمانی ویا اوزبکها وروسها ویا عربها ی جنوب خلیج فارس وبه خاک ایران حمله کرده وهمه خاک ایران را اشغال کردند وتنها قوم افشار بودکه انها را از خاک ایران بیرون کرد ولی اقوام دیگر ایرانی ودر بیرون کردن آنها وازخاک ایران ونقشی نداشتند! ولذا به نقل ص 63 کتاب نزهت القلوب و افشار های نظر آیاد کرج ویا ساوجبلاغ کرج هم از نژاد سلجوقیان هستند ویا افشار های بکشلوی مناطق شال ورامند قروین ویا خرقان وساوه وآوج واشتهارد وبوئین زهرا هم که قبلا ناحیه ساوج بلاغ کرج نامیده می شد وهمگی از افشارهای بقایای سلجوقیان می باشند که به نقل نزهه القلوب ومالیات به طغرل سلجوقی ودرشهر ری می دادندونیز به نقل ص 66 همان کتاب نزهت القلوب که نویسنده با سواد عصر مغول در سلطانیه است وسکنه آبادیهای کاغذ کنان وخونج هم ویا افشار های سعد لوی خلخال هم از قوم افشار هستند ونیز به نقل کتاب گلشن مرادعصر زندیه هم که از افشار های دهات خلخال یاد می کند ویا افشار های طارم وغیره هم از بقایای سلجوقیان هستند ومثلا به نقل کتاب نزهت القلوب وسکنه کاغذ کنان خلخال ودر دوره سلجوقیان و"امیر میشود زنجانی" بود (ویا امیر قفشود زنجانی و حاکم آنها بود) ویا به نقل کتاب گلشن مراد در دوران زندیه هم و افشار های سعد لوی این ناحیه کاغذ کنان ویا دهات خلخال ودر شمال غربی زنجان واغلب در گیری با ذوالفقارخان افشار ایرلو ودرشهر زنجان داشتند ونهایتا ذوالفقار خان افشار را دستگیر کرده وتحویل علی مراد خان زند می نمایند ونیز در منابع تاریخی ویا در مستندات قوم نگاری ومردم شناسی دوره صفویه وافشاریه وزندیه هم عنوان قوم افشار زیاد آمده است واز جمله شهر اورمیه واز قوم افشار ها می باشند ویا دهات آنانهم واغلب از افشار های "قاسملو افشار" ویا "افشار های ارشلو "و"گوندوزلوی افشار اورمیه" بودند که با خیانت های مختلف وهمان شهر ارومیه ودر برابر آزاد خان افغان سقوط کرد ویا در برابر ارتش کوچک کریم خان زند سقوط کرد ودهات انان هم واز چنگ افشار ها خارج گشت وبدست اقوام کوچک مناطق دیگر افتاد واخرین آنها عسکر خان افشار اورمی بود که از سوی فتحعلیشاه وبه همراه فرزندان عیاش قاجار وبه فرانسه اعزام شده بود وحکومت شهر تبریز در دوره نادرشاهی در دست چند خان قدرتمند افشار ومثل" بیستون خان افشار" و"یا "امیر اصلان خان افشار ویا ساروخان وغیره ه بود که ترکهای عثمانی را واز تبریز بیرون کردند ولی در دوره قاجار وبدست خانهای کرد دنبلی ویا کرد گروس ویا روسها افتاد ولذا امروزه از نام وفرهنگ وقومیت ترک آنها ودر کتب تاریخی خبری نیست ویا در دانشکده های مردم شناسی وشهر سازی ویا فرهنگشناسی وفولکولورشناسی ایرانیان خبری نیست ویا در عناوین کوچه هایشان هم ویا در عناوین محلاتشان ویا در اسامی دهاتشان هم خبری نیست ودر حالیکه اسامی ترکی کوه ها ویا رودها یی منطقه ویا دشت هایشان واغلب اسامی ترکی چهار دوره تاریخی می باشد که از فرهنگ نامگذاری دوره سلجوقی ویا خوارزمشاهی وقراقویونلو و وافشاریه اخذ فرهنگی شده است ومثلا اسامی "قرا چمن" ویا "قرا چای" ویا شهر "قرا آغاج "آذر بایجان واز فرهنگ وفولکولور دوران ترکان قراقونلومی باشد ولی نام عجب شیربناب وعنوان فرمانده دوران تیموری است یا اسامی قوم قره گوزلوی همدان ونظیر آنست یا اسامی مختلفی ونظیر دهات قره بوته ویا آبادی قره چریان و یا قره گل ویا قره سعید ویا قره تپه وقرا بولاغ یا وقریه آغاجاری(یعنی آغاج ایری ویا قریه درخت کج ودر جنوب شهر سلطانیه زنجان وهمگی فرهنگ وفولکولور نامگذاری تیره های قومی قراقویونلو های ترک استان زنجان وغیره است که در پرچمهای نظامی آنان وعلامت گوسفند سیاه را درج می کردند ویا اسامی کوههای "گچی قیران" وی "کوه صندوق سندیران" کوههای ماهنشان وحاکی از آن واژه های ترکی است که قوم ترک مزبور وبرعنوان کوهها وروها ی ودهات قومی منطقه خود داده است ودر گذشته هم صنعت گران حرفه ای در چاقو سازی وشمشیر سازی ویا در ساختن بیل وگاو اهن کشاورزی وقیچی وشانه فرشبافی ویا در ابزار سازی آهنی اتصالات درب چوبی ساختمانها داشتند ویا مهارت در قفلسازی ومسگری داشتند که جایگزین صنعت سفال شکننده اقوام قدیمی کرده بودندویا ابزار سازی 50 نوع ظروف مختلف مسی ومفرغی را ودرسابقه قومی خود دارند ولذا صنعت حرفه ای این نوع تیره های قومی ترک غز ویا افشار ودر زنجان ویا در سجاس ویا در بازار اهنگری سلطانیه و ومثلا حدود 1000 سال قبل وتحول صنعت اهنگری را شروع کرده ویا تعدد ابزار سازی آهنی ودر بازار اهنگران زنجان دوره سلجوقی متولد شد ولذا نسبت به اقوام دیگرایرانی و قدمت شغلی ویا مهارت حرفه ای شغلی ویا هنر حرفه ای 1000 ساله سلجوقی ودر بازار بالای اهنگران زنجان دارند ویا در بازار پائین زنجان هم وسابقه 600 ساله ودر در دوره فرمانداری جهانشاه قراقویوینلو برزنجان یافته اند که اغازفرمانداری اش برزنجان و از سال 829 هجری وتا سال 878 هجری ودر بازار پائین زنجان بود ودر این دوره تاریخی وجهانشاه قراقویولو وحدود 400خانوار صنعتگر دهات سجاس ویا سهرورد وسلطانیه پایتخت را وبه دکانهای بازار پائین زنجان کوچانده بود وتا شهر ویرانه زنجان عصر تیموری را و"باز سازی شهری" بکند ویا "باز سازی حرفه ای "بکند ویا خانه هایی برای آنان ودر دوسوی همان بازار پائین زنجان بسازد ومحل فرمانداری اش هم و در همان بازار پائین زنجان واقع بود ویا در همان بازارپائین قیصریه کوچک ساخته بود ویا مسجد جمعه قرا قوینلوساخته بود ویا چهار نوع آب انبار ویا چند کاروانسراساخته بود ویا راسته بازار گوشت فروشی ویا میدانچه ساخت چاقو ویا مس ویا فروش میوه ساخته بود ویا دکانهای آهنگری ساخته بود که انواع داس آهنی برای کشاورزی دهات بسازند ویا بیل وگاو اهن ویا نعل بندی کرده ویا ساخت خنجر وشمشیر بسازند ویا ابزارآلات ساخت قیچی فرش ویا ساخت شانه زنی فرش بافی ویا ساخت تیغ برش نخهایش را بسازند یا میخهای اهنی درب چوبی بسازند ویا ساخت قفل آهنی وبرای درب خانه ها را ویاد بگیرند !ویا میدانچه ساخت ظروف متعدد را بیاموزند ولی حاکمان صفوی زنجان وهمه ان معارف حرفه ای را برباد دادند ووبا ویران کردن زنجان وتبدیل کردن آن بیک قصبه زنجان 800 الی 2000 خانواری وترتیبی دادند که زنجان سابقه تاریخی حرفه اهنگری ویا جولاهی ویا صباغی ومسگری خود را فراموش بکند و وتنها عشایر بی مغز وشاه پرست ویا شاهسون باقی بمانند وتا پشتوانه حرفه تاریخی آنهاوبر باد برود ویا حرفه تاریخی سکنه شهر ودر 600 سال قبل ویا در 1000قبل و برباد برود ولذا بعد گذشت 600 الی 1000 ساله تاریخ حرفه ای انان ودر دو دو بازار بالا وپائین زنجان واین بار عوام گرایی برقشرهای روستایی این بازار حاکم شدهاند ولذا عنوان تاسیس کنندگان 600 سال قبلی آن را فراموش کرده اندوعمدا از روی جهل گلد گوئیستی خود ویا بخاطر طمعکاری شغلی خود ونام بازار مزبور را وبازار دهاتی ها ی زنجان ویا باز متعلق به عصر قاجاریه می نامند ودر حالیکه ص 28 کتاب دارالعرفان خمسه بر عکس آنرا می نویسد ویا صفحات مختلف کتاب مرات البلدان وغیره هم وسابقه تارخی مسجدجمعه همان بازار ویا حمام سنتی ان بازار ویا ساخت میدانچه ها یش ویا راسته های انرا وبه سال 888هجری برمی گرداند وهمانطوریکه عنوان "بازار وکیل شیراز" دوره زندیه را نشان میدهد وسکنه شیرازو عمر انرا انکار نمی کنند ویا عنوان بازارومیدان وحمام گنج علیخان کرمان نیز چنین می باشد ویادگار ساخت بازار کرمان ودر عصر صفویه را وبیان می کنند ولی ساخت بازار پائین دوره قراقوینلوزنجان برعکس نشان داده می شود وزیرا حاکم زنجانی شاه اسماعیل صفویه ودستور داد ه بود که همان 400 صنعگر بازار پائین راهم بکشند ویا خانه هایشان را هم مصادره کرده وبه سند ملکی چند خاندان وابسته به صفویه وسند ملکی بزنند ووفرهنگ وهنرهم ودر شهر های دیگر آذر بایجان و چنین وضعی دارد ویا در دوره بعد از فحتعلیشاه قاجار هم چنین وضعی پیش آمد وحدود 43حاکم قاجاری زنجان وچنین دستوری را دادند وحاکمانی که همگی فرزندان ونوادگان فتععلیشاه قاجار بودند واز حکمرانی شهری وفقط تکثیر زاد ولد قاجار زادگان خود را یاد گرفته بودند ویا به نقل 60 صفحه از کتاب ناسخ التواریخ وفقط به ذکرعنوان 2000نفرو نام زنان وفرزندان فتعلیشاه قاجار ودرآن کتاب اختصاص دارد وبقیه حاکمان قاجار هم و در طول 112ساله حکومت قاجاریه وفقط زن گرفته اند ویا 43 حکمران زنجانی آنان هم ومرتبا توپخانه ودر بالای عمارت قاجاری سبزه میدان زنجان خود گذاشته بودند ومرتبا مردم زنجان را می کشتند ویا در محل زندان وداروغه خانه اشان ودر سبزه میدان زنجان گذاشته بودند ویا به نقل دهها جلد کتاب دوره قاجاریه ویا به نقل 50 نفر سفرنامه نویسان اروپایی ودر دوره قاجار وحداقل در دوره حکومت دایی ناصر الدین شاه وشهر زنجان به مدت 11 ماه زنجان وتوپ باران وخمپاره باران شدید می شد که بدتر از شهر غزه شده بود ویا به نقل همان اسناد تاریخی وحداقل 30 فوج توپخانه شهر های مختلف ایران راو آورده بودند وتوپشان ودر همان سبزه میدان زنجان گذاشته همه مردند ویا 11 ماه تمام تمام وشب وروز وهمه خانه مردم افشاری زنجان را وتوپ باران می کردند و نهایتا 23 هزار سکنه شهرزنجان را وکشتند ویا همه خانه ها و کاروانسراها ی شهر را خراب کردند ونیز به نقل منابع تاریخی وحتی تیرسقف خانه هاومغازه خالی وخراب شده شهرزنجان را کنده وبردند ویا همان سربازان قاجاری هم وبعنوان غنیمت برده وفروختند ویا در همان سبزه میدان زنجان وحداقل 2000نفر زن وبچه راشکم پاره کرده ویا سربازان اهل تسنن حسنعلی خان گروسی بیجاروآنها را و سر بریده وبه خندق جنوب شهرزنجان ریختند ویا دختران وبچه ها را اسیر کرده ودر شهر های دیگرایران وفروختند یا به نقل اغلب همان کتاب سفرنامه ها ودر طول حکومت 50 ساله ناصرالدین شاه قاجاروهمه شهر زنجانو ویران باقی مانده بود وآباد نمی کردند ودر حالیکه ناصر الدین شاه وبرای چاپیدن 1300 روستای استان وفقط حدود 19 نفر حاکم قاجاری وبر زنجان ویرانه گماشته بود ولی آن حاکمانشهم وکاری وبه ویرانه ها ویا به فقر مردم شهرزنجان نداشتند ولذا اسناد تاریخی مختلف می گوید که مهاجرین جدید به شهرزنجان ویا باقی ماندگان از گذشته واز شدت فقر ویا بدبختی وفقط پهن گاوو گوسفند می خوردند ویا از مسافران شهر های دیگر وفقط گدایی می کردند وبهمین سبب وسال 1288هجری ودر دوران حکومت ناصرالدین شاه و"سال مجاعه" نامیده شده است ویا به نقل اغلب سفرنامه ها ودر طی 9 ماه سال مزبور وفقط از یکی از دروازه های شهرزنجان وتنها 5630 جنازه مردم شهر را وبه قبرستان بیرون شهر بردند ویا از دروازه دیگر شهر هم وحدود 5000 جنازه دیگر راخارج کردند ودفن کردند که روزانه 60 نفرو بر اثر قحطی ویا وبای ناشی از آلودگی شهر ویا ویرانی عمیق شهرومی مردند! وفقط محله کارمندان قاجاری اعیان نشین اطراف سرچشمه زنجان باقی مانده بود که 197 باب خانه قاجاریان همان محله در رفاه بودند وبعلاوه برای تامین رفاهشان هم وبا کندن 185 حلقه چاه قنات وازآبادی دیزج زنجان وتا محله اعیان نشین قاجاری آنان وآب سرچشمه ودر پشت سبزه میدان راآورده ویا با میلونها تومان هزینه وقنات سازی طولانی کردند وافرادی که اغلب کارمندان 9 اداره قاجاری ودر زنجان بودند ویا اغلب هم از شهر های دیگر آمده بودند ولی در ظلم به مردم شهرزنجان ودست کمی از همان 43 حکمران خونریزقاجاری نداشتند ویا دست کم از نواده های فتعلیشاه نداشتند ومثلا در اداره مالیه ویا عدلیهاین شهر ویا در اداره فرهنگ ومعارف واوقافش ویا در تلگرفخانه شهر ویا در اداره غله دوره قاجاری وهمگی دست داشتند ویا در اداره پیشکاری ومنشی باشیگری شهر ویا بصورت موثق دیوان قاجاری بودند ویا افرادی که فراشخانه حکومتی را واداره می کردند ویا افرادیبودند که داروغه خانه شهری راو اداره می کردند ونظیراسدالله بیگ داروغه که تکیه اسداله بیگ قاجاریزنجان را تاسیس کرده بود ویا امین اعتماد قاجاری که اداره ثبت اسناد ویا ثبت احوال شهری را بعهده داشت ویا افرادی نظیر خانواده های وزیریها که نایب الحکومه شهر بودند ویا خانواده خدیوی ها ویا مستشیریها ویا بهجت نظام ها وشجاع نظامها ویا ناصر نظامها که برخی از کوچه های زنجان هم و بنام آنان بود یا خانواده عطایی ها ورهبریها ویا بحرینی ها ویا گیلگ ها ویا مظفریها ویا فخیم الدوله ها ویا مسعود الحکماء ویا خانواده معین التجار ها ویا امین التجارها بودند ویا ملک التجار قا جاری بودندویا خانواده های غیر بومی دیگری بودند که نوادگان حکمران فتحلیشاه وآنها را ازکشورهای بحرین ویا عراق وگیلان وناحیه گیلک آورده بود وریشه در خانواده هدایت الله خان گیلانی رشت داشتند ویا خانواده لطف علی بیگ استاجلو ویا سازنده تکیه لطفعلی بیگ ودر پائین بازارزنجان که از طایفه استاجلوهای فومن وشفت بود ویا مستوفیان ومنشیانی از مازندران وکاشان وهمدان واصفهان وقزوین وگروس واردبیل آورده بودند وچرا که حکمرانهای قاجاری وبرعملکرد کارمندان بومی زنجان ویا خانواده های بومی سکنه زنجان واعتمادنداشتند و بعلاوه در دوره محمد علی شاه قاجار هم یکبار دیگر و600 ارمنی را آورده ویا با سرگردگی یپرم خان ارمنی و200 سرباز بختیاری راهم آوردند ویا با پشتبانی 1200 سرباز جهانشاه افشارهم که به زنجان آورده بودند وهمه سکنه زنجان را سرکوب کردند وتا خان مزبور هم تعداد روستاهایش را در قیدارافزایش بدهد ویا از 100 واحدروستا وبه 400 واحد بالا ببرد که از چنگ طوایف خرده مالک افشار بیزینه رود ویا جوقین وایجرود وسجاس وقزل گچیلو وبیرون بیاورد! وبعلاوه حاجی بازاریهای وابسته به قاجاریه هم که با کمک بانک استقراضی روس ودر زنجان شکل گرفته بودند وبیداد می کردند ویا با کمک بانک شاهنشاهی انگلیس ودر زنجان شکل گرفته بودند وهمگی با کمک قزاق های روسی در زنجان واز روستا ئیان بدبخت چندین برابر مالیات زراعی می گرفتند ویا با کمک کارمندان فاسد اداره پیشکاری مالیه زنجان ودر دوره قاجاریه وهمه املاک 1300 دهات افشار نشین خمسه را واز چنگ خرده مالکان قومی افشار بیرون آوردند واین بار بصورت املاک خالصه ناصر الدین شاه ویا مظفر الدین شاه ومحمد علیشاه واحمد شاه تبدیل کرده بودند ویا بصورت املاک فرزندان عبدالله میرزا وفرزندانش اسحاق میرزا وشکرالله میرزا ویعقوب میر زا تبدیل کرده بودند و یا بصورت املاک حکمرانها و نواده های فتعلیشاه که 43 حکمران زنجان بودند ومثلا در دهها سند تاریخی واملاک قوم افشار را سندملکی وبنام حکام قاجارتنظیم کردند ویا املاک تاجران قاجاری ووابسته به خودشان کردند ویا در طی فرمان های حکومتی ویا تیول حاکمان قاجار وحکم اداری زده بودند که دراداره مالیه زنجان وجود دارد ویا در اداره عدلیه ودیوان انشائ وطغرانویسی دربار قاجارو رقم حکومتی تیول خالصه شاهان قاجار زده بودند که اسناد آنها ودر چند جلد کتاب فرامین حکومتی قاجاریه ودر دار السعاده زنجان واخیرا انتشار داده شده اشت ! و نظیر اسناد رسمی دهات که بنام املاک امین السلطان بود ویا املاک سپه سالارصدر اعظم قاجار ویا املاک امین الضرب ویا املاک سالار الدوله قاجارودر زنجان بود که فرزند مظفر الدین شاه بود ویا املاک نظام السلطنه مافی بود که حکمران قاجاریه ودرشهر زنجان بود ومستندا در اسناد دهها سفرنامه ناصر الدین شاه ویا در سفر نامه مظفر الدین شاه ویا سفر نامه ولایت خمسه مسعود سالورآمده است ویا در اسناد سفرنامه بصیر الملک آمده است ویا در کتب مرات البلدان وکتاب خاطرات عین السلطنه آمده است وهمگی تغییر سند مالکیت 1300 روستای افشار نشین خمسه است که بنام شاهان قاجار سند زده شده بود ویا اسناد تغییر مالکیتش و بنام املاک خوانین 43 گانه حکمرانهای قاجاربود ویا تغییر مالکیت وبه نفع املاک تاجران وابسته به قاجاریه می باشد وهمگی "سند ملکی "خورده است ونیز به نقل ص 209جلد اول ناسخ التواریخ ویا به نقل صفحات اکسیر التواریخ ویاصفحات 27 و28 کتاب "سفرنامه ولایت خمسه" وهزینه ساخت دارالحکومه عبدالله میرزا هم ودر سبزه میدان زنجان واز جیب خزانه فتحعلیشاه نبود ویا هزینه ساخت مسجد سید موقوفه عبدالله میزرا در سبزه میدان هم از جیب عبدالله میرزا نبود که میراث فرهنگی زنجان وواژه مغفور ومبرور ویا جنت مکان ویا طاب ثراهرا بر عنوان عبدالله میرزا زده است ویا بر در سردرب همان مسجد زده است واز پول شخصی عبدالله میزرا نبود که ثوابش را ببرد ویا از پول فتعلیشاه هم نبود ویا از پول شخصی سید سیردانی طارمی نبود که عبدالله میرزا واورا از طارم سفلی آورده بودتا درآن مسجد سید ونماز جمعه دولتی بخواند وزیراکه هیچ کدام از روحانیون قدیمی زنجان وحکم فتح علیشاهی را وبرای امام جمعگی وی در شهرزنجان را قبول نداشتند وچرا که بعد از مرگ نادر شاه واغلب مردم شهرزنجان ونماز جمعه خود را وفقط بمدت 95 سال وتنها در مسجد ولی عصرکنونی می خواندند وبه مسجد سیدوساخته فتحعلیشاه ویا در سبزه میدان نمی رفتندوبعلاوه هزینه ساخت بازار قیصریه زنجان هم ومتعلق به پول عبدالله میرزا نبود ویا از جیب پدرش فتعلیشاه قاجارهم ساخته نشده است وزیرا به نقل همان سه کتاب تاریخی فوق الذکر ودر دوره سال 1226 هجری بود که سال ساخت همان مسجد سید زنجان می باشد ویا سال ساخت دارالحکومه قاجار ویا بازار قیصریه زنجان است وخزانه ساطانیه پیدا شده است وزیرا ص 209کتاب ناسخ التواریخ نوشته است که موشی وانواع سکه های طلا راو از سوراخی در کوههای پشت سلطانیه بیرون می آورد ه ونیز به نقل کتب مزبور ودر آفتاب می چیده ویا همان موقع یک چوپان گوسفند چران هم که آنرا دیده بود وبه خزانه طلاجات صد ساله سلطانیه پی می برد! و لذا کوه را کنده ومقداری از آن طلاجات رابه خانه فقیرانه خودبرده بود وهمگی در مقبره پنهان ارغونشاه وغازان خان ووبرادرش اولجایتوبود ویا جزو خرانه پسرش ابوسعید ایلخانی وخواهرشان اولجای خاتون بود وزمین را کنده ومی برد ولی جاسوسان اطراف روستا وخبررا به عبدالله میزرا وحاکم زنجان می برند واز این رو و چوپان مزبور را دستگیر کرده وبهمین دلیل و خزانه های صد ساله سلطانیه را شکافته وبخشی از آنراهم و صرف ساخت مسجد سید کرده ویا صرف ساخت قیصریه زنجان شده ویا جهت ساخت دارالحکومه قاجاری سبزه میدان می شود ولی هنوز مردم گلد کوئیست زنجان وعبدالله میرزای زاده فتععلیشاه را ومرحوم ومغفور وجنت مکان می خوانند؟ وآری تاریخ وفرهنگ ودر میان سکنه کنونی زنجان مرده است! که وفقط به پول می اندیشند ویا به موبایل بانک خود ویا به ماشین شیک خود می اندیشند که حتی زباله منزلشان را هم و با همان ماشین شیک خود بیرون می برند وتوجه ندارند که سکنه قدیمی زنجان وبارها وبدست حکام قاجار کشتار شده اند ویا از دوره فتح علیشاه تا دوره حکومت احمد شاه قاجار وهمه مردم شهر وچندین نسل مرده اندآ ویا شهرشان وشهر اجداشان هم ودر دوره آنها وبارها وبارها ویران شده است ؟ وبعلاوه سکنه کنونی زنجان که تازه از اطراف به شهر آمده اند ویا بعد از سال 1342 شمسی آمده اند ویا بعد از اصلاحات ارضی و به شهر زنجان آمده اندونیز امروزه در 52 محله شهری زنجان زندگی می کنند ویا در بازار سنتی آن مکان گزینی کرده اند ولذا بیگانه از تاریخ وفرهنگ چند هزار ساله زنجان می باشند ! ویا نظیر 15 خان افشار پول پرست سال 1160ه فکر می کنند که خزانه نادر شاهی را غارت کرده وبردند ویا حداقل 15 خان افشاری همان روزگار وبا غارت خزانه نادر شاهی وبرای ساخت 15 قلعه خان نشین افشاری خودو در زنجان اقدام کردند ویا در15 محله زنجان وبعد از قتل نادر شاه و"قلعه خانی" ساختند ولی هنوز تاریخ نویسان ویا معماران شهر سازی وبه فلسفه این نوع "قلعه سازی خوانین"و این15قلعه خانی زنجان وپی نبرده اند؟ ویا به محله سازی 15 محله "قلعه باغ گونه زنجان" وبعد از قتل نادرشاه پی نبرده اند ؟ که حدود 95 سال واین نوع تعدد قدرت خوانین افشار زنجان وجود داشت ویا اقتدار در همان قلعه های تجمع یافته در محلات 15 گانه زنجان ووتکثر اجتماعی داشت ولذا حاضر به پذیرش اقتدار خوانین قاجارهم نبودند ویا در مرکز شهروسبزه میدان شهرهم وخوانین قاجار حکومت می کردند وبعلاوه خوانین حاکم قاجاری وتکیه داده به تفنگ ویا توپ ویا مشاوره انگلیسی ها بودند ولذا برای استحاله قومی وفرهگی قوم افشارمی کوشیدند وبعلاوه در تمدن انگلیسی قاجاریه ومفاهمه فرهنگی وبا قوم افشارهم منطق نداشت وبهمین دلیل مرحله به مرحله واقتدار انگلیسی خود را ودر قالب "حکم رانی قوم قاجاریه" وبر قوم مغرورافشاریه تحمیل می کردند! وزیر لب وبه انها می خندیدند !! وزیرا افشاریه قومی بودند که تنها به قدرت بازوی خود متکی شده بودند ویا در تخیلشان فقط به قدرت شمشیرنی زنی قوم افشاری خود وتکیه کرده بودند ! وهر چند قوم قاجار ودر 95 ساله اولیه ویا بعد از مرگ نادرشاه وودستاورد فرهنگی واداری خاص نداشتند ویا نمی توانستند که اقتدار 15 خان شهری افشاریزنجان ومختلف العقیده با همکدیگر را بزدایند! ویا به یکباره وکنار بگذارند؟ وزیرا "قدرت تئوری قومگرایانه افشارها زیاد بود ویا در همان 95 سال اولیه وزیاد بود !"وهر چند "قدرت محلی وزارتخانه ای برای اداره امور خود نداشتند "ویا قدرت اجتماعی اداره تیره ها وطوایف تابع خود را وتنها با قدرت تشکیلات دهی مدنی واداری بهم نیامیخته بودند ویا در مخیله اداری انان وهنوز پا نگرفته بود! ویا قدرت فرهنگی ومذهبی عدم مشروع نشان دادن تملک اراضی قوم افشار مزبور را هم وبروزنداده بودند!وبتدریج وبعد از سرکوب 11 ماهه زنجان بروزیافت ویا این هدف اقتصادی وبروز داده شد! ومثلا انتخاب شهر تهران وبعنوان پایتخت قوم قاجار وبجای "شهر گرگان قاجار نشین "وفلسفه خاصی داشت !که همسایگی دو قوم قاجار وافشار ودر دوسوی رودخانه کرج باشد! ویا برای کنترل این قوم خشن ایرانی باشد که نویسنده کتاب آقامحمد خان قار به آن موضوع اشاره کرده است واقتداری می باشد که هضمش برای قوم کوچک وناتوان قاجاری وقابل هضم نبود! ونیز همانطوریکه "سفرنامه ژوبر "فرانسوی هم ذکر کرده است وبه قدرتمندی قوم افشاردر زنجان اشاره می کند ویا به مسلح بودن آنان در زنجان "ویا به خرید باروت وساچمه وتفنگ آنان اشاره کرده است که ازحجره های "چهار سوی بازار زنجان" واسلحه می خریدند ویا در سفرنامه اوژن فلاندن هم ومردم شناسی وبه خوی سرکشی سکنه زنجان اشاره دارد ویا در اخلاقیات قومی آنان ویا در سبک وسیاق قومی آنان ودر ابتدای دولت فتحعلیشاه قاجار و دولت محمد شاه قاجاراشاره می کند اخلاقیات خاصی داشتند که اقدام به کشتن اشرف خان ماکویی وحاکم شهر محمد شاه قاجار ودرشهر زنجان میکنند که بیک زن افشاری زنجان وتجاوزناموسی کرده بود ودر کتاب ناسخ التواریخ هم وبه آن موضوع اشاره شده است! وهمین نوع از قدرتمندی قومی ویا باقیماده فرهنگی از گذشته تاریخی آنان وباعث می شد که سیاست حفظ املاک ویا دهات خود را هم وتا مدتی حفظ بکنند! ویا "مدیریت محلی" بکنند ویا اقتصاد قومی خود را هم ودر محدوده استان زنجان وخودشان اداره کرده و "مدیریت بومی" بکنند! ولی بعد ها قوم قاجارتوانستند و با حیله های سیاسی مختلف وهزمونی را از دست آنها گرفتند ویا نظام اداری وکارمندی خاص دها ت ویا شهرهای کوچک آنانرا هم وبهم زدند ! وبهمین دلیل هم و همگی سکنه اش ودر ابتدای امرو نظیر سایر استانها ی دیگر ایران و"حاکم بومی "داشتند ومثلا تنها از 8خان بزرگ افشاری قوم خود اطاعت می کردند ویا در تضمین منافع اقتصادی خود وتنها حفظ نظام منافع خود واز همان سران قوم خود و" تبعیت سیاسی"و" تبعیت قومی "وتبعیت فرهنگی می کردند تا تضمین منافع اقتصادی خودرا بدست آورند وهر چند دل خوشی ازآن خوانین افشاری زنجان هم نداشتند ولی بهتر از حکمرانهای قاجاری شهر می دانستند وبهمین دلیل ودایما وحدود 95سال بعد از مرگ نادرشاه افشار وهچنان از سران مختلف ومتعدد قوم افشاری خودو تبعیت می کردندوتن به حاکمیت سران قاجاری نمی دادند وبهمین دلیل هم واین چند نفرخوانین شهر ویا روسای قوم افشاری شهر ومدتی هم وحاکم خمسه باقی ماندند وبرعکس محافظ اراضی ومراتع تیره های افشاری خود هم بودند ! ویا چنین "مدل حکمرانی بومی" ویا سبک وسیاق قومی واز دوران سلجوقیان ودر میان آنان باقی مانده بود! وجزو اخلاقیات قومی ویا سبک فرهنگی آنان شده بودویا این نوع از "مدل نهاد سیاسی "واقتصاد بومی را وهمچنان داشتندویا باعث حفظ منافع قومی ویا منافع خانوادگی آنان می شد ویا حافظ "اقتصاد منطقه ای" آنان می شد وبعلاوه با تربیت خاص فرزندان خودوروش خاص خود را وتداوم تاریخی می دادند ویا در دوران قدیم ویا ماقبل سلجوقیان هم وآن نوع از منافع گروهی ومنطقه ای خود را وحفظ منطقه ای می کردند وهمچنین مضرات وصدمات زیر حکومت قاجارها را هم می دانستند ویا هنوز برایشان روشن نشده بود که چیست ؟ وبعلاوه مدل وزارتخانه ها ی مدل انگلیسی دولت قاجاریه راهم وهنوز نمی شناختند؟ویا نمی دانستند که چه نوع مکانیزم پر خطری دربر دارد ؟ ویا برایشان دارد ؟که "عادت پذیری" ویا" فرهنگ پذیری " به چنین نهادهای سیاسی اجنبی اروپایی وفقط زندگی آنان را وسیاه خواهد نمود؟ ویا ممکن است که پذیرش مشروعیت اداری آن "شیوه ها ویا الگوها "ودر قاره آسیا را وبخوبی نمی شناختند ویا نمی دانستند که چه ضررهایی وبرایشان دارد ؟که چنین روشی و تنها قوم اجنبی پرست قاجاریه وقبول داشت !ویا فقط اقتباس کننده فرهگی واداری آن شیوه رفتار های غربی بود! ویا در میان 100 قوم کوچک وبزر گ ایرانی مرسوم نبود ! وفقط از طریق "هژمونی قوم قاجاریه" می خواستند که به فرهنگ جوامع دیگر آسیایی هم وتزریق بکنند؟ ویا فقط قوم قاجاربود که مروج "مدل انگلیسی " مزبوربود و درقاره آسیا گردید ولی بقیه نمی خواستند که بدلیل صدمه آفرینی شدید "کارکردهای دولتی اش" وخطر ناک تلقی می شد !وبه گروه خونی بقیه اقوام آسیایی نمی خورد! وآری شناخت کافی در این راه نداشتند! ویا تجربه لازم واز نزدیک نداشتند ! ویا به این نوع از مدل سیاسی واداری زمین داری انگلیسی – قاجاری وفهم لازم نداشتند! وهرچند قبلا ویکبار دیگر هم ودر دوره اسکند رمقدونی و دیده بودند ویا این نوع از مدل سیاسی فاسد اروپایی را چشیده بودند !ویا قبلا دیده بودند!وهر چند تنها و در طی 80 سال بعد از مرگ اسکندر وپشمان شده ونهالش را از قاره آسیا برچیدند ویا آن نوع از شیوه سیاسی واداری را وبیرون انداختند! ودیگر در تیپولوژی 56حکومت مدل ایرنی ندیده بودند! ویا در پذیرش فرهنگی دولتهای قدیمی ایران ندیده بودند! ویا این نوع از مدل فاسد اداری واقتصادی راو نپذیرفته بودند !وهرچند هنوز خیلی از نویسندگان اروپایی وتا بحال وهنوز نمی دانند که وقتی ایرانیان ومدل دولت وادارات سلجوقیان را پذیرفتند ویا مدل تشکیلات مغولی را وپذیرفتند وابتدا به عقلانی بودن آن ایده دولتی اندیشیده بودند ولذا بمدت 500 سال وهمان دولت ها ی مغولی ویا تیموری را و پذیرش سیاسی وفرهنگی نمودند ویا نیمه راضی از ان مدل تشکیلات اداری وزمین داری بودند وبه اصطلاح جامعه شناسان وجامعه پذیری در مورد ان مدل تشکیلات مغولی وتیموریداشتند وتنها بخاطر عاشق بودن وبه چشم وابروی هلاکوخان نبود ویا عشق به طغرل سلجوقی نبود وبلکه می دانستند که آنان وبرخلاف انگلیسها ویا قوم جیره خوار شان قاجاریه عمل می کنند ویا آنقدر سواد وفرهنگ لازم را داشتند که مردم این قاره بزرگ را ومثل وزارتخانه ها ویا مدل عصر بر بریت وبرده داری 5000 قبل ودر دوره تیموریان اداره نکنند ؟ ولی مارکس یهودی و به انگلیسی ها ودر همان عصر قاجاریه و توصیه کرده بود که مردم آسیا را ونظیر "کمون نهایی بردگی و"اداره بکنند که شبیه "مدل کمون اولیه برده داری" 5000سال قبل مصرباستان بود ویا نظیر برده داری بابل قدیم باشد وبا همه ادعای فلسفه دانی آلمانی خود وتصور می نمود که مردم باسواد آسیا هم ونظیر اقوام وحشی ملانزی ویا پلی نزی هستند ویا فاقد فرهنگ وسواد می باشند ویا از هیچ چیزی سر درنمی آورند؟ ولذا می توانند که انها را به عصر برده های 5000 سال قبل برگردانند ؟ ویا با عناوین فریبنده ونظیر "نهاد های دولتی ومدرنیته قاجاریه" برگردانند؟ ولی مردمی که در عصر سلجوق زندگی می کردند ویا عصر مغول را دیده بودند ویا روشهای سیاسی آن دوران را می دانستند یعنی عصر 1000 الی 800قبل را می شناختند ویا عصر پیشرفته ترین نهاد های اداری واقتصادی پلیسی بشری را هم ودر آسیا چشیده بودند ویا دیده بودند! ولی بقیه مردم چهار قاره دیگر جهان وهنوز آن نوع از مدل اداری غلط را نیآزمودهبودند و بهمین دلیل است که لندن ودر 200 سال گذشته وتنها نتوانسته بودومفهوم محیط زیست را بفهمد ویا "فرهنگ اداری وشهری نیمه متمدن بیابد که فرضا در عدم وجود فاضلاب شهری لندن ودر 200 سال گذشته دیده شده و این نوع از عقب ماندگی شهری دیده می شود ؟ وآری برخلاف متفکران سیاسی اروپا ویا برعکس مهندسان کامپیوتر ویا سازندگان موبایل اروپایی ویا هوش مصنوعی وفلسفه فرهنگ پذیری سیاسی مردم ایران واز دولت مغول را وهنوز برای خیلی ها شفاف نبست وچرا که اطاعت سیاسی از انان وبفقط خاطر مقدس دانستن سران این نوع قومها ی چوپان پیشه نبود!وبلکه بخاطر عقل ودرایت تاریخی طبقه رعیت بود که در تشکیلات اداری اشان نشان دادند ولی برخلاف ودولت قا جاریه و این نوع از درایت سیاسی را نداشت ! وچراکه مغولها واز ادمهای باسواد وپخته وروش تشکیلات اداری وروش معقول زمین داری را پرسیده بودند ! ویا فرق ادارات مفید ویا غیر مفید را پرسیده بودند؟ وسپس "نهاد سازی دولت "خود را فراهم کرده بودند !و برخلاف نخست وزیران ویا کارمندان ونشریات عصر قاجار بودند که اغلب نپرسیده اند ؟ویا هنوز نمی دانستند که فرق "اداره یک وزارتخانه بشری " ویا "فرقش وبا اداره میمون های برده گرفته از یک جنگل "چیست ؟" ودر حالیکه مکانیزم دولتهای 56 قبلی ایرانیان وچنین زندگی شیرین آنها راو تلخ نکرده بود ویا چنین آنان را و"به بردگی وفقر "نکشانده بود! ویا مکانیزم چنین نهاد سیاسی وبرای قوم افشار هم وناشاخته بود وباعث گردید که آنها هم گول بخورند! ونهایتا مالکیت صدها روستای افشار ی آنان واز چنگشان بیرون آورده شد وتا همگی وبه ثروت قومی خوانین فاسد قاجارعادت کرده و وبرده انان بشوند ؟ که در مقاله بعدی ام واسناد مستند آنرا وارائه خواهم داد ولی مردم ساده لوح قوم افشارنیز ودر ابتدا فکر می کردند که دولت وقوم قاجاریه وهدفش فقط "تشکیل دولت ملی " می باشد ولذا صدمه اقتصادی وبرای همه اقوام دیگر ایرانی نخواهند داشت ویا به مصادره املاک قومی آنان ونخواهند پرداخت ؟ ویا تنها وحق تصمیم گیر ی سیاسی عمومی وبرای سرنوشت 31 استان ایران را دارند! وبرعکس وحق اقتصادی مصادره اموال اجدادی آنانرا ندارند که قران وآنرا "غصب دولتی "می داندولی فتعلیشاه هم وبا ریش درازش وقران را قبول نداشت! و حتی دولت مغول هم واز آنان نگرفت ویا زمین قومی بقیه را نگرفته بود وتا درگیری وبا خودش را وبوجود بیاورد ؟ وبر عکس وقوم قاجاریه از آنان گرفت! وزیرا خوانین قاجاریه وبه اعضای قبیله افشاریایران ومثل دشمن نگاه می کرد وبهمین دلیل هم اراضی دامداری وزراعی قوم افشار را هم ومثل ملک پدری ویا حق خانواده قوم قاجارخود تلقی می کرد ! وبرعکس وبه انان ومثل دشمن نگاه می کرد ! وبهمین دلیل و هنوز بعنوان یک شهروند ملی ویا صاحب حق اقتصادی ویا صاحب حقوق شهروندی نگاه نمی کرد! ویا در جغرافیای 31 استان قومی قدیمی ایران ونگاه نمی کرد؟ ویا نظیرمدل ریاست جمهمورهای جدید وبا مدل پست چهار ساله ملی نگاه نمی کرد! که بی تفاوت ویا منصف وبه منافع بقیه اقوام باشند! وبهمین دلیلهم "دولت قاجاریه " ومثل یک "دولت ملی و بیطرف "نبود ویا نسبت به اقوام زیر دست خودش نبود وتا تشکیل دولت ملی بدهد ؟ویا "مجلس ملی مشروطه تشکیل بدهد! ویا دموکراسی مابانه" وتشکیل بدهد؟ وبلکه دولت آنان ومثل "پادشاهی قومی جابرانه" وبر"بقیه اقوام ایرانی بود که توسط انگلیسیها و برای دولت سازی ایرانیان وتحمیل شده بودند ولی در پشت پرده وانگلیسها وبرای اینکه خراب نشوند وسعی می کردند که یک مجلس فرمایشی مشروطه نیز وجهت آنان بسازند ! ویا جهت فریب دادن افکار عمومی ایرانیان بسازند! ویا برای آنان وصله وپینه بکنند! تا بعنوان یک دولت کاملا ملی وجلوه داده بشوند! ویا با عنوان مجلس کاملا ملی وهمه راو فریب بدهند ! ولی هنوز در پشت پرده وباید گفت که در "مقام مالکیت" ویا در جغرافیای کل ایران وفقط "قوم قاجار" وحق زندگی وحق مالکیت وحق انحصاری دستور دادن را داشتند و وبقیه ایرانیان این حقوق را نداشتند ! وتا با غصب املاک ودهات حداقل 100 قوم بزرگ وکوچک ایرانی وعمل کرده ودیگر هیچ قوم دیگر ایرانی وحق مالکیت خانوادگی هم نداشته باشند؟ ویا بعد از مصادره اراضی دهات افشاریه زنجان ویا اراضی قشقائها ویا اراضی کردها ی کرمانشاه ویا اراضی قبایل بلوچ ویا بختیاری ویا کرمانی هم عمل کرده ومصادرهاانجام گرفت ! ولذاقوم افشاریه خمسه که اخلاقیات دیرینه داشتند و یا یکنوع شالوده قومی وسیاسی – فرهنگی 800 ساله قدیمی ساده لوحانه داشتند ولذا تا سال 1265هجری وفاسد بودن قاجاریه را نمی شناختند وچرا که با عضو پذیری ویا جامعه پذیری خاص قبیله ای خود تربیت شده بودند ویا با تربیت قومی خاص و تربیت یافته بودندوفکر می کردند که بقیه اقوامها هم ونظیر انان فکر می کنند وعمل خواهند کرد ویا در 800 ساله دوره قومیت وتربیت خودشان ورویه خاص داشتند وبهمین دلیل و نهاد سیاسی قومی افشارها وبا این اسلوب فرهنگی قدیمی ویا با سبک فرهنگی اجدادی خود ودائما فرزند آوری کرده ویا تربیت سیاسی خاص می یافتند ولذا این سبک فرهنگ قومی هم ودوام داشت (ویا توسط قوم اوشار های غز ویا توسط فرهنگ افشاریه قدیمی وحفظ تاریخی می شد )وفرهنگی که ابن فضلان ودر نزد آنا ن ودیده بود ویا در قرن چهارم هجری دیده بود وبعلاوه این نوع از "سبک فرهنگی آنان "را هم ودر سفرنامه خودش وذکر کرده است !ولی افشار ها وبعد از آمدن به ایران وتنها با پذیرش "آموزه های سالم دین اسلام "تربیت شدند و"بعلاوه با آموزش یافتن نزد متفکران ایرانی سلجوقیان وتربیت سالم سیاسی یافته بودند ویا نظم اداری خاص یافته بودند ویا تربیت مدنی وقومی خاص یافته بودند ویا تو سط " خواجه نظام الملک طوسی وغیره تربیت یافته بودند ویا مطالب اداری ومدنی سالم واز وی وکارمندان منظبش ویاد گرفته بودند ! ولذا ساختار قومی سنتی افشاری وسلجوقی انان ومستحکمتر شده بود وبا گذشته فرهنگی اشان ومختصر تغییر اداری مختلف یافته بود واین نوع از سبک فرهنگ وسبک وسیاق قومی وتا قبل از مرگ ناجوانمردانه نادرشاه وتوسط خوانین پول پرست ادامه داشت ویا در طی 800 مزبور وکمتر تفاوت یافته بود ونتیجتا "فرهنگ قومی اشان باقی مانده بود ویا اندکی پیچیده تر" از گذ شته شده بود که قبلا در ناحیه "منقشلاق خوارزم "زندگی می کردند ویا رهبر قومی اوشار های غزترک هم ودر "قلعه نظامی قشلاقی "منقشلاق ودر کناره دریاچه خوارزم ومستقر بود که آنرا قلعه " منقشلاق خوارزم " می نامیدند وتیره های متعدد قوم ترک مزبور هم وتنها همان رئیس مستقر در قلعه منقشلاق را قبول داشتند ومثل دوره زندیه و15 خان متفرقه افشاریه رانداشتند ویا در شهر زنجان نداشتند که فرهنگ متضاد ویا متفرقه با یکدیگر داشته باشند! ولذا همگی تیره های قوم ترک ودر ایام قدیمی ودر برهه زمستانها واز نواحی ئیلاقی وکوههای بلند آسیای مرکزی می آمدند که منشائ آبریز های رودخانه های خروشان سیحون وجیحون بود ودر تابستانها هم ومراتع پراکنده قومی مختلف خود ودر کوهها ی بلند خود را داشتند وبعلاوه تجمع قومی اوشارها وتنها در یک مکان واحد بودکه "وحدت قومی" به انها می داد ویا تجمع افشارهای غز و تنها زمستانها و"مجتمع "بود وآنهم تنها در مراتع زمستانی اشان اتفاق می افتاد ویا در اطراف قلعه منقشلاق شمال خوارزم بود که رهبرشان هم ودر داخل قلعه حکومتی مزبورو زندگی می کرد ولی بقیه اقوام اش ویا در چادرهاواوبه های تیره هاوطوایف اوشار غزبودند ویا در اطراف همان فلعه قومی مزبوربودند وبه مدت چندین ماهو زمستان گذرانی کرده ویا در مراتع اطراف دریاچه خوارزم بسر می بردند ویا در یک "شهرچادری بزرگ زمستانی ویا موقت وهمان غز های اوشار"وزندگی جمعی سالم داشتند که یک شهر قومی بدون کوچه ودیوار خویشاوندی بود ونیز در کناره دریاچه زیبای خوارزم بود که در ناحیه قشنگ آسیا واقع بود ویا پر از مرتع زار های زمستانی بود ولی درایام بهاری ودیگر کسی ودرهمان شهر چادری باقی نمی ماند ویا در اوبه های قلعه منقشلاق باقی نمی ماند وبلکه همه تیره ها ودوباره به مراتع کوههای بلند رفته ویا کوچ تابستانی می کردندومتفرق می شدند ولذا همانطوریکه در منابع تاریخی هم آمده است که وقتی سلجوقیان غزو و"دولت غزنویان" را شکست دادند وتنها توانسته بودند که خراسان را تسخیر بکنند وزیرا جمعیت تیره سلجوقی غزو اندک بود وبهمین دلیل هم وبرای تسخیر بقیه نقا ط امپراطوری خودشان واز بقیه اقوام غزوکمک خواستند ویا در ناحیه اطراف دریاچه خوارزم وترکستان آسیای مرکزی ویا در دشت قبچاق ترک وکمک خواستند ویکی از آن قومها ترک هم که همراه الب ارسلان سلجوقی وبه ایران آمدوقوم "اوشارهای غز بودند ویا در دوره سلجوقی ورهبرشان هم وشخصی بنام شمله اوشار ویا قفشود ( قفچق )ترک بود ویا در جنگ با امپراطور روم شرقی شرکت کرد ند وهمان افراد هم و لشکر امپراطور روم شرقی را سکست داده ویا در جنگ ملازگرد ترکیه شکست دادند ویا شخص امپراطور روم شرقی را ودستگیر کرده وبه حضور الب ارسلان سلجوقی آوردند وهمگی قوم قفچق( قفشودغز ) ویا قوم اوشار غز بودند که قبلا در اطراف دریاچه خوارزم بودند وقوم شجاع ویا سلحشور وزیبایی که مولود هوای ملایم ومعتدل خوارزم آسیایی بود ولذا کتاب آثار البلاد قزوینی هم در دوره سلجوقی نیز واز زیبایی اقوام زنجان ودر کتابش یاد کرد ه است که قبلا ترکستان آسیا نامیده می شد وبعداز مهاجرت ترکها به غرب آسیا ویا با استقرار شاخه ای از مغولها واین بار نام اوزبکستان به اراضی سابق انان اطلاق گردید وبعلاوه غز ها ی ترک واز بچگی هم وطوری تربیت خشن می یافتند که کسی در تیر اندازی ویا در تیر وکمان کشیدن وحریف آنان نبود ویا در سوارکاری با اسب وحریف آنان نمی شد ! وبه همین دلیل هم وبه سلطان مسعود غزنوی گفته بودند که اگر انگشت سبابه بچه های ترک غز را نبرید که تیر کمان راو با مهارت تمام می کشند وقطعا باید بدانی که شکست خواهی خورد !وبعلاوه در منابع تاریخی دیگر هم آمده است که ملکشاه سلجوقی ودر ازای پاداش این نوع از شکست دادن دولت روم شرفی وتوسط انان ویا بخاطر دستگیری امپراطور روم شرقی وتوسط آنان واین بار مراتع تابستانی وزمستانی کوهستانهای دو سوی رودخانه قزل اوزن را به آنها داد که شامل مراتع کوهستانهای طارم وماهنشان و ابهر رود وزنجانرودبود که اغلب شعبات رود قزل اوزن می باشد که به این قوم ترک اوشارغز داده شدوتا تیره وطوایف انان وچراخوری در آن مراتع استان بیابند ویا به قوم قفشود غز داده شد وتا مراتع قزل اوزن را وجایگزین مراتع سابق ایلی زمستانی وتابستانی دو سوی سیحون وجیحون سابق بنمایند وتا در زیست گاه قومی جدیدشان وبتوانند که معیشت دامداری ویا زراعی سابق خود راو احیاء کرده واین بار واز دست ندهندوهرچند اراضی زنجان و مثل مرغوبیت وزیبایی اراضی سابقشان ودر اطراف خوارزم نبود ویا از مراتع ایران کنونی بهتر بود وبعلاوه خواجه نظام الملک سلجوقی هم وبرای پاداش دادن کارشان ودر تسخیر خاک بیزانس شرقی ودر ترکیه ودر مدت سی ساله وزارت خودودر دولت سلجوقیان ویا دردوره وزارت الب ارسلان وملکشاه واین بار "بازار سلجوقی زنجان" را وبرایشان ساخت ویا درمحوطه بالای قلعه ساسانی زنجان وبرایشان ساخت که قبلا یک صحرای خاکی بیرون قلعه ساسانی بود ویا در محله زیر امام زاده زنجان هم وخانه های گلین ساختند که زنجان این بار وزمستانهای سردی را داشت ونیز آنها هم و متقابلا ودر ایام جنگها ی سلجوقی وبمدت 164 سال وهمراه شاهان سلجوقی بودند ویا در همه جنگها ی دوره سلجوقی وشرکت داشتند ویا صنعت چاقو سازی وشمشیر سازی ونعلبندی ومسگری وحرفه های اداری وشهری خود را ودر دوران سلجوقی زنجان یاد گرفته و تکامل دادند که کتاب اثار البلاد قرن پنجم وبه تکامل حرفه ای ومدنی ومشاهیر آنان ودر قرن پنجم زنجان اشاره دارد وبعدا نیز که شاهان خوارزمشاهی ودر دوره تکش خورزمشاهی وبه ایران آمدندکه شاخه ای از از ترکان غز وترک قنقلی شمال خوارزم بودند وبرخی از سردارنشان هم وا زشاخه ترکان قنقلی خوارزم بودند ودر مقابله با مغول ها واز ناحیه اطراف خوارزم وبه زنجان وآذربایجان آمدند وبا ترکان سلجوقی غز متحد شده ویا با هم اتحاد یافته واین بار چند دهه هم وازآ نان وکمک گرفتند ورهبرشان هم در این دوره تاریخی سلجوقی ویا خوارزمشاهی وافرادی نظیر فرزندان قفشود ویاشمله افشار بودویا افرادی ونظیر جاولی ویا آیدوغموش ویا اوغلمش ویا منگلی وغیره بودکه اسامی اشان وترکی می باشد ویا در منابع تاریخی هم اسامی سرانشان امده است ولذا در طی این 800 سال مزبور و"قلعه زنجان "وقلعه مرکزی آنان بود ویا همان "قلعه سابق زندیگان ساسانی" که در لبه زنجانرود واقع بود ولی چهار قرن تمام ودر دست اعراب بود ویا در دولت های تابعه آنان قرار داشت ولی از ابتدای حکومت الب ارسلان سلجوقی وبدست این ترکهای غز افتاد وجایگزین "قلعه منقشلاق خوارزم"سابق شد که جغرافیای مرکزیت جدیدشان زنگان هم وطوری بود که راههای مواصلاتی همه دهات اطراف قزل اوزن ویا همه شهر های دیگر ایران وهمگی ومجبور به عبور از مقابل "قلعه زنجان" بودند که از دوره اردشیر بابکان ساسانی واستقرارداشت وبا این تفاوت که این بار ویک قلعه مستحکم زمستانی بود ونیز به نقل کتاب حمداله مستوفی واردشیر بابکان هم وهمان قلعه ساسانی چند هزار گامی خود را ودر لبه رود خانه زنجانرود ساخته بود که مالیات راهداری واز اغلب کاروانهای جاده ها بگیرد !که فقط مجبور به عبور از جلوی همان قلعه ساسانی زنجان بودند ویا در لبه زنجانرودودر تپه جنوب خیابان سعدی جنوبی کنونی ومستقر بود واکنون هم وهمه کامیونها ی ایران ویا همه قطار ها ویا ماشین های سواری صدها شهر ایرانی نیز و مجبورند که از همین ناحیه شهری زنجان وعبور بکنند وآری مکان تجمع قومی جدید تیره ها وطوایف مختلف افشاروبه این مکان زنجان واسباب کشی نمودند که تحول مالکیت وقومیت ونظام فرهنگی افشار ها را از نظر "علم مردم شناسی" نشان می دهد ویا در طی 800 سال گذشته وتا سال 1266هجری نشان می دهد واز" قلعه منقشلاق خوارزم آسیایی "آمده ویا به "قلعه زنجان آسیایی" وتغییر مکان جغرافیایی "داده بود ند وبا این تفاوت که در منقشلاق زمستانی سابق وبا هوی گرمش وفقط یک قلعه داشتند ولی بعد از مرگ نادرشاه افشار و15قلعه نظامی در زنجان داشتند ویا حدود 15 خان افشارشهرستانهای مختلف ویا اطراف زنجان هم وشهر مرکزی اشان وزنجان قرار داده بودند وهرکدام نیز یک قلعه نظامی ودرشهر مرکزی زنجان ودر ایام زندیه درست کرده بودند که عمارت نظامی آنان بود ویا در مکان مرکزی استقرار قومی افشار ها بود ویا دو طرف خیابان زینبیه کنونی بود ویا در دو طرف خیابان سعدی وسط زنجان ساخته بودند ونهایتا این 15 قلعه نظامی خانهای افشاری مختلف زنجان و95 سال دوام سیاسی آورد ویا سکنه اطرافش هم وازطوایف تیره های مختلف افشاربودند ویا محله گزینی در زنجان کرده بودند وهرکدام نیزو یک مسجد قومی ومثل مسجد عباسقلی افشار زنجان داشتند ویا مسجد نصرالله خان افشار زنجان ویا مسجد عبداله خان افشار زنجان ودرمحله درواز ه ارک زنجان را داشتند وبعدا حدود 23 هزارنفر سکنه افشاری زنجان واز جمله زن ومرد ویا کودک زنجانی وبمدت 11 ماه تمام وودر مقابل قاجاریه مقاومت کرده وبجای زندگی در خانه خشتی خوددر شهر زنجان که مقاوم در برابر توپهای انگلیسی قاجاریه نبود وتنها در این 48 سنگر جمعی زندگی می کردند ویا در همان قلعه ها ی 15 گانه ویا در 48 سنگر مقاوم وزندگی جمعی ودفاعی یکساله داشتند ونظیر مقاومت "تیمور ملک "که خان شجاع قنقلی ترک شهر خجند بود ویا در برابر مغول ها ومقاومت کرده بود که همه مورخان انرا وحماسه نوشته اند ونهایتا هم به نقل "کتاب جنگ زنجان" وهمگی زن ومردزنجانی مردند ویا بدون تسیلم شدن ویا بدون خیانت به همدیگر وکشته شدند ودر نهایت وبا قتل همه آنان واین بار "خان بزرگ قاجاری زنجان "و پیروزگشت ! ویا با کشتن "اغلب سکنه افشار ی زنجان "وبر کل شهرها ودهات استان زنجان وحاکم گردید ویابر کل دهات استان دست انداختند ویا همگی را وصاحب شد ند که در مقاله بعدی ام ومکانیزم آنرا می نویسم ویا اسناد آنرا ودر مقاله بعدی ام وارائه خواهم داد ولذا اسنادتاریخی نشان می دهد که کل دهات استان ویا مراتع آنان وبه تملک قاجار ها درآمد ! وآنگاه تابلواغلب کاروانسرا ها ویا کوچه ها عوض می گردد ویا تابلو مسجد های زنجان هم وعوض شد ه ویا اسامی مالکین دهات افشاریزنجان هم عوض شده وهمگی بعنوان "ملک قاجاریه" ثبت می گردد ولی هنوز نتوانسته اند که اسناد تاریخی آنرا وعوض بکنند ! وآری تا دوره ناصرالدین شاه قاجار وعملا"همه والی هاویا حکمرانهای قاجار"ودرزنجان کم قدرت بودند ویا گمارده های سه شاه قاجارو بر خمسه زنجان وابهر وقیدار وطارم وماهنشان وزنجانرود .کم قدرت بودنویا هنوز قدرت چندانی ودر استان زنجان نداشتند !ویا امام جمعه ها ویا شیخ الاسلامهای قاجاری هم واقتدارمذهبی ودر زنجان نداشتند ویا ملاباشی های گمارده آقا محمدخان قاجارویا فتعلیشاه ویا محمد شاه هم وبرزنجان وقدرت مطلقه مذهبی در زنجان نداشتند ولذا مدت 70 سال وکسی از زنجانی ها ودر پشت سر امام جمعه منصوبی فتعلشاه قاجار ودر زنجان ونماز جمعه نمی خواندند وبلکه همگی وبه نقل کتاب ناسخ التواریخ ویا کتب دیگرتاریخی وهمگی مسلحانه ودر پشت سر "امام جمعه افشاری زنجان"نمازجمعه میخواندند ویا در مسجد حجت زنجان ونماز می خواندند که قبلا و در دوره سلجوقی هم ومسجد جمعه قدیمی زنجان بود و یا در ایام مزبورهم و کسی از گمارده های مالیاتی فتحلیشاه قاجار ویا محمد شاه قاجارو در زنجان را وکسی تحویل نمی گرفت !ویا در دهات زنجان هم وقدرت اخذ مالیات زراعی را نداشتند ومثلا دو تن از حاکمان قاجارزنجان هم وبخطر تجاوز به زنان افشاری ودر زنجان وکشته شدند ولی بعد از سرکوب مزبور وهمه چیز عوض می شود ولذا تاریخ فرهنگ ویا زبان ویا تاریخ بنا ها ویا سوابق شهر شان نیز وعوض میگردد ودیگر مورد قبول میراث فرهنگی قاجاریه نبود ویا مورد قبول منبرها ویا رسانه ها وآموزش پرورش تازه تاسیس قاجاریه نبود ویا مورد قبول دانشکده های تاریخ کشورینبود که اغلب اساتیداولیه اش و از خویشاوندان قاجار هستند ویا در مدرسه دارالفنون قاجاریه ودرس خوانده بودند ویا در موسسه پژوهشی و تاریخ شناسی قاجاریه خیابان فلسطین کنونی هم وموسسه مطالعاتی زده اند ویا تابحالهم 140نیز جلد کتاب نیز وبه نفع خوانین حاکم قاجارو کتاب چاپ کرده اند ولذا تاریخ قدیمی زنجان ویا افشار ها و مورد قبول کارمندان کنونی زنجان نیست که بقایای عناصر وزارت فرهنگ ومعارف واوقاف ساخته عصر ناصر الدین شاه هستند ویا حکم گرفته های مظفرالدین شاه ویا احمدشاه ودر نظام فرهنگی زنجان ودبیرستانهایش, ویا , کارمندان ومیراث فرهنگی استان هستند که تاریخ زنجان ویا تاریخ دهات وطوایفش را برعکس نوشته اند ویا برمبنای اسناد وفرامین حکومتی قاجاریه ویا عقد نامه های حکومتی قاجاریه وتفسیر تاریخی وخانوادگی می کنند ودر حالیکه خانواده این نوع افراد نفوذ یافته در اداره ارشاد ویا میراث فرهنگی ویا سکونتشان در محلات اعیان نشین قاجاریه وتنها به دوره ناصرالدین شاه برمی گردد که اکثر مردم افشاری زنجان را کشتند و یا اسناد ویرانه کارونسراها ویا خانه های ویران شده را واز طریق وزرات عدلیه ویا دیوان استیفای زنجان عصر قاجاریه وسند ملکی وبنام افراد پدر بزرگان خود این نوع خانواده های اولیگارش زنجان زده اند ویا در دوره قاجاریه و سند ملکی زده اند ویا سند وقف نامه ای زده شد ه است ونسل سوم ویا چهارم پدر بزرگان انها هم واغلب خانواده هایی بودند از شهر های دیگرایران هستند ویا از کشور های دیگر وبه محلاتکنونی زنجان ویا به ایران امده بودند ویا همگی جزو اداره های فرهنگ وهنر واوقاف ساخته عصر میرزا حسین خان سپه سالار گردیده بودند ویا با احکام چهار شاه بعدی قاجار وحکم دولتی امین التجار ویا ملک التجار ویا معین التجار گرفته اند وبعلاوه سواد تاریخی آنرا هم ندارند ویا نمی دانند که ارباب جمشید تاجر یزدی که ثروتمند بود ویا معین التجار بوشهری ویا حاج امین الضرب ویا خانواده تومانیانس تبریرویا حاج حسین ملک تاجر مشهدی وعصر قاجار ی و پولدار تر از معین التجار زنجانی بودند ویا پولدار تراز حاج عبدالحسین تاجر زنجانی بودند ویا پولدار تر ازاشرف الملک خمسه ای بودند ویا پولدار تراز سازنده کاروانسرای حاج ابراهیم ویا حمام حاج ابراهیم سرمدی در بازار زنجان بودند ویا پولدار تراز خانواده های رهبری ویا عطایی ورستم خانی وبحرینی بودند ویا همان افراد وپولدار تراز صاحب کاروانسرای علیقلی زنجانی عصر مظفری بودند ولی بدلیل انکه آنها هم واز بانک استقراضی روس وام گرفته بودند ویا بدلیل انکه از بانک شاهنشاهی انگلیس ووام بانکی گرفته بودند ویا جهت ساخت کاروانسرای خودشان ودر تهران ووام گرفته بودند وورشکست شدند یا جهت اجناس تجارتخانه خودشان ووام گرفته بودند ویا جهت خرید ملک دهات زنجان ومثل حاج امین الضرب ویا نظام السلطنه ووام گرفته بودند ولی چونکه اصل وفرع بهره آن وامهای بانکی را ونمی توانستندکه بدهند ولذا همگی ودر دوره احمد شاه ورشکسته شدند ولذا اسناد ورشکستگی آن نوع تاجران شهر های دیگر ایرانی ودر کتاب تاریخ بانک اسقراضی روس درج شده که پژوهش مظفر شاهدی می باشد وهمگی وجود داردولی امروزه پرسنل پژوهشگر اداره ارشاد ومیراث فرهنگی ویا اداره اوقاف زنجان وبا اغراق در ثروت اجدادی وواقعی مالکین کاروانسرهای زنجان می کوشند ویا مفهوم وقفی که به عقدنامه نامه های زنان گذشته تاجران زنجان درامده است وتفسیر شرعی غلط واز "وقف" ویا "اداره اوقاف" عصر ناصری می کنند ودر حالیکه در قران "ومفهوم وقف "چیز دیگری می باشد وودر طول 14 قرن حکومت اسلامی و"وزارتخانه وقف اراضی بزرگ و فقط ساخته"ذهنیت شاه عباس صفوی وذهنیت عصر ناصری می باشد وچیزی است که در دولت های گذشته ایران نبود ویا در دیوانهای گذشته ایران وجود نداشته وحتی در دیوانهای خلفای راشدین ویا خلفای اموی وعباسی هم وجود نداشته است وفقط خانواده مسیحی نژاد صفویه این نوع مفهوم را بوجود آورد که اراضی مزروعی ودامداری اغلب اقوام ایرانی راو بالا بکشد که با مخالفت عمیق اقوام ایرانی روبرو گردید که منجر به سقوط دولت صفویه گردید ولذا صفویه با ساختن "مفهوم وزارتخانه صدر" ویا "نایب صدر" ویا با مفهوم سازی "صدر العلما ء"وسعی کرد که مفهوم وقف راودر بلاد اسلامی وبصورت یک مفهوم "اراضی بزرگ وابسته به کلیسای پرسبریترین ملکه الیزابت اول" ودر دوره صفویه در بیاورد ویا اراضی وقفی وابسته به وزارتخانه صدر شاه عباسی پابگیرد وفقط در حوزه اراضی محدود شهری پیاده گشت ودر خارج از شهر ها که املاک ومراتع اقوام بزرگ ایلی بودوبا مخالفت اقوام مسح افشار وشاملو وتکه لو وذوالقدر وکرد ها ولرها وبلوچها روبرو شد ودوباره انگلیسی ها ودر دوره صدر اعظمی میرزا حسن حان سپهسالار ویا طی قرار دارد رویتر انگلیسی وسعی کردند که مفهوم قاجاری وقف را ودو باره احیاء کرده ویا با ساختن "وزارتخانه اوقاف ومعارف وفرهنگ" عصر صدر اعظم سپهسالار قزوینی و سعی کردند که دوباره مفهوم وقف را ودر عرصه اراضی مرتعی ودیمی وآبی 66 هزار روستای ایران هم ودوباره "پیاده سازی اداری "بکنند ولی با مفهوم "مالکیت اقطاع عصر سلجوقی تفاوت ماهوی داشت ونیز با "مفهوم سیورغال عصر ایلخانیان" وتفاوت اداری داشت ونیز با" مفهوم یرلیغ "عصر 170 ساله دولت تیموریان هم. و"تفاوت مالکیتی داشت ولی در دوره صفویه واین نوع مفهوم مذهبی وقف وبا شعارهای شبه مذهبی صفویه دامن زده می شد که عنوان "رقم حکومتی" ویا "فرامین حکومتی "اراضی نامیده می شد وچیزی که تنها در مورد اراضی محدود شهرهای کوچک ایران و"کاربرد مالکیتی یافت ولی با مخالفت عمیق 7 قوم بزرگ بزرگ افشار و شاملو وروملو و تکلو وغیره روبرو شدکه مالکیت اراضی بزرگ قومی ویا مرتع زار خود را ودر خطر می دیدند ولی گول خورده وخاندان کوچک شیخ صفی اردبیلی را وبه قدرت رسانده بودند واقوام کرد وبلوچ وترکمن ویا لرستان نیزو با آن "مفهوم مالکیت صفویه " مخالف بودند که بیشرین اراضی دامداری ویا اراضی دامداری ویا اراضی زراعت دهات اقوام ایرانی را به خطر می انداخت! ویا کل مفهوم بقای معیشتی ودرآمد کوچک روستایی آنان را به خطر می انداخت ویا معیشت اندک دامداری تیره ها وطوایف کل اقوام ایرانی را وبه خطر می انداخت ولذا بخاطر همین "مفهوم من درآوردی واختراعی مالکیت " ودر دولت صفویه بود که اقوام ایرانی واز آنان روی بر گردانیدند ویا همه اقوام ایرانی ویا سکنه روستاها ودامداران سنتی واز آنان بیزاری جستند ولذاهر روز از دولت صفویه فاصله می گرفتند وبهمین دلیل هم تنفر ازدولت صفویه ودر نزد اقوام ایرانی اوج گرفت وطوری شد که اقوام 5 کشور همسایه هم وسرتاسرخاک ایران را وبه تصرف خودشان در بیاوردند وحتی اقوام اسلامی عرب بنی عباس ویا بنی امیه نیز که به ایات قران بیشتر از خاندان مسیحی نژاد آشنا بودند و این نوع از مفهوم "مالکیت مدل صفوی" را قبول نداشتند وتا اینکه با "ظهور دولت افشاریه "مفهوم مالکیت ودر نزد اقوام ایرانی ویا در نزد تیره ها وطوایف آنان و به مفهوم "اقطاع ملکی عصر سلجوقی "برمی گشت که شاهان مختلف وبا مفهوم اقطاع اسلامی وتنها از طوایف ایران مالیات دولتی می گرفتند ودامداران تیره ها وطوایف هم وفقط خرده مالکی خود را برمراتع وکشتزارهای دهات نشیمن گاهی خود را حفظ می کردند بعلاوه دیوان استیفا عصر سلجوقی وتیموری وافشاریه هم وبا مفهوم "وزارت دارایی مدل انگلیسی عصر قاجاریه "فرق داشت ویا با کارمندان فاسد آن دوران وتفاوت کارمندی ودربررسی اسناد املاک واشخاص وسندهای خزانه داری دولت داشتند وخودشان را در اداره مالیه عصر قاجار وکارمندان مالک الرقاب همه مردم ایران نمی دانستند ونمونه اش واشرف الملوک خمسه ای ویا رئیس اداره دارائی عصر مظفرالدین شاه زنجان است که با همکاری امین السطان صدر اعظم قاجار وهمه املاک بیچاره ایران را به نفع خود وفرزندانش در زنجان وسند ملکی زده بود ولی بخاطر فساد کارمندی اش ومظفر الدین شاه وفرزندش سالارالدوله حاکم زنجان وشبانه اورا در کوچه حسینیه کشتند وفردایش منزل وی را توقیف کرده واز خانه اش مقدار زیادی طلاجات ویا اسناد ملکی دهات زنجان را بردندوبه ماجرای کارمندی وی ونحوه عملکردش ودر دیوان مستوفی گریقاجاره ویا اداره دارایی زنجان وکتاب خاطرات احتشام السلطنه وکتاب مرات الوقایع وویا خاطرات حاج سیاح وکتب دیگر اشاره کرده اند ولی این نوع از دیوان استیفاء ومدل کارمندی فاسد قاجاری وتاثیرش در غصب اراضی شهری واراضی اقوام کوچرو ایران ودر عهد شاه عباس صفوی پایه گذاری شده بود وتا مفهوم مالکیت را در ایران را ودگرگون بکنند ویا بوسیله عناصر کمپانی هند شرقی پایه گذاری شده بود که در دولت صفویه ودر ایران زیاد شدند ویا در انواع شهرهای اصفهان وشیراز وکرمان وجاسک وبندر لنگه وبوشهر ولار وغیره وشعبه تجارتخانه هند شرقی را تاسیس کرده بودند ودر دوره شاه سلیمان صفوی وشاه حسین صفوی هم زیاد شده ودرعصر نادری هم ودر برخی از مستوفیان عصر نادر شاهی نفوذ عمیق یافته بودند وبعلاوه در نزد تاجران فاسد وشبه مذهبی اصفهان وشیراز ولار وبوشهرو کرمان هم ونفوذ عمیق یافته بودند ولی پاگرفتن دولت نادر شاهی وبا اقتدار یابی تیره ها وطوایف خرده پای افشار را ومخالف "مفهوم مالکیت مدل انگلیسی خود" می دانستند ولذا با تطمیع نظامیان افشارمحافظ خیمه نادری وبا توطئه کشتن وی وفرزندانش و سعی کردند که دوباره "مفهوم مالکیت اراضی " ویا دامداری اقوام ایرانی را وبه مفهوم مالکیت عصر شاه عباسی ایران برگردانند!! که نژاد ایرانی بودن شاه عباس هم مشکوک است ویا در منابع تاریخی مشکوک است که بدلیل کور بودن پدرش ویا بدلیل مردن مادرش ویا بدلیل تربیت شدنش در خارخ از دربار قزوین! ویا بدلیل تربیتش ودر نزد دایه مجهول ا لهویه حاکم هرات ویا برعکس حاکم مشهد( یعنی کدامیک که نامعلوم است؟ ) ویا بدلیل به قدرت رساندنش ودر عهد پدر کورش که هنوز سلطان محمد خدابنده خوانده میشد ولی هنوز سلطنتش تمام نشده بود! وهمچنین بدلیل تغییر مکان سلطنت وی واز شهر قزوین وبه شهر اصفهان که بعد از تاجگذاری اش اتفاق افتاد وتا سابقه ایرانی بودنش ویا غیر ایرانی بودنش ودر نزد سکنه قزوین نپیچد ؟که خانواده اش 70 سال در آن شهر زندگی کرده بودند وتا مورد سوال همسایگانش نباشد ویا مورد سوال خدمه دربار نباشد ! وانهم فردی که ایرانیان واو را شاه خطاب می کردند ولی در عصری که مدرسه وکتاب نبود ویا در عصر ودورانی است که همه مردم ایران و پیشه چوپانی ویا رمه داری داشتند ! ومی بایست که شاهسون ویا دوستدار شاه باشند !ویا سوال از نژاد ویا سابقه دودمان وسوابق شاه خود نداشته باشند که شاه مزبورو از چه نژادی است ؟ویا واقعا فرزند چه خانواده ای می باشد ؟ وآنهم در دورانی است که تعویض شاهان یک کشور وتوسط عناصر کشور دیگر ودر اروپا رواج داشت !ومثلا نظیر تعویض شاه دانمارک ویا شاه هلند ویا ایتالیا که در تاریخ مستند اروپای قرون روشنگری اروپا ونمونه هایش وفراوان می باشد و تا نتایج سیاسی واقتصادی خاص وبرای نظم سرمایه داری جدیداروپا وآسیا داشته باشد وتا در علم سیاست ماکیاولی آنان وبرای تغییرات اقتصادی جامعه ونیاز به اصلاح تفکرات عامیانه مردم آنکشور ونیاز نداشته باشند وبا این روش سیاسی ماکیاولی است که تعویض شاهان یک کشور وبا عنصر کشور دیگر "ودر دنیای سیاست اروپا ورواج فرهنگی یافته بود ونهایتا هم به تغییرات عمیق اقتصادی اروپا منجر گردید! ولذا اروپایئهای معاصر وتجربه های فراوان ویا تجربه عمیق ودر این راه وروشهای سیاسی دارند ویا در این نوع از سیاست بازیها وتجربیات لازم را و دارند !ودر ایران نیز با ظهور ملکه الیزابت اول وتغییر مذهب دادن وی ووقرار گرفتن شخص شاه ودر" راس دولت ومذهب"وهمچنین در راس مذهب واداره کلیسای انگلستان وتحولات ارو پا شروع شد وتحولات دوره صفویه هم بوجود آمد وهمین نوع از تغییرات اداری وسیاسی نیزدرایران وتغییر تجارت وزمین داری ایرانیان را بوجود آورد و یا با ظهور شاه عباس اول و آغاز گشت که قبلا از عهده شاه طهماسب وشاه اسماعیل برنیامده بود که تنها مادرش و بنام مارتا وغیره وزن مسیحی بودکه به عقد ازدواج یک درویش اردبیلی در آورده بودند وتا خیلی از اقوام رمه دار ویا چوپان پیشه ایرانی را وگول ایرانی بزنند ویا با این ترفند سیاسی بودکه بسیاری از روسای افشار ارشلو واز حاکمیت شهر اصفهان کنار گذاشته شدند وتا شاه عباس ودر راس حکومت شهری اصفهان وقرار بگیرد ویا خانهای افشار واز شهرهای یزد وکرمان وکازرون ولارو جهرم وتربت جام وساوه وطارم غیره برکناربشوند که خانهای ذوالقدر ویا ارمنی ویا خان سیک ودر راس حاکمیت ان شهر ها قرار بگیرند وتا مانع پا گرفتن تجارتخانه های کمپانی هند شرقی ودر ان شهر ها ی جنوبی وشرقی ایران نشوند وبعلاوه اسناد کتاب خلاصه التواریخ ویا کتاب عالم ارای عباسی ویا 50 کتاب عصر صفوی وانبوه از این نوع اسامی خانهای افشار در دوره صفویه وکنار گذاشتن آنها واز راس حکمرانی شهری دوره صفویه می باشد وتا در امور سیاسی شهر های مهم ایران ودخالت سیاسی وتجاری نکنند! وبرعکس وحاکمان همان شهر ها واز افراد سیک مذهب هندی انتخاب بشوند که درشهر های کرمان وقندها وخراسان جنوبی به قدرت رسیدند ویا حاکمان ارمنی باشند که درشهر های شیراز وبندر عباس وبوشهر ولار وبندر لنگه وجاسک وهرمز واقتدار یافتند ویا حاکمان گرجی ویا چرکس ویا لزگی بودند که به شهر های مختلف ایران وفرستاده شدند ویا به اداره پادگانهای ایران وفرستاده شدند وتا درانواع شهر ها وانواع کاروانسرهای مدل شاه عباسی بسازند وتا فقط تاجران ارمنی وکاروانسالارآن مکانها باشند وتا مدل قدیمی کاروانسرا ی اسلامی ودر ایران وبرچیده بشود ولذا ملاحظه این نوع از سیاست های قومی ویا تجاری شاه تهاسب ویا شاه عباس بود که از چشمان تیز بین سران ایل بزرگ افشارومخفی نبود وبهمین دلیل متقابلا سعی کردند که در اجتماع وجلسه روسای اقوام متعدد افشار ودر شهر سلطانیه وگرد هم آمده واین بار شاه اسماعیل دوم را وسر کار بیاورند که سیاست اداری وزمینداری دولت صفویه راو دگرگون بکند ولی حامیان اقتدار یابی شاه عباس وزود جنبیده وسیاست سران افشار وتکلو شکست خورد ونهایتا با تحکیم قدرت دولت صفویه وافشارها خودشان را ازسیاست کنار کشیدند که سرتاسر کتب دوران صفویه ومطالب زیاد ی در این مورد دارند ویا در طی 50 کتاب تالیفی عصر صفویه و پر از عزل اسامی خوانین افشارمی باشد ویا از شهر های مختلف ایران وکنار گذاشته می شوند که هنوز مورد توجه دانشکده های مردم شناسی ویا علوم سیاسی ایران قرار نگرفته است که شیوه تفکرات قومی ویا تفکرات اداری ویا اقتصادی این قوم تاریخی ایرانیان را وپژوهش بکنند؟ ویا درروال تشکیلات اداری وفرهنگسازی نوین ایرانیان بدانند که چیست ؟ونهایتا با زوال دولت صفویه واقوام افشار وبا سردمداری نادر شاه قرخلو وسران طوایفش وبه قدرت 25 ساله رسیدند ولی زود افول یافتند و گرچه در سال 1160 نادر شاه وفرزندانش مرد ویا نوه ایش به قتل رسیدند ویا در جنگ سامان ارخی زنجان ویا در اطراف سمنان وبسیاری از سران افشاریه هم وهمدیگر را کشتند ولی هنوز در شهر های افشارنشین ایران و هنوز " تئوری اداری واقتصادی دولت نادر شاهی" از بین نرفته ونیمه جان است وزیرا ریشه در تفکرات اداری واقتصادی وآموزشی خواجه نظام الملکطوسی دارد که تفکرات خاص مذهبی و از مفهوم مالکیت آسیایی داشت ویا تفکرات خاص ودر مورد تشکیلات مناسب خزانه داری ودیوانهای اداری آن داشت ویا مناسب بودنش وبرای زمین داری ودرامد ومشاغل مفید ایرانیان و برای اقوام آسیایی داشت !وبهمین دلیل هم وحدود 95 سال و بعد از مرگ نادرشاه وهنوز در نزد اقوام افشاری زنجان واورمیه وکرمان وغیره وهنوز نمرده بود وتا اینکه بالاخره و بعد از گذشت 95 سال ودوباره احیائ تفکرات مالکیت عصر صفویه ودوباره بوسیله اطرافیان ناصر الدین شاه احیاء شد ویا رابطه اش با معیشت اقوام ایرانی وبا پول تاجران انگلیسی شهر تبریز احیائ شد که با کنسول گری تبریزوتماس دائم داشتند وآن تاجران تبریزی ووابسته به دولت انگلیس ومقدار کثیری پول وبرای به قدرت رساندن ناصر الدین شاه وبه امیر کبیر دادند که با پول آن تاجران تبریزی ونوه فتح علیشاه قاجاررا در ایام نوجوانی اش واز تبریز حرکت داده واین بار درشهر تهران به اریکه قدرت برساند ویا با آن پولهای تاجران تبریزی وامیر کبیر نظام و 10 هزار سر باز استخدام کرده ویا با آن پولها وبه خرید تفنگ انگلیسی ویا توپخانه وخمپاره انگلیسی پرداخته ویا در چند ینسال صدر اعظمی سال وپول سربازان صد ها فوج نظامی شهرها راو تامین میکرد ویا به مدت یکسال تمام وشهر زنجان را به توپ بشت ویا چندین ماه شهرهای نیریز ویا شهر بارفروش وشهر بشروییه خراسان ویا سایر شهرهای ایرانی را به توپ بست وچرا که قوم قاجار و6یا طایفه کوچک آن در در "یوخاری محله" ویا"اشاقی محله" قصبه اق قلعه گرگان وافراد ایثار گرویا جان نثارچندانی نداشتند که بدون پول وپله ویابدون دستمزد نظامی خود ودر راه "سلطنت یابی شاهان قاجار" وبرای آنها بجنگند ولذا آن پولها ی تاجران تبریزی و باعث شد که وی بعد از نشستن بر تخت سلطنت تهران و صدها فوج سربازاز گروس ویا از فراهان ویا از گنگاور ویااز شقاقی میانه ویا از خرقان ویا اصفهان اسنخدام کرده ویا به عنوان سربازان مزدوروحقوق بگیر استخدام کرده به سرکوب مردم زنجان ویا بارفروش ویا نیریز وکاشمر وجهرم غیره بفرستدودر عوض برای باز پس دادن همان قروض سیاسی خودش هم ویا در راه قدرت یابی شاهانه خودش و"قرار داد رویتر" ویا "قرار دادرژی" ویا قرارداد دارسی وغیره را و با لندن نشینان ببنددوبرای پوشاندن وابستگی خود به بیگانگان ونظیرخاندان صفویه وپوشش دروغین مذهبی وبه دار ودسته خود بدهد ولی کسروی در تاریخ آذربایجان ویا مشروطیت خود وبه ماهیت واهداف پشت پرده تاجران تبریزی نپرداخته است که با چه انگیزه ای وپول قدرت یابی ناصر الدین شاه را دادند؟ ونیز نویسنده کتاب منتظم التواریخ قاجار هم ودراواخر کتابش واز صدها فوج نظامی عصر ناصری نام می برد که هیچ کدامشان وعضوی از 6 شاخه طایفه قاجار نبودند وبلکه وهمگی سربازان مزدور شهر های مختلف بودند که بعنوان فوج خلج ویا فوج گنگاور ویا فوج فراهان وغیره در ازای پول وبرای سلطنت شاه قاجار می جنگیدند ودر حالیکه پرسنل وایدئولوژی ویا هدف سیاسی سازنده ارتش سلجوقی ویا تیموری ویا افشاریهچنین نبود وبا ایدئولوزی ومنبع حقوق مزدوران فوجهای نظامی عهد قاجار فرق داشت وبهمین دلیلهم بود که قانونا نمی توانستند وبرای پست جنگجویی خود ودر راه شاهان سلجوقی ویا شاهان افشاریه ویا شاهان تیموری واز درامد مالیات زراعی روستائیان ایران وباج بگیرندویا توقع مالی داشته باشند ؟ ویا سهم بری نظامی داشته باشند؟ ویا از طریق فساد اداری ونظام کارمندی دیوان استیفای عهد سلجوقی راو اداره بکنند که اداره دارایی عهد قاجاریه وبرعکس آن بود و"یا نمی توانستند وسهم بری نظامی "خود را واز زارعان و کشاورزان ویا دامداران بدبخت ایرانی بگیرند؟ ودر دولت قاجاریه رابطه مالی وتامین حقوق ارتشیان برعکس بود ویا نظام کارمندی واداره دارایی برعکس بود وویا دستمزد گیری زحمت کشان امور فلاحت وتجارت وصنعت برعکس بود واز ایات وقواعد مالی قران استخراج نشده بود و وبلکه از تئوری "مالکیت مدل انگلیسی "اخذ شده وبر وبرملت ایران تحمیل شد ه بود وهیچ کدام از فقیهان مدارس شافعی نظامیه های 16 گانه ایران ودر عهد سلجوقی وچنین نمی اندیشیدند ویا فقیهان حنفی عصر ایلخانی ووتیموری هم ودر هرات وبخارا وسلطانیه وایات قران ویا احادیث نبوی را وتفسیر غلط در زمین داری ومالکیت آن نکرده ویا" امور مالکیت رعیت " را ونظیر شیخ الاسلامهای حکم گرفته ازدست فتعلشاه قاجار و"تفسیر مذهبی غلط "نمی کردند ولذا به تحریف دیوان استیفائ ایر انی منجر نشده بودند ویا تفسیر غلط ودر تجاوز به حقوق خرده مالکان طوایف ویا تیره های ایرانی زارعان ودامداران ایرانی را ودر نظام تولید نمی پسندیدند ویا مثل عصر ناصری وعصر قاجاری نبود ولذا با قدرت گیری نادر شاه وبا شرکت طوایف ایرانی در قدرت یابی دولت نادری واین بار احیائ دوباره تئوری مالکیت مدل انگلیسی ودر ایران وبا شکست روبرو گردید ودوباره در دولت قاجاریه احیاء گردید ویا شیوه مالکیت ضد مردمی قاجاریه ویا تشکیلات اداری فاسد آن احیائ شد وباز هم انزجار اقوام ایرانی را وبدنبال خود داشت ویا تنفر از نهاد سیاسی ودوباره بوجود آمد ! ونهایتا ناچار شدند که دوباره وبا زهم وبا کنار زدن دولت احمد شاه قاجار وباز هم به "عقیم بودن تئوری مالکیت مرحله دوم انگلیسی خود "ودر ایران پی ببرند ویا پایان بدهند واین بار مدل سوم از مالکیت مدل انگلیسی را وبعد از سر کار اوردن رضا شاه ودر ایران پیاده بکنند! ولی هنوز نقایص زیادی ومن در تنگناهای تئوری مالکیت مدل انگلیسی می بینم ویا در نارسا بودن آن برای اقوام آسیایی می بینم ویا بررسی پژوهشی کرده ام که بدانم نظام سرمایه داری جدید در ایران ویا آسیا چه نقایصی دارد؟ ویا از چه نارسایی ها یی رنج می برد؟ وهرچند به این این عیوب کثیرش ویا تنگناهایش در امور تولید ومعیشت اشنا هستم ولی هنوز نظام بانک داری جدید غربی در ایران وهنوزنمی خواهدکه به حل ان بپردازد !وبهمین دلیل من نیز نمی توانم بیش از این به پیگیری موضوع بپردازم وزیرا در نظام بانکداری جهانی کنونی ونقشی ندارم که پیشنهاد رفع نقص هایش را من بدهم وبهمین دلیل هم ودر ادامه مطلبم فقط به تحولات محلات تازه تاسیس زنجان می پردازم که حداقل 15 خان ارتش نادر شاهی وبه فرم دهی این نوع محلات جدید زنجان ودر دوره زندیه پرداخته بودند وخانهایی که ادعای برز گ مالکی در شهر وروستا های اطراف داشتند ؟ ویا چگونه قلعه های خوانین افشاریه که در جنگهای نادرشاهی بودند وبا تاسیس15 قلعه خانی در زنجان ومحلات جدیدکنونی را شکل دادند ؟ ویا با تاسیسس 4 قلعهچه تاجرنشینی در زنجان شکل گرفت ؟که تاجران مزبور هم ومثل خوانین قدیمی ودر منزل بزرگ خود ونوکران تفنگ بدست ورندیل داشتند !وتا از یغمای امواشان وتوسط افراد محله های دیگر شهر وجلو گیری بکنند! که هزینه اولیه ساخت آن قلعه ها ویا قلعه چه های دوران قاجار زنجان هم واغلب از غارت خزانه نادرشاهی شکل گرفته بود! ویا این نوع از "قلعه های اربابی" را وبرای خودشان در شهر ساخته بودند ووثروتی که نادرشاه مثل کوه نور ویا دریای نور واز هندوستان آورده بودوبه نقل نویسنده کتاب اقا محمد خان قاجارکه نوشته است ومدتی آن جواهرات وبدست خوانین افشار قیدار افتاده بود وبعدا اقا محمد خان قاجار واز انان گرفت ویا به نقل کتاب عالم آرای نادری که نوشته است ونادر شاه وفقط 40 خمره پر از طلا ودر شهر "خیوه آباد" وبدست آورده بود که تیمور لنگ ودر کوههای خیوه آباد ودر غاری پنهان کرده بود که امروزه هزینه طراحی کالبد محلات جدید شهر را بوجود آورده است ولی اغلب افراد معاصر وبدلیل عدم آشنایی با پژوهش ویا با منابع تاریخی مستند آن در تاریخ شهر زنجان واز آن بی خبرند ویا فلسفه محله ریزی های شهری زنجان عصر صفوی را نمی دانند ویا یا فلسفه محلات عصر زندیه زنجان را نمی دانند ویا عصر قاجاریه وعصر پهلوی زنجان را نمی دانند ؟ وبهمین دلیل هم ومطالب غیر مستند ودر کتابهای اخیر الچاپ تاریخ زنجان خود ونوشته اندولذا اینجانب هم که مقاله ای پژوهشی در باره زنجان دوره صفوی نوشته بودم که مطالبش متکی به مستندات حداقل 50 کتاب عصر صفوی می باشد ویا مطالب مستند ش را واز گزارشهای کتاب سیاحان اروپایی اخذ کرده ام ویا از گذر کنندگان از شهر زنجان ودر عصر صفوی اخذ کرده ام ودراغلب این دوره تاریخی از حکومت صفوی 230 ساله زنجان وغور وبررسی کرده ام وزنجان در دوره صفویه وبعنوان یک قصبه ویران محسوب می شد وبا دوهزار خانوار جمعیت که داشت ولذا محلات بالای خیابان امام زنجان ودر آن ایام تاریخی وجود نداشت ویا در سفرنامه دیگر ومربوط به اواخر صفویه هم واز 800نفر جمعیت وخانوارزنجانی ودر دوره شاه سلطان حسین یاد شده است ونیز سفرنامه سوم هم می نویسد که زنجان در دوره صفویه دیواره قلعه شمالی نداشت ومن در ادامه مقاله ام ودر بخش دوم مقاله ام وبه تحولات محلات زنجان وبعد از عصر صفویه خواهم پرداخت که با "عنوان تحول مالکیت وقومیت واقتصاد درمحلات خوانین افشار زنجان "است

تحول مالکیت وقومیت واقتصاد در محلات خوانین افشار زنجان- بخش دوم-دکتر محمد خالقی مقدم

(تحول مالکیت وقومیت واقتصاد در محلات خوانین افشار زنجان )
بخش دوم
پژوهش از : دکتر محمد خالقی مقدم
تخصص: مردم شناس اقوام آسیایی
وجامعه شناس محلات شهری

وجمعیت و,وهمانطوریکه در مقاله قبلی ام گفتم و کتب دیگرعهد صفویه هم ودر مورد محلات زنجان ویا اقتصاد ویا در مورد حکام زنجان نوشته اند که اغلب حاکم های صفوی زنجان ودر دوره صفویه واغلب از اقوام کرد سیاه منصوربیجارانتخاب شده ویا از حاکمان کرد زنگنه کرمانشاه ویا اقاخان مقدم مراغه ای وغیره تعیین شده بودند ولیکن خوانین افشار استان زنجان ناچار بودند ویامی بایست که در حومه پیرامونی شهر رمه داری کرده وحق ورود به شهر زنجان را نداشتند که از آن جمعیت اندک مستقر در شهرزنجان هم وبرخی از نیروهای نظامی حکام صفویه بودند ودر منازل اندک شهر وبرای کنترل منطقه وحضور داشتند ووبرخی کتب نوشته اند خوانین محلی افشار استان وبدلیل حمایت از پادشاهی شاه اسمعیل دوم ودر دوره صفویه وحق آمدن به شهر زنجان ویا حق دخلت در امور سیاسی وتجاری زنجان را نداشتند وامور قومی طوایف زیر خود راهم می بایست و در همان خارج شهر ودهات حومه اش حل می کردند وتا حداقل دخالت را ودر سیاست اداره زنجان داشته باشند ویا در طول 230 سال مزبور را ونداشته باشند واحتمالا در طول این مدت طولانی حکومت صفویه وبرخلاف امروز اقوام رمه دار اطراف شهر وحتی برای نعلبندی اسبان خود شان هم به زنجان نمی آمدند ویا جهت فروش میوه خودهم وبجای زنجان وتنها به شهر سلطانیه مراجعه می کردند که حاکم بزرک افشار منطقه وانجا بود واز جمله منزل "سوندوک بیک افشار"که خان بزرگ اغلب اقوام وتیره های افشار استان در انجا مستقر ومثلا سلطان سوندوک افشار عصر سلطان صفی صفوی وبجای شهر زنجان وصرفا در سلطانیه مستقر بود ودرشهر زنجان وفقط یک باغ حکوتی بیرون شهر داشت که امروزه بنام نوه اش مسجد ویا کتابخانه ویا آب انبار "عباسقلی خان افشار نامیده می شود وباغش در بلای میدان امام زنجان بود اجدادش هم در دوره صفویه وسمت "قور چی باشیگری ودر جنگهای صفویه را داشت ویا در جنگ با ارتش عثمانی را وبعهده داشت واز اولئاریوس اروپایی هم ودر سلطانیه ودر دوره شاه صفی پذیرایی کرده بود ( ماخذ سفرنامه اولئاریوس ) وبعلاوه اینجانب وبا توجه به اسناد تاریخی مختلف وبازار زنجان را ودر طول حکومت 230 ساله صفویه ویا در دوره سلجوقی ویا دوره قراقویونلو ودوره آق قویونلو ودوره تیموری زنجان را بررسی پزوهشی کرده ام بدانم که بازار چگونه در دوره صفویه وکاملا اضمحلال یافته بود ومثلا چگونه صنعتگران قدیمی اش و اغلب مرده ویا مهاجرت کرده بودند؟ وسفرنامه ها نشان می دهدکه جمعیت شهر زنجان ودر دوره مزبور وصرفا صنف کشاورز یا باغدار بودند که در چهار ناحیه اطر اف شهرباغداری ویا امرار معاش می کردند ویا جمعیت نظامی وقراول بودند که کنترل راهها را بعهده داشتند ویا پرسنل فراشی ویا خدمه حکام صفویه در زنجان بودندکه جمعا 800 الی 2000خانواررا در برمی گرفت ویا در در ایام مزبور ودر قصبه زنجان ودر خانه های کوچک وگلین آن دوران زندگی می کردند وتجارت هم صفر بود وزیرا با توجه به اینکه در طول حکومت صفویه واغلب شهرهای آذر بایجان ویا ترکیه ودر اشغال ترکیه ودستان نظامیان عثمانی بود که با ایرانیان دشمنی داشتند وبهمین دلیل هم وکاروان تجاری واز شهر های آذر بایجان هم اندک بود وویا کاروان ترکیه وباکو اندک بود وازشهر زنجان نمی گذشت وتا قشر بندی تجاری بازار زنجان ورشد بیابد بر عکس اغلب متاع تجاری شهرهای ایران واز طریق بندر هرمزمی آمد ویا از بندر عباس وجاسک وبندر لنگه می آمد ویا بوسیله پرتغالیها وانگلیسها وهلندیها تامین دریایی می شد ولذا زنجان "قصبه کوچک "باقی مانده وودر این دوران کتب مختلف واز زنجان وبعنوان قصبه یاد می کنند ولذا دچار یک نوع بن بست تجاری بود وبهمین دلیل هم از 6 والی 7کاروانسرای زنجان ودر عهد صفویه یاد می کندومثلا "کتاب دارالعرفان خمسه" وتنها از سه کاروانسرای متعلق به شاه رخ تیموری وشاه طهماسب صفوی وشاه عباس صفوی در زنجان یاد می کند ونیز از دو کاروانسرای متروک در حوالی دروازه تبریز که متعلق جهانشاه قراقویونلو در زنجان بود ویا ساخته سلطان یقعوب آق قویونلو در سال 888 هجری بود ودر دارالعرفان خمسه یاد کرده است وبه نقل وی هر دو کاروانسرا هم متروک بود ویک کاروانسرای دیگر هم واز دوره تیموری ودر دروازه قزوین زنجان باقی مانده بود ویا به نقل کتاب مزبور ومتعلق به شاهرخ تیموری بود که اکنون مکانش وپاساژ مجتمع نورزنجان شده است وبعد از جنگ جهانی دوم وامریکایی ها هم درآن مکان وامتدادش کارخانه آردممتاز ویا خمسه را ساخته بودندودو انبارگندم سیلو هم ودر خیابان بعثت زنجان ساخته بودند که گندم دهات را جمع آوری می کرد و هر سه امروزه از کار افتاده اند وبه ساختمان مجتمع نور تبدیل شده ودر کتاب دارالعرفان وتنها دوکاروانسرای متعلق به عصرصفوی بود که اولی متعلق به شاه طهماسب صفوی ودر "دروازه گروس زنجان "بودکه ذکر می شود ودیگری هم و"کاروانسرای سنگی شاه عباس "است ودر کنار دروازه همدان زنجان قرار داشت ونیز در دوره صفویه وبدلیل عدم وجود کاروانها وهردونیمه فعال تجاری بودند وبعلاوه هر دو کاروانسرا ی صفوی دوره مزبور هم ودر مسیر جاده خاکی کنار رود خانه زنجانرود ساخته شده بودند که در" سفرنامه کاتف" هم نوشته است که تنها 20 بار شتر وبا صاحب کاروان مسیحی روسی ودر کاروانسرای شاه عباسی زنجان مستقر بود که اجناس از روسیه وبه بخارا می برد ونیز در سفر نامه دیگر هم ذکر شده است و ازبرخی مسافران ارمنی اقامت گزیده در کاروانسرای سنگی زنجان یاد کرده است واحتمالا در دوره صفویه برخی از سکنه کشاورز ویا سکنه نظامی زنجانی هم وقتی می خواست که جنس بخرد ویا آگر نیاز به خرید میوه ویا گوشت داشت وتنها برخی صنوف طواف ها ویا میوه فروش وبا خورجین سیاردر زنجان بودند واز این راه نیاز اهل شهر را تامین می کردند و یا برخی طواف های میوه فروش شهر هم بودند ودر "میدان چشم بندان زنجان" زنجان محصول می فروختند که در دارالعرفان ذکر شده است واحتما لااین میدان و واقع در میدان ویا مکان حمام مرسل زنجان بود ویا درناحیه سعدی جنوبی وفعال بود که به میدان چشم بندان زنجان معروف بود ونیز احتمالا در محوطه یکی از کاروانسراهای بالای کاوانسرای سنگی قرار داشت و ودیگری هم ودر کتاب مزبور و"کاروانسرای مصطفی قلی بیک" زنجان بود و یا دیگری هم و"چهارسوی محمد خان "نامیده می شد که به نقل سفرنامه ژوبر واقوام افشار از آن چهار سو اسلحه وساچمه می خریدند ودیگری هم ومیدان سمیع بازاراست وداروغه خانه باقی مانده از عصر سلجوقی بود که امروزه پاساژ کسری نامیده می شود و پارکینگ اش هم ومحل زندان 1000 ساله عصر سلجوقی بود که مکان زندانی کردن راهزنهای جاده ها بود ویا در "میدان سمیع همان بازار" ومیدان شلاق زدن گران فروشان ویا عاملان گرانی میوه ونان بود که اکنون پاساژ کسری شده است ویا در جنب آن حمام مسجد جمعه عصر سلجوقی واقع بود که در سالهای اخیرو باشگاه ورزشی وزورخانه شده بود واخیرا هم ورستوران سنتی شده است ودر جنب آن مسجد جمعه شافعی مذهب عصر سلجوقیان است که در دوره مغولها وتیموریان ویران شده بود ومکان ویرانه اش را هم کلاویخو دیده بود وبعدا هم و به نقل ص 2012کتاب مرات البلدان ویا به نقل کتاب جنگ زنجان ودر سال 1173هجری بازسازی شده بود ویا بعد از قتل نادر شاه افشار وبوسیله یک تاجر افشاری و بنام "حاجی پیر ولی "تعمیردوباره وساخته شده بود وبه "مسجد ملا رحیم ووفرزندش ملا محمد علی زنجانی "مشهور بود که تابع مشرب سیاسی وفکری نادر شاه افشار بودند ونیز به نقل کتاب ناسخ التواریخ ویا تاریخ رجال ایران مهدی بامداد و15 هزار نفراز جمعیت بالغ شهرزنجان ویا دوسوم جمعیت شهر ومسلحانه درآن مسجد جمعه ونماز می خواندند ولی برای نماز جمعه وبه "مسجد سید"سبزه میدان نمی رفتند که فتعلیشاه ساخته بود ولی مسجد مزبور در سال 1266 هجری وبا توپ باران قاجاریه وکاملا ویران شده بود ودوباره شیخ ابراهیم زنجانی ساخت ویا در ص 145 خاطراتش نقل می کند که بعد از 50 سال ویرانی آن مسجدویمزبله کشی ویا خاکبرداری از آن مسجد کرده بود ودوباره باز سازی می کند واحتمالادراوایل حکومت مظفرالدین شاه هم بازسازی گردیده است وبعلاوه در کتاب دارالعرفان خمسه وشرحی از مقبره اخی فرج زنجانی ویا عارف قرن چهارم زنجان ودر میدان امام آمده است ولی نقل است که سربازان ناصر الدین شاه آنرا هم خراب کردند که اکنون در میدان انقلاب است ودیگر همان کتاب دارالعرفان خمسه ویا کتب دیگر عصر صفوی هم ودیگر چیزی از تاسیسات شهری زنجان ویا از محلات بالای خیابان امام زنجان ودر همان کتاب دارالعرفان یاد نکرده ویا در کتب دیگرسیاحان ومورخان صفویه هم ذکرنشده است ونشان می دهد که محدوده شهری قدیم زنجان وتا دوره نادرشاه افشار وهمگی پائین خیابان امام قرار داشت ولی محلات بالای خیابان وجود نداشتند وصرفا باغات شمال شهر بودند ویا اسنادتاریخی نشان می دهد که کالبدقدیم شهر زنجان واز دوره اردشیر بابکان وتا اواخر عصر صفویه ویا تا اواخر دولت افشاریه وتنها در همان جنوب خیابان امام باقی مانده بود ومحلات بالای خیابان امام هم نبود واز این رو امکان دارد که دولت سلجوقی ودیواره قلعه شمالی شهرزنجان راودر معبر خیابان امام کنونی کشیده باشد ونیز دروازه طارم زنجان هم در همان دیوراره قلعه شمالی وصرفا در ابتدای کوچه باشگاه زنجان بوده که تا آسیاب ابی ساسانی ودر انتهای کوچه باشگاه ومتصل به خیابان خیام امتداد می یافت ویک کوچه دوهزار ساله بوده که قبلا انرا "کوچه آسیاب آبی ساسانی ها" می نامیدند وبعدا هم در دوره سلجوقی ها و کوچه مسجد جمعه نامیده شده وبعدا هم ودر دوره پهلوی وکوچه باشگاه نامیده می شد ولی مغولان ویا دو سر دار آنان ویعنی "سوبتای وجبه "ودر حمله به شهر زنجان وابتدای دیوار قلعه شمالی شهر را خراب کرده باشند واز این راه وارد محلات شهر شده باشند .ولذا کلاویخوودر سفرنامه اش و در گذر از زنجان می نویسد :که حصار شهر زنجان ریخته وخرابی های شهر زیاد است واحتمالا حصار فروریخته مورد نظر وی هم ودر مسیر خیابان امام بوده که دیوار شمالی شهربوده ویاخندق آنرا تشکیل می داد ودیگردر منابع تاریخی و تا عصر صفوی دیواره شمالی قلعه زنجان ساخته نشده بود وسفرنامه ها از فقدان حصار خبر می دهند وتنها باغات پشت خندق برقرار بود ودر ادوار بعدی هم ودوباره تیمور لنگ وهمان دیوار شمالی واقع در مسیر خیابان امام زنجان را ودوباره خراب کرده باشد وبدنبالش تعدادی از صنعتگران زنجانی را به سمرقند کوچانده بود وبهمین دلیل کلاویخو که در سال 807 هجری از زنجان گذر کردهاست ویا سال فوت تیمور لنگ هم می باشد واز کثرت خرابی ها ی زنجان تعجب می کند ونیز می نویسد که اغلب بنا ها ومسجد ها ی زنجان ویرا ن است وشهر حصار ندارد ونیز شرحی از ویرانه های باقی مانده از عصر سلجوقی ویا عصر حکومت آل جلایر زنجان راودر سفرنامه کلاویخوی خود ذکر کرده است واما بعد از حدود 15 سال وبعد از سفر کلاویخوبه شهر زنجان وشاهرخ تیموری وکاروانسرا ی خود را ودر لبه همان دروازه ری دوره سلجوقی ساخته بود ونیز در سال 829 هجری هم که جهانشاه قرا قویونلو وحکم فرمانداری زنجان وسلطانیه خود را وازدست شاهرخ تیموری می گیرد وبه زنجان می آید ومدت 20 سال هم فرماندار زنجان بوده وبا آنکه در سلطانیه وحداقل کاخ حکومتی مجلل وبرای فرمانداری اش وجود داشت ولذا انجام وظایف فرمانداری اش ودر اتاقهای مجلل سلطانیه وبهتر از فرمانداری زنجان ویرانه بود وزیرا به نقل منابع تاریخی مختلف ودر سلطانیه مزبور وخواجه رشید الدین فضل الله صدر اعظم شا هان ایلخانی و13یا فرزند ثروتمندش وحداقل 20 کاروانسرای مجلل ساخته بودند ویا بازار مجلل ساخته بودند ویا صدر اعظمهای دیگرایلخانی هم ویا حکام ایلخانی هم ساخته بودند ویا به نقل کتاب حمدالله مستوفی که کارمند با سواد اداری آن شهر بود ویا در اداره استیفای سلطانیه شغل داشت ونوشته است که حدود 100 آبادی حاصل خیز طارم علیا ویا سفلی را ویا همه انواع میوه جات خود را وبجای زنجان وبه شهر سلطانیه می بردند ویا به کاروانسراهای آن صادرمی کردند ولی چونکه جهانشاه قراقویونلوویا فرماندار زنجان از مغولهای سلطانیه بدش می آمد ولذا ترجیح داده بود که محل فرمانداری اش از کاخ مجلل سلطانیه به زنجان بیاورد ودر حالیکه زنان ویا نواده های تیمور در آن کاخها سلطانیه بزرگ شده بودند ولی ترجیح داد که محل فرمانداری خود را وبه زنجان ویرانه بیاورد که تنها یک آبادی کوچک تابع پایتخت سلطانیه شده بود وچونکه بازاربالای زنجان همکه ساخت سلجوقیان بود و در محله یوخاری باش زنجان وکاملا ویران شده بود ولذا باز سازی آن وهزینه زیاد داشت ولذا ترجیح می دهد که محل فرماندای جدید خود را ودرمکان کنونی بانک ملی سبزه میدان قرار داده وتا دبیرستان امیر کبیر بازار پائین را بسازد ویا بازار جدید ونوساز شهر را ودر غرب شهر قرار بدهد که بانک ملی ودر جنوبش قیصریه کوچک وحمام دوقلوی آن قیصریه کوچککه اکنون خراب شده ویا مسجد جمعه قراقویونلو چهار محرابی بازار پائین در ان محوطه بسازد ویا چند راسته بازار ویا میدان ومیدانچه مسگری ویا جگرکی ویا میوه فروشی در آن بازار 600 ساله بسازد وادامه را وسلطان یعقوب آق قویونلو ودر 550قبل تکمیل کرد ولی جنوب ان بازار پائین ویا پائین حسینیه و محله قدیمی متعلق به عهد 2400ساله اشکانی است که قبلا یک دهکده کشاورزی 2400 ساله عصر اشکانیان بود وسکنه اش از کوچه های پلکانی پان محله پائین رفته ودر کناره زنجان رودو کشاورزی می کرند ولیکن محله بالای حسینیه وتا اصغریه ویک بازار با عمر 600 الی 550 ساله است ودر انتهای بازار پائین هم به دیواره غربی وخندق غربی شهر منهی می شد که یک مجرای گود دارد ودر انتهایش" دروازه تبریز "قرار دارد که به جاده کنار زنجانرود منتهی می شد واحتمال دارد که دیواره غربی شهر را شاهان اق قویونلو ساخته باشند ونیز در بازار پائین دو کاروانسرای متروک داشت وماخذ صفحات 28 وص 52 دارالعرفان خمسه وتعلق بازار پائین زنجان وبه عصر قراقویو نلو را نشان می دهد )وغیر از اینها ودیگر ذکری از بقیه تاسیسات شهری زنجان ودر بالای خبابان امام ودر کتاب دارالعرفان خمسه ویا در 10 کتاب سفرنامه عصر صفویه ویا در کتب تاریخی متعددآن دوران دیده نمی شود ولی اخیر کتابهایی در زنجان چاپ شده که درآن کتب ودر مورد محلات بالای زنجان ویا در مورد نام مالکین آن محلات زنجان ویا در مورد مالکین دهات زنجان و ادعاهای عجیب وغریبی وجود دارد که مستند به اسناد تاریخی نیست ولی اینجانب سعی دارم که در مورد مالکیت محلات زنجان ویادر مورد مالکیت دهات متعلق به تیره ها وطوایف زنجان واسنادی ارائه بدهم که تحریف تاریخ مالکیت هزار ساله قوم افشارزنجان و بر سرزمین هزار ساله قوم ترک غز ویا شاخه شمله اوشارآن نباشد (ووازه شمله اوشار از دوره سلجوقیان ودر کتاب کامل ابن اثیر وجود دارد ولی واژه افشاردر اواخر دوره اق قویونلوشکل گرفت که سردسته اش منصوربیک افشارو در استان زنجان وبه اق قویونلو پیوسته بود ( ماخذ منابع تاریخی عصر آق قویونلو) واز آن تاریخ وتاکنون ونام هزاران رئیس تیره ها ویا طوایف افشار ودر هزارا ن کتب تاریخی مستند ایران دیده می شود وبنا به اسناد تاریخی واز سال 440 هجری به بعد وبهمراه الب ارسلان سلجوقی وبه شهر زنجان آمدند ویا به دهات ومزارع ومراتع 1300روستای افشار نشین ترک استان زنجان آمدند ونیز بخاطر آمدن به ایران واستان زنجان ومراتع حاصلخیز خود راو در اطراف دریاچه خوارزم وومراتع دو سوی رودخانه سیحون وجیحون را ترک کرده بودند وبه مراتع کم حاصل خیز وسردسیر زنجان آمده بودند وبرعکس 250 سال بعد ازمهاجرت انان بود که قوم نیمه مغولی قاجار وبه همراه هلاکوخان به ایران آمدند وزیرا مولف رسمی دوران قاجارویا نویسنده کتاب منتظم ناصریمی نویسد ویا حداقل سی صفحه و شرح تاریخی قوم قاجار را مستند نوشته است ویا می نویسد که چکونه "قاجار نویان" و یا پدربزرگ ایل کوچک قاجار وبه همراه هلاکوخان مغول ودر سال 654 هجری وبا ارتش مغولان به ایران آمدویا از نواحی شمال شرقی آسیا کوچیده وآنهم نه در خاک ایران ویا زنجان ویا آذربایجان نماندند ویا در تهران وگرگان واستراباد وغیره نماندند وبلکه از هلاکوخان مغول خواسته بودند که مراتع غرب شهر گنجه وشرق ارمنستان را وبه آنها ببخشد ولذا قوم قاجارها هم وحدود 5قرن هم ودر خاک ایران نبودند وبلکه در دهات شرق ارمنستان ییلاق وقشلاق می کردند ودهها کتب عصر صفویه هم وبه اسامی حاکمان قاجاری عصر صفویه و درکوهستنهای شرق ارمنستان ومستندا اشاره دارند که قابل انکار برای نویسندگان قاجار زاده نیست که ادعای مالکیت دهات زنجان را برای قاجار ها می کنند وسندش هم وهمان اسناد فرامین حکومتی قاجار ها میدانند ویا کتاب عقد نامه های دوران قاجار می دانند ومعتقدند که چونکه شاهان قاجار ونظیر فتعلیشاه ویا ناصرالین شاه ویا مظفر الدین شاه ویا محمد علیشاه ودر طی یک رشته از احکام دولتی وسند مالکیت به آنها داده ویا برخی از دهات ویا محلات شهرزنجان را وبه خانوده های خاص قاجاری داده است ولذا آنان هم ومالکان واقعی دهات زنجان واراضی بزرگ محلات شهری هستند ولی فراموش کرده اند که بارها مردم شهرزنجان را کشته اند ویا اراضی دیگران را شاهان قاجار غصب کرده وبه اعضای خانواده خود داده است ویا به افرادی داده اند که از بحرین وعراق وگیلان آورده اند ومثلا گبلگ ها که حکمرانهای قاجار واز گیلان آورده بودند و چندین کاروانسری گلیلک ودر زنجان دارند ودر مقابل ادعای مزبور منهم متقابلا مجبورم که برای دفاع از خون هزاران سکنه قدیمی استان دفاع کنم که خونشان وبوسیله 43 حاکم قاجاروکارمندنش برزمین ریخته شده است ویا برای نشان دادن مظلومیت هزاران کشاورز فقیرروستاهای زنجان دفاع کنم که ازشدت گرسنگی وپهن گوسفد ویا گاو می خوردند ولی مالکیت 1300همان روستاها ی زنجان وطارم وابهر وماهنشان وسلطانیه وایجرود وقیدار وبزینه رود وبنام خانواده های قاجارسند زده شده است وعناوینش در کتاب سفرنامه ولایت خمسه ویا در کتاب خاطرات ناصرالدین شاه ویا خاطرات مظفرالدین شاه آورده اند ویا در کتاب خاطرات بصیر الملک آمده است که مستوفی در بار ناصری بوده ویا در سه جلد کتاب مرات البلدان که اسامی اغلب دهات زنجان را وبنام خالصه شاهان قاجار ذکر کرده وبه پیشکاران اداره مالیه زنجان گفته بودند که درامد زراعی روستائیان فقیر زنجان را وبرای عیاشی خاندانهای قاجاری بگیرند ویا جزو املاک امین السلطان صدر اعظم کرده بودند ویا بنام شاهزاده ها قاجارویا حاج امین الضرب قاجارو ثبت کتابتی کرده بودند وتا مشروعیتشان ودر غصب اموال قوم بزرگ افشار استان وبا مهر وامضای طغرا نویسی شاهان قاجار و "مشروعیت" بیابد ودر حالیکه چنین مهر وامضای طغرا نویسی در دیوان انشاء وطغرای نخست وزیر ی خواجه نظام الملکعصر سلجوقی وجود نداشت که با آن مهر ها وقوم ترک افشاری ودر استفاده ویا بهره مندی از مرتع های استان محروم بگردند؟ ودر دوره مغول وتیمور لنگ هم وجود نداشت وبلکه اقوام ترک سجقی قدرت باخته ودر مراتع استان وحق بهره برداری دامی وزراعی داشتند وفقط می بایست که به شاهان مغول ودر سلطانیه مالیات زراعی ودامی وقبچور می دادند وویا در استفاده از خانه های کوچک خرده مالکی خود ودر شهر ها ومحروم نشده بودند ویا در استفاده از حجره کوچک شغلی خود در بازار زنجان وبه تنگنای معیشت دچار نشده بودند ویا در دیوان طغرا نویسی عهد غازان خان ویا در دیوان طغرا نویسی اعطای یرلیغ تیموریان وچنین رسوم اداری ویا روش دیوان استیفائ ویا اداره دارایی نبود که قاجاریه در اداره دارایی زیر نظر خودش وبا کارمندان فاسد مالیه اش رواج داد واسناد واسامی کارمندان مالیه قاجار وجود دارد که اغب از شهر های دیگر بود ند وهدف نادر شاه هم از تشکیل حکومت در ایران ویا در تاسیس دیوان طغرا نویسی ودیوان اسیتفائ دولت نادر شاهی هم چنین نبود وویا در استفاده از خرانه حکومتی چنین نبود وبعد از نادرشاه وهمه آنخزانه بزگ نادری بدست شاهان قاجار وتاجران قاجاری وابسته به قوم قاجار ودر شهر های مختلف افتاد که به نقل ص آخر کتاب عالم ارای نادری وفقط 15 کرور پول نقد سکه در خزانه نادری بود که توسط مستوفیان ونظامیان خائن ارتش وی که وابسته به کمپانی هند شرقی بودندغارت شد ولی بعد از چند سال وبا ترفند های مختلف واز دست انان گرفتند وبه دست تاجرانقاجار ویا خوانین قاجار دادند ومثلا با کشته شدن نادر واز دست خزانه عمومی مردم ایران بیرون امد وجزو املاک بزگ خاندان پدر بزرگ اسدالله علم فراماسون گردید که از اعراب بیرجند بود وهدفش هم از عضویت در ارتش نادری وفقط غارت خزانه نادری ودر سر فرصت بود وویا هدف "امیر خان میش مست عرب قائنات" نیز چنین بود واز بعهده گرفتن ریاست توپخانه نادری چنین بود ویا در اواخر عمر نادر آن بود که سر فرصت توپخانه وی را بسوی طرفداران شاهرخ ونواده نادرشاه برگرداند وبقیه جواهرات نادری را از چنگ او در اورد ووبین خانهای عرب لالوی وعرب عامری وعرب خزیمه وعرب میش مست و عرب بسطام شهر های بیرجند وقائن وطبس وگناباد وکاشمر ویا در بین خوانین عرب اردستان وبسطام وکاشان وزواره واردکان یزد ویا ورامین وخوار اصفهان تقسیم کند که بعد از نادرشاه وبا جواهرات غارتی نادر وبزرگترین "نظام خان خانی "را در شهر های اطراف کویر براه انداختند واسامی خانهای عرب این شهرهای شرقی ایران ونحوه پولدار شدن انان ودر کتابهای "گلشن مراد" ویا "تاریخ محمدی" وبرخی هم ودرکتاب " گیتی گشا" آمده است وبعلاوه در صفحات 674 و816 کتا ب مرات البلدان وبه "اعراب نخعی" و"اعراب زنگویی "گنابا د و"بشروئیه "اشاره شده ونیز درص 674 مرات البلدان وبه خوانین "عرب مقصودی" و"عرب طاهری" کاشمروازغند اشاره شده که دکتر اقبال نخست وزیر دوره پهلوی ویا رئیس شرکت نفت ایران ویا اجداد خوانین اش واز اعراب کاشمربود ومشهد دوره پهلوی را هم آنها اداره می کردند بودند وهمانطوریکه در کتاب مجمل التواریخ وغیره امده وابراهیم خان افشار ویا برادر زاده نادرشاه ودر "جنگ سامان ارخی زنجان" وغیره وبخشی از خزانه بزرگ نادری را واز دست قاتلان نادرشاه بیرون آورده بود که اغلبش در دست خوانین افشار خائن آذربایجان بود وبه مشهد می برد که به نواده مخفی شده نادر شاه بدهد که بنام شاهرخ شاه 14 ساله بود که تنها نوه باقی مانده از کشتار خانواده نادر شاه در مشهدباقی بود ولی امیر خان عرب میش مست وواز سوی 14 خانهای کرد خراسان شمالی ویا خانهای عرب خراسان جنوبی دستور داشت که در اطراف سمنان وتوپخانه بزرگ نادری راو بسوی حاملان خزانه نادری برگرداند وتا نواده نادر شاه هم ونتواند که از بقیه خزانه غارت شده نادرشاه ودر ادامه سلطنتش ودر مشهد سود ببرد!؟ ویا با ان پولها ودر "تداوم دولت افشاریه" و درایران ادامه بدهد و بعدا هم بقیه خزانه غارت شده نادری وتوسط خاندان عرب میش مست که از خوانین انگلیسی طبس وتون وغیره بودند وبجای سپرده شدن به نوه اش شاهرخ وفقط به 14 خان کردخراسان شمالی داده شده که توسط شاه عباس وشیعه مصلحتی شده بودند وبعلاوه نقش چندانی هم در بیرون راندن افاغنه وعثمانی ها از ایران نداشتند ونظیر خوانین کرد عمارلو ویا قرا چورلوویا خوانین کرد شادلو ویا کرد زعفرانلو ویا کرد کیوانلو وکرد قرامانلو وغیره بودند که انها هم با دست یافتن به خزانه نادری ونظام رمه داری در خراسان شمالی را به "نظام خان خانی بزرگ خراسان ودر شهر های قوچان وچناران وشیر وان بجنورد واسفراین ودر دوره حکومت قاجاریه تبدیل کردند ووویا به خوانین عرب خراسان جنوبی داده شده که نظیر خوانین عرب خزیمه بیرجندبودند که اسدالله علم از ان خانواده است که از کاشمر وتا زابل "بزرگ مالکی" براه انداخته بود ویا نطیر خوانین عرب میش مست طبس وخوانین عرب عامری اردستان وکاشان زواره بودند ووبرخی هم خوانین عرب اردکان یزد ونائین وخوار اصفهان وغیره بودند وهمان خوانین عرب وبعد از تحویل گرفتن بقیه خرانه نادرشاه واز دست خوانین افشار شهر های آذر بایجان واین بار شاهرخ افشاری را وهمان 14 خان بزرگ کرد وعرب خراسان شمالی وجنوبی ودر مشهد کور کردند( ماخذ ص 440 مجمل التواریخ ) ونیز از اقا محمد خان قاجار خواستند که به مشهد بیاید وقبر نادر شاه را شکافته ونواده هایش را هم از بین ببرد وتا اغلب خزانه نادری ودر دست همان 14 خان کرد وعرب خراسان باقی مانده وچند تکه از جواهرات نادری هم ومثل کوه نور ویا دریای نور را به اقامحمد خان دادند واز طرف دیگر وخوانین طمع کار وخائن افشاریه آذر بایجان هم که قوم ترک افشاریه انان واز اورومیه وتا تا ساوجبلاغ کرج بودواین بار و"خسر النیا وخسر الاخره" شده و در جنگ خونین سامان ارخی زنجان ویا در ده کیلومتری زنجان وبجان هم افتاده بودند ویا بخاطر این خزانه غارتی نادری وبسیاری خوانین افشارویا ارتش نادر هم ودرقریه سامان ارخی زنجان کشته شدند وبعدا همه شهرها ودهات اذربایجان هم واز چنگشان خارج گشته ویا همه بلادآذربایجان بدست خوانین قاجار افتادوطوریکه این بارو "همه شاهان قاجار" ومرکز ولایتعهدی خودشان را واین دفعه در تبریز قرار داده بودند وبا این فرایند خفت بار 112 ساله قاجاریه ودرشهر تبریزاتفاق افتاد ویا با خیانت "امیر اصلان خان افشار" حاکم تبریز وچهار خان افشار رفیقش اتفاد افتاد که هر چهار نفرهم وقاتل نادر شاه بودند وبعلاوه خزانه نادری راهم غارت کرده وبه شهر های آذر بایجان آورده بودند وامیر اصلان خان افشاری که نادر شاه اشتباه کرده بود واورا "حاکم تبریز" ویا فرمانده کل ارتش آذربایجان ومحافظ شخصی نادرشاه بود ولی در جریانات جنگ خونین "سامان ارخی زنجان "ویا حوادث جنبی آن کشته شد وبعلاوه موسی خان افشار طارمی وحاکم خمسه وزنجان هم وکشته شد که به نقل عالم ارائ نادری وقاتل دیگر نادرشاه بود ونیز قوجه بیگ خان افشار اورمیه ای هم کشته شدوبعلاوه تعدادی دیگر از طرفداران ویا همدستان آنها هم ودر جنگ مزبور کشته شد ند وقسمتی از خزانه نادری هم که بدست آنان افتاده بود به مشهد می رفت وتا به شاهرخ ونوه 14 ساله وباقی مانده از خانواده اش داده بشود! ولی توسط بقیه توپخانه نادر شاه وزیر آتش قرار گرفت که فرماندهی توپخانه در دست امیر خان مش مست عرب خراسانی باقی مانده بود واو هم به 14 خان کرد شاد لو وزعفرانلو وکیوانلو شهرهای خراسان داده که در ارتش نادری وجنگهای آن شرکت چندانی نداشتند ویا به خانهای آنگلستان ودر شهر های طبس وبیرجند وقاین’ عرب بیرجند وگناباد وطبس وغیره داده شده که مرتبا با ودر اداره شهرهای خودشان وتماس داشتند ویا در دوره قاجارهم نقش صمیمانه فراماسونری برای انگلیسیهیا بازی می کردند که افغانستان را از ایران جدا بکنند وتا در دست انگلیسی ها باقی بماند ولذا "شکل جدید مالکیت اراضی شهرهای ایران" وبدین طریق ودر دوره قاجاریه پاگرفت که با "مالکیت ارضی "اقوام رمه دار سابق ایرانی" فرق داشت ویا در بلاد خراسان واصفهان وگیلان واذربایجان فرق داشت وفرهنگ ورسومش نیز فرق داشت ولذا مفهوم جدیدی از مالکیت ملکی وشهری پا گرفت ویا مالکیت اراضی روستایی ودر شهرهای خراسان شمالی وجنوبی پاگرفت وهمان 14 خراسان فرهنگ ورسوم خاصی برای مرتبه خانی خود بوجو آورده بودند وکه بعدا مورد تقلید خوانین لرستان وبختیاری وکهگیلویه وبلوچستان هم قرار گرفت برای روشن شدن مطلب به اسامی خوانین مدل انگلیسی شهرهای خراسان جنوبی ویا شمالی در کتب تاریخی دوران زندیه وقاجاریه ومراجعه بشود ویا به نحوه مالک شدن انها بردهات این منطقه به "کتب تاریخی" و"کتب قوم نگاری "مراجعه بکنید وتا شیوه رعیت داری ویا رعیت پروری انان را در جمعه شناسی روستیی بدانید ویا شیوه تقسیم درآمد زراعی بین "مالک وزارع "را در دو ععصر "قبل از نادرشاه" و"بعد از نادرشاه" راو مقایسه بکنید وآنگاه به تفاوت ماهوی عصر قاجاریه وبا بقیه "ادوار مالکیتی ایرانیان " پی خواهید بردویا نحوه برخورد با شهروندان وروستائیان ویا تفاوت جامعه شناختی اش را با "روش اداری واقتصادی خوانین قاجار" را درک خواهید کرد ویا شیوه قومی قرون قبل از نادرشاه را ودرک ماهوی ودرک مردم شناسی ویا درک اقتصاد سیاسی خواهید کرد ! ویا روش وِا منبع مالی خان شدن آنها ویا نحوه برخورش با رعایا را درک خواهید کردکه با شهروندان ایرانی ویا محلات شهری ایرانی وچگونه برخورد کردند ویا روش برخورد آنان با اموال دیگر شهروندان چگونه بود وبرخی از انها در کتابهای مجمل التواریخ ویا گلشن مراد ویا در کتاب "تاریخ محمدی" منتسب به آقامحمد خان قاجارواکسیر التواریخ آمده است وبرای هر محقق وپژوهنده مفید است که بداند تا "ایدئولوری مالکیت آن دوران "چیست وفرقشبا مالکیت عصر ساسانی ویا "عصراسلام برامکه "وعصر اسلام سلجوقی"و عصر تیموری وقره قویونلو "چیست ؟ و وفقط باید بگویم که ایدئولوژی مالکیت روستایی آنان ومنحصر به عصر قاجاریه است ودر عصر های قبلی این مدل ظالمانه وجود نداشت که "خانم لمبتون"ویا نویسنده کتاب "مالک وزارع در ایران "که کاردار سفارت انگلستان در ایران بود وهنوز به تفاوتهای قومی وفرهنگی آن نپرداخته است !

ودر ادامه مطلب باید اشاره بکنم که قسمتی از خزانه نادر ویا توپخانه آن که بعد از قتل نادرشاه ودر عرض 4 ساعت غارت شده بودونیز به نقل ص 16 مجمل التواریخ که می نویسد که " قریب به چهار ساعت دیگر اثری از خیمه وخرگاه واثاثیه پادشاهی نادرشاه ودر اروی جنگی نادرو در فتح اباد قوچان برجای نمانده بود ونیز اضافه می کند که هرفرقه ای بسوی اوطان خود رهسپارشد و به نقل صفحات مستند چهارکتاب علم آرای نادری وجهانگشای نادری ویا مجمل التواریخ ویا کتاب گلشن مراد وموسی خان افشار طارمی وسرکرده شاهسون افشار خمسه ویکی از محافظان خیمه نادرشاه وبا 70 نفر محافظ دیگر بودویا یکی از چهار کشنده نادرشاه بدبخت ویا فرزندانش بود ویا به تحریک عوامل کمپانی هند شرقی ودست وبه قتل دست زده بود وبا برادرش امیرگونه خان افشار طارمی وبخشی از خزانه ویا توپخانه نادری را برداشته به زنجان وطارم آورده شده است وبرای انکه از انتقام متقابل وتوسط هواخواهان نادرشاه هم می ترسید ولذا برای پیدا کردن همدستان دیگرو وبخشی از خزانه نادر را هم به رضاخان کرد عمارلو وفرزندش محمد حسن خان عمارلو می دهد وطایفه انها را هم به طارم می آورد که بعدا خودشان را "نژاد طارمی "می نامند و واملاک نژاد های قدیمی طارم را واز چنگشان وبا همکاری قاجاریه بیرون می آورند ودر حالیکه به نقل منابع تاریخیو طایفه عمارلو های طارم وترک زبان نبوده واز اکراد کرد قوچان ودرگز بودند که بعدابه برخی از دهات افشار نشین طارم دست انداختند ویا با کمک میرزا ابراهیم که توسط فیحعلیشاه وناصرالدین شاه وبه ریاست دوفوج نظامی خمسه رسیده بودند دست انداختند وبا کمک منشیان اداره مالیه زنجان ودر دوره قاجاریه دست انداختند ویا با امین السلطان صدر اعظم سه پاد شاه قاجار دست انداختند ویا با کمک قزاقهای روسی مستقر در زنجان وبانک اسقراضی روس در زنجان دست انداختند وقزاقهای روسی که در فوج نظامی خمسه وبا ریاست میرزا ابراهیم ویا با ریاست مظفرالدوله خویشاوند با قاجار حضور داشتند ویا برای حمایت نظامی از حکام قاجار درشهر زنجان وحومه اش طبق بند 8 قراردادترکمانچای حضور داشتند ولذا با سوئ استفاده از منصب نظامی اعطایی خود وبسیاری از املاک منطقه حومه زنجان وقراپشتلو وبزینه رود وطارم وسلطانیه وایجرود وماهنشان وابهر را بنام "املاک خالصه چهار شاه قاجار ونوکرانش" در دهات زنجانمصادره کرده وسند ملکی بنام خودشان زدند زدند وهمان کاری که نوادگان انگلیسی اسماعیل خان عرب خزیمه ویا خان بزگ بیرجند ونوه فراماسونش امیر اسداالله علم ووبا سکنه دهات خراسان جنوبی کرد ووتا قبل از انقلاب هم و"قلعه خانی بزرگی" درشهر بیرجند داشت هدف خاندان پدربزرگش "اسماعیل خان علم خزیمه آنان هم از شرکت در ارتش نادرشاهی وبیرون راندن بیگنگان از ایران نبود وبلکه تصاحب دهات ومناطق شهری خراسان وگناباد وتا زابل بود وبا این تفاوت که اغلب روستایان خراسان جنوبی واغلب از نژاد خوانین عرب ان دیار هستند ولی رعایای 1300 روستای زنجان واز نژاد کرد های عمارلوی قوچان نیستند که ساکن طارم وتا مالک بسیاری از دهات طارم بشوند واز نژ اد خانواده "میرزا میر عرب "نیستند کهکه احتمالابعد از قتل نادرشاه ودر جریان جنگ خونین سمان ارخی زنجان وجزو اعراب میش مست خراسان بوده ویا جزو اردوی نظامی امیرخان میش مست هستند که بعد از مرگ نادرشاه ودو برادر زاده نادرشاه ویعنی علیشاه افشار وابراهیم شاه افشار ودر جنگ خونین سمان ارخی وسرنوشت توپخانه نادری را بدست "امیرخان میش مست وقشون عربی "وی داده بودند وبعدا هم خانواده "میزا عرب انان ودر سلطانیه وزنجان "ساکن شده ودر دوره ناصر الدین شاه هم وخانواده انان که خودشان را تاجر می نامیدند ونظیر خانواده میر علم وبسیاری از املاک شهری را از ان خود کردند ویا اغلب املاک ترکان غزواوشار ترک را وبنا م املاک خانواده "میرزا میر عرب "وسند ملکی ودر اداره میراث فرهنگی ویادر اداره مالیه شهرو سند بنام خودشان زده اند ورفتاری که مغولان با قوم ترک الب ارسلان وسلطان جلاالدین خوارزمشاه ودراراضی آذر بایجان نکرد ویا تیموریان با جهانشاه ترک قرا قویونلو نکرد ودر حالیکه قریوسف وپسرش جهانشاه می خواست مغولان وتیموریان را مغولان را از سلطانیه بیرون بکند وامروزه "دموکراسی ومالکیت مبتی بر اداره دارا یی جدید " که قوم قاجاریه بنیانگذار این نهاد جدید مجلس واداره دارایی وخزانه داری آن در ایران است وجایگزین "خزانه داری قدیم" ویا "دیوان استیفای قدیم" و"ائتلاف اقوام سیاسی قدیم در ایران "شده است که قبلا "برنامه ریزی عادلانه منطقه ای وقومی واستانی "را بوجود می آورد ویا "تعادل مالکیت اقوام قدیم "را بهم نمی زد ویا "هویت فرهنگی وقومی سکنه هر استان را ودر محدوده استان متعلق به خودش"حفظ می کرد ولی قاجاریه با شهارهای دروغین دموکراسی ومدرنیته وهویت تاریخی ومالکیت 1000ساله سلجوقیان را در آذربایجان بهم زد وودر حالیکه "قوم قاجار واعقاب فرهنگی ورسانه ای معاصرش یک "قوم 350 ساله در ایران هستند وودیر تر از همه اقوام وبه خاک ایران آمده اند ولی در "فرهنگ دموکر اسی و"معلم همه ایرانیان "شده اند وآموزه های خاص سیاسی خودرا بزور تزریق فرهنگ "بقیه اقوام ایرانی" کرده اند که قدمتشان در ایران وبیشتر از "قوم قاجار ویا دانش اموخته های قوم قاجار" است ولذا امروزه فرهنگ دموکراسی مردم ایران وهدفش از تشکیل دولت درایران ویا تثبیت هدفهایسازمانی و فرهنگی واقتصادی اش در میان اقوام متعددایرانی ویک نوع "فرهنگ سیاسی واحد" نیست وبلکه معجون عجیب وغریب سیاسی چند قوم ناهمخوان با یکدیگر است ومثلا اقوام ساکن در اصفهان ویزد وخراسان جنوبی واقوام عربی هستند که در دوران بنی امیه به ایران آمده اند ومنابع کتب چهار قرن اول ونظیر تاریخ یمینی ویا تاریخ البلدان ویا تاریخ دینوری وآنان را اعراب خراسان می نامدیا کتاب مشاهیر اصفهان ویا کتاب مشاهیر نیشابورویا تاریخ قم قدیم وتاریخ کاشان در چهار قرن اول که تاریخ خاندانهای اشعری در قم و تفرش ویا خاندان عامریها در کاشان است وخرده فرهنگ سیاسی اشان از تشکیل دولت ویا حکومت چیز دیگری است والگوهای خوش حکمرانی ایام قدیم را برای خودشان در رسانه ها می جویند وودر دولت های ترک سلجوقی وخوارزمشاهی وتیموری ودر 100 دژ قهستان خراسان جنوبی تشکل یافته وبنام اعراب فرقه اسماعلیه جنگیده ویا مظاهر فرهنگی واداری ترکان حاکم برایران را نپذیرفتند و ویا تاریخهای جدید هم چنین است ونظیر کتاب گلشن مراد ویا تاریخ محمدی ووغیره ومعیار های فرهنگ سیاسی وفرهنگی انان را بیان می کند ورفتاری که با دولت ترک نادرشاه افشار کردند که هدفش بیرون کردن بیگانگان از ایران وهمزیستی چند قوم ودر زیر چتر حمایتی وی بود ووبا خفت وخواری نابود کردند ودر حالیکه نادرشاه قوم گرایانه با انان برخورد نکره بود ووبلکه خیلی از ان اقوام عرب خراسان ویا کرد قوچان ویا اعراب اصفهان را از سلطه افغانی ها نجات داده بود وودر ارتش وپست های ادری خودش وارد کرده بودولی در کمترین مدت راه خودشان ادولت وخزانه واحد نادرشاهی جدا کرده وهرکدام دنبال سکه اندوزی قوم خود در خراسان واصفهان افتادند وراه خودشان را از تاریخ اقوام ترک وافشار ایران جدا کردند که عمر سکونت 1000 ساله درایران دارند ووبا انکه قبل از امدن به ایران وشغل ساده رمه داری را بلد بودند وولی مثل یک دانش اموز مستعد ونظام اداری ویا شیوه حکمرانی خوب شهری ویا زمینداری ویا تقسیم عادلانه سود زراعی ودامی ویا ساخت شهر وکاروانسرا وویا تجارت مفید را از ایرانیان با سواد ومثل خواجه نظام الملک وویا خواجه نصیر ویا خوجه شمس الدین جوینی وخواجه رشی الدین وصدها صدراعظم باسواد ایرانی یاد گفتند ونظام اداری وسیاسی ومذهبی وتشکیلات سازی ایرانیان را تکامل دادند ولی هیچ وقت اعراب خراسان ونواحی کویری ایران و"مدل حکومتی انان را "پذیرا وفرهنگ پذیر" نشدند ووفرهنگ سازی سیاسی سوم ایرانیان هم توسط "قوم نیمه مغولی قاجاریه"در ایران معاصر شکل گرفته است که مفهوم ویا وازه های مجلس ویا دموکراسی ویا رای گیری وایجاد کرسی موسسسه مطالعات تاریخی ایران ویا تجمع شهزادگان بیسوادش در دارالفنون را بوجود آورده ویا برای بزرگ نمایی نقش خود درتاریخ گذشته ایران وبا پولهای کلان خان زاده های قاجار یک موسسه فرهنگی- انتشاراتی در میدان فلسطین تهران ساخت و140 جلد کتاب از مفاخر خود در انجا چاپ کرده اند ولی هدف پشت پرده اشان واز درآوردن "نشریه وقایع اتفاقیه" دوره ناصری وفقط کلاه گذاری سیاسی ویا کلاه گذاری رسانه ای در مورد قتل عام توپخانه های عصر ناصری واز مردم ایران است وویا راه اندازی نشریه های روشنفکری انان ودرایران وسرپوش گذاشتن به امتیازات خارجی است که به دول بیگانه داده اند وقومی هستند که دیرتر از همه اقوام ایرانی به ایران کوچ کرده اند ولذا عمر سکونتشان در ایران وبرخلاف اقوام دیگر ایرانی وعمر 350ساله بیشتر نیست که شاه عباس به خوست کمپانی هند شرقی شاخه کوچکی از اقوام مغولی قاجار نویان را از کوهستانهای شرق ارمنستان وبا دعوت انان به شیعه مصلحتی به قصبه آق قلعه ودر شرق گرگان کوچانید وتا در قلب ترکمن های اهل تسنن یموت وکوکلان استراباد ودو سوی رود خانه گرگان ویا زمینه درگیری وجنگ اقوام مسلمان ترکمنستان واوزبکستان وافغانستان واسیایی را بوجود آورند وهمچنین عمر فرهنگی و"تاثیر گذاری فرهنگی" وسیاسی ومذهبی قوم قاجار وبر"اقوام دیگرایرانی" هم کمترین است ویا عمر تاثیر گذاری آنان بر نظام اداری ایرانیان هم وکمترین عمرفرهنگ آفرینی دارد ویا اندشه اشان در مورد تجارت مفید ویا در احترام به مالکیت اقوام دیگر ایرانی وویا احترام به دنیای حکمرانی شهری ویا شیوهصحیح تشکیل مجلس ویا انتخابات ویا رعایت دموکراسی در بین وزرائ ومدیران استانه ویا انتشار نشریه واحترام به فرهنگ اقوام دیگر وطبقات دیگر "عمر 150 ساله احمقانه در ایران دارد"که رخساره فرهنگی سیاسی تعقل آنان و"نهادهای سیاسی واداری ومذهبی معاصر ایرانیان" را به بن بست کشیده است ودر حالیکه مهاجرت ترکان به ایران 1000 ساله بود وبعلاوه اموزش نظام اداری انان هم بهتر است ویا شیوه حکمرانی شهری انان وپیوند" فرهنگ وقومیت" انان را نشان می دهد ویا اموزه پذیری فرهنگی انان در دنیای سیاست ویا در رعایت حقوق زارع ومستاجران ویا در رعایت صنف های پائین شهری ودر دولتهای ترک سلجوقی وخوارزمشاهی وتیموری وافشاریه واموزه های و"الگوهای فرهنگی مفیدی" است که از معلمین باسواد ایرانی ودر1000 سال قبل یاد گفته اند واز مشاوران معاویه ودر حکمرانی شهری ویا از مشاوران انگلیسی قاجاریه ودر سرکوب قومیت ها یاد نگرفته بودند وبلکه از کاتبان اداری وکارمندان فهیم دربار غزنوی ویا سلجوقی ویا هزاران متفکر دوره تیموریان ترک یاد گرفته بودند شیوه تفسیرشان هم از قران وحقوق مالکیت رعایا ومصرف کنندگان در تجارت داد وستدها وعدم راهزنی در جاده ها را در نزد معلمان 16 مدرسه نظامیه ایران یا دگرفته بودند ودر حالیکه معلمین مذهبی ویا معلمین اداری حکام قاجار در 112 سال گذشته نامعلوم است وقوم جاهل بودندکه جز از شکمبارگی وزن بارگی ودر بیوگرافی قومی خود چیزی ندارند وتاسیس دارالفنون وتوسط چند معلم اتریشی ویا تاسیس گمرک را از نوزبلزیکی و یا تاسیس خزانه داری از مورگان شوسترامریکائ وتاسیس ارتش قاجاریه و از لیاخوف روسی ویا تاسیس ژاندارمری را از یک فرد دیگرسوئدی وفقدان معلمین با سواد ایرانی در نزد انان را نشان می دهد واز هنر سیاست وفقط زن بارگی دارند وفرضا 60 صفحه ناسخ التواریخ وصرف شمردن اسامی2000 زن وبچه فتحلشاه قاجار می بشد وبرخلاف تیمور لنگ ویا ملک شاه سلجوقی ویا نادر شاه ویا غازان خان مغول است که هدفش از تشکیل حکومت وفقط زن گرفتن نبودودر خانواده هایی بزرگ شده بودند که "حکومت مفید بردیگران "را از متفکران اطراف ویا شهر های دیگر یاد بگیرند وفرهنگ پذیری سیاسی خود راا بالا ببرند ویا دنبال حل کردن معضلات مردم بدبخت بودند وقت وحوصله آنرا نداشتند عمرشان را وصرف گرفتن این همه مقادیر زیاد زن بکنند وتمام نوههای فتعلیشاه هم چنین تربیت فرهنگی وتربیت قومی دارند ودرحایکه حاکم 1200 شهر ایرانی ودر 112 سال حکمرانی شهری ومنطقه ای ایران بودند ولی بزرگترین زاد ولد قومی را قاجار هادر ایران بوجود اوردند که از ویژگی قوم نگاری وعلاق قومی انان حکایت دارد وهمان حکمرانی 1200 شهر ایران هم وهمگی نواده های فتعلشاه در شهر های ایران بودند وومثل مور وملخ راد می کردند ودر شهر زنجان وفقط 43 نواده فتعلیشاه حکمرانی شهری کرده است وهر کدام نیز حداقل 20 الی 30 زن وبچه یافته اند که موسس مطالعات قاجار شناسی تهران واز ان غافل است وانگلیسی ها هم با تنطیم قرار داد ترکمنچای ودر تثبیت حکومت فرزندان فتعلیشاه ودر راس حکومت خود کاری کرده بودند که این "قوم زن باره "ودر راس حکومت 112 ساله همه اقوام ایرانی قرار بگیرند ووبرخلاف حاکمان دوره مغول عمل بکنند که اجازه گرفته مالیات زراعی ویا تجاریویا قبچور بیش از حد را نداشتند ویا کارمندانشان نمی توانستند وبیش از حد مجاز از رعیت روستایی ویا صنف شهری ومالیات بگیرند ولی شاهان قاجار وخانهای حکم گرفته از آنان ودر نظام مالکیت ورعایت حقوق زارع ومالک وهیچ نوع از مقررات قرانی ویا دینی وقانونی را رعایت نمی کردند ویا رعایت حقوق تاجر ومصرف کننده را رعایت نمی کردند ولذا ظلمی که به مردم ایران ودر عمر ننگین حکومت 112 ساله خود انجام دادند و در 56 دولت گذشته ایران وچنین مدل حکمرانی سیاسی ومذهبی وتبلیغاتی ظالمانه نبود وومتاسفانه نسل پر زاد وبلد فتعلشاه امروزه مثل موریانه فرهنگی ودر در 5000 دانشگاه ازاد ویا پیام نور ویا در اغلب نشریات واغب سمت آموزشی ویا تبلیغ فرهنگیدارند ومرتبا داد می زنندکه اجدادما واولین مجلس دموکراسی را بوجود آورد !ویا اولین دارالفنون ایران را زد! ویا اولین نشریه وقایع اتفاقیه را ونشر کرد وواین امور باعث شده است که امروزه در فرهنگ سیاسی ایرانیان و"سه خرده فرهنگسیاسی "متعارض با یکدیگر شکل بگیرد که هرکدام فرهنگ سیاسی خود را تبلیغ می کنند ولذا امروزه این "سه قشربندی مختلف فرهنگی ومذهبی "ووبا "سه نوع سابقه سکونت متفاوت در ایران" وبا "سه نوع علاقه مندی مالکیتی ویژه برای خودشان "وفرهنگ سیاسی ومذهبی ایرانیان وبه یک "فرهنگ سیاسی متضاد" کشانده اند وبعید می میدانم که این "کشمکش فرهنگی "وبه این زودیها و فروکش بکند ! وزیرا سرمایه داری معاصر ایران وبا رسانه های اینترنتی که مجبور است افکار عمومی ایرانیان یکپارچه بکند ویا برای حفظ تولید ورفاه عمومی و"یکپارچه ملی" بکند وللی با اشتباه سیاسی که در واژگونی دولت افشاریه در ایران انجام داد ووامروزه فرهنگ سیاسی وافکار عمومی ایرانیان را سه تکه کرده است وونظام خزانه داری واحد ومالکیت واحد اقوام ایرانی را متشتت کرد وصرفا به پا گرفتن تعدادی از خوانین ما ل اندوز وتجار مال اندوز در شهرهای ایرانی کمک کرد که صرفا ملوک الطوایفی تجاری وفرهنگی را در ایران دامن می زنند که بجای مصالح عمومی و"قدرت سیاسی" و"قدرت خانی" وقدرت حساب بانکی "خود را صرفا در جهت ظلم به دیگران وظلم به اقوام واقشار دیگر و"نهادینه سازی" می کنند ودر حالیکه "مفهوم مالکیت" وخزانه داری در گذشته چیز دیگر بود واستخوان بندی ساختارش طوری تفسیر سیاسی می شد که وقتی یک خان بزرگ وامکان قدرت یابی بیشتر از دیگران بدست می آورد وفرضا بدلیل داشتن طرفداران زیادش در افکار عمومی ویا بدلیل قدرت شجاعتاش وبرامور مسلط می شد مالکان وخوانین بزرگ واورا تعقیب فکری کرده ووائتلاف سیاسی با او بوجود می اوردند و خانواده ها وتیره ها ویا طوایف اقوام ایرانی را وبه ستیز با وی نمی کشاندند ویا روسای طوایف کوچ رو هم اخبارسیاسی وموفقیت های وی را دنبال می کردند ووقتی می دیدند که موازنه قدرت فردی وبالاتر می رود وافراد تیره ویا طوایف منطقه قومی ویا زیر نظر خود را دعوت می کردند که از فرد قدرتمند واصلح وپرطرفدارمزبور "تبعیت سیاسی ملی" کرده ودر عوض "حق نسق ملکی" ویا "حق سکونت در منزل خاص" ویا "حق کار وتولید در مزرعه ومرتع خاص یک منطقه قومی واز انان سلب نشود وفقط با پرداخت مقداری از درامد زراعت ویا تجارت ویا دامداری خود به آن فرد قدرتمند وارتش و"مالکیت قومیان منطقه را در بلوچستان ویا کردستان ویا ترکمنستان وبرای تیره وطوایف خود نگدارند ودر استانهای ترک نشین نیز چنین بود که از انان گرفته نشود ومفهوم واقعی دموکراسی قدیم وجدید هم چنین است ورای دادن صرف به افراد وحزب های سلطه جونیست که چشم طمع به درامد ویا املاک قومهای دیگرو در مجلس ویا در هیات مدیریت استان داشته باشد وبلکه انتخابات در دموکراسی واقع بینانه هم در جوامع معاصر چنین اقتضاء می کند ولی نظام رسانه ها که توسط گوگل ویا ماکروسافت اداره می شود وتنها تسلط یک گروه کوچکو انگل پول پرست وبرگروه کثیر زحمتکشان وتولید کنندگان را تبلیغ می کند ودر حالیکه برای حفظ نظم سرمایه داری در ایران وبایدکه در تبلیغات رسانه هاو "مدل مالکیت مدل قاجاریه ویا صفویه در ایران و "فراموش سیاسی "بکند ودر حالیکه امروزه و"فرایند فرهنگی جامعه ما برعکس است وهر کدام از این سه خرده فرهنگ وهرکدام وتفسیر خاص از تاریخ سیاسی وتاریخ شهری وتاریخ ملکی خانواده وقوم خود دارند وصرفامنافع قومی وخانوادهکوچک خودرا درآن شهرو"توسعه منطقه ای "همان استان وبه ضرر دیگران دنبال می کنند ولی برعکس در دنیای رسانه ها وهدف منفعت طلبانه خود را وتفسیر مذهبی مقدس می کنند ویا هر گروه فرهنگی وبا نوشتن کتاب ونشریه وچاپ پوستر و در نابود کردن حقوق ملکی ویا حقوق صنفی اقوام دیگر می کوشد ویا در رسانه ها دنبال می کند وبر عکس چنین چاش فرهنگی وبه روشن شدن حقایق تاریخی گذشته ایران کمک نمی کنند ولذا این چندگانگی فرهنگی ویک هدف سیاسی پشت پرده دارد که مانع صنعتی شدن ایران می شود !ویا مانع تضمین رفاه شغلی ایرانیان ودر آینده خواهد شد ویا یک" تز سیاسی ناهمگونی"می باشد که سرمایه داری انگلیسی ویا عوامل کمپانی هند شرقی به ایران آورده ویا بانکداران انگلیسی ودر ایران آنرا دامن زده اند ویا از دوره ناصرالدین شاهبه بعد وبنام بانک شاهنشاهی براه انداخته اند که امروزه بانک ملیوهمان روش بانک شاهی دوران ناصری را تعقیب می کند وبا انکه ادعا دارد که دوران رضا شاه واز بانک شاهی وسیاستهای ان خودش را جدا کرده است ووصرفا هدف ملی در ایران دارد ولی با سیاستهای پولی وبانی خود ومنافع منطقه ای متضاد اقوام گوناگون ایرانی راوبوجود می اورد ویا به نفع مادی یک قوم وخانواده کوچک مستقر در استان دیگروتولید کنندگان بینوای استان دیگررا نابود می کند وتا همگان به قطع تولید ویا رها کردن شغل وکارخانه خود وا دار شوند ولذا نظام سرمایه داری معاصرایران وبا این شیوه غلط تبلیغات فرهنگی خود وبه نتیجه نخواهد رسید!وبهمین دلیل انتشار صد ها کتاب مثل فرامین حکومتی قاجاریه در زنجان وانهم به نفع مادی یک گروه کوچکدر شهر ویا مشروعیت دادن به غصبهای آنان در گذشته ویا شفافیت در مورد معضلات مالکیتت در اقوام مختلف وتوسعه استان را به خطر می اندازد! ومانع آن می شود که افراد برسرنوشت دارایی اندک ملکی ویا خرده مالکی خود واطمینان بیابند ولذا به اصل 44 قانون اساسی خصوصی سازی هم وکمک کمک نخواهد کرد! وفقط فقر وبدبختی ویا درگیری اقتصادی اقوام ایرانی را وبدنبال خودش خواهد داشت! ودر حالیکه در جوامع گذشته جایگاه ومقام مرتبه حقوقی هر فرد در سیستم تولید ومالکیت زراعی وتجاری روشن وشفاف بود ومثلا هر فرد دهقان آگاه واشنا به "نقش محول" ویا "نقش محقق "خود درتولید ومالکیت بود ویا فرضا کدخدا ویا مباشر خان ویا کارمند ارزیابی مالیات ملک هم آگاه بود ویا فرد نظامی استخدام شده شاهان می دانستند که نباید با تیکیه به اسلحه ودرجه نظامی خود ودرامد زراع را از دستش بگیرد وتا وی هم تولید زراعی را بدلیل فقر رها بکند ولی امروزه بانک ملی وبا سیاستهای غلط بانکی خود ونظام تولید ویا نظام طبقات تولیدی جامعه را بهم زده است ویا وزیران صاحب قدرت وحکمرانهای شهری هم چنین بودند وآموزش سیاسی دیده بودند که سوء استفاده از پست اداری اشان و نمی بایست که درامد کشاورزان ویا خانواده ها را بهم بزند ویا شاه صاحب خزانهنیز چنین بود که تصمیمی در مورد خزانه عمومی کشور نمی گرفت که تولید جامعه را بهم بزند وخزانه عمومی در اختیار صدر اعظم ووزیانش بود ووشاه ونظامیان هم وفقط "خزانه خاصه شاهی" را داشتند وتمام دولت ها ی ایران "دونوع خزانه "داشتند" وفقط در وزارت اقتصاد مدل قاجاری وخزانه داری واحد وجود دارد وانهم خزانه حسابهای بانکی همه مردم ایران وفقط در اختیار مدیران ویا نمایندان مجلس است که "مدل خزانه داری انگلیسی" را برمردم بدبخت ایران تحمیل می کنند! ولی درگذشته ویا در فرهنگ سیاسی واداری تولید گذشته هر کس وبا آموزه های اداری نظام الملک وخواجه نصیر وغیره وهرکس می دانست می دانست که از سهمبری یک کشاورزاز تولیدش چقدر است ؟ ویا سهم بری یک دامدارچقدر است وحق سهم مالکان چقدر است وبیشتر از ان نمی گرفت وتا تولید را نابود نکند ویا افراد دیگر می دانستند حقالسهم قانونگذاریانان چقدر است؟ ویا حق تبلیغ منبری فرد دیگر چقدر است؟ وحقوق وحق سهم بری هرکس روشن بود وانرا در نظام طبقاتی رعایت می کرد ومثلا بیشتر از حق شاهی خود نمی گرفت! ویا حق حکمرانی شهری خود را ازدیاد نمی داد ویا از رعیت مطالبه اسلامی نمی کرد ویا در فقه شافعی نظامیه ها نمی کرد ! ولی "امروزه مدل دموکراسی انگلیسی قاجاریه "همه شفافیت ها را از بین برده واز جمله شفافیت تقسیم کاروتقسیم مناصب و مشاغل ویا در تقسیم حق سهم بری ؟وهرکس بنام حق استاندار ویا حق پرسنل سازمان برنامه ویا حق سهم مدیر بانکی ویا حق سهم تبلیغ کارمند تلویزیونی وحقوق ملکی ودرامدی همه ایرانیان را بهم ریخته اند ومعجون عجیب وغریب از آرای مردمی وواژه دموکراسی ومردمی بودن حکمراین در ایران رواج یافته که حاصل فرهنگ احمقانه رژیم سیاسی پیرو مذهب فتعلیشاهقاجار ونحله فرهنگی وی درایران معاصرمی باشد که سرمایه داری صنعتی در ایران را به افتضاح خواهد کشاند ! ومن برای روشن شدن مطلب وومکانیم بهم ریختن مالکیت وتاثیرش بر محلات شهرهای ایران وطبقات اجتماعی عصر قاجاریه وواسناد تحول محلات وماکیت وقومیت شهر زنجان در دوران قاجار را مثال می زنم ووتحول محلات ویا مالکیت شهرهای اورمیه وطبس ویزد وکرمان نیز در دوره قاجاریه هم شبیه "مدل زنجان" است وشاید نویسندگان آن شهر ها نتوانند که درست تاریخ شهری خود را تجزیه وتحلیل اجتماعی وجامعه شناختی بکنند ولی اینجانب وبا دسترسی به اسناد تارخی مستند واغلب تحولات شهری زنجان دوره قاجاریه را وبرای نمونه ذکر می کنم که تارخ زنجان دوره قاجاریه وبراساس حذف حاکمیت 15 خان افشار در زنجان ویا تبدیل" باغ قلعه" آن 15 خان زنجانی وبه اماک شهری چند نفرفرد منتفذ تجاری وهمبسته باخاندان قاجاری تحقق یافت که براساس کتاب فرمانهای حکومتی قاجاریه درزنجان ومالکیت همان باغات ان 15 خان را وبه مالکیت منازل اعیانی خود تبدل کرده ویا در 15 محله شهرزنجان تبدیل کردند واغلب محلات مزبور ودر بالای خیبان امام قرار دارند ومثل محله نصراللله خان ویامحله زینبیه ویا محله مهدیه ویا محله سرچشمه زنجان ویا محله دروازه ارگ ویا محله دروازه رشت ویا محله شوقی ویا محله سبزه میدان که سال تاسیس اش وسال شمسی 1224 هجری می باشد و اغلب این محلات ودر عصرزندیه وافشاریه و صفویه وجود نداشته اند وهمانطوریکه قبلا گفتم و هیچ کدام از 60 کتب تاریخ عصر صفویه ویا 10 جلدکتاب سفرنامه های عصر صفویه نیز به آن محله های صاحب نفوذ قاجاریه وفلسفه شکل گیری آن محله ها اشاره نکرده اند وبعلاوه همه محلات مزبورو بالای خیابان امام زنجان بوده وقبل از قتل نادرشاه وجودنداشتند وبلکه اغلب باغات بیرون شهربودند ویا باغات شمال شهر بودند که سیستم آبیاری درختانش هم واز چندمنشا قنات شمال شهرنشات می گرفت ویا با با نهر کشهای سنتی انجام می شد که امروزه که امروزه عده ای تفسیر تاریخی غلط واز ان محلات زنجان می کنند ولی من وبا تکیه به منابع تاریخی وبه فسفه شکل گیری ان محلات شمال خیابان امام زنجان می پردازم وزیرا اسناد تاریخی نشان می دهد که اولین محله جدید دوره زندیه که در زنجان پا گرفته ومحله زینبیه می باشد که ساخته موسی خان افشار طارمی ووبرادرش امیر گونه خان طارمی است ویا با کمک یک خان کرد عمار لولی قوچان است که نادر شاه وی را از قوچان خراسان وبه طارم زنجان مهاجرت داده ویا اینکه موسی خان افشار طارمی ووبعد از قتل نادرشاه انان را به طارم وزنجان آورده وبغیر از آنان وعده ای اوزبک را هم وبه "محله زینیه زنجان اورده بود که بعدا اوزبکها واز زنجان رفتند ودومی هم محله دروازه ارگ زنجان است که ساخته "پناه خان افشار اوصانلو" وپسرش عبدلله خان اصانلو افشار می باشد که مسجد دروازه ارگ هم واز دوره وی می باشد وسومی هم محله نصرالله خان افشار وپدرش جوره خان افشار منطقه قره پشتلومی باشد که از زنجان وتا اقکند جنب خلخال وحدود70 الی 80 روستا داشتند وآنها را اداره می کرد ند چهارمی نیژ "محله مهدیخان سینقی "است که به نقل ناسخ التواریخ ومتعلق به "مهدی خان خمسه ای "بوده ویا "قلعه باغ "وی در ان محله زنجان بوده وامروزه "مسجد مهدیه "در آنجاست وخان منطقه ایجرود بود وپنجمی نیز "محله عباسقلی خان افشار ومسجد ویا تکیه واب انباروی است که امروزه کتابخانه سهروردی ویا چند مجتمع ساختمانی ویا خانه ملکی ی از آن املاک ویا تا محوطه خیابان شامی واز آن باغ قلعه افشاری تفکیک ملکی شده است وششمی هم "محله قلعه علیمردان خان افشار" است وهفتمی محله دروازه رشت و"قلعه برج بدن درواز ه رشت ومسجد انست که پدر بزرگ خان افشار قیدار ودر دوره زندیه بوده وآنرااداره می کرده وهشتمی نیز قلعه باغ خان دویران افشار انگوران بوده که خان54 آبادی دهستان انگوران ماهنشان بودند ووباغ قلعه اشان ودر شمال شرقی دروازه رشت کنونی بوده که کوچه انگورانیهای شرقی ویا غربی وکوچه دویران درآنجاست ویا چند خانواده کوچک از انگورانی ها بی بضاعت ودران محل باقی مانده ودر دوره احمد شاه قاجار هم وقسمتی از باغ قلعه خوانین افشار انگوران وبه پاسگاه ژاندامری زنجان داده شد که امروزه محل پاسگاه نیروی انتظامی وبیمارستان آنست نهمی هم قلعه باغ ومحله شوقی زنجان ودر شرق دروازه رشت است ویا در پائین کوچه قلعه غربی جنوب خیابان بعثت که دیواره قلعه دران کوچه بودوهنوز هم نام کوچه قله را دارد وتا مسجد مظلوم حسن ادامه داشت که باغ قلعه امان الله خان افشار ویا پدرش فرج الله خان افشار آدخلو وانرا ساخته بودند ودهمی نیز محله جنوب میدان آهنگران وتا میدان راه اهن در دوره زندیه وقلعه باغ ذوالفقار خان افشار وخان ایرلوی قولتوق ودهات اطرافش بوده که در گذشته "قلعه اردشیر بابکان" نامیده می شد وچندین بار حاکمان گذشته زنجان انرا تعمیر کرده بودند ویا محل حکمرانی شهری خود کرده بودند ووبرمبنای اسناد تاریخی چندین حاکم صفویه انرا باز سازی وزیبا سازی وتعمیر کرده بودند وقبلا هم محل حکمرانی حکام صفویه بودوبعد از نادرشاه وبه ذوالفقارخان افشار رسیده وبرمبنای اسناد تاریخی وبعد از قتل نادر شاه ذوالفقار خان افشار ایرلو واز قلعه روستای قلتوق که خان نشین قدیمی طایفه ایرلوافشار بود آمده ویا بعد از کشته شدن موسی خان افشارطارمی واین بار وی حاکم زنجان شده است ودر در محلی که امروزه "کولوک سردار نامیده می شود وقبلا اباد بوده ومدتی در دوره زندیه و حکمرانی ذوالفقار خان افشار ایرلودرآنجا بود ونیز وی پدر بزرگ خاندان خوانین ذوالفقاری زنجان می باشد ونیز دوخان بزینه رود هم در محله مسجد دباغ ها ی زنجان وقلعه باغ ویا قنات حیدر داشتند که بنام سنگرو"قلعه میرزا فرج "ودر جریان شورش مردم زنجان دوره ناصری خراب شدونیز "قلعه داروغه خانه زنجان